Ie Jaargang. — Nr 24. Zondag, 22 September 1918. Prijs 10 centiem. ■irnwrvrtkwww IIMH wiinMi vas «■MWMOflM HJI IMIII laEaflBBaHHMBBBMBBBBBBMMBBWBW mTlITMgl»TMTWiTïïr-rT1T~ïïmrrrWTinTnrn~r~r«rWl lljJLL JIMII niiiB 11 TT~TTTRH'Trrr'^Tgag» ZÂTERDAG, 21 S1PTEMBER 1910, Se 8 uyr 's av0 GROOTEVOLKSVERGAOERINQ in da Zaal der « cadfimie, Academiestraa! Spreker ! Prof. LAMBRECHTS vaa Brussel, it fijaste dabater van Vlaanderen Over : Evolutie en ' Revolutie Te 6 uur : Liederavond, aan te leeren lied, « Kieldrecht » ZonÉfl 22 September i Propagandatocht naar Wonclelgem MET DE NATIONALISTISŒE HARMONIE Vergadering te 3 uur stEpt, aan de Muldabrug Liederboekjes en 'Knapzak raedebrengen — Na de meeting Veldfeest met medewerking , van onze beste solisten-muziekanten ■MW P III II JifJV.-.LMVW i l fr , m , , , |||HMm llll ■! iT llllfcâ—Mil MIM ■ I f !■ Mil !!■ IIIIII II Een nieuwe Triomf Ruim 8000 frank voor onze Krijgsgevangenen en Opgeeischten ! Er moet Wel eenc diepe overtuiging in onze menschen steken, om te offeren zooals onze Vlaamsche strijdgenooten dat sederl ééne maand in onze stad doen. Te midden van de algemeene ellende vergelen zij eigen nood, eigen wee en eigen kommernis om voor onze onge'ukkige krijgsgevangenen een weinig verzachting in hun toestand te bren-gen. Waar anderen voor vreemden ailes over hebben en Hun ongelukkige stadge-nooten medoogenloos en h»rdvochtigvoorbij te gaan, vraar patriotards geld te over hebben voor fransche kr, gsgevangenen, die door hunne regeering overvloedig ondersteund worden, terwijl zij voor eigen landskinderèn geen dronk water over hebben, schenken de arme Vlamingen hunne laatste centen voor hunne ongelukkige broeders. De liefdadigheidsvertooning van verleden zaterdag in dcn Nederlandschen Schouw-burg bracht 1112 frank op, hetgeen meei dan a les bewijst wat een massa volk de vertooning bijwoonde. Gevoegd bij de opbrengst der vorige liefdadigheidsfeesten, zijn dus ruim 8000 frank voor onze opgeeischten en krijgsgevangenen bijeengebracht. Het fonds der krijgsgevangenen werd donderdag 11. te Brussel bepaald gesticht en bestaat uit de krijgsgevangenen Karel Van Santé, Julius Charpentiej, Karel De Schaepdryyer en A. Finjaer, de Voorzitter der Centra'e Propagandacommissie,- die reeds meer dan 3,500 fr. te harer beschik-king heeft, zal naarnjatcde noodwendigheid zich voor doet, allijd in Gent eene welvoor-ziene kas vinden, waaruit zij kan putten om onze arme jongens schoeisels, kousen, voedsel en de kleine aangenaamheden van het leven le verschaffen, die vreemden zoo overvloedig van ontaarde landgenooten ont-vangen.Gent is toch een prachtstad in opzicht der lieldadigheid ! Weer staat zij aan het hoofd der liefdadigheidsbeweging en de • Na ionalistenbond, de groote moeder die aile weldenkende Vlamingen in harenschoot vereenigt, is niet alieen het brandpunt der beweging voor de Vlaamsche gedachte, maar ook voor milde liefdadigheid voor de Vlaamsche ongelukkigen. Bravo Nationalisten, nevens de daad der hoog menscheiijke groote liefde, weet gij Vlaamsche kunst en Vlaamsche propaganda te beoefenen. Mannen van Gent, voort aan het werk. Gent was steeds een vechtstad voor hel goede! Gij blijft uw verleden trouw, gij sterkt ons in het geloof, waar zoovele edele menschen zoo krachtig voelen en koortsig werken voor een ideaal, mogen open en bedekte vijanden gerust opduiken. Nationalisten, voort aan het werk der ontslavins van ons schoon volk! Het daghet in den Oosten In het België van vroeger verschijnt de miskeride Vlaming reeds meer dan tachtii jaren in het bewustzijn van zijne minder waarde. , De Vlaming stond overal achteraan. D< overmoedige Waal en de opgeblazen frans. kiljon hadden overal den voorrang. Zi naderden stout tôt voor het heiligdom haalden al de vetbrokken uit den staats schotel, en achtten zich gelukkig, dat zi niet waren zooals de onnoozele en versuk kelde Vlamingen. De Vlaming was het weezekind en d< -1 - • | aap van het spel. Voor hem geen onderwijs in zijne taal, tenzij in lagere scholen, om den grond te leggen tôt hoogere verbastering en ontaarding. Voor hem geen Vlaamsch in het bestuur, dan voor zooveel het noodig was, om zijne beurs te rooven. Voor hem geen Vlaamsch voor de rechtbank, zelfs met e^nmaa' om hem zijn vonnis te betee-kenen. Voor hem g en Vlaamsch in het leger, zelfs niet om hem voor het bulderend kanon in den dood te jagen.3 Wie verstandig, geleerd en ontwikkeld was in Vlaanderen, moest diep cotmoedig zijn, om zich als Flamingant, als Werkdadige Vlaming te gedragen, want hij wist. op voor-hand, dat hij daardoor alieen reeds op het zwartboek zou staan, en ongenadig gebrood-roofd of'gedwarsboomd worden. Vlamingen, hoopt en juicht! Het daghet in den oosten. God is met ons! Ons lijden is voorbij ! Een heerlijke toekomst blikt ons tegen! Wij gaan meester worden in on? eigen huis! Wallonie aan de Walen, Vlaan deren aan de Vlamingen en de Franskiljons naar de maan ! Vlamingen, richt u op en helpt u zelven, zoo helpt u God ! Zij zullen hem niet temmen Hennnert gij u nog het vertrek onzer dappere soldaten in 't begin Augustus 1914. Herrinnert ge u nog dat heldenlied, ge-zongen uit honderden jonge, k'oeke Vlaim-sche borsten : « Zij zullen hem niet temmen « Den fieren Vlaamschen leeuw. » Herinnert ge u dat nog ?... En dat zelfde lied klonk ook te Visé, Luik, Thienen, Leuven, Haacht, Antwer pen erï aan den bloedigc-n Yzer... Met dit lied op de lippen, zoo stierven ze, onze Vlaamsche helden. Hun laatste gedachte was voor Vlaanderen, voor het Vlaamsche ' volk, dat sinds eeuwen zijne vrijheid verlo-ren heeft. En terwijl onze zonen, onze broeders met dien zang den vijand tegemoet liepen, broeide onze Belgische regeering plannen uit om voor altijd de Vlamingen het juk, het vernederende juk van versîaving op den nek te duwén. De bastaards, de Franskiljons, die niet waard zijn den naam van Viaming te dragen, die het volk verachten tôt in zijne taal, zij ook zij dachten,dat nu de tijd gekomen was om dat koppig Vlaamsche volk het laalste restje vrijheid te ontnemen. Na den oorlog zou 't gedaan zijn met het Vlaamsch !...?!? « La Belgique sera latine ou ne sera pas!?!?» (België zal Fransch zijn of niet zijn). Doch plots vaarde eene prachtige, gewel-dige strooming door het Vlaamsche land. Nooit hadden we zulke gisting gekend. Het aktivisme was geboren, dat aan het volk van Vlaanderen eindelijk de lang be-< trachte vrijheid zal weder schenken. Het Vlaamsche volk beseft eindelijk dat het ontzaggelijke tijden beleeft en ook het gewichligste oogenblik van zijn gescl iedenis. 't Is het hosannah der Verrijzenis dat in : de harten jubelt! Een Vlaming die zich nu ; onbetuigd laat, pleegt verraad ! Door Vlaamschen moed, door Viaam-sche koppigheid, door Vlaamschen durf, : wordt Vlaanderen vrij ! « Zij zullen hem niet temmen... » i Vlaanderen aan de Vlamingen ! roept het b'oed van duizenden onzer broeders ! Oud en jongmoeten in de .bres voor i y/laanderen ! Volk van Breydel en Deconinck! Volk van Vondel, Rubens, Conscience, : eter Benoit 1 Volk van Vlaanderen, van de Vlaamsche kust, ontwaakt, riisi op! Gij die vreesi voor broodroof, Ireedt in de eerste rangen. Denkt aan Dichter René de Clereq die ook gebroodroofd werd ! Denktaan den heldhaftigen Priestçr-Almoe-zenier Vandermeuien, die in de loopgraven optrad voor uw recht en naar 't Cezember eiland verbannen werd! Toen dit gebeurde, sloegen duizenden Vlaamsche soldaten aan t betoogen en zongen : « Zij zullen hem met temmen... » Neen zij zullen dat niet, want ook meer dan vijftig duizend Vlaamsche krij sgevan-genen, officieren en soldaten zijn met ons, bij ons, met hun hart en hun geest! Vijftig du.zend onzer Yzer-soldaten hebben ons r.un vertrouwen geschonken en wachten enkel op het goede oogenblik om dit door daden te bewijzen? Zij^zijn midden ons met hun - àôtin-dapper'heiu1 op de slagvelde'n lestaald, om or.s te steunen en te bescher-nen ! Vaders en zonen, moeders en docliters, gij die een- dierbaar wezen hebt aan het frot.t of in de kampen, toont dat gij uw heldhaftig bloed waardig. zijt, en doet uw plicht, steunt uwe Vlaamsche strijdmakker's die kampen voor een Recht! !ÉNu komt c'en einde aan uw verdrukking, een einde aan de vernedering van elken dag. Onze leus is bijna volbracht! In Vlaanderen Vlaamsch, Vlaanderen aan de Vlamingen ! Allen op ! "tVooruit, Vlaamsche makkers, de Vlamingen hebben hun bloed gegeven, zij eischen hun Rcc t ! Vlaanderen zal zijne zonen beschermen, want het is sterk genoeg. Het geld der franschdolle Komiteiten en banken is niet meer alieen meester in Vlaanderen.~ Vlaanderen bestuurt voort3an zijn ei:en rijkdom, voor Vlaanderens heil en welvaart. Ja, het gehoende en versîooten Vlaanderen eischt : Vlaamsch in de scholen van hoog tôt laaj : Vlaamsch in al de besturen van het Vlaamsche land; Vlaamsch voor de gc-rechtshoven, Vlaamsch in de kazernen en het leger! Ja, Vlaanderen wil meester zijn in eigen huis ! Dus, Vlamingen, 3taat recht voor uw Recht ? Laat vrij al diegenen schimpen die het Aktivisme bekampen, omdat zij het volk minachten, omdat zij niet du'den kunnen, dat het Vlaamsche volk zijn slavenboeien breekt. Wij zullen onzen weg gaan, fi r in onze overtuiging, vertrouwend m ons goed rec t, en zullen guiden vrijheid geven aan het Vlaamsche volk. Het mag niet gezegd worden dat in deze beslissende uren,, nu over het lot van vele volkeren zal beslist worden, de Vlamingen niet durfden opkomen voor hun recht om als vrij volk te leven. En als aile Vlamingen ons volgen, dan eerst zullen wij dat heldenlied mogen zingen waarmede nog altijd onze broeders in den dood gaan. « Zij zullen hem niet temmen « Den fieren Vlaamschen leeuw, « Al dreigen zij zijn vrijheid « Met kluistërs en geschreeuw. » Wee dan diegenen die zich zullen ver-zetten tegen den volkswil ! Door ons een-drachtig streven zullen wij Vlaanderen groot maken en welvaart en geluk brengen in on2e achterlijke gemeenlen. Werkliedcn en Burgers, Al wat leeftvan voorrechten, van vcrdiuk-king van uitzuiging, is tegen de Staat Vlaanderen, dit alieen bewijst dat gij belang hebt ons te steunen. ovjnoiuninuii^ivciiiiciJ e stichting van den Staat Vlaanderen is het einde van het regiem, waaronder de Vlaamsche werkman of bediende twee talen moest Wnnen en 21 dujzend franken verdienen. 't Is de Hoodsklok over het 85-jarig steliel van 24 miljard b«lastingen voor de Vlamingen en 12 miljard voor de Walen. 't Is het einde van het armzalig pensioen van 9 cehs daags voor de Vlamingen en 1 frank daags voor de Waalsche koolmijn-werkers.t Is uit met het Paradijs der onmensche-lijke Fransche kapitalîsten, die ons werkvolk de langste werkdagen, de kleinste lèonen, de grootste onwetendheid, de minste en slechtste scholen en'de meeste gevangen-en verbeteringshuizen hebben bezorgd. De plaatsen in Vlaanderen aan de V la-mi ngen ! terbied voor de Volkstaal ! Weg met de FranscSgezinde uitzui^ers ! Leve het Nationaal Volksonderwijs ! Leve de Zelfsfahdige Staat Vlaanderen ! Wie kweet or zijn plicht niet? Ik herinner mij nog dikwijls den bloedigen datum van 4" Oogst 1914. De Koning deed een oproep tôt Vlamingen en Walen om eendrachtig dtn vaderlandschen bodem te verdedigen tegen den invallenden vijand. Wij, Vlamingen, kwamen talrijk op en streden zijde aan zijde met de Walen, trouw onzen plicht kwijtende,mild ons bloed schenkend. Wij vergaten voor het oogenblik al onze grieven en het ongelijk ons aange-daan, vast belrouwende, dat de Belgische Staat, die edehnoedige opoffering zou be-antwoord hebben'm«t het schenken van ons voile recht. Het Vlaamsche bloed zou de ondergrond wezen van 't Vlaamsche Recht. De eerst# maanden werd ailes opgeslorpt door het drukke krijgsgewoel, tôt de «telling-oorlog wat regelmatigheid bracht in ons leren en zoo ook weer plaqts gaf voor gedachten die buiten en boven den oorlog stonden.Wij, Vlamingen, zwegen wachtend en hopend. Doch de Vlaamschhaters zwegen niet. De «. XXe Siècle » en andere trawanten begonnea eerst den Vlamingen te preeken, dat zij nu voor goed hunne Germaansche half-Duitsche taal moesten vaarwel zeggen en de Latijnsché kultuur aànkleven. Daarbij b'even ze echter niet. Zij verstonden dat onze Vlaamsche voor-mannen en wij, Vlaamschgezinden, de stronkelsteen waren hunner onvlaamsche politiek en dan begon het verdachtmaken van Duitschgezinden, het spijkeren aan den schandpaah « Zij » waren het te samen met het onrechtvaardig stelsel waarop het leger berust : « Geen korporaal zonder Fransch generaal met Fransch alieen », die de, Vlamingen wakker schudden. Het ware te lang hier dien strijd af te schilderen in al zijn oneerlijkheid vanwege 't bestuur, in al zijne zielegrootheid vanwege de Vlamingen. Ailes is samen te vatten met deze woorden : « Vlamingen, voor u is er geen recht; wie recht eischt, wordt geslraft; wilt gij vrede hebben, verzaak aan eigen taal en aard ». Dat was, ja, de vrede die het bestuur ons voorstelde; dat, de dank-baarheid voor ons zoo onbaatzuchtig opkomen, dat was het loon des bloeds. Geen mensch kan bij 't eerste aanblikken zulks selooven en nochtans wanneer ons 't geluk zal tegeven zijnfte kunnen bekend maken de tallooze namen van hen die ge-straft, geschandvlekt werden om hunne overtuiging; als wij zullen kunnen toonen hoe onze jongens de paria's en de bloed-offers waren, dan zullen wij voorzeker menig oog openen en klaar doen inzien dat ons iTiiBiinii ■mulii an wmiiibiii Vlaaijderen's recht nimmer te vinden was en nimmer te vinden zal zijn bij de Belgische Regeering. Wij die nu schrijven, wij zijn soldaten van den IJzer; wij zijn vrnwiliigers ; wij leefden meer dan 3 jaren met onze jongens in de loopgraven ; wij werden geschandvlekt om onze overtuiging en nochtans voelen wij nog zielelefid omdat wij nu hier zijn ; omdat wij onze jongens die wij beminnen, dat getuigen zij eens zelf, moesten verlaten; omdat wij met hen niet meer zijn om den strijd le voeren tegen hen die de Vlamingen haten en ten onderRang gedoemd hebben. Wij mof.en God dank zeggen : in 't leger van den IJzer leeft Vlaanderen nog en vindt Vlaanderen zijn koenste verdedigers. Doch de tijd is voorbij dat zij met hunne eer hun bloed moeten geven voor eene zaak di>> rV r ji» - - i et A/-V » r; 1 ade- het soq schoon reeds in (916, in 't gebed voor Vlaanderen, dat een hunner voormannen, "priester, voor hen maakte en dat natuurlijk verboden werd. « Geef Vlaanderen dit loon, o God, die een God zijt van rechtvaardigheid en waar-heid. Weer dit onheil van Vlaanderen af, dat het tôt zijn eigen landgenooten zou moeten uwen kreet herhalen: Welk nut is er geweest in t storten van mijn bloed? » Vlamingen, tôt hiertoe heeft uw bloed tegen u gediend. Waar dan naartoe? Ikzelf die schrijf beef bij de gedachte ; ik, die 3 1/2 jaren tegen de Duitschers heb gestreden, en toch 't zijn zij alieen, die onze vijanden warèn, die ons schonken wat Vlaanderen broodnoodig heeft voor zijn bestaan. De Aktivisten namen aan, de Vlaamsche jongens van den IJzer keuren ze goed, niet omdat zij hun recht aanvaard hebben van den vijand, maar omdat zij het nooit moesten verhopen van de Belgische Regeering. Het Bestuur van den Haver zal zeggen: « Ik regelde het gebruik der talenin't leger. » Maar zegt mij, Heeren van Havere, werd ik dan zelf niet met straf bedreigd op 2n Mei 1918, omdat ik durfde protest aanteekenen teien het feit, dat de Vlaamsche soldaten mijner kompagnie Fransche eenzelvigheids-kaarten voorgelegd werden om te teekenen? Gij zult zeggen, Heeren van Havere : « Wij gaven u eene Vlaamsche legerkom-missie ». Ja, dat is zoo. Maar wie zetelt er in? Zal daargeen afgevaardigde zijn van een generaal Bernheim, die zegde bij de eerste Vlaamsche betooging de Vlaamsche soldaten te mitrailleeren? Wij hopen, Heeren, uw boeksken te kunnen openleggen voor het Vlaamsche volk. Wat u aangaat, Vlamingen, hand in hand met de'Aktivisten ! Onze jongens moeten niet langer strijden tegen zichzelven. Wie is er onze vijand? Is het de Belgische Regeering met die ons bloed vroeg, en ons recht ontkende ? Wij kweten onzen plicht, de Regeering niet, wij zijn niet meer gebonden. Karel Van Santé, Brankardier, 23e linie. NIETS VAN DEN DUITSGHP^*^ Pier had het las.tig. Hij meende dat hij hoven, allé andere menschen stond ■omdat hij wat Deulemansch kon. Rede-neeren kon hilj niet, maar praatte een-voudig anderen na. — Gij kunt het grootste gelijk vàn de wereld hebben, zei hij, maar van den Duitsch aanvaardt men niets of men is een landverrader! — Zoo, zoo, zei Karel, 'k zag gisteren de Feldwebel aan uwcn toog een ■ ronde som betalen. Hij kreeg cigaren, e«n polje koffie en esn cognacske. >Ik mocht kijken eri Mejuffer uvvç dochter laohtte niet zoo naar mij. Persoonlojk moogt giij uw zak-ken vullen, hé, met den Duitsch, maar de rechten van 't Vlaam&ctoe volk. dat is natuurlijk van minder w'aarde. Niet zoo, Pier?

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.