I pirate Jflaraang g NckZ*7 Dinsdag, 30 November 1915 S CïterBE. DE VLAAMSCHE STEM I mn volk zal niet vergaan! ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD Eendracnt maakt macht IDIRECTIE EU REDACTIEJ PALE1SSTRAAT 3t. berinhuij, AMSTERDAM, Tetefoon Ho. 9922 Noord. Onder lelding van Dr. RENE DE CLERCQ en Dr. A.JACOB, ABONNES!ENTSPBIJS (bjj vooruitbetaling): Voor Nederiand per jaar pld. G 51c — per kï-artaal gld. 1.75 — per ma»nd gld. 0.75. Voor Belgiè, Engeland, Frankrii en andere linden dozelfde i>rjjzen, met vorhooging Tan verzendingskosteu l'JU een ' per nummer), A DYERTENTIES 20 Cent per regel. I ïoiioijl lelgiê. Hefc gaat niet aan — oui ons voor t ■ bereiden op onze aanstaarrde taak — t I *acbten tôt weldra het uur der overwinnin ■ iieeft ^éelagen : van. nu af reeds moete I vij de toekomst voorbereiden. I ,,Hefc herstel van België vereist ont I jiglike arbeid — zowel zijn stoffelik a] Irjjn zedelik herstel. I . vroegcre ' industriële en commerciël HKerkza^mlieid moet in het land terugkeren Bwat misdadig vernield werd, moet worde: H roedgeinaakt. En er moet; een reàiaissanc I komen van het nationale leven. I „Zwaar is de taak die Vorst en staatsma: H racht. I Aldus onlangs de heer Ry ck m a n ■ ?, etz, een te Pai-ijs verblijvend Belg, il I ,XXe Siècle", in een belangrijk artike I crer ,Jîet toekomstige België". (La Bel I pque de demain"). I Het toekomstige België... Ook wîj belian I r-elden het in de ,,Open Brief". Ook zo -I r.!s de heer Ryckman-Betz — rechtvaardig I een wîj, dat wij het behandelden. I De rechtvaardigiug gaat op, bij de Fran? ■ fezinde pers, waar het geldt een besprekin^ I door een Fransgezinde. Waar een Vlaams I ;<cincle aan 't woord komt, wordt ge M rhreeuwd van... landverraad ! I Zo eist voor zichzelf de Fransgezindheic I In Belgiese zaken het vrije woord op. Maa: H over onderwerpen als 's lands toekoms' I hangt zij de Vlaamsgezindheid een slot aai H de mond... * * * I Het moet wel stemmen tôt bitterhedd, dai H es huidige Regering op hetzelfde stand pun ■ «tut als de Fransgezindheid. Grif verleexn I :ij het -woord aan de Fransgezinden ; dei H Vlaarasgezinden... I De lezer wil zich, uit het opstel ,,Ha.ver< Vlaenderen — Een Onderhoud", d« Hverklaring herinneren van een Lid de] H Regering, naar aanleiddjig van een beschou H *ing uit dit blad van de kwestie der Bel ■ jiese Neutraliteit. in verband ?neb hei H Vlaams Belang. I De slotsom dezer beschouwing was, dai H flpheffirg onzer Onzijdigheid in strijd is me1 ■ belang der Vlamingen ; uit het belang I ~in België mag, in Belgiè's vjaarachti^ H Wang, het belang van Vlaauderen nie! H *orden uitgeschakeld. I Welnu: ,,Het is ongeoorloofd," ver-H liaarde dit Lid der Regering." zulke din I jen zeggen, ougeoorloofd ze te publi ■ o?reu. Bdgïè doet voor zijn verdedigins I vat ht I Moailik is, voor ©en Vlaamse geest, grotei H fttaad denkbaar, dan in deze -woordeu ligl ■ cpgesloten. I Hier toch wordt de Vlarning het reohl I «attend, te denken als VJaming, d. i. hel H r-?cht, om van een Vlaams uitgangspunt uil H Wk Belgies© toestanden te îiaderen. I Dit recht is echter onvervreemdbaar. H -*c>oit kan een Vlarning er afstand van doen. I God heeft ons Vkimingen geochapen : H ledits ala wij handelen als Vlarningoti ■ ^,lnn^n onze daden verantwoord zijn. I De Regering weze dus niet verwonderd. H 2dj ons tegenover zich vindt — beiourt : I Een hogere Beschikker moeten wij ge- ■ iforiamen. * * I * I L«emam eciliter is de venkïaring var H Wengemelde Regeringszijde. I ■ Peitelik komt zij hierop neer: I »De Regering doet was zij wil. Onoor- ■ 'W is krit.iek op haar beleid. Alîeen een ■ ■Regeringgpei-s is duldbaar." H ^ Aan deze opvatting nu ontleent wat, over H glands zaken, in de door de Regering duld-I geachte Franse pers verschijnt, een ■ toeer dan gewon» betekenis. ^ aar, in. zake de Nentraiiteite>kw6st.iel I ^ Regering zieli steed© ïiog haar inzicht I Toor^houdt en Tàch, tôt dusver, altana niet ■ ^^°'®01 beeft uitgesproken, verschaft haar I ,,6r3 ons vnj vertrouwbare aanvijzingen I 0ni^Terit de vreg, die de Regering uit wil H ^ioroni juist vergt. onze opmerkzaamheid ■ ljet stemming-maken in de ,.XXe Siècle" ■ |°or het opheffen der Nentraliteit. Er I "a'a uit blijken, wat men te Havre voor I me^ het lot van het toekomstige België. * * ■ T ■ j,0^3en Brief" -werd verband ge- ■ kussen Belgiese Neutralitedt en Vîaan- ■ ^ren s kultuiele autonomie. Aan zekere I jaainse zijde heeft dft bevreemding gewéki I -a iu ou* Xr. 225 moesteu wij er, uitvwrig op tering komen. Aan Fratisgezinde zijde heeft men oog voor het verband tus-sen binnen- en btlitenlandse politiek. Treffend blijkt dit, waar wij lezen e in het bewuste artikel van Ryakman-e Bete: ,,I)e buitenlandse politiek van België is zo belangi'ijk, om de terugslag die zij a oefenen kan op de binnenlandse politiek van het rijfc. Hierom reeds moet zij de aan-dacht der regeerders trekken en verdient zij s hnn belangstelling." Laten de "Vlamingen zich deze woorden 0 in het geheugen prenten ! Op de ontwikkeling van een \olk werkt j 1 in 66k de buitenlandse status van het rijk j & waartoe het l>ehoort — dieper welliclit dan menigeen vermoedt. i De buitenlandse status van N^ieuw-België is voor Vlaanderen een levensbelang. Laat - de strevende Vlaamsgezindheid. dit ernstig i bedenken ! 1 * * * De étudié van België's toekomstige internationale status stelt ons meteen voor het Belgies probleem in al zijn omvang. Dit probleem is tweeledig: Hoe wordt van het door de Mogendheden in de loop der geschiedenis zo hardnekkig betwiste Belgies gebied verzekerd : r a) de grootst mogelike kultureîe vrucht-baarheid ; b) de eerste vereiste hiertoe: een duur-zame vredestoestand ? I Onafwijsbaar is, wat het eerste punt be-. treft, dat de Vlaamse bevolking blijvend in ■ het volledig bezit- raakt van het voor haar in L de eerste plaats noodzakelike en in de meest abeolute zin onontbeerlike kultuur-instru-ment: de Nederlandse Taaî. Waar buiten het onver\*reemdbaar genot van onze-Nederlandse Taal, de Vlaamse bevolking gedoemd is tôt langzaam doch zeker verval en ontaardende ondergeschiktlieid, is het zaak uit de buitenlandse verhouding van , het rijk te wereu, aile elementen die, bij > terugslag, van deze taal bedreigen de na-. tunrlike invïoedsfoer. Over^ de toekomst der Kederlandse Taal j in België — van aile talen voor onze geest ■ de meest onmisbare als voor ons h art de meest geliefde -—■ over deze toekomst zal mede beslissen de nieuwe internationale ; status van het Belgiese rijk. Van dit standpunt uit dezè status te be- : | handelen, beschouwn jwij als eenvou-dige plicht — ongeacht wat aan hogerhand eommigen hier over mogen denken. * * « De heer Ryckman-Betz — en mèt'hem de ,,XXe Siècle" en. naar aile schijn, ook de ■ ' Regering —plaatst zich op een ânder stand- j punt. Het belapg der Vlamingen komt met ter i ' sprake: het moet onderdoen voor het z.g. algemeen belang van het Rijk. Door Ryckman-Betz wordt dit Rijksbe-lang gezien in de aansluiting van de 1 ,,mogendheid" België bij de Weet'-Europese Mogendheden.Van deze Mogendheden moet, tègen de centrale, België de brede borstwering zijn. Aan de Gealliëerden komt na de Oorlog, in geval van overwinning, de ' linker Rijn-oover: België's grenzeu zullen worden uitgezet. Opnieuw moet worden aôugeknoopt, aldus de heer Ryckman verder, aan de opvatting van het Huis van Bourgondië. België moet worden een hechte tusseastaat met sterke greuzen; het moet in etaat zijn, zich door eigen kracbt te handhaven; zijn optreden moet zelf&tandig zijn. Enigszins bevreemdend lijkt dit laatste bij de wordingsgeschiedenis van het Nieuw-België, dat de heer Ryckman-Betz zich denkt. Een dergelijk België toch, is het wel denkbaar, zo het niet ligt in de lijn der be-langen van de West-Eliropese Mogendheden ? Streven ook deze Mogendheden, nu als te voren, in België niet h un eigen belang na ? Of hield ploteeling in 1914 de histo-riese naijver der Mogendheden voorgoed in zake België op? M^ar behoort dan feitèlik dit België niet tôt de invlœdsfeer der West-Europese Mogendheden en is dan zijn lot niet met het hunne verbonden ? Wordt hierdoor nu de \Tede van onze landen, de vrede ook van Europa ge-diend?... Komt de uitbreiding van Frank-rijks invloed tôt Vlaanderen. ook de Vlaamse autonomie en de Nederlandse kultuur ten goede ?... Neen, een goschikte oplossing van het j Belgies Probleem is het nieuw-Bourgondieso i Rijk van de heer Ryckm&n bezwaarlik te I aoemeiu Vijf en tachtig jaren i& België's Neu trahteit voor onze bevolking een vredes waarborg gebleken, Haar verdiensten nu t^ herkennen, haar voor de toekomst te v^* kiezen "vrijwilîig — om haar be<proefd( voordelen, schuilt hier iejs vernederends in ' Geenszins. .Binnen de onde neutrale grenzen ii 's lands eer gevrijwaard, is ook 's lands volkskracht he4i veiligst. Dr. A. JACOB. Us! HiMensi! s» ho! fras in lë-MAi Aan het Zuid-Afrikaansche blad ,<Dc B-urger" ontleenen wij het vole;ende h'élanq-njke in de vereenvaudigde spelling gestelde stuk, zooals ni en nje et, îs de vereenvoudir/de spelling de officielle spelling i/i Z.-Afrika. Vrijdagavond, 15 Oktober, heeft prof. Smith van Stellenbosch on verzoek van de plaatselike takken van de A.T.V. en het TAerda Waaksaamheid Komitee voor lie/ publiek van Wellington 'n hoogst belang-rijke lezing gebouden over de onderga.ng van de fra-nse te al in Zuid-Afrika, welke getuigde van ernstige en oaipartijdige bronnestudie over de landsgesohiedenis. De verrichtingen werden geopend met het. zingen va 11 : , ,Kom vier met mij het volksbestaan," en nadat mnr. Van der Spuy n klavierstuk had ten gehore gebraoht, stelde mnr.. Ch. Hofmeyr, de voorzitter van de A.T.V.-tak, de sprekei* aan het publiek voor, noemde prof. Smith 'n leveaid voor-b&eld voor de waarheid, dat de afnkaan-sçhe taal niet a 1 1 een nog maar leeft onder de onopgevoede bevolking. Toen de ^preker onder daverend applaus opstond, begon hij met. te zeggen, dat hij niet over de afrikaansche taal giug -prateôi. Daaraan had men eigenlijk genoeg gedaan. Het was nu tijd om daarin te garni schrljven. De hoogleraar zei niet, dat het ook tijd is om m die taal van 'n verhoog vloeiend en schoon te spreken over wetenschappeîike en andere onderwerpen, maar bçtoogde dit door do daad. Het was 'n luat om zijn wel verzorgde stijl aan te horen. Komende tôt z'n eigenlik onderwerp, zei spreker, dat er weinig landau zijn met zo grote veracheidenlieid van talen als Zuid-Afrika. Daar zijn de inboorlingtalen van Hotteiitotten, Boesmans en Kaffers met hun dialekten en verder Portugees, Hol-lands en Engels. Vroeger werd er veel Ma l'&is-portitgees gesproken, 'n slaven.taal, welke do hoHandse mensen van hun dienst-personeel leerden. en waaraan oppervlak kige filologen veel invloed op Afrikaans aan toeschrijven. Volgens Prof. Smith zijn de veranderingen in de afrikaaaise taal alîeen or^staan door fouetiese werking en analogie, verhaast door inlijving van veel frans' en duits voilk. Tusse.n 1688 en 1690 vond plaats de vesti-ging van meer dan 800,000 franse protes-tanten in Holland, Engeland en Duitsland. Op kosten van de Oostindiese Kompanjio zijn 'n aantal van die Hugenoten in Afrika gekomen, waar ze dezelfde rechten en ver-plichtingen als de burgers kregen, boere-plaatsen vrij ontvingen, hout om huizen te bouwen, wagens en geld, ja aelfs de eerste drie maanden levensmiddeîen. Met die vluchteliingen was een predikanî gekomen, Pierre Simon, die in Stellenbosch en Drakens[teiu voor ze moest preken. Ze kregen geen eigen kei-k, maar dit werd toen in geen tnkel land geduld. Huai verzoek om 'n eigen kerk kon wiefc anders als geweigerd worden door de goeverneur, omdat Holland in die tijd in oorlog met Frankrijk was. Het bleef even wel niet daarbij. Pierre Simon schreef erover aan de Bewindhebbers van de kom panjie in Holland en in 1697 kregen ze hun eigen kerk. Ook de grief van moeten wonen tuasen anderen werd spoedig weggeruimd door het verkopen van plaatsen. In 1691 waren er nog maar drie franse families in Stellenbosch.De spanning duurde zodoende heel korb. Weldra trouwde men weer met elkaar en de verschillen tuss&ji de rassen begonnen ?.nel ie verdwijnen. In 1688 kregen de fransen hun eigen school, waaraan Paul Roux onderwijzer werd. I>ater moest de onderwijzer van Stellenbosch ook tweetaiig wezen. Toch begon de franse taal al te verdwijnen, Echter niet door dwang. De Fransen waren maar -J van de hele blanke bevolking en 1/6 vau de burgerbe-volking. Er zijn nooit meer dan 176 Huge noten uitgekomen, waarvan alléen 154 kin-deren hebbeu gehad en verscheidene reeds goed hollands kenden, omdat ze daarvoor al jaren in Holland hadden gewoond. In 1700 kennen velen geen frans meer. Het vertrek van Pierre Simon in 1701 heeft 't uitsterven van de franse taal verhaast. Zijn opvolger mocht niet meer in 't frans preken. Dit mag men niet zo erg auto-kraties noemen, omdat vele hollandsspre-kenden aan die kerk bahoorden. en de kerk immers staatskerk was. Toch vei*zetten de Fransen zich en stond men toe, dat er aile veertien dagen in 't frans gepreekt werd, aangezien nog 75 volwassen personen niet genoeig Hol lands verstonden. De regering gaf toe aan de wenseai der Hugenoten, zodra die uitgesproken waren. lu 1708. werdi 'n spéciale ^ouse^ie^ dat ze ; T? Frans in officiële geschriften mochten gc bruiken., iugetrcikken. Is dat nu 'n bewij voor gewelddadige onderdrukking ? Moes de regering voor zo 'n klein getalletje noj 'n tweede officiële taal hebben ? In 1723 stierf de franse zieketrooster, ei ( ze vroegen om 'n nieuwe, omdat er nog % of 26 ouwe meaisen wa.ren, die geen Hol lands verstonden. Daa-rvoor kon de regerinj echter geen man aansitellen en betaleu, D< franse taal verdwijait nu vlug en in 1780 i er nog êén franssprekende. De franse taal is uitgesborven zonder 'i spoor haast na te laten. Prof. Smith wee maar drie woorden, die 't afrikaans van ' frans heeft overgenomen, n.l. cermotsepeer sermij.npeer en pawieperske. Wel zijn e: veel woorden van franse oorsprong in d< taal, maar die hadden de Hollanders reeds voor de kolonisteoi hier kwamen. Dit verdwijnen van de: franse taal •kai alzo niet aan onderdrukking worden toege sohreven. Men. kan 't geval van de 17d< eeuw niet vergelijken met dat van de 19d< en 20ste. Toen in 1827 Engels als enige offi ciële taaî werd verklaard, was £ van di bevolking hollandssprekeaid. De franse taa was slechts die van De Oostindiese Kom pagnie had geen verpliclitingen aan d< Fi-ansen. In 1806 zijn aile rechten en voorechten door Engeland aan de Afrikaners gewaar-borgd. De Fransen waren emigranten. D< Hollanders waren de eerste kolonisten var 't land en van 1652 af is hun taal de officiële hier geweest. Dat. de onderdrukking 'n historiés feit is, vindt men echter nog in allerlei boeken. ook van de laatste tijd. Prof. Smith liaalde enige foutieve besehouwingen aan uit Whi teside's School Hiatory, editie van 1915; J, Edgar, M. A., prof essor van het South African College, Expansion of Europe; C'. D. Hope, principaal van Potchef^rooin College, 2de uitgave 1915; Pettman, Afri-candeaisms van 1913, 'n boek wat zozeei- de sj-mpathie en goedkeunng van Minister F. S. Mal an wegdroeg, dat hij op 100 eksem-plaren mgetekend heeft, en de broohurt National Crisis van Di. F. E. Kolbe. Met recht mocht Prof. Smith vragen : waarop bouwen die autoriteiten? Het zou te veel plaatsruimte innemen om iiierover in biezonderheden te treden. Prof. Smith toonde zijn gehoor duidel'ik aan, dat meestal de bronnen niet goed gelezen zijn. Zo pewijst een l>eeluit van de direkteuren, dat voor Holliands onderwijs aan franse. kin-/ deren gezorgd moet worden, volstrekt niet ' de verbanndng van 't Frans, ma-ar alleen, dat men aan die kinderen ook de lands-taal moest leren. Ilet argument van Pett-'man, dat er zo weinig franse woorden in de afrikaaaise taal zijn, bewijst- nieta anders dan dat. hij geen reoht begrip heeft van , taalgeschiedenis Die traditie onder afstammelinigen van Hugenoten. dat de frans taal onderdrukt geworden is, kan ook weinig grond hebben, want schrijvers over Zuid-Afrika uit de 18de eeuw van verschillende nationaliteiten ma-ken daarvan met geen woord meldng. Spre-. ker zelï, die overtuigd was van minstens j even veel frans oloed te hebben als iemand in de zaal, heefb dat noedt van z'n ouders gehoord. Die overlevering moet afkomstig zijn van de 19de eeuw en vooral vit de schoolboeljes. Het ergste, wat men bij die z.g. onderdrukking kan aantoonen, is, dat de hol-landse regering zich niet biezouder bsijverd heeft om de franse taal te behoùden. Er waren eenvoudig te weinig franssprekende mensen. Wat hier met de taal van de Hugenoten is geschied, is ook gebeurd in Engeland, Holland en Duitsland. En waar is de franse taal van de Hugenoten op St. He-lena ? Maar Zuid-Afrika môet. nu eenmaal 'n uitzondering vonnen op ailes! De spreker haalde oudere schrijvers aan, waarin men ziet, hoe gelukkig en tevrede die Hugenoten iu Afrika waren.® Dé franse taal i-s ge&torveu : • lete. Omdat het de taal vâu 'n'kleine niiuderheid was. 2dc. Omdat die kleine franse bevolking heel gemakkeîik met de hollandse en duitse samensmolt. aangezien ze de bslanorijkste dingen, zoals godsdienst, gelijk hadden 3de. Omdat er voor hun geen overzees ,,home" meer was. Zelfs John Barron, die verbitterde Boere-hâter, weet van de onderdrukking nog niets. De hollandse regering wordt dus vrijge-sproken. Dit is nu volledig bewezen. Spreker geloofde bovendien niet erg in de macht van wetten. om 'n taal te onderdrukken, anders zou de afrikaanse taal al lan» dood zijn. De hollandse regering heeft. alleen de franse taal niet kunsrtmatig vvi 1 Le 11 of kunnen bewaren. Da.t is nu hun. misdaad. Hij die onschuldig is, neme de eenste steen op en werpe. Met 'n hartelik woord van dank door de voorzitter, gevolgd door 't zingen van het volkslied, werd de vergadering gesloten. -ro ■ e ■ Kern. This is true liberty, when free-lx>rn Men Having to ad vise the Publick, may &peek free, Which he who can, and will, deserves his praise ; Who either can. or will, may hold his peace Wlmt eau be justei* in a State than this. MILTON. m mm Roskam. Het tweede pQar, Acht dagen geleden, we merkten het op, t-rok Julius ïïoôte Jr. de s toute sdioenen aan, en lei in zijn weekbiad — lang, lang a na zooveei anderen — eeu eenvoudige t VJaamsche oorlogswaarbeid vest. • Maar zie ! De garde-robe van Julius Hoste Î6 goed voorzien i Acht dagen nadden i i komt, zoowaar, het tweede stoute paar i > reeds voor don dag! j , ,Het Vlaamsdie le\-ensbelang, zoo spreekt ^ hij iu de ,,Nieuwe Courant" van j'1. Vrij- I s dag, is geen partij-zaak en het ware lafheid 5 hieixjver het minste misverstand te dulden tegenover al wie dezen oorlog zou willen te i baat nemen om het Vlaamsche volk te na i te komen." : En elders : vWel heeft men de Flamin-, ganteu op hatelijke wijze bestookt. Het r ware een moreele lafheid geweest te zwij-s gen in die omstandigilieden - ' ' , Deze worden doen denken aan.... den brief van Meert ! l Wie herinnert. zich niet! Meerts brief gcpubliceerd : ,jToen Mecrt en ik tezamen gekomen zijn w-aren we beiden 't accoord 1" » roept Hoste uit. „Ja, zoo an t woord Meert, • we zijn en blijven 't accoord als gij 't ; accoord zijt met mij h brief !" We drukten dit schrijven af met het bij- ] • sdhrift: ,,Het woord is nn aan Hoste-vân i Cauwelaert." En Hoste néémt het woord. Doe maar Hoste, en maak ons verblijd! Een tweede j>aar, een derde paar. Breid, 1 breid uwe garde^robe maar uit! De Beurt. ,,Is de eeue afgekeurd, komt de andere aan de beurt" ze^t met een volkslied-je de XXc Siècle. Veraacht verklaard door het Havereche blad, dat het orthodoxe patriotisme zooals ieder weet in pacht heeft, waren reeds De Vlaamsche Stem en Ilet 1 Vlaamsche Xieuws. Nu zendt het blad ook zijn bliksems uit naar de te Londen ver-echijnende Stem u't Belyi'è. Om ,,de Don Quichotten, die tegen de Vlamingen schermen tôt wat meer bedaard-heid te brengen", had het Londensche blad uit De Tijd een stukje overgenomen, waarin i o.a. de tegen de leiders van De Vlaamsclie Stem door de Belgische Regeering genomen i maatregeleu werden afgekeurd:" ,,Het is : hard," schreef De Tijd," om eeu talentvol-len dichter, wiens gevoelsleven toch ook 1 eeni^ ontzag behoeft, door een al te bureau-cratische opvatting uit zijn brood te stoo-ten. Talrijke Vlamingen zijn ontstemd over deze daad, welke — meenen zij — de wel- j verdiende populariteit van den edelen en heldhaftigen Belgisehen Koning niet zal j bevorderen." Ziet ! roept nu de JT-Yc Siècle verontwaar-digd^ uit: Aau den eenen kant verklaren i Koning Albert en de Regeering onwaardig | om zijn zending, als opvoeder der jeugd te vemillen een schrijver, die door zijn optreden de eenheid van het land in gevaar brengt en wel op het meest kritieke oogen-blil c in 's lands geschiedenis. Aan den anderen kant verdedigt een vreemdeling dezen schrijver en |x>ogt aan te toonen, dat men • ten onrechte zoo streng is geweest ten op-' zichte van de. politieke afwijkingen van ! een groot schrijver. Tusschen deze twee opvattingen kunnen onze lezers kiezen,. gaat het blad verder. : Geen oogenblik zullen zij aarzelen, zich te i scharen aan de zijde van den Koning en de j Regeering, dit spreekt van zelf. Maar dit i spreekt niet van zelf voor de Stem vit j Belgiè, die het met den vreemdeling houdt j en diens oordeel overneemt met bewonde-! ring en met lof.... ,,Ter documentatie meegedeeld," besluit het Haversche blad. ,,Goddank, zoo ziet het er niet met aile Vlaamsche bladen uit. Wij laten Haye.re in zijn zoeten waan en iri <bet voile genot van zijn jongste ver-dachtmaking.Ook een Vlaamschgezind blad dat, als wij het goed voorhebben, een meer naar den officieelen kant uitgaandc opvatting hul-digt vau loyauteît dan wij, ontsnapt aldus niet a.au den doodelijken auti-Vlaam'schen haat van die van Iiavere?... Laten onze mensclien dit eens o.verwegen. Wat die van Havere aangaat, laten zij eens overwegeii, wat er geechreven staat omtrent -hem, ' die. onbezonnen, die valsch en vol verraad, den Vlaam6clien Leeuw komt streelen eri trouweloos hem slaat... Holaas, in welke handen... lu het. Département du Tarn, in Zuid-Fraiikrijk, verblijven 1300 Belgische vluch-telingen ; 1100 er van zijn Vlamingen, die de Fransche taal 'niet of slechts gebrekkig kennen. Aldus een mededeeling iii de Dépêche de Toidouse, door Pater Oorty, aalmœzenier bij dé Belgische vluchtelingen in Tarn. De Vlamingen krijgen, schrijft de Pater, onderwijs in hun "moédertaal. De geest, die dit onderwijs bez-ielt,. is Belgisch; een begrip dat de Peter aldus omschrijft : ,,Voor ons, Belgen, zijn de Franschen geen ■vreemdelihgen. Wanneer de Franschen ons \Teemdelingen noemén, doet het ons pijri. Belgen en Franschen hebben een gemeeu-schappelijk- historisch verleden ( — Red.) eu de tragische Augustusdagen uit Ï914 hebbeu tusschen de Franschen en ons een onsterfelijke a.lliantie ingeluid." Het in prenten van broederlijke aanliankelijkheid jegens Frankrijk maakt, verklaart. de Pater, deel uit van ons ondei*wijs... Helaas, in welke handeii vallen in Tarn onze arme Vlaamsche menschen?... Waal of Franskllion? ,,Het ware verkeerd. zich in te beelden, aldus Julius Hoste, dat de mas?a van het ' Waalsche volk er in deze beroerde tijden ook maar aan gedacilit heeft, de vrijmaking . van België te keeren tegen de ontwikfceliDg ; vap he<t Viaam.sçhe V&lï-^ Natuurlijk ! Waarvan is er sprake ? Van een strijd van Wallonië tegen Vlaanderen? Allerminst.! —Maar van den strijd van den kanker, die ons volk verteert, tegen dat volik. Die kanker is niet de naar de vaste grens geecheiden duibbeltaligiheid van België, maar de tveetaligheid van hetzelfde Vlaamsche gebied- Neen, niet de Waal misjgunt ons onze ta ail en zelfstandigheid. Maar van den Frans-kiljon —- die toch de macht in handen heeft van hem zal toch Iloste zulks niet be-weren?«ri Q mm , . Uit de Pers I it de Standaard de volgendo Drie Star naar aanleiding van ons artikel: Vredesbe-weging : In de Vlaamsche Stem, van 21 l\ov. j.T. wordt ook de Centrale oragnisatie voor een (fuurzamçib vrede ter sprake gebracht, en zulks wel waardeerend, maar toch onder scherpe cri-tiek.l)e rcdactie van dit orgaan acht, dat men met de minimale feischen van die organisatie, gelijk ze onlangs in ons blad werden meegedeeld, er niet komt. Dit nn zal misschien waar blijken. Ook wij etelden er vragen van gewioht bij, zoo wat het Gerecà.tshof als wat de Executie van zijn vonnissen hetrof. In zoo ver kunnen we dan ook de aarzeling van do Vlaamsche Stem begrijpen. Wat daar en tegen vTeemd aandoet, is dat de j-odactie van dit blad veel verder wil gaan dan do Centrale organisatie, en niet alleen de buiten landsche betrekkiitgen der Staten, maar ook het "binnerilandsch bestuur internationaaî zou willen geregeld zien. Natuurlijk komt ook dit er op neer, dat de onafhankelijkheid en zelfstandigheid der enkele Staten, eens voorgoed, in een internationaaî wereldrijk zou worden opgolost. Gelijk men nu in Amerika heeft de T'cr-eenigde Staten van Amerika, en deze United States feitelijk niet naeer vele Staten zijn, maar sleohts één Staat mert autonomische gewesten, zoo zou 't, naar dit blad zegt, ook hier moeten worden :T)e Vereenigdc Staten der gchecle wc-reld. Over die Statem van de geheele wereld zou dan een Centrai! Bestuur moeten optreden. En dat ,,Centrale Bestuur over heel de aarde" zou eene allés bedwingende machtsbc-voegdheid moeten erîangen. Of gelijk de redac-tie het uitdrukt : ,.Vereischte zal dan zijn, dat de onderscheidene Staten alleen bestuuriiik ge-zag kunnen uitoefenen, en daadwerkelijk gebouden zijn aan internationale grondwettelijk-heid." * Ons dunkt. zelfs het begrip van het Internationale valt dan we/£. Xiemand zal van de United Statc^ van Amerika bewereUj dat hun Con&titutie een internationaaî karakter <lraagt. Lost' aile menscliélijke leven op deze aarde zich in Iiot eéne weireîdrijk op, en bliift er niets dan de TJniUd States of the World, dan zijn er geen natiën meer, en is wat overblijft alleen do mr.nsr.hhrid. Zoo vervalt dan elk begrip van het internationale, om ailes iu het ééne begrip van het nienscheljksc op te lossen. AVio ons dien we£ op poogt te leiden, moet ons klaren wiin^ insr^henken on wel letten op het wordgebruik, dat in zulk een wereldrijk zoo geheel anders Avçaen zou dan nu. Hcofdvocrwaarde van eeu duurzamen vrede is naar onze bescheiden meening het w e g nemen van he\t lement van willekeur m het staatsgezag, zjoo naar binnen (door de-centralisatio en gewestelijke autonomie) als naar buiten (door internationale recht-spraak). Het gezag wordt daarmede eener-zijds verdeeld. aibderzijds veréénigd. De internationale verstandhouding leidt o. i. echter geenirzins tôt het vormen vau een rijk van veiN-senigde staten. Tôt nu fbe werden staats-£illianties alleen aange^a^.n met het oog op oteiitralisatie (verdrukkmf?) naar binnen en machtvertoon (oorlog) naar buiten. Dat. macâbtmisbruik kan nooit het doel zijn van de internationale eenheid. pie eenheid tK-.staat op oeconomisch en inteïlectuëel gebi'è.d. Politiek zal zij natuurlijk worden rech fcaeenheid, verzekering van den iiiter-staatsc^ien vrede, vrijwaring der klenie staten tsg-bn de aaii6lagen van gi*oo-tere, en erkcnnii»g van het recht op zelfbe» souur de'r kleine bâties tegen staatsverdruk-king, daar waar ;grenzeu van staat en volk niet samenvallen. Dr. L. B. De Toekomst van België. Het lid van <le Belgische Kamor, dr. A. van de Perie, heeft in ,.\ rij België" twee artikelen geschreven, waariw hij de toekomst van België bespreekt. In he^j tweede artikel beantwoordti dr. \ an de Perre vie vraag : Zal België neutraal zijn? op de volgej.ide Avijze : De meeningen over de waarde van die neu-ti'aliteit loopen ^er uiteeu. Sommige redenoe-ren als volgt : d« in val der Duitscners is een afdoende bewijs, ilat de Belgische neutraliteit zonder waarde is. Dus kan or in de toekomst geen spraak van zijn. \\elmi, die. gpw olgtrekkiug is onlogisch. Met even weinig recht. zou ik zeggon : de neutraliteit heeft ons in 't jaar '70 van den in val bevrijd, dus is de noutra.li teit een goede zaak. De neutraliteit was dus goed in 't eene geval, slecht in 't ander, en het- is niet, omdat een wet in .een «eval wordt overtreden. in een ander geval onirlerhouden, dat zij slecht of goed is. Niet, te looehej îen.is het. dat, onder het re-giem vau de. 7w utraliteit. het een meer dan taohtigjarig regiem vau voor6}x>ed en vrédo heeft gekend. "Welnu, een rq^iera. dat die weldaad schonk, verwerpt meù i uet zonder meer, omdat het niet onfeilhaar is of nadeelen heeft, /«onder eerst na te gaauy, of de nadeelen tegen de voor-leelen opwegen, zonder te ■ onderzoeken of de l'oordeclen niet jeunnen behouden en de nadeelen verwijderd vrorden. Maar daarmee hebben we slechts de zaak aan ?én .zijde beschouwd. Velen bewcren, dat de neutraliteit one heeft bedrogen, dat het nu juist aan de neutraliteit te wijten valt, dat België niet kla er was voor den oorlog. Daarop mtwoord ik t<$n eerete, dat België zijn plicht >n meer dan ;pijn plicht heeft gekweten. Wat villen zo meer ? Ten tweedo wacht ik met onge-luld, en zonde r vooringenomenheîd, een studio if van deskurjdigen, die me bewijzen ^aî, dat Selgië, met ee à volmaakter inrichiirig, m staat sou geweest den vij and buitea het land ùq

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.