I perste Jfaargang ^ô ^a fîinsdfîé. S Octnhep 191J es « DE VLAAMSCHE STEM I r,« vnlk zal niet veraaai ÊL^FMFFN RFLGISnH nAfiRL&S Fnnriparht maalft ntanh I p== REDflCTIE- EN ADBIIHISTRATIEBUREELEH > PALEISSTRAAT 31. bovenhuis, AMSTERDAM. ■p.i.i ti. nnno il»»*,* Onder leiding van RENE DE CLERCQ en Dr. A. JACOB. ABONNEMENTSPEIJS (b« vooruitbetaling): Voor Nederland per jaar rid C 60 — per kwartaal gld. 1.75 — per maand gld. 0.75. Voor België, Engeland, Fraikriik per nummer)andCn d ï>rU2en. verhooging van verzendingskosten (2^ sent A "nVTï"Rrn?.'Nrrn"E,Q on r«„„j •. icioiuun nui AI rust de roode. il rust de roode schijnheiligheid Op de mollige kussens der veiligheid, iî wordt ze gevoerd van ambt tôt ambt, Hoeveel hooger de held, die in kommern kampt, jen gedachte en den moed dier gedacli yraagt, En, ziende aan zijn gang dat de were vertraagt, Haar sleurt op de baan des vooruitgang — Gek ! pie reikt naar starren en stort in drek ! -' Ai, spot maar, spuwt maar, sart en tau Lijk zijn koppige kop is zijn hart verhari Hij acht u zoo iveinig dat hem op 't le Uw innige meelij zelf niet kwetst. Verlaten, verlost van 't gezellig gemeei Gezellig? de denkende is nooit alleen -Gelooft hij, leeft in de toekomst, en tooi Dat fierheid vrijwillige ellende loont. RENÉ DE CLERCQ. S|lijtz®a of SinÉiel Een gangbare voorstelling bij de tegei îtanders van Zelfbestuur is, dat een aulx noom Vlaanderen nr. 3t een aiitonoom Wa ionië binnen het Belgiese Staat --'-ban zou betekenen: een diepe klove tusse Xoord en Zuid, de ondergang der national eenheid." Reeds voor de Oorlog werd deze stellin rooruitgezct. Niet echter door alie geza< hebbende Vlaamsgezinden. De gevaren i îiaar gevolgen, die veîen duchtten, achtt b.T. Hippoliet Meert er niet aan verbondei Verscherping van de tegenstellingen tus «n Ylaanderen en Wailonië, van elkandc ttrwij deren van. Noord- en Zuid-België, vei loren gaan van de Belgiese eendraclit — lie zijn, ook door ons zij dit met nadruk vooi opgesteld, verderfelike faktoren. Onze p< ffingen moeten gericht zijn op een binner landse politiek die deze negatieve elemente uitscliakelt. Deze negatieve elementen von.den bu oorsprong in de organisat-ie van de Belgies Staat zoals wij die hebben gekend. Bank z lieiin België gehuldigde Unitarisme, kwar de staatsmacht in het bezit van bet Zuide <n zijn vooruitgescîhoven strijdpost, de vei franste kapte uit bet Noorden ; het Vlaair m Noorden, met zijn bevoiking van vie millioen zielen, raakte zodoende in de vei drukking. Ook de tegenstandere van Zeli bestuuj zien Hoze verdrukking en willen z *egnemen ; maar datgene waardoor c grond er toe werd gelegd, het Belgiese Un: tarisme, willen zij h and ha ven... Van de voortreffelikheden van dit unitî risme kunnen wij Vlamingen nochtans ni< meepraten. En ook Noord on Zuid heeft ht geenszins nader tôt elkander gebracht: u: iWaalse en Ylaamse geschriften uit de laal ste maanden is dit niet moeilik te demoi streren — een te betreuren toestand vooi zeker, vooral in deze ern6tige tijd ; te b< treuren, echter maar al te verklaarbaai Dat juist het unitaristiese streven de t< genstelling hier heeft verscherpt, late allen dit leren inzien die prijs stellen o tat Belgiese Staatsverband. De hechtheid van dit staatsverband : Voor ons, Vlamingen, allereerst een Ylaan Wang. Voor de toekomst van een vol! voor de ontwikkeling van zijn volkskrach' îi de degelikheid van het staatsverban *aarin het treedt van overwegende betek( diep in zijn leven als Volk grijpt h( Staatsleven in. Aile Vlamingen die het wi nienen met Vlaanderens toekomst, moete ook bijdragen tôt het verhogen van c *aarde van het Belgiese Staatsverbanc voor on3 volk het enig historiés gegeven* dezo waarde wordt echter, naar om overtuiging, afbreuk gedaan door ouc Belgiese unitaristiese geest. Een tôt haé v°lle logiese vorm doorgevoerde decentral satie — Zelfbestuur — verhoogfc integoi ^®el deze waarde. jelukkig Volk in het Noorden, ee gemkkig Volk n het Zuiden — zieda< het cernent der Belgiese eendracht, de waa S v°or de degelikheid en duurzaamhei ^er Sterne constructie van het Belgiee Staatsverband. ^oodzakelik moet, in het Zuiden als i ^ t Noorden, Autonomie het volksgeluk ve ^eren: roepstemmen zijn in beide dele opg?gaanA Ho§ ^an men redelike, - i wijs het tegenovergestelde van wat zij 1 lijden beweren ? Hoe kan men splijtzwc heten, wat in waarheid bindmiddel is? Dr. A. JACOB. a rm " ïlaamscli Gnderwijs te Crusse te Eindelijk is ook te Brussel het ond< zoek begonnen naar de taal waarin d ouders hunne kinderen verlangen te do onderrichten. Volgende omzendbrief werd. den kinc >1 ren medegegeven voor hunne ouders: ,,In uitvoering van artikel 20 van wet van 19 Mei 1914 op het verplichte. - onderwijs, verzoek ik u dringend mij i ! laten weten in welke taal gij wenscht, à uw kind op school opgebracht worde. ,,Ik kan u de verzekering geven d< 3 welk ook het regiem zij, Vlaamsch Fransch, dat gij zult verkiezen, mijn p 1 soneel en ik aile pogingen in het werk zi len stellen, opdat uwe kinderen zoo go ~ mogelijk onze twee landstalen zouden kc it nen. E. Jacqmain, Schepen van onderwijs." Daarbij komt dan eene verklaring v den huisvader: ,,Krachtens artikel 20 van de wet v 19 Mei 1914, verlang ik dat mijn kind het worde onderwezen". ■ Meening van het ïïandteekening schoolbestuur van den vader... i- Velen zullen zeggen: ,,Ziedaar nu ee eene lijst welke geen bedrog in zich beva geene invulling van namen langs den Fra d schen kant, op voorhand gedaan, zoo: n zelfs te Molenbeek geschiedde ; zelfs sel pene Jacqmain zegt dat, welke taal o 6 verkozen worde, de kinderen de beide lanc talen even goed zullen aanleeren". a Zeker is ^iet dat deze lijst de Vlaming ° voldoening moet geven, en er geenerlei l •" drog noch kneep in verscholen zit; doch. n er is wat gebeurd bij het afgeven dier li; e aan de kinderen, en dat „iets" verandf de zaak heelemaal ! L' Ik ken eene school, en ook een onde - wijzer, waar aan een kind, dat ik ook ke r cen lijst werd afgeleverd tegelijk met al - scholieren. Dat kind is me komen zegge -,,De meestex- ïSfeft ons verwittigd dat c t genen die Vlaamsch zouden verkiezen, ma altijd en altijd Vlaamsch zouden leere van 8J ure 's morgens tôt 4 ure 's middag hij zegde ons zulks omdat vele ouders m - schien niet goed de vraag zouden begrijpen Q Een ander onderwijzer meldde aan zi jongens dat ze thuis zouden zeggen dat hier geen kwestie was van de taal, wel n thuis het meeste gesproken werd, maar à de ouders meester zijn Fransch te kiezen i hun dat belieft! lj Ziedaar hoe die lieden hier handelen ! ] i eerste onderwijzer waarvan we sprekc a tracht de ouders af te schrikken door a de kinderen te zeggen dat ze, bij 't v< kiezen van Vlaamsch regiem, onophoudelij _ van 's morgens tôt 's avonds, steeds en alti Vlaamsch zullen leeren, gezegde waarin bedreiging is vervat dat er dan van tweede taal geen sprake meer zal zijn. î blijft natuurlijk de vraag: Heeft deze ond< wijzer aldus gesproken om niet verplicht worden Vlaamsch onderwijs te geven, da e hij toch weet dat de heer Jacqmain u drukkelijk zegt: ,,de twee landstalen zull even goed aangeleerd Worden, welke ook verkozen regiem zij" ? Dan is die onderwijs L" een leugenaar, wetens en willens; of v ît een dommerik, die niet weet wat hij verte ofwel een franskiljon, die zijn best doet < zoo weinig mogelijk het Vlaamsch regie ^ te zien kiezen. Het is ook mogelijk dat deze onderwijs _ op bevel van hoogerhand zegde dat in Vlaamsch regiem van 's morgens f 's avonds alleen Vlaamsch zou geleerd w< den, en wie de Brusselsche schooltoestand -, kent zou dit bevel ook geenszins verwc deren. Dan blijft er eene andere vraag: Als on n hoogergenoemde onderwijzer op bevel ald p tôt zij ne kinderen sprak, dan zegde hij m schien de waarheid, en is wellicht het frai kiljonsche boeltje bezig eene kuiperij • s touw te zetten, om de Vlaamsche mensch s af te schrikken het Vlaamsch, dus het r tuurlijk stelsel voor hunne kinderen eisehen ; misschien is die overheid reeds v. '> nu af besloten geen Fransch in de Vlaai d sche klassen aan te leeren, of zoo weir mogelijk althans, en op gebrekkige wij/ ondanks de belofte van schepen Jacqmai ^ In dit geval dienen de Vlamingen een o il in 't zeil te houden. We weten immers ma n al te wel hoe 't franskiljonsche boeltje ze. voor geen wetsverkrachting achteruit deir e om haar doel te bereiken, omdat ze zek [, zijn deze wetsverkrachting te plegcn ond ; de hoogere goedkeuring en bescherming d overheid, die met hun doel ten voile i e stem t. [- Wat zouden die heeren schoon sj)el he ben ende leute, als ze later zouden kunn wijzen, bij de ouders, op de slechte uitslag L" — door hen stelselmatig gewild — van 1 l- Vlaamsch regiem, en de prachtige résultat van het Fransche stelsel ! Ge zoudt ze hc ren, bij de ouders: ,,Ziet ge nu wel, ge mc< n cok uw kind in 't Vlaamsch doen ond< .r wijzen ; nu staat het daar en kan geen woo Fransch!'' Wat triomf zouden de franskiljons 1 leven en zuUe,n ze beleven, zoo de Vlami e gen niet op hunne vingers letten. Een zaak je dat ook scherp dient bewaa te worden is het recht van den schoolbestui n der(ster) te oordeelen ,,of het kind bekwae r- is de lessen te volgen met nut", in de te n ,,bepaald door het falmilielloofd,,. Dat rec is, gezien de franschdolheid van de meest B.vuwaUch^ eçhoolhoofden, ©en »e- lijk gevaar, en voor hen een middel om m ouders wat in de ooren te blazeti. Gesteld dat een vader Vlaamsch ond wijs voor zijn kind verlangt, en er in di klas leerlingen genoeg zijn, in zulk een val, om een Vlaamsche afdeeling te sti ten. Gauw worden eenige vaders bij c Iheer Eestuurder geroepen, die hen doet zien dat hun zoontje tocli zoo goed en ■ makkelijk Fransch leert, dat hij ook 1 Vlaamsch kent, wat overigens niet zoo no< zakelijk is, he? zal de bestuurder er bij v de gen. Het zou waarlijk zonde zijn, mo en zulke leerling nu in 't Vlaamsch voort s deeren ! te- Zoo zal ongeveer de redeneering zijn. hoeveel vaders zullen aan dat betoog we de staan, hier, in 't verfranschte Brussel? 't Is daarom, wij herhalen het, dat te Vlamingen minder dan ooit als marmot' mogen handelen. Want, ondanks den o log, vegen in deze zaak de franskiljons b A, hielen aan den godsvrede, en bestrijc of hardnekkig, doch onderduims, het inrich' ;r- van een Vlaamsch regiem in Brussels' se! il- len. ed Aan u, AHamingen, de handen uit n- mouwen te steken, een oog in 't zeil te h< den en de ouders in te lichten dat, om vermuilezeling hunner kinderen te voor men, zij onderwijs in eigen taal moe' eisehen voor hun kroost. an Zoo niet, troost u dan met de gedac' dat de Beulemansen steeds talrijker en t an rijker zullen worden, in 't oude Vlaams( ;n Broekzele. JEF HERREMANS (Vlaamsch Nieuwsv —ob=- 2 Hoe België door Oostenri behandeld werd. n- Men schi'ijft ons van Belgische zijde: l€' Met den dag komen er in de strijdei landen nieuwe geigevens aan het licht, als men die legt naast andere gegevens bekende feiten en naar een onderling v 311 band zoekt, staat men dikwijls verrast v ,e" de juistheid van het beeld dat men zich \ velerlei gebeurtenissen vormen kan en v het dieper ihzicht dat men krijgt in voorvallen, die wij beleven. Aldus is het heden mogelijk de geschiei n nls op te maken van de laatete betrekk je' gen tussohen België en Oostenrij,k-H< n: garij«- e. In den morgen van 4 Augustus 1914 v ar klaarde Duitschland den oorlog aan Bel; n en het duurde tôt den 28 Augustus eer z s . bondgenoot hetzelfde deed. [s_ Intussohen was de Oostenrijikscne geze " in Brussel gebleven. Toen hier en daar e jn waakzaam oog gehouden werd op de Du er schers in België en er verschillende over ke grens gebracht werden door de Belgisc at militaire macht, riep nog deze Oostenri ils sche Gezant graaf Clary und Aldringen tussohenkomst in van het Belgisch Minis De rie van Oorlog om het ongemoeid verbj n, van de Oostenrijksche onderdanen in Bel *n fce verzekeren. Het Belgisch Ministe -r- heeft dan dadelijk de pers verzocht de 1 k, volking te wijzen op het onderscheid < jd diende gemaakt te worden tusschen Du sohers en Oostenrijkers en op het feit c de staat van oorlog tusschen België en O tenrijk niet verklaard was. Die nota we door de Belgische bladen verspreid. Tezelfdertijd dat de Gezant van Oostx .^r rijfc te Brussel, aldus de beschenning v 1 " de Bèl^'isohe Regetring inriep voor zichz en voor zijn landgeiooten in een land, ( door zijn Duitsche bondgenooten oveiwal! r€l was, eischte hij ook, in een samenkomst n ^ de heer Davignon, minister van Buitenlai ^ sche Zaken, het recht op om met zijn ei| m Regeering van Brup.sel uit te onderhan< len in cijferschrift. Hij kon toen al aan z €r Regeering het nieuws meedeelen dat 1 ^ Belgisch Gouvernement op het punt sto 0k zijn zetel over te brengeu. van Bimssel n< ir_ Antwerpen — een mededeeling, die v 5n strekt niet onbelangrijk was voor de pan n- die oorlog voerde tegen België. Toen de Oostenrijksche gezant te Brus ze dît ailes verrichtte, waren de greote Oostt us rijksche mortier en van 30,5 reeds op u [s- om geconcentreerd te worden vôôr [g. vestingen van België... Meer nog: die i >p nonnen liadden liun werk reeds gelieel v 3n richt in België en de Belgische forten v a- Namen waren al ingebeukt vooraleer te oorlogsverJclaring van Oostenrijk naar m Belgische regeering gezonden werd. n- Dit blijkt uit de volgende mededeeli ig van den ,,Commandant der Oostenrijksc e, batterijen motor-mortieren" kolonel Albi n ! Langer, verschenen in de Weensche Ne Dg Freie Presse van 18 Febr. '15 no. 181, ar p. 13 : fs ,,Onze batterijen motor-mortieren werd ist ult verschillende richtingen geconcentree er te Keulen, den 15 Augustus. Daar gewe er mij in den nacht van 15 tôt 16 Augustus, er order om op te rukken. Wij werden ee n- gezonden naar Verviers, waar men ons laadde. Van Verviers trokken wij den b- Augustus naar Namen, waar ons werk a? en ving. Twee dagen later, te 1 uur na d en middag, viel het eerste verdedigingswe: et het fort van Cognelle (voor Cognolée). E en uur daarna viel het volgende. Tegen 1 o- fort van Cognelle was de mortier van 3( ist c.M. in werking geweest. Tegen het andi ;r- de mortieren van 42 c.M. Den 26 Augusl rd was Namen in onze handen. Den 27 Au g tus trokken wij op naar Maubeuge en ■ >e- etondem er opgesteld den 29, doch sied n- met de helf van onze batterijen, daar andere helft naar Givet trok." kt In den nacht van 15 tôt 16 Augusl ir- kreeg de commandant der zware Oost< .m rijksche moi*tieren opdracht om België b al nen te rukken, en den 26 Augustus h ht hij reeds de Belgische forten van de st en ling Namen neergeschoten. En eerst d n- 28 Augustus laat graaf Clarv und Aldr de gen, gezant van Oostenrijk-Hongarije Brussel, in zijn oorlogsverklaring weten d er- ,,de Monarchie zich van dit oogenblik ms als in staat van oorlog met België b ^e- schouwt" en ,,dat hij dit land verlaat m -h- het personeel der legatie." Len Arm België, wat heeft men met u g in- sold ! ?e- Het kan, met veel goeden wil, nog aa vei genomen worden dat graaf Clary und A >d- dringen te goeder trouw handelde. Ma oe- het Oostenrijksch-Hongaarsch Gouvern est ment, hoe zal dit zijn houding verklarei tu- Niet zoodra had Duitschland den oorl< tegen België aangevangen, of de Ooste En rijksch-Hongaai-sche Regeering was besloti er- aan de zijde van zijn bondgenoot mee strijden. Terwijl zij bedekt daartoe ha de voorzorgen neemt, behoudt zij haar Geza :^n te Brussel; deze kan vrij rondloopen, k< or" nagaan hoe België zich tôt den weerstai un inricht, blijft het middel bewaren om m ■en Weenen te briefwisselen langs zijn collej te 's Gravonhage om, eischt en bekor 10" spéciale maatregelen tôt bescherming v< zijn landgenooten in geheel België. Wat "meer is : deze diploinaat blijft 1 )u* gast van het Belgisch gouvernement < de blijft genieten van de diplomatieke voc i0" deelen, waarvan een gezant van een b >en vrienden staat genieten kan. Nadat het B< gisch gouvernement den 17 Augustus t rï10 Brussel naar Antwerpen getrokken w£ blijft graaf Clary und Aldringen nog in h :^6 Belgische Brussel en hij is er nog als < bondgenooten van zijn land er binnentre . ken. Misschien zal deze tijd nog geen oorde — vellen over deze feiten. Maar eens zal de g ■ g schiedenis rechtvaardig en onbevooroc I |C deeld haar meening uitspreken, en we een naam zal zij dan geven aan dit dubbe zinnig politiek spel, gedurende vier wek< lang, onder de bescherming van de gas vrijheid, gespeeld door een groot keizerri Lde ten koste van een kleine natie, die schuld en loos is en die, terwijl zij in beslag genom< en wordt door de meest tragische gebeurteni er- sen, eerlijk en gastvrij de regels onderhou' >or van de meest angstvallige internationa an courtoisie tegenover een bedekten vijand >or de — t Vlastidereis heilige Stedi >n- Er is een stad in 't Vlaamsche Land wa; er- heilige beenderen rusten ; waar Goden staî »ië in torens ! Er is een stad in Vlaanderenlai ijn waar Moed rust van den Liefdegod! Da: is een stad waar heiligon leefden; een 6te< •nt» waar er zijn! Hoe menige Vlaming die en niet weet en sleintert langs zijn grachten : it- treurige droomgedachten ! Hoe menige VI de ming die een Vlaming is, en toch niet we lie dat zij bestaat: de heilige stad van Vlaa: jk- deren ! de O, kerels, als gij 't wist, zou dan u te- moed nog zinken, zou dan niet eeuwig u ijf ziel een fiere Vlaming zijn? O, kerels Vc rië mijn moedergrond ! O kerels wordt weêr w. rie ge waart en blijft toch wat ge wordt: ee >e- volk van Heiligen en Goden ! Een volk u [at hemelbogen nêergedaald ! Een volik u it- vlaamsche moeders 1 [at De heilige stad van Vlaanderen ! os- Zij rust als een maagd in het noorde: ird Zij rust er in eeuwigheid ! Zij is de eeuwij vlaamsche stad ! De heilige stad die dra-a; m_ het "bloed van den Christus ! Het bloed ve an den Liefdegod! Die stad uit het oude M 6jf napië is eeuwig, Broeders, want God eeuwig en Hij rust in haar schoot. Zi; en bloed dat is er- Blijft er ! Zal er altijd ziji iek Vlaamsche Broeders! Komt uit de Ker icj_ penverten, van den oever van den Sca on dis. Komt van aile kanten. Komt lia, je, 't Vlaamsche Jeruzalem! Komt, Broeder [;n ik bid u, en valt neer aïs Kerels van 130! Lek Valt op uw knieën nêer voor haar : < nd heilige stad ! — en smeekt God. nadat j lar eerst mw aarde aan de lippen gebracî 0]_ hebt en gekust, zooals Breidel het eens w: de. Smeek dan Zijn bloed, opdat het vloei< moge en een bronne worden van liefde, ee 3^ bronne van Godenbalsem die Vlaandere n. overstroom. Smeekt Vlâmen ! Kerels ! Bro eg ders ! Smeekt opdat uw steenen God ! D de Halletoren het roepe met zijn klokgebro :a- naar zijn voet, waar het dioht bij rust -zr- Zijn bloed. Vlâmen zegt uw moeders dat s an bidden om uw steenen God van rechtvaa de. digheid te vermurwen. Zegt hen dat 55e zic de opofferen in eeuwige liefdewerken, opd Hij uitbarstte in een galm van ontroorii ng — bewogen door uw onverbiddelijk vertro-lle wen in zijn kracht. Laat zijn trimoert îrk stemme uitborsten in een klokkengel ue zoodat zijn andere broedergoden van h tem.pel-Vlaanderen het hooren en me dreunen. eij O vlaamsche moeders, kerelszonen, 1 , roep het u met al de kracht van mi J sterke ziel ! Ik roep het u ! Smeek die sted ® de heilige stede, dat zij redding breng Slechts vertrouwen in uw oude geloof, l~ uw mengeling van druïdistisclie kracht < kerstene liefde kan u redden. O sted n" Breekt uw harte nog niet bij zooveel lijdei ^ Vlaamsche maged! Breekt'uwen boeze nog niet ? O ncen stad ! Gij zijt en blij eiJ een gekruisigden God en lijdt eeuwig je- u w steenen reus. Gij lijdt stede ! H< lige stede! Christenstede! Jeruzalemsti ire van Vlaanderen! Maar eeuwig blijft G< ,us rechtvaaxdiglieid, biddende moeders, smeb de zonen ! Daarom er komt verlossing ! ] ^ komt verlossing ! Er komt verlossing ! I \s dàn Vlâmen! ,,Blauvoeters" ! dàn zult 1 weer binnentreden in uw kapelle ten H« ligen Bloede, in uw Jeruzalemkerkje, 'us uw heilige stad van Vlaanderen ! Kniel dx ^n~ neer moedera bij het Christusgraf dààr < kus Hem dan met warnie vlaamsche liefd j En gij, Kerelszonen, omarm dan uw Hall e " toren, uw God, in breede grootschheid ! îiAliCEL VAN DE VELDE. KLEINE KRONIEK if " Kern. Anaanderen, Vlaanderen, 't is hoog tijd, Min beslag en min lawijd I e- Opperbevel. [1. V. Schrijft in de Nederlander: , ^ Het is thans niet de eerste m a. al, dat ee: Czaar van Rusland zich aan het hoofd van zij] 3,1 Jeger stelt, of ten minste dat leger vergezelt e- Bij Austerlitz en bij Leipzig was Alexande 1? op het slagveld en ook in 1814 heeft hij he >g léger vergezeld. In 1812 verzoehten zijne gene q- raals hem beleefd, liever heen te gaan ei voor Rusland is dat nog al merkwaardig maar Alexander schijnt dat verzoek tocl ir niet kwaad te liebben opgenomen. Ook toei was een Grootvorst opperbevelhebber. Ziji naam was, zoo wij het ons goed herinneren >n Constantijn, maar toen de eerste successe: Ld door nederlagen werden gevolgd en vooral d et tegenstand der Turken bij Plewna het Rue ra sische leger in eene moeilijke positie braclit it «ing de Czaar zelf naar het tooneel van dei m sfcrijd. Merkwaardig is het, dat in Rusland than je juist het omgekeerde gebeurd is, van hetgee: k wij in Duitschland liebben zien geschieden Daar heeft de Duitsche Keizer zich in dei r" aanvang a.an het hoofd d^r legers geplaatst e- om langzamerhand zich terug te trekken en d d- leiding aan andere handen over telaten. Da] it is hij in .het Oosten en dan in het Westen S, maar een eigenlijk opperbevel schijnt hij nie et te voeren en misschien ook niet meer te be je geeren. In het algemeen komt het ons voor, dat eei modem vorst eigenlijk niet aan het hoofd va: zijn leger hoort. Zijn plaats is in oorlogstijt el veeleer bij zijne ministers dan bij zijne gene e- raals of zijne admiraals. Vroeger waren he r- de vorsten. die met elkander oorlog voerden lk Het waren hunne onderlinge en persoonlijk veeten, die uitgevochten werden. Hunne on ïn derdanen en leenmannen moesten hen daarbi bijstaan, maar de vorst diende dan toch we ■ i zelf voor te gaan en allereerst zichzelf te hel ■ pen, zoolang hij dat kon. De begrippen va: e' ridderlijkheid en ridder-eer bracliten dat toei în ook mee en de opvoeding der vorsten was al s- lereerst ook op den krijg gericht. Zij ware] it krijgslieden en geen staatslieden. Thans echte le is het juist omgekeerd. De staatsmansfuncti i treedt op den voorgrond. Ook in oorlogstij< moet er worden geregeerd. Ter wille van ee: — onderdeel der regeeringstaak, de verdedigin: des lands, mag niet het geheel worden verwaar loosd. Hoe rijmt men ook eigenlijk een persoon | lijk opperbevel met de ministerieele verant 9 a woordclijklieid en hoe kan eene vrouw da opperbevel uitoefenen, terwijl zij toch wel ma Lr regeeren. Het moderne staatsrecht geeft da: n ook aan den vorst oppergezag over leger e: 1 vloot en geen persoonlijk opperbevel. Hij be 1 noemt en ontslaat de opperbevelhebbers, maa ir oefent zelf hunne functiën niet uit. Hij be le paalt wanneer en waar de strijdkrachten de 't lands zullen worden ^ebruikt, maar breng In ze niet zelf, waar ze zijn moeten. Van uit dei regeeringszetel zorgt hij voor leger on vloot ^ zonder daarom nog van uit zijn kabinet d eigenlijke krijgsoperatiën van verre te willei leiden en bij dat ailes kan hij in overleg han delen met zijne verantwoordelijke ministers w Wij kunnen echter wel toegeven, dat er om w standigheden zijn kunnen, die uitzonderingei ,n op den regel noodig maken. De openbare mee it mng kan den vorst aan het hoofd des leger )n roepen. Hij kan daar niittig en soms onmisbaa: ^ zijn, zooals nu in Rusland het geval schijnt ti -, zijn. Het is ook zeer begrijpelijk, dat ee] jong en ridderlijk vorst als de Koning vai België meent, dat hij aân het front behoor te zijn bij zijne soldaten en niet bij zijn 1. ministers in Frankrijk, maar, met dat al je mogen wij toch nooit vergeten, dat de moderm T\j vorst een lieel andere positie heeft dan d 'n ' vorsten uit de middeleeuwen on dat die positi ^ in het algemeen een persoonlijk commando uit f" sluit. 13 Oorlog en geboortecijfers. n De vermindering van het geta,l der geboor 1 ! ten, welke in al de oorlog voeren de landen gc 1- constateerd wordt, is zeker uit een sociaal oog punt een zeer belangrijk verscliijnsel. Een ver schijnsel, dat vooral daar ,waar de vrijwillig gezinsbeperking niet de regel is, van blijivend i^eteekenis zal zijn. Daar immers zullen d ' • thans ontstaande lacunes niet later kunne: le worden aangevuld, zooals het geval zal weze: je waar de gezinsgrootto alleen op berekening be rust. j_ Dat de vermindering groote verhoudinge: | heeft aangenomen, moge hieruit blijken, da 11 te Berlijn de daling meer dan 25 % bedraagt >n Is zij in geheel Duitschland even sterk — e: n zij zaî eer grooter dan geringer zijn — dan be g- teekent dit eene vermindering van het abso w lute geboortecijfer met een half millioen! Zoc m dat dit getal wellicht niet kleiner is dan- da der in den oorlog gesneuvelden. 77 Zelfs in Nederland, waar we nog geen oor ;ij log, maar nog slechts ..oorlogstoestand" hel r- ben, valt hetzelfde verscliijnsel te constateeren ih In de eerste maanden van 1915 is de dalin ^ nog niet veel grooter dan wij in do laatste ja |o. ren gewoon waren, maar in Mei wordt zij plot 0 seling zeer sterk (lo^ %), hetgeen in Juni e x~ Juli blijft aan'houden. i- Ziehier do cijfers per 1000 inwoners : ai 1911 1915 3t. Januari 28.57 28.05 s Februari 29.60 29.17 Maart 20.99 29.03 April 29.12 27.32 ik Mei 29.— 24.-54 jn Juni 27.89 24.93 e, Juli 27.34 25.15 2 ! En de absolute geboortecijfers wijzen voo [n Nederland in de eerste 7 maanden van di ÎU jaar een cijfer ann, dat bijna 5000 bij dat va ' , de overeenkomstiîïe maanden van het vorig '7 jaar ten achter blijft. m De toestand in den Balkan. ft De ,,Agence Bulgare" heeft, zooals wi in reeds mededeelden, bekend gemaakt, da >i- Bulgarije met de mobilisatie niet ten doe id heeft de neutraliteit op te geven ; het heef )d geen vijandige btdoelingen, doch zal zij: îii rechten en zijn onafhankelijkheid met he Cr geweer bij den voet verdedigen. In Een telegram uit Washington aan d rij ,,Daily News" bevestigt dit; het meldt-, da >i- Radoslawof aan den Bulgaarschen gezan in seinde, dat Bulgarije geen agressieve bedoe i/n lingen heeft, en dat slechts tôt de gewapend sn neutraliteit ■— ervenals in Nederland e: e! Zwitserland — besloten is, om de eisehen va: e- den tegenwoordigen toestand niet alleen maar ook als yoorzorgsmaatregel voor d toekomst)* JL -aZjjRTSk." In de Ver. Staten, zoo voegfc dit blad erbij, wordt levendige belangstelling gokoes-terd voor de ontwikkeling der gebeurtenis-sen m den Balkan, want men is van mee-ning dat, zoo de BaJkanlegers zich aan de eene of andere zijde bij de oorlogvoerende 1 partijen aansluiten, dit van ingrijpenden in-1 vloed zal kunnen zijn voôr het verloop en • den duur van den oorlog. t 1 Du "-Paay News" hoopt vurig dat de Bal-kanbond zal worden hensteld; en het blad 1 «"M* Bulgarije voor dat het, door de zijde . | er Centraal-Europeesche mogendheden tt , Kiezen, hoogstens een Duitsehe vazal kan L worden op den weg naar het Oosten. ' Boecharest wordt aan de „Koln. ' ^tg-, gemeld, dat de mobilisatie van Bul-garije in Roemenië geen verrassing heeft ge- - T t» staatslieden gelooven niet , dat Boemenië daardoor zal gebracht worden I afwijking van de tôt dusver gevolgde staatkunde. Die indruk is eer versterkt dan s verzwakt. 1 In dit verband wordt gesproken van een . uiting van koning Ferdinand van Bulgarije > waarvan de juistheid echter niet kan wordeii . nagegaan, dat de aanval der centrale mo-, gendheden op Servie ten doel heeft den , J-)onfn yrij te maken, en geenszins om Roe-t merne^ m te sluiten; integendeel, dit zou . een meuwen afvoerweg krijgen voor zijn graan. In staatkundige kringen in Roemenië 1 wordt het belang, dat dit résultait van het 1 optreden tegen Servie zou hebben, niet licht 1 geteld. Zij meenen echter, dat de Roemeen-sche staatkunde reeds haar opvatting van het Servische vraagstuk heeft doen bfijken, ; en dat deze geen wijziging ondergaat, wan-. neer Servie nog een nieuwen tegenstander j tegenover zich krijgt. Voor Roemenië is in 1 de eerste plaats de vraag overwegend, welke . aanwmst van grondgebied Bulgarije zal ver-1 krijgen, want in die quaestie heeft Roemenië 1 ook een woordje mee te spreken. " In Italie heeft de bewapening van Bul^a-p nje diepen indruk gemaakt. Over den emst 3 Xan.illet feit' 200 wor<lfc aau de ,,Koln. t Ztg." gemeld, poogt niemand in Rome zich ! îets diets te maken. De Entente zal, naar 5 uit de mededeelingen van de Italiaansche - bladen blijkt, opmeuw pogen zich over de - houding van Bulgarije zekerheid te ver- - schaffen. t Blîjkt het, dat Bulgarije met de Centraal- = Europeesche mogendheden een overeen- 1 f?mst teoft aangegaan, dan moet onmiddel- _ lijk een reeds voorberedd ingrijpen van de L. Entente plaats hebben. - De ..Corriere délia Sera" meldt, dat de 5 Entente het spel nog niet verloren acht, t maar men moet zich van den ernst van den 1 toestand bewust worden, en op den krachti- > gen druk antwoorden met tegendruk. Sla- - gen de Duitsche plannen voor den op-_ marsch naar Konstantinopel, dan staat de Entente voor belangrijke feiten. De forcee- - Dardanellen zou worden bemoei-1 tôt onmacht worden gedoemd, - Griekenland en Roemenië zouden uit de ! berekeningen der Entente moeten worden : uitgeschakeld. 5 Tegenover deze dreigende gevaren moet | met beslistheid worden opgetreden. 3 Het Crieksohe leger. 5 De bevoiking van Griekenland, de na do ; corlogen van 1912 en 1913 verkrsgen ge-3 bieden inbegrepen, telt ongeveer 4,400,000 ' zielen, dus ongeveer ze>oveel als Bulgarije. Aile gezonde inannelijke personen zijn ^i^nstplichtig van hun 21 ste tôt hun 57ste . jaar. iJe totale sterkte van het Grieksche leger - bedroeg gedurende den Balkanoorlog - 210,000 man. Op het oogenblik zou dit 3 aantal 350,000 man bedragen, de in het ~ buitenland gevestigde reservisten inbegre-1 Pen- 1 Een nieuwe wet, die thans in voorberei-. ding is, beoogt de totale sterkte van de etrijdmacht op 690,000 man te brengen, 1 waarvan 400,000 tôt de actieve troepen ztil-t len behooren. j Voor- den Balkanoorlog hacl Griekenland slechts vier divisies. Op het oogenblik heeft het er reeds 11, verdeeld over zes leger-_ corp6en, welk aantal in geval van oorlog fc nog door vorming van talrijke reserve-divi-eies zal vergroot worden. Iedere divisie be- - staat uit 11 tôt 12 bataljons en 24 ka-" nonnen. De Grieksche infanterie is gewapen^ met Mannlicher-Schônauer geweren : de veld-artillerie is hoofdzakelijk van Schneider-Canet 75 m.M.-kanonnen voorzien. Een botsing tusschen sneltrein en stoomboot. Het h gende stoompaard heeft al heei wat op z n geweten. Dagelijks doodt het h'azen, ko-nijnen, kippen, kikvorschen, 6alamanders en andere, springende, vliegende of kruipende dieren. Dat een trein echter een stoomboot, eenheusche stoomboot met passagiers en vracht-goed, aanrijdt, is iets, dat volgens de meeste mensclien tôt de onmogelijkheden bettioort. En r toch is het gebeurd, of liever: een stoomboot t heeft onlangs een spoortrein aangevaren. Het 1 is natuurlijk in het land der onbegrensde mo- 0 gelijkheden geschied. Verleden jaar trad de Ohio buiten haar oovers. Een enorme uitgestrekte landstreek liep onder. Een stoomboot, die geregeld op de j Ohio vaart, liep uit de vaargeul, ja liep, wat k erger is, uit de rivier. Tus6ch<en de daken der 1 huizen door baande de boot zich een weg. "Wie , beschrijft echter de verwondering der passagiers, toen plots de Louisville- an Nashville- 1 exj)ress met groote snelheid op de boot afkwam. t De 5iooge wielen deden het water golven, en de zenuwachtige kapitein wist niet, hoe hij het 3 had. Tevergeefs gaf de machinist een waar-t schuwingssein. Een botsing was onvermijde. t lijk: op een gegeven oogenblik had op onzen aardbodem de eerste ,,aanvaringsbotsing" plaats. Het was een bofje, dat niemand ge-" kwetst werd. Het water fungeerde, zooals van-1 zelf spreekt, als buffer. 1 Do Yankees zijn thans enthousisast. Zonder . eenige onaangename bijgedachte kunnen zij 3 bluffen op een nog „nio dagewesen" epoor-wegongeluk.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.