De Vlaamsche stem: algemeen Belgisch dagblad

1575 0
17 augustus 1915
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1915, 17 Augustus. De Vlaamsche stem: algemeen Belgisch dagblad. Geraadpleegd op 28 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/j96057f08q/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

■ .gi-sîe Jaargang Mo. u»3ns«ïa@s AaigEissass SS&s» G Ç^SSéî DE VLAAMSCHE STEM I itf volk zal ni et vergaan! ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAO Eendracht maakt tnar.hf v ;v ' • • -^T,E. EN AOBIINISTRATIEBUREELEN^ T ~ , ..Mhi, van KALVERSTRAAT 64, bovenhuis, AMSTERDAM. - en anderelanden dezelfde prjjsen, met verhooging van verzfnd'in"skosten (»uS ® T , , „ 0000 „ J RENE DE CLERCQ en Dr. A. JACOB. rer oummer), » | Telefoon No. 9922 Noord. A D VERTENTIES ; 20 Ont rer rai-ri Mededeeling. n. heer Deswarte heeft, met ingang va Jç„ de leitfing van ria ,,Vlaamsohe Stem .(.-r!!2 |2gd> ï» fichling van het blad, zooals o.a. aar .«en in de bekende van 28—30 Juni j.l pcti'enen série programmatische hoofc likelen, *) b,iift onveranderci dezelfde. Kiet zonder weemosd zien wij den hee pwarta vertrekken. p, fictr Desvuarte is, naar onze lezers weten (.slictitw van dit orgaan. (an zijn geestdrift danken de Vlamingen il Uliingsshap as stichting van een blad, waarli u| horste! hunner volksrechten als voorwaard ,n Bsigië's hcrstel op waardige en loyal „:E z3u"tcplEit worden. !ijn i)ver en toewijding vooral, die zelf éi gezondheid niet ontzag, maakte de voort «tliiiï van deze, ook matericel bezwaarlijk (tjcnieming toi op heden mcgelijli. Telcurstellins is ook hem niet bespaard ge Welllcht was dit onvermljdelijk. Ver (itmaklng van zijn bedoeling door vijan M| misverstand blj vrienden — is het nie Kl cnvermijdelijk deel van allen, die in moei (! orr.;iandigheden, het schip moeten stu Bn! zal het ook niet ons deel zijn? Iii magnis voluisse sat est! Maar de tijd zal cok over Deswarte's werl rtchtvaardig ecrdeelen, en het goede vool yiaanderen fiât hij volbracht heeft zal Vlaan ten s volk nimmer vergeten' DE REDAKTIE. ') ïpreken is plicht — Diorjnosis — Het SiJm'Ji:!. _ —i ■ - Aan d3 Nsderlanders. Wat ock d» Vlaming doet, wat hij ook ichrijft : zijn Nederlandse stambroeders ge-raken niet op de lioogte van lietgeen Vlaan-deren is, bizonder uit liet oogpunt der taal. Wat ons erg spijt. Lezen zij ons dan zc Feinig? Of zo vluchtig? Of geldt hier de :it der traagheid ? Van onverschilliglieid Icch mag er geen sprake wezen... Wel is mar. ging er steeds meer belangstelling uit nn Vlaanderen naar Nederland, dan om-(iéerdj wel heeft de Vlaming zo menig-laalde blik gericht naar het Noorden, waar dit koel en terughoudend bleef. Maar in de iiâtstô jaren is zoveel veranderd ! Holland is naar de stemme van Vlaanderen gaan iïisîeren, heeft ze zangerig gevonden, is É's —. wat de letterkundé betreft — min of meer onder de invloed gekomen onzer :.:/tere, blijdere, meer humane schrijvers. Dieper is echter de kennismaking niet ge-(un, en op dit ogenblik staan nog de Ne-ciîriauders enigszins als vreemden tegenover ht Vlaamse wezen. In deze regelen ^ril ik de aandacht vesti-pn op drie punten, niet heel gewichtig, loorwaar, maar tekenend. Zekere kleine bi-Knderlieden "werpen wel eens op gegeven taftauden een eigenaardig licht. Dit schijnt ce zo met de onderhavige. Reeds werd er wscheidenè malen de Nederlander op at-fent gémaakt, en toch bewijzen de feiten dat trt nodig is er op terug te komen. Ten eerste. Menig Nederlander blijft nog Rftds in de Vlaamse taal een andere zien tan de zijn. Zo las ik onlangs in een blad un „de Vlaamse en de Nederlandse talen/" ^'ler scheeii derwijze zo een aanmerkelik ur^chil tussen zijne en onze spraak te vin-«d. dat hij ze- als afzonderlik, op zichzelf-tonde talen beschouwt ; hij zou immers Rt eender sehrijven waar het bijv. gel den „d© Eiigelsé en de JSTederlandse talen"? het dan nog herhaald worden dat de |„Vlaams" de algemoene benaming is de dialêcten'm Vlaanderen, Antwerpen, limborg en Brabant gesproken, en dus niet tfén adem mag genoemd worden met de felandse taal? Deze is overigens even-I;:- de algemene — of beschaafde — taal ÎJn de Vlaming als van de Hollander ! S aiinkt ze enigszins anders in de moud van ^«eersté en wijzigt hij de betekenis van en-woorden, dan is zulks vooral omdat hij Gronder de invloed van zijn Vlaamse ge-^tîpraak is gebleven, dewijl het hem onmogelik is een degelik onderwijs te fc'tfen in zijn taal; dan gçbeurt dat ook *®dat hij verder de inwerking bevechten îClH van liet Frans waarmede men hem f af de prilste jeugd het taalgevoel be-«rft..^«fcgaat dus geenszins op wegens die ge-meestal verkeerde afwijkingen, gewag ;• niakeu van een Vlaamse taal, zo men --flede bedoelen wil de in Vlaaras België J^een gangbare, beschaafde spraak. Deze ten onzent zoals hier ten lande : Ne-;r'ïnds. Laat ons even veronderstellen dat !r:ens zekere omstandigheden de Rotter-Jmmer minder goed zijn taal spreken zou i!1 de doorsnee-Nederlander. Zou er daar-'^westie kunnen zijn — aile kortswijl ter-!'1; — van .,de Rotterdamse en de Neder-talen?"E.n twede. Ergerlik is het voor de Vla-D? hier in Nederlandse boeken en atlas-CP Nederlandse kaarten en prenten, in '^^rlaïube echooluitgaven de alou^le uameu 2ijner Vlaamse steden op-'',even te vinden in... het Frans! Niets is stotend dan te lezen: Ostende, Nieu-p' La Panne, Turnés, Courtrai, Saint-5 "r waar ze bij ons, in 't Vlaams, i 1 anders geschreven worden dan onder a Oorspronkelike, alieen eolite vorm : f ^Tieuwpoort, De Panne, Veurne, Sint-Truiden. Voor deze laatste ontdekte ik ook w^el Sint-Truyen, wat g Praak is. 3 ikme goed, dan heb ik wel eens ^ * ederlandse werken, — onthoudt het €!1 -^ruxe^€® govondeu, ja zelfs Won'f ^ r^ermon^'e' Alost, Léau, Tir-lt' ln s^ee vaji Dsndénnonde, Aalst, A,vV' Tienen! Schrijvers en uit-ge-W^0esten oov goed eens in 't - sPiikeren dafc aar ze er oti uifc ziin om Engelse, Duitee en Franse steden naar waarheid te benoemen, zulks ook een drin-gende noodzakelikheid is voor de Vlaamse! Ten slotte. In de ,,Midd. Ct.", verslag t over M.U.L.O. in Zeeland, Jees ik deze passus : Antwerpen, Gent en Brugge zijn de marktpiaa.tsen en bij de leerlingen vaak beter be'kend dan Middelburg. En nu is er wel oeai Vlaamsohe beweging en zijn er in genoeimde steden vele Vlamingen, maar... r de taal van de beschaafde bevolking en van den handel blijft hoofdzakelijk nog i Fransch". îs dat niet kostelik? In Antwerpen, Gent 1 en Brugge beweert de schrijver is er w o 1 1 een Vlaamse beweging. Maar zij en bete-j keait niet veel', meent hij er stellig bij ! Nu dat is dan een peroonlike mening waar-» over wij met hem niet willen twisten. Maar - waar hij verder bekent dat in dito steden 2 veel Vlamingen zijn: is het niet om achiterover te vallen ? Wat zou hij van mij | denken waar ik sehrijven zou : In Middel-. burg zijn veel Nederlanders?... Vlaamse ; lezer, lach niet waar ik volgende waarheid durf te uiten, voor ons ,,waarheid. als een koe", maar die ter wille der goede zaak toch gezegd moet worden : Antwerpen, Gent, Brugge zijn bewoond door Vlamin-! gen, zooals den Haag door Nederlanders, , Londen door Engelsen, Parijs door Fra-n-sen. Antwerpen, Gent en Brugge zijn in de vclste zin des woords Vlaams sprekende ste-,den. De hoogere standen, al menen ze dat het voornamer staat Frans te Beulemansen -— ze bogrijpen niettemin zeer goed hun moedertaal, liet Vlaams. Wat de handel betreft, mag er niet ge-zeid worden dat het Frans er de taal b 1 ij f t, wel dat deze er door middel van 't Nederlands als van het Frans ge-dreven wordt. Geloof mij, Nederlandse taal-broeder, stuur gerust uw handelsbrieveil, UjW rekeningen, uw wissels, uw bestellingen naar Antwer}>en, Gent en Brugge in 't Nederlands. Stuur ze onbeschroomd in 't Nederlands naar elke pl'aats in Vlaanderen, Antwerpen, Limburg, Brabant (arrondissement Nijvel uitgezonderd) : ik verzeker U dat aldaar de Belgen U antwoorden in uw eigen taal. Uitzonderingen zullen dan alieen voorkomen wanneer ge in betrekking zijt met vreemde Waalse firma's in die provin-ciën gevestigd. En dan nog! De wellevende handelaar die er op uit is zaken te doen zal»U in uw taal laten antwoorden. Ja, uw eigen Nederlands blijve ook uw handels-taal voor Vlaams België! Gij zelf zult er deren, aan de Vlaming en aan de Vlaamse voordeel en gemak bij hebben. Aan Vlaan-Beweging die alieen voor dœl heeft Vlaanderen en België sterk te maken, zult ge een onsohatbare dienst bewijzen. Wij danken U'bij voofbaat. JOH. DEMAEGT. P. S. Dit opstel was juist geschreven toen me volgende zin Wn een Nederlands tijd-sohrdftl) onder de ogen kwam : ,,Men be-denke bij het lezen van wat Prof. Verriest schrijft, dat hij wel Nederlamhch schrijft, maar geen Hoïlandsch. Prof. Verriest is een Vlaming en schrijft dus in het Vlaamsch. Maar, me dunkt, ge zult geen m'oeite hebben hem te verstaan." — Ik heb wel moeite de schrijver of schrijfster die H. S. S. K. tekent te verstaan ! Hij of zij zegt dat Vlaams wel Nederlands is, maar geen Hollands..., en drukt de hoop uit dat zijn of haar lezers — in dit geval echte Nederlanders van Nederland — wel Nederlands zullen verstaan!... Verstaat gij dat, Lezer? J. D. *) jjThimotheiis" jaarg. 13—14, blz. 146. —ji» » Q ■ <=» Namen van Ooriogsschepen Do uitslag van den modernen oorlog ter zee ha-ngt nog niet alieen af van de duikbooten, ma«r vooral ook van de scheepskolossen, welke men dreadnouglits en_ superdreadnoughts pleegt te noemen. Ilet is niet algemeen be'kend, dat lioewel het reuzenschip een product van den jongsten tijd is, zijn naam, die on-verschrokkeno beteekent, volstrekt niet nieuw is. Reeds bij de verovering van Cadix in 1596 onder den admira al' Lord Howe nam een jjdreadnought" deel aan de actie. Over het geheel drageh de schepen der Engelsche marine thans nog dezelfde namen als ten tijde van Koningin Elizabeth. Tegen de ,,onover-winnelijke vloot" strederi reeds een Viçtory, e-en lie venge en een Triumpli, wier heden-daagsche naamgenooten tôt de groote slag-schepen van tegenwoordig behooren. Gaat men verder de vlootlijsten der groote zeèmogendheden in het verleden en het heden na, wat de keuze der scheepsnamen betreft, dan vindt men daarin eén weerspiegeling van liet karakter van het volk en den tijd. In de 18e eeuw waren de namen van Grieksche goden en helden in de mode. Uit dezon tijd komen de trotsche Hërcules, Orion, Bellero-plion, enz. Van de flinke fregatten ran die dagen, do Ariadne, Amphitrite, Bellona enz., zijn de vrouwelijke mythologische namen op de tegenwoordige beschermde kruisers overgegaan. Aan de groote overwinningen der Britsche vloot in de zee-oorlogen van 1757 tôt 1815 herinneren Fransche namen als de Téméraire en andere. Het waren veroverde Fransche schepen, die onder hun ouden naam in dienst gesteld werden. Zeer modem zijn de zg. County-Cruisers of graafschap-kruisers, wier naam een nauwen band tusschen het schip en het graafschap of ' de stad, naar welke zij gedoopt zijn, moest vormen. Wat do Fransche vloot betreft, hadden ge-durende het tijdperk der revolutie allerlei : eigenaardige omeloopingen plaats. De fregat- J ten met de schertsende rococo-namen Friponne J en Heure-du-Berger werden veranderd in een grimmige Tyrannicide en een Patriote. De ' < Daupliin-Royal heette voor ta an de Sanscu- 1 j lotte. _ i Later kreeg men de l>enoeming naar demo- « cratisclie idealen en helden van den geest, als i Justice, Ligerté, Vérité, Diderot, Voltaire. I Victor Hugo. \ Bij den doop der Russische ooriogsschepen f geeft men de voorkeur aan de namen der < oroatelec. lieiliœa ea kerkvâders. ( KLEI3VE ^KROKTIEK. Een uitvinding van Sir Hlram Maxim. De beroemde uityinder van het . naar hem genoemd Maxiin-kanon heeft een nitvinding gcdaan, die van groote beteekenis kan worden, n.i. een middel tegen de vergiftige gassen. Het is, aldus het ,,Hbld.", een zeer eenvoudig toestel en de Engelsche Regeering neemt er reeds proeven mede. Het toestel dient om groote en zieli snel verspreidende vuren te veroorzaken door middel van spéciale brand-bommen, die bij nadering der gaswolken op eenige honderden meters voor de loopgraven kunnen worden geworpen en de gassen met de ' opstijgende lieete-luchtkolommen in de hoogte te jagen. Maxim heeft een verslaggever van de ,,Times" hieromtrent het volgende medege- 1 deeld : i Chloor is een gas, dat bij één atmosfeer druk ' maal zoo zwaar is als lucht. Als het met ^ lucht in aanraking komt, vermengt het zich ' daarmede, zoodat, als het bij de loopgraven ' aankomt, het on^eveer 1 % zwaarder is dan J de omgevende lucht. Dit lijkt weinig, maar het ' is voldoende om zooveel kwaad te doen. Lucht ^ met 1/1000 deel chloor vermengd, bleek dikwijls ^ de vreeselijkste werking te hebben. Eenigo maanden geleden kwam ik op het ' denkbeeld, dat als het mogelijk was vuren tus- ( schen de gassen en do loopgraven aan te leg- ( gen, de opstijgende lucht de gassen zou mee- 5 voeren, wat ook zoo bleek te zijn. De brand- ^ boramen, die ik maakte, moesten met de liand ^ geworpen worden, maar moesten daarom zeer klein zijn, wilde men ze een eind ver kunnen werpen en bovendien kon men ze da zelfs nog niet zoo ver werpen als de officieren noodig e achtten. t Ik gaf do Regeering 100 bommen, om proeven n medo te nemen. Eenige daarvan werden ge- v probeerd, maar het bleek noodig de vuren ver- <] der weg en grooter te maken ; ik heb toen een '/ grootere en eenvoudige soort bommen gemaakt. t Een firma in Londen, die ze zal maken, heeft i een werptoestel ontworpen, waarmee men ze met groote nauwkeurigheid tôt on 300 meter v afstands kan doen neerkomen, wat ruimschocts e voldoende is. Op deze wijze kan men een vuur i- van elke gewenschte grootte maken en als d het vuur groot genoeg is, moet he't de gassen s verdrijven. v lu de eerste bommen, die ik maakte, werd e benzine; gedaan, mdar \ermoedelijk zal het ge- 0 bruik zoo groot worden, dat er gebrek aan deze v vloeistof zou kunnen komen. Ik heb toen proo- .ven genomen en bescliik nu over een vloeistof,. v die even goed werkt, de helft van den prijs van benzine kost en in onbeperkte koeveelheid kan worden gemaakt. Het nut der luchtschepen. De j;Morning Post" wijdt een beschouwing aan de verrichtingen van de luchtschepen in \ Jen oorlog. Het blad merkt op, dat in het al- ^ gemeen do daden van de luchtschepen op de ^ meerderheid van het Britsclie publiek geen ç zeer grooten iridruk Jiebben gemaakt. Rit is e iieruit te verklaren, dat zoolang de officieele »eschiedenis Aan dezon oorlog niet is ge6chre- (] ren, het publiek niet veel zal weten van al v iet.geen reeds bereikt is door de bestuurbare j ballons. Zooals het pli gesteld is, werkt aile _ ivelsprekendheid over Zeppelins niet uit. Het j; is echter een feit. dat de Duitsche Zeppelins }j $een gebreken hebben getoond, in spijt van het v rerloren gaan van ,acht schepen. Zij hebben veel gedaan,' wat niet in bijzonderheden mag d vorden besproken. De oorzaak waardoor de 4 iaden der Zeppelins gewoonlijk in discredict t; vorden gebracht, ligt in de snoeverij van de p Duitsche luehtscheepswerven tôt 6tand kunnen )rengen. Het voornaamste werk.van de Zeppe- ei in' is geweest, verkenningen op de Nooi'dzee b. lit te voeren. Daarvoor zijn zij echter niet ge- n ichikt gebleken. In verband met de neorme oppervlakte, die v :ij tôt doeliwt bieden, zijn er opmerkelijk wei- 1) îig ongelukken voorgekomen, in verhouding k :ot het werk dat zij volbrac-hten. Een Zeppelin 8l îeeft bewezen in staet te zijn weerstand te e< >ieden aan een bom, dio door een Britschen v 'liegenier werd geworpen. d Maakt men de rekening op, dan blijkt dat 1< "an al de Zeppelins, die tôt heden een tocht 01 egen Engeland ondernamen, er slechts een d: op 7 Juni) vernietigd is bij een gevecht in de • < ucht met een Britsch vliegtuig, dat hem had h' )pgewacht. Verder is Dinsdag een Zeppelin w loor een vliegtuig vernietigd bij aankomst te 31 Dstende. Dit laatste is het eenige authentieke jeval, waarbij een vijandelijk luchtsohip werd >escliadigd door Britsche luchtschipkanonnen n Engeland, want het schip was geraakt voor H îet Engeland verliet en verdween in beschadig- ki len toestand. Geen enkele Zeppelin is bij En- rc çeland of op de terugreis boven de open zee g< ■ernield. Het voernaamste, dat een jaar van >orlog in dit opzicht heeft geleerd, is, dat g< uchtschepen een onschatbaar hailpmiddel zijn M >ij de voorbereiding van een vijandelijken aan- fa al. ' ol d. Verbljsterende cijfers. ti; ' Uit een uitvoerig artikel in de ,,Tag." nemea d( vij enkele belangwekkende cijfers over: w In den Fransch-Duitschen oorlog heeft geen nkele vuurmond meer dan 200 schoten in een d« nkelen slag gelost. dit aantal was reeds in pc len oorlog van Mandsjoerijé verdubbeld en ol hans is dit aantal al veel hooger. Jammer dat fe let artikel echter dit cijfer niet noemt. Wel zegt het, dat in 1870/71 Duitsche artil- bi erie pl.m. 817,000 schoten loste, waarvan lleen in de slag bij St. Privas al het tiende ca leel. In den Riissisch-Japanschen oorlog be- v< Iroeg het aantal 954,000 projectielen. ' to De cijfers uit dezen oorlog zullen kolossaal bl eel hooger zijn. Op een bepaald deel van n£ ict westelijk front (nog geen aclit K.M. groot) erschoot do vijand in 24 uur 100,000 projec- oy ielen, dat beteekent per meter front zesmaal en ooveél als bij St. Privât. Bij Atrecht werden ne p 17 Juni 300,000 projectielen op do Duit- ws chers afgevuurd. st En deze cijfers blijven nog onder dio van de hc )uitschers op het oostelijk front. Het artikel kl i in dit opzicht niet volledig, anders zou îcdegedeeld zijn, dat op één dag in Galicië, olgens de Russische opgavc, 700,000 projec-ielen naar de Russische stellingen werden ge- lingerd..., .j_ Trouwe honden. Uit een soldatenbrief, geschreven in het ni< 001* de terugtrekkende Russen verwoeste Po- en >n : Dierenvrienden kunen na den oorlog een ieuw hoofdstuk over de trouw der honden °e •hrijven. Zij sluipen ziek en doodmoe om de Liïnen. Geen mensoh is meer aanwezig. De ond, schuw, angstig, somber. verlaat zijn oohplaat.s niet. Hq waclit, wacht op... beterc zij agen. Niet sverhoogt de trieste eenzaamheid in er verbrande woningen meer dan die çhyalen- ka e hondea in hua stomme dvoefh^jd, ibr Krijgsgevangen voetballers. De heer K. M. Gwynn heeft in een brief aan djn procureur een beschrijving van het leven n een Duitsch concontratie-kamp. De ,,Daily Mail" haalt hier het een en ander uit aan. Wij djn hier met meer dan tienduizend man, schrijft Gwynn, uit aile rassen en klassen, van studenten af tôt negers toe. Het kamp is inge-icht op het terrein van een renbaan en wij '.ijn ondergebracht in de stallen en op de solders. Gwynn vertelt hiervan bijzonderheden en -erhaalt verder, hoo de geïnterneerden een »tuk land in het midden van do renbaan met erlof van den gouverneur hebben gehuurd oor £ 50 in het seizoen (zij schijnen dus met le mogelijkheid, dat de oorlog nog lang duurt, •ekening te houden). Er worden voetbal- en 'ricketwedstrijden gehouden, waarbij de be-cende oud-internationnal en Derby favoriet 5tcve Bloomar de leiding heeft, hij zal een. îlftal trainen, dat zelfs de kampioenen van de jeague verrassen zou. (Van voetballers gespro-cen, het zal misschien niet bekend zijn, dat de jekende Hollandsche oud-internationaal Karel lej ting zich te Dusseldorf in krijgsgevangen-'chap bevindt. Hij nam tijdens den oorlog in îot vreemdenlegioen van het Fransche leger Kcnst. Van zijn troep werden slechts een vier->f vijftal gespaard ; hij zelf kreeg een vrij ern-tige verwonding door een schot in den buik. )e wond geneest echter goed en over zijn be-landeling is hij tevreden). - Tegen de vliagen. Het département van Laudbouw in de Ver-enigde Staten gaat voort, de vliegen krachtig e bestrijden. Er is nu weer door het departe-îent uitgegeven een zeer belangrijke brochure, •aarin op verschillendo wijs aangetoond wordt, at tegen de vliegen best oorlog te voeren is. iooals men weet, is het dan altijd het prac-ischt, de eieren en larven te verdelgen. ende steden van de I vrs chillende steed In verscliillende steden van de Ver. Staten erd de volgende methode toegepast: Er werd en mesthoop aangelegd (stalmest b.v. op een outen vloer), en er werd voor gezorgd, dat e mesthoop heerlijk geurde en bovendien teeds vochtig bleef. Al de vliegen uit de buurt ergastten zich aan het aangenaam parfum, n uit danlc daarvoor vertrouwden zij hun ieren eraan toe. Maar door het vochtighouden an den mest kwamen de eieren niet tôt ont-ikkeling, en het volgend jaar was het aantal liegen naar schatting met 98 pCt. afgenomen. (V. M.) Een jaar Duitsciie veldpost. In den oorlog van '70 gingen van 15 Juli 370—einde Maart 1871 ruim 104 millioen brie-en door de handen der Duitsche veldpost. Dit I niets in vergelijking met heden, want nu crwerkt ze dagelijks 15$ millioen brieven; d is 35 maal zooveel als in 1870. Toen waren r 2300' veldpostbeambten mee bezig, nu zijn r 5400, dus 2£ maal zooveel. Van Augustus 1914 tôt einde Juli 1915 wer-sn door de veldpost 2,4 milliard veldpostbrie-cn naar het front gezonden. Aangezien boven-ien ongevecr 1,6 milliard veldpostbrieven te elde afgeleverd werden, nam in totaal de •uitsche veldpost de zorg op zich voor 4 mil-ard brieven. Het personeel groeide sinds aan an 3100 man tôt 13 à 14,000. Het aantal dagelijks naar het slagvcld gezon-?n veldpostbriefzakken bedraagt tôt nu toe 5,000. Dat beduidt een belasting van de ansportmiddelen met ï$ millioen K.G. post 21- dag. De verscliillende nieuwe bepalingen ter ver-mvoudiging en vergemakkelijking van het riefvcrkeer waren mede oorzaak, dat de cor-■spondentie een enorme vlucht nam. Het aantal ,,oorlogsschrijfkamers", waar-3or in hoofdzaak schoollokalen worden ge-•uikt en waar men zijn brieven rustig kan ^men sehrijven, is vermeerderd van 3000 tôt )00. De leerlingen op school leert mon hoo ui brief geadresseerd moet worden ; daardoor îr minder t het aantal foutieve adresseeringen igelijks, lioewel er toch nog elkcn dag zoowat >0,000 brieven niet bezôrgd kunnen worden, ndat liet adres verkeerd of onvolledig is. Van 0 150,000 komt gewoonlijk nog 2/3 gedeelte terecht". Zoowel aan lièt Oostelijk als aan 3t Westelijk front zijn aparté postkantoren erkzaam voor het uitvinden van de juiste Iressen van zulke brieven. Technische bezuinigingen. Yroeger (misschien nu nog wel) was er in olland een fabriek, waar de machinofabrie-în-hlm vuile poetsdoeken gratis konden laten inigen, om ze netjes en hclder weer thuis ■stuurd to krijgen. Een philanthropische inrichting was dat ienszins, ;il lijkt 't zoo op 't eerste gezicht. aar de kwestie was eenvoudig deze : die briek wist de in de poetsdoeken gedroniren ie daaraan te onttrekken. En blijkbaar was it de moeite waard, ^nders zou het niet gra-5 gebeurd zijn en zou men de doeken, wanneer 1 olie eruit was, niet bovendien grondi^ ge-isschen hebben ook. t it ."30 Iv.G. vette poetskatoen kreeg men na > beliandeling 23 K.G. bruikbare, schooae letskatoen, 12 K.G. olie (na zuivering in een iezuiveraar) en 15 K.G. onbruikbare stof- - II (vuil). ( Een andere technische bezuiniging is het oer , uikbaar maken van oude caoutchouc. In 1910 bedroeg do wereldproductie van ' outchouc slechts 50,000 ton non ; in 1916/17 ' rwaclit men een oogst van 150,000 à 180,000 1 nnen. Maar niettegenstaande,die groote oogss ' ijft de caoutchouc duur, omdat de vraag er- 1 ar zoo enorm groot is. j Daarom legt mon zich nu meer dan ooit toe , het ,,regenereeren" van oude caoutchouc ! daartoe worden aile oude handen, overschoe- ' n, tuinslangen enz. opgekocht. En ook de 1 larde van dieu afval is cLaardoor iii Drij?. ge- ^ ?gen. A'roeger was het niet de moeite -van 1 t bewaren waard, liu mag men zelfs li-jt 3instc stukje nog niet weggooieu. ] 1 Bij den hondenkoopman. t — Wat is er v.an uw dienst, damé? — Hebt ~u een bond voor me, 'zoo'11 soort. , weet niet precies dioe het heet. Hij heeft 1 kop zoowat als een bulldog en de rest is 2 ;t als een terrier, maar met nogal lang haar A grappig geteekend. Hebt u zulke honden? 1 — Neen, dame. Zulke honden verdrinken we £ woonlijk. « Broodkaarten. ] De broodkaart blijkt ok ;\l niets nieuws te 11. In Mauzoni's roman ,,De verlofden", die ' 1825 het eerst uitkwam, Avordt van zoo'n s art gesproken. Het boek speelt tijd eus de c x>d,9i5uîsten te Mifen in û Oorlog en Kultuur. Welké gevolgen zal de oorlog hebben met het 00g op de internationale samenwerking op cultureel gebied ? In hoeverre zullen, als eenmaal de vrede gesloten is, moeilijkheden verbonden zijn aan het opnieuw l.eggen van de banden die voorheen kunetenaars, letter-kundigen en geleerden bonden ter bevorde-ring hunner geestelijke belangen, maar die thans tijdens den oorlog, ten gevolge van de verscherpte tegenstelling der gevoelens en der belangen, verbroken zijn ? Deze vragen werden onlangs door het ,,Svenska Dagbladet" uit Stockholm gesteld aan een aantal vooraanstaande man-nen uit de neutràle en de oorlogvoerende landen. 65 antwoorden bereikten het blad, waarvan 16 door Duitsche, 15 door Engelsche, 1 2door Fransche, 7 door Zweedsche, 5 door Oostenrijksche, 2 door Hollandsche, 2 door Amerikaansche, 2 door Noorsche en vier andere door Deensche, Italiaansche, Spaansche en Belgische briefwisselaars *) ingezonden werden. Dat de meeningen van de verscliillende briefwisselaars zeer uiteenloopen, ja dikwijls scherp tegenover elkander staan, ligt voor de liand. Toch is het in hoofdzaak mogelijk t-wee voorname stVoomingen te on-derscheiden. Tôt de eerste strooming behooren de brieven waarin de opvatting- tôt uiting komt, dat de politieke tegenstellin-gen niet kunnen noch dienen overgebracht ook op cultureel gebied. Kensclietsend voor de tweede strooming is de overtuiging, dat hernieuwde internationale samenwerking slechts tôt stand kan komen, onder min of meer diepgaand voorbehoud. Tôt de eerste catégorie behooren, schrijft bij wijze van nasclirift het Zweedsche blad, zonder eenige uitzondering en zoo goed als zonder eenig voorbehoud aile Duitsche en Oostenr ij k s c h e inzenders. Zoo spreekt Obrich von Wilamowitz-Mol 1 en d orf, de bekende Duitsche j liumanist, den wensch uit, dat het indivi-dueele optredeu van sommige geleerdeii in verschillende landen geen nadeeligen invloed zou uitoefenen op de correcte verbin-dingen tusschen de wetenschappelijke in-stellingen na den oorlog. Uitdrukkelijk ver-klaart de Sanskritist H e r m a n n 01-d e n b e r g: ,,Wij willen en zullen niet vergeten, lioeveel de wereldkultuur en Duitschiands kultuur te danken hebben aan den Franschen en den Engelschen geest". Anderen ook staan op dit stand-punfc, ofschoon niet zonder bitterheid: zoo stelt W i 1 h e 1 m W i e n, in 19*1' 1 de win-ner van den Nobelprijs voor de fyzika, de vraag, of het de moeite loont verbindingen aan te knoopen met vertegenwoordigers van een volk als het Engelsche ,,dat zulk een gering vermogen en zoo weinig goeden wil bezit om andere volkeren te verstaan." De door zijn psychologisch-ethische studiën bekende Grazer hoogleeraar Alexander M e i n o n g verklaart, dat de Duitsche en Oostenrijksche geleerden stellig bereid zijn, den eersten stap ter toenadering te doen; maar dat zij, indien hij wordt afgewezen, door hun gevoel van eigenwaarde gebonden zouden zijn zich terug te trekken. Eveneens bijna zondèr eenige uitzondering behooren de Fransche briefwisselaars' tôt de tweede groep. De eenige die zich in direct verzoenenden geest uitlaat is de romanschrij-ver Romain Rolland. De overigen nemen ofwe! een afwijzende houding aan, ofwel maken eenig gcwichfig voorbe'lioud. Paul Sabatier, in 1912 de wïnner van den Nobelprijs voor de scheikunde, is van oordeel dat ,,de klove, die thans ont-staan is, nooit zal kunnen gedempt worden"; eerst met een nieuw geslacht zullen elkere internationale banden weer mogelijk zijn. Salomon R e i 11 a c h, de bekende archeoloog, schrijft, dat de herop-richting van een Europeesche "Universitas ' slechts mogelijk is, nadab Duitschland boete gedaan en zijn straf ondergaan lieeft. De voortreffelijke scheikundige V i c-t o r G r i g n a r d — de ,,r|Baktie van Grigna-rdi" is zeer bekend in de laboratoria — gaat verder en schrijft, ,,dat zelfs een publieke boetedoening door Duitschland de verbroken gemeenschap niet zou kunnen herstellen" ; naar zijn mee-ning kan een onpartijdig scheidsrechter niet langer een internationalen wetenschappelij-ken prijs toekennen aan een geleerde, ,,wiens ziel ' niet voldoende hooggestemd was, om in ernstige oogenblikken de stem der rechtvaardigheid en der waarheid aan het woord te laten". Grignard, zelf winner van een Nobelprijs voor de scheikunde, doelt hier op liet bekende manifest der drie-en-negentig ; sedert' het uitbreken van den oorlog is hij verbonden aan het militaire laboratorium in zijn creboortestad Cherbourg. De door zijn Napoleon-studiën bekende liistoricus Frédéric Mâsson verklaart dat hij, evenals degeuen die zijn inzicht deelen, besloten is geen verbindingen, littéraire of wetenschappelijke, terug aan te knoopen of te onderliouden met andere Duitschers dan degenen die op den lih-ker Rijnoever wronen, die weer Fransch wordt. De bekende socioloog Emile D u r k-h e i m, hoogleeraar aan de Sorbonne, verklaart dat de zuiver wetenschappelijke be-trekkingen zullen worden voortgezet. maar sonder sympathie en vriendsohappelijk ver-trouwen, claar het hem niet mogelijk is, sonder een schok door heel zijn wezen te voelen zijn hand te leggen in een Duitsche haïud. Gustave Lanson, ihoogleer-aar in de letterkundige gesohiedenis aan de Sorbonne, is van oordeel, dat van een per-?oonlijke toenadering tusschen Duitsche en Fransche geleerden geen sprake kan zijn, ,,daar de Duitschers zelf zich buiten de be-schaving hebben geplaatst en gebleken is lat zij vreemd staan tegenover haar ziel en (dt»ï- i^ua kusaS'a zij! gsrgt çlaji ! opnieuw innemen, mdat ziji „bevrij<i van j liet militairisme en gezuiverd van de Prui- | sisohe wildheid, roofdieren eigen, opnieuw een mensdhelij'ke ziel hebben verworven." Ongeveer in denzelfden zin laten zioh uit de hoogleeraar in de wijsifctegeerta Emile B o u t r o u x en de hoogleeraav in de lin--guistiek Antoine Meillet. Uit de bijdragen der Engelsche schrijvers blijkt niet zu'lfk een sterke nationale eeniheid. als uit die van de Duitschers en Franschen. Vooreerst is er een groep, waarvan de in-zicliten en de gevoelens met die der Franschen overeenstemmen. Kdmund Gosse, een der meest vooraanstaande Engelsche litteratoren, bibliothecaris van het Hooger Huis, schrijft dat een klove tusschen Engelsche en Fransche kultuur aan de eene en Duitsche kultuur, aan de andere zijde reeds vooraf bestond en d'at de oorlog deze klove noi zal verdiepen en verbreeden : , ,dè Teutoonsche geest oefent geen aantrek-kingâkradht uit op het Eugelsohe of Fransche intelllekt.,, De beroemde Sir William Ramsey, wien in 1904 de Nobelprijs voor de scheikunde werd toegekend, is van oordeel dat Oostenrijkers en Duitschers in de toekomst dOor een soort van ostracisme uit aile wetenschap-. pelijke congressen zullen worden geweerd ; , ,individuen. u-it dezen stam'- kuainen' door de eerstkomende generaties niet als gelijken beschouwd worden. H. G. Wells, de schrijver der bekende toekomst-romans, verklaart dat de ©uitsche scholen en universi-teiten ,,systematisch bedorven" zijn: ,,van zijn professoren heeft Duitschland slaven gemaakt." De archeoloog sir Artliur Evans acht dat een der voorwaarden tôt den vrede moet zijn ,,het hangen of fusil-leeren van de hoogere Duitsche ambtena-ren"; eerst na deze zuivering is een ednde-lijke verzoening mogelijk op heb neutrale ge* bâed der wetenschap en derjiitteratuur. Geheel andere opvattiuigen treden bij; een andere groep Engelsche schrijvers naar vo- ; ren. De geleerde Hellenist, prof. Gilbert M u r r. a y uit Oxford gelooffc, dat' bij het sluiten van den vrede aile volkeren dit eene gevoel zullen hebben" dat zij allen hebben geleden en allen hebben doen lijdeu meer dan genoeg. De geograaf sir Martin C o n w a y en de physicus S i I-v a 11 u s T h o m s o n laten zich uit in denzelfden verzoenenden zin. Met nadruk tee-kent de schrijfster V.ernon Lee (Violet Paget), bekend om haar mooie essays over de Italiaansche ï enaissanoe, verzet aan tegen de Engelsche ,,germanophobie". De hoogleeraar in de wijsbegeerte Bertrand R u s s e 1 1 verklaart zich voor het herstel van de eenheid in de wetenscliappelijke we-reld en acht waarschijnlijk, dat aile naties aan h.et einde van den oorlog ,,het oordeel zullen vell'en, dat al hun vijanden dappere mannen zijn, die allen wel beschouwd geen haat verdienen", en dr. F. C. Cony-beare, de schrijver va.n bekende werken d\-er godsdienstige geschiedenis, oordeel t ,,dat Engeland strijd tegen een vijand waarmee te strijden het een eer is en waarmee zich te verzoenen nog een grootere eer zal zijn." Verder blijkt uit -talrijike bijdragen welke diepe problemen de wereldoorlog met on weerstaanbaren drang naar voren schuift : het nationalisme, het vrouwen kiesrecht, de invloed van de wetensdhap en de journa-lis-. tiek, de inhoud va-n de liumaniteits-idèe, het wegen en de toekomst van de Duitsahe gedachte, enz. Meest aile briefwisselaars zijn van meening, dat de neutrale staten als middel aar aange wezen zijn in herb konflikt, in de eerste plaats Zweden met zijn_Nobel-institu.ut.vDe Enquête van het ,,E.venska Dlagbla-det" blijkt te zijn een merkwaardige bij -drage tôt de kennis van de geestelike stro-mingen in breede Europeesdhe kringen tijdens dezen geweldigen oorlog. A. J. *) Uit België antwoordde Maeterlinck, uit Nederland Van der Waals en Z e e« man. ; «umipii » Q) ——» Flnanciën. Geldkoers van 16 Augustus 1915. Medegedeeld door de Rotterdamsche Bankver* : j eeniging, Rokin, Amsterdam: Belgische biljetten 40.10—40.60 7 ^ Fransche bil.ietten. ........ 42.00—43.00 > Engelscl\e. biljetten 11.70—^11.80 Engelsch goud 12.00—12.08 Uitlotingfn. 2 % Loten Antwerpen van 1903,- • Trekking van 10 Augustus. ' 30 Seriën. 5140 9821 13052 13566 14186 14243 17007, i 17493 17854 17915 19383 19415 19,794 20331 21352 21528 23154 24359 25880 27066 29294 J 29566 31401 31512 33174 34529 37215 37237j 37869 38087 _ J Serie No. fr. Serie Xo. fr. 5140 16 500 9821 19 250 ^ 13052 24 250 2-5880 5 25QOO $ 37215 19 2o00 | de volgende ad fr. 200 Serio No. Serie No. Serie No. Serie Xo.-13052 21 13566 14 13566 21 19794 23 21352 18 23154 12 £5880 4 25880 19 27066 21 29566 7 31512 4 31512 lo tf 33174 3 34529 17 37869 12 J De volgende ad fr. 150 Serie No. Serie No. Serie No. Serie No. 13052 9 13052 17 13566 25 17915 21 19415 1 20331 10 21352 1 21352 6 21352 15 21528 12 25880 16 25880 1 7 25880 24 27066 7 29566 6 29566 lo ' 31512 19 34529 7 37237 20 38037 5 s De overige nos. vervat i.n bovenstaand» se- î riën met fr. 110. ëetaalbaar .1. •.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks De Vlaamsche stem: algemeen Belgisch dagblad behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Amsterdam van 1900 tot 1916.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes