Eerste Jaargang N». ia Zaterdaâ 13 Februari I9»a S Cents DE VLAAMSCHE STEM ALGEMBEN BELGISCH DÂGBLAD Een volk zal niet vergaan! Eendracht maakt mac ht- REDACTIEBUREEL : PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. - TELEFOON No. 9922 Noord. De Vlaamsche Stem verschijnt ts Amsterdam elken dag des morgens op vier bladzijden. Abonnementsprijs- bg vooruitbetaliug : Voor Hollaud en België - per jaar /12.60 — per kwartaal / 3.50 — per ruaand /1.25. Vc; : Engeland ru Frankryk Frs. 27.50 pèr jaar — Frs. 7.50 per kwartaal — Frs. 2,75 per maand. Hoofdopsteller t Mr. ALBERIK DESWARTE Opstelraad : CYRIEL BUYSSE - RENÉ DE CLERCQ — Mr. LODEWIJK DOSFEL Mr. JAN EGGEN. - ANDRE DE RIDDER Voor ABONNEMENTEN wende men zich lot de Administratie van liet bladt PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. Voor AANKONDIGINGEN wende men zich tôt de Firm'a J. H DE BUSSY, ROKIN 60, AMSTERDAM. A DVEïtTENT IES : 23 Cents per regel Korte inhoud. 1 e b 1 a <1 z ij d c : Banden van Welwillendlieid. — Frans M it-te man s Kleine Kroniek. Belgische vliegeniers. — G. lïaal. 2 c 1) 1 a d z ij d e : t'it het Vaderland. Briëveu uit Moorslede. Uit de Karnpen. De Wondernacht. (4). — C. van Bvgycn- 2 r b l'a d z ij de: De Europèesche Oorlog. Dp Duitsche blokkade. Telegrammen on bericliten. i o b 1 a d z ij d e : Voor clé tTitgewekcnén. ÏO'de Verslag der commissie tôt onderzoek. Kinanciën. Brievé.nbus, enz. landes van MwilbleiiL De Nêderlafids'che Anti-Oorlog' Raad Oieeffc een m an if est aan zijne léden gericht om het wekken van haat en verbittering tegen te gaan, ak een beletsel, dat de ge-dachten an de richting keeren, die tôt den blijvenden vrede kan voeren." Hoe minder hëjftige beschuldigingen van weerskanten worden geuit, luidt bet nianiîest hoe minder iiet eone vclk bet karakter van bet arïdere zal hebbeu aangetast, in een woord : hoe minder bîijvende verbittering is gewekt, des te géntakkelljker ■•-a 1 bet latei* vallen oni de d o or ge s ne de n dràden van liet inter-iiationaal verkeev .wtder aajieen te knoo-j>eit. " Wie zal bet met bëëjëmaal Sens met dieu wenséh zijn ? Maar wie voelt o<yj niet de grOote moeilijkheid lie m te vérvnllen? Het mëdëdeelen der gruwelen, welke over 't algemeen door den oorlog véroorzaakt worden, zonder eenig commentaar, doet alleen reeds verbittering ontstaan tegen de oorlogvoerende parfcij die ze beging. De pers beeft in de eerste plaats haar roi te'vervullen, van de blcote waarheid der feiten bekend te maken. Aan weerskanten vau de tegenover elkander staande légers er. volkere'n, gebeuren er uit den aard der zaak, feiten die niet gopaard gaan met de zuivere moraal, en die aldus onwaardee-ring en afkeuring bij de vijandelijke natie vcrwékken. Indien bet nu maar bij mede-deelen der feiten zelve bleef, dan zou bet kwaad waartegen de Anti-Oorlog Raad tracbt in te gaan, nog niet zoo groot zijn ; maar bet blijft daar niet bij. Men aanziet de feiten door den vijand gepleegd, als de gevolgen vau zijn nationaal karakter, verblind voor de gebrelven die wij zelve bebben ; of, niet door onze eigene pers ingelicht over lietgeen de vijand ous zelven verwijt, komen wij er liebt toe te gelooven dat de besebaving alleen langs onzen kant is, en de barbaarsch-heid langs den anderen. Men gaat in de ge-schiedenis, 6oni6 in een verre verleden argu-menten zoeken om bet standpunt dat men aangenomen heeft te verdedigen ; men komt op tegen den landaard, de gedacbten, bet innerlijke leven van den vijand, eu daar-door wordt de verbittering nog grooter. Onwillekeurig ontstaat dus de batelijke stemming, en dan boeft zij nog niet een? gesteund te zijn op onware bericliten, noeb op onjuiste voorstellingen der feiten. Hoe kan het anders? Oorlog baart altijd liaat, en deze blijft ougelukkig beetaan geslaeht na geelacbt, totdat eene verandering in de internationale politiek komt, welke uit belàng van twee vijandige landea bun-ne oude twisten doet vergeteu. Dit is dan cok een punt "waarop" de Anti-Oorlog Raad de aandacbt vestigt: ,-d^ vraag welke vol-ken als vijanden tegenover elkaar komen te staan afhankelijk van politieke verhou-dingen, die wisselen naar door niemaud te voorziene omstandigbeden. ' ' Wij mogen, wij moeten, on s afvragen Hoe wij Belgen, ons te gedragen bebben teu opzickte van bet men6cblievende, zoo gegronde verzoek van den Anti-Oorlog Raad Méii zal on6 niet verwijten, (of vergissen wij ons hierin missebien ook ?) dat wij Belgen, die beelemaal ouscbuldig in dezen oorlog betrokken werden, en die er door op zuik eene scbrikkelijke manier geleden heb-ben, dat van geheel de wereld de bewijzen van sympathie, ja veel meer, de middelen om in bet leven te blijven. ous toekwamen, men kan ons niet verwijten, dat wij de Duit-achers tôt voor den oorlog onze vrienden, in onze couranten op eene manier bebandelen, welke door de onk-oebenbare feiten niet neeiemaal rechtvaardigd zijn. Zonder dat ck gevœlens welke door de handelingen der Duitechers in bet bart der Belgen opge-wekt^werden, aangeprikkeld worden, zullen zij in de eenvoudige en oprecbte sâel van den burger en den landsman een al te na-tuurlijke en blijvende stemming doen ontstaan. Eu dit is nu juist wat zoo jammerlijk ifi. Gaan wij nu ook steeds dat gevoel van baat, van af&chrikking, van minacbting Duiteobera kennôûa welk çm zoo r ovërdreven in • Frankrijk na 18 <0 voor-kwam ? Zullfn wij ook zooals de Parijzenaars in 1875 de inuziek van Wagner nitfluiten, of , gedrev^u door overdrevene Germaan-pbobie de jDuitscbe pruducten bcycctten... om minder goede of minder goedkoope Fransche en.Engchehe te koopen? Gaat bet eens zoo rustige, zoo vredelieveude België nu ook in eeu verpestenden lucbtkring van milibarisme^ wraakzuokt en bewapening-koortà leveb, en in bet dwaalspoc/ gera-keti, waarop Duiticbland heel Europa naar dçn afgrond heef't gcbracbfr? vied beware ons tegen bet belicudtn va"u die drukkèndo atmosfeer, van haat, van vjjand^cbapi van spionnage, waarin wij nu sedert meerj dan een balf jaar leven. De vermaning door den Anti-Oorlog Raad gegeven hoe wijs ook, geldt éigentlijk meer, zocal| aan het einde van het manifest verrue)d wofdt, voor diegenen die aangewe-zen zijn, oui leiding te geven aan de open-îi:are meenlng in huu land. Op de massa, waarop het»dan toch te weuschen h dat deze wenscli doerdringe, zal liij#echter van weinig invloed zijn, indien de oorlog niet éene opkssing ont-vange welke uitter-aard het te hestrijden, kwaad z.al doen op-houden. Als deze oorlog niet een einde brengt. aan de Europeesche oorlogen. als geen vrede kan gesToten worden, die niet in zich de kiemen draagt van eene nieuwen strijd. en voor ons, Belgen, indien Duitech-iand niet de welverdiende les ontvaiigt voor zijn schenden van een internationaal trac-taat, als het Duitsche volk niet zelf ge-voeld beeft? wat het beteekent ouscbuldige burgers, vrouwen en kinderen te misbande-len o-f te dooden, eene gebeele bevolking te verjageu, u!t te hongeren of van zijne wo-uing te berôoven, als het met door de erv<\-ring zal geleçrd bebben, dat men niet te vergeefs de éërete plichten van de sameu-leving vcvi.^pt, dan zal, belaas^ het voord van déii koning Jacobue van Engeland, ,. Kemeinter■■ ' blijven klinken in onze vei> brijzelde barten. Maar wij bebben de fnnige overtuiging of fcen minste de vaste hoop, dat uit deze oorlog iets grootsch voor de maatsehappij geboren zal worden. Deze Mahabaratta van bet Westen, om de nitdrukking van de ,,Times" te gebruiken, zal een kentering in de wereldgeschiedenis doen ontstaail. Een statenbond, het eenige redmiddel, zooals dr. Nico van Suchtelen scbrijft, zal moeten gesloten worden, om nieuwe worstelin-gen tusscheu de staten te vernir j den. De mogelijkheid dat eene ,,revanche" door de verliezende partij genomen worde, moet uitgesloten worden. En bovendien, bangt het ook grootendeels van de boudin g ran Duitechland zelf af, bij het sluiten van den vrede, dat onze gevoelens tegenover bet Duitsche volk zullen veranderen, zoodat de samenwerking met de Duitechers op aile gebied mogelijk zij in de toekomst. Men denke aan den vrede van Praag, gesloten tusscbe.i P ruisse n en Ocstenrijk in 186b, waardoor den overwonne geen oorlogsschat-ting opgedrougen werd, en die van 1878 het verbond tusscheu Duitschland en Oœtenrijk voorbereidde; aan deu vrede vau Pretoria, die aan Transvaal ongeveer een derde milliard verzekerde om de aangebracbte sebade te bersteilen ; aan den vrede va il Washington, die eene spoedige vriendschappelijke betrekking tusscheu Rusland en Japan mogelijk maakte. In deze verwacbting, eu doordrongen dat de wenscb vau den Anti-Oorlog Raad eene groote noodzakelijkbeid beantwoordt, zeg ik aan mijne landgenooten : "Uit uwe zoo begrijpelijke gevoelens vau haat wegens bet gepleegde kwaad, niet tegen de Duitschers afzonderlijk, waarmede gij in aanraking zult komen, want zij waren verblind door eene opvoeding, een dwangstelsel, door anti-humanitaire grondregels, waarva.n zij de verkeerdlieid niet iuzagen, maar tegen die principielen zelve, verafachuwt ze ten voile, opdat zij nooifc meer wortel zoudeu sebieten in ouze sameuleving. Haat nie-mand, want haat verbittert diegene die hem draagt, en verbetert niet diegenen die ge-faald bebben. Toont u gi"oot tegenover uwe vijanden. Het beste antwoord dat gij zult kunnen geven op hunne barbaarsche handelingen, "is te bewijzen dat de cultuUr wel degelijk langs onzeu kant is. Staat op uit uwe beproeving met krach t, waardighe kl, pliclitbesef en een booger bewustzijn. Wij voorbeén, kleine Belgen, zijn aan iets machtigs in de wereldgescbiedeuis verbon-den. Laat ons toonen dat er op den Belgi-schen bodem niet alleen helden van dap-perbeid en fiere trots geboren zijn, zooals onze Heldenkoning, onze burgervader Max en onze zielenherder Mercier, maar dat ook de ziel van bet volk groot is, kracbtvol, be-6tand tegen de slagen die het lot ons toe-bracht. Dat d© wereld ver\ruld zij met verbazing over lietgeen in bet diepste van onze ziel sluimerde, over de wijze waarop wij ons weder zullen oplieffen en onze plaats terug innemen in de besebaving. Belgen, dat onze verrijzenis even Leerlijk zij al3 onze kruisiging rampzalig was. Op die manier zullen wij de banden van wel-willendbeid sluiten met onze tegenwoordige vijanden. Mr. FRANS ^ITXEHANS. Kleine Kroniek Van het Waken in den Nacht. De nacht deemsterde over de wereld en biacht de korte uren van stil vergetén, tomber-grauw... De strijd liad uitgewcéd, eu langs beide kanten uitgeput, waa -t l-aWijgend bssloten deu mergen af te wach-ten, cm opnieuw te. begiiinen, .heyiger, h^-telijkei-, bloediger dau ooit... Een grenadier van het ,,Iris?b en Colcl-?tream"-regiment vernam, na de naamat-roeping, dat zijn vriend cp het appel ont-braïk. Met pijn in ;t harte besloct bij zijn makker te gaan zoeken op het slagveld, dat cenzaam lag en verlaten in ai de treurigi Goodechbeid van zwijgende mensclienlicha-men...La.ng zocht hij bij "t weifelende licbt van z i j n la ntaa rn, tôt. ' h i j hem eindel i jk vo nd, zieltoge.nd, te zwak cm zich te richten en met bem te gaan naar de loopgraven, waaî warmte was en verzorging. Geen liulp was te verwachten. Het slagveld lag te ver verwijderd van aile streken, waar de onvernioeibare dokters gansch den nacht doorwerkten in 't maclitige pogen om leven s te redden en lier op te wekken... Kon hij zijn vriend alleen laten ! Waai -om zou liij niet de wacbt houden, tôt de liulp zou komen, die zoo dringend gevraagd v;as. Eenvoudig als zijn bart van simp-l mensoh, waren zijne weinige woorden : ,.Ik gr hem wat gezslscliap houden. want liêt moet daar vreeselijk :oenzaani zijn." M^r met... Eu liij vertrck eu nam, eenige be-schuiten mede en een busje, gevuld met tbee Dan zat hij neder, de lange, lange uien vân den peinzendén nacht, die wëèridè over de wereld, zijn wee en zijn smartend leed... En waakte, trouw, met het gebed van zijn gevouwen hauden eu zijn simpele ziel... 's Morgens, bij 't eerste dagen van 't nieuwe licbt, kwam de hulp. Zij vond beide solda.teu uitgestrekt liggen, nevens elkaar, roereloos, in de stramme onbewogenbeid van den dood. En op de lippen van deu eene, die had gewaakt over de doodsreute-îîng va.'i zijn vriend, was nog bet laat?.te v.oord, bet woord vau troost en van geloof en van hoop! Yan trouwe broederliefiïe. Wread i.i de oorlog, een epos van lijden, geen blije dagen van schoonbeid en liefde. Gioot-sch zijn de daden der helden, die we-ten te sterven, eenvoudig, in 't stille be-tiachten van huu p licbt. Geen feesten van vioolijke klankenliarmonie in torenlied en f.tedenzang, maar be't dix>e\re vau verre ge-luiden, dreigend, dreuuend, kanonnen zwa a r. En toch, in dieu strijd van gruwel en moordend geweld lichten glanzen op van gouden warmte; en zij, wier naam gist^r nog onbakend was en onvermoed, zien zich in 't heden gekroond met onsterflijke glorie. Het volgende feit greep plaats in eeu der laatste gwechten op de ^ estelijke front-lijn : Twee boezemvrienden, dienend in bet-zclfde regiment der ,,Lancaabire Fusiliers , k-.egen, °tegelijkertijd als hunne makkers, iiet°bevel, kost wat kost., den vijand uit een gunstige positie te verdrijven. Het bevel was gegeven eu het moest uitgevoerd worden. Onze Engelsehe bondgenooten met bun gekende flegmatieke waardigbeid, namen de zaak beel kalmpjes op, en trokken teu doode, even Avelgezind als gingen zij ten dans, ten... kogeldans! Weldra waren zij den vijand diclït gêna-derd, en wat erger was, sixiedig werd men handgemeen. En wie ie^s van strijden en oorlog\"oeren afweet, weet ook dat nieta grnwelijkoT is dan een gevecht van inan teoen man, met de vreeselijke worsteling vaniijf tegen lijf, mensch tegen mensch, Een onzër tv.ee vrienden geraakte op een zeker oegenblik in een hachelijken teestand. Een Duitsch lancier snelde op hem toe en was op 5t punt liem de lans tusschen de ribben te steken. Maar zijn vriend waakte en zag het ge-vaar, bliksemsnel, dreigend, niet te weren. Slechts één ding kon beil brengen, slechts oén daad kon redden deri trouwen, iiefsten broeder: de daad der opperste Liefde, die cok de opperste offering is van eigen leven. Zonder zich nog te bedenken wierp de Fusilier zich voor zijn bedreigden vriend^ stoott9 hem opzij met de uiterste inspan-riing zijner laatste krach ten. Want alreeds bad de lans bem getroffen, in voile berst. waaruit gulpte bet rijke hartebloed, beide nbloed Koninklijk menscli, geheiligd door di« daad van eenvoud, rust zaoht, rust tôt de dooden zullen ontwaken, bij koperen gel nie van bazoinen, in 't auieolende licbt yan dei dag der iiernjaoms !.^ De Yser. Een paar staaltjes van Vlaamsche humor. De Duitschers hadden in een zeker dorp bet volgende l>ericbt op een paal aange-plakt : ,,Verbcden over den IJzeren weg te gaan zon.der pas". Een straatjongen kflom op de paal, haalde vijf letters van het ver-bod door, zoodat er te lezen bleef: ,,Ver-boden over den IJzeo te gaan zonder pas." Een Duitsche soldaat vroeg aan een Belgische bcer, of hij daclit dat de Belgen vrij •/onden komen. ,,Ja," was het antwoord, ,,cmdat wij een leeuw op eus wapen bebben." ,,Maar," deed de Duitscber opmerken, ,,uw leeuw is beel, heel klein gewoi-den." De boer : ,,Ge vergeet dat hij een ijzeren staart liéeft". Amerika en de Duitsche blokkade. De ,,New-York Herald" schrijft: ..Onderstel een oogenblik, dat de Duitschers, trachtend den nëutralen liandel te terroriseeren, die naar Engeland gaat, de Amerikaansche koopvaardijschepen vernie-tigen en de Amerikaansche• bemanningen doen omkomen. Onderstel, dat, niet talrijk genoeg zijnde om de voorgenomen blokkade uit te voeren, de Duitsche onderzeeërs op goed geluk af te werk gaan en de koopva-ar-dijschepen, met bun bemanning, van welk onzijdig land ook vernielen — zou dat niet beteèkenen, dat Duitschland dezen onzij-dige als een vijand beschouwt? ,.Duitscblaud staat op bet. punt om de grootste fout te begaan — het riskeert een oorlog met de Vereenigde Staten van Amerika!!"De gansche wereld is benieuwd naar het-geen Duitschland den 18den dezer en daar-na daadwerkelijk zal uitrichten. En er zijn neutrale staten, dicliter nog in de buurt dan de Vereenigde Staten van Amerika.... Stijn Streuvels in Nederland. Wij bebben het genoegen geliad Stijn Streuvels te Amsterdam te entmoeten. Hij kwam hier het manuscript brengen van zijn nieuw boek ,,Oorlogsdagboek", en zijne viouw en kindereu opzcek^n, welke in Nederland een rustig toevlucbteoord. gevonden bebben. Onze Ylaam&cbe schrijver maakt het be&t en brengt ons de groeten over van de Belgisc.be vrie-iden, die in 't vaderland hun haard veilig houden en het voortbe-staan van het colleotieve leA-en mogelijk maken. Nog over de wreedheid van den Oorlog. Tercchfc moclit Cyriel Buysse in het. nuramer van 10 Februari jl. wijzen op de wreedheid van deu oorlog, die soms spreekt uit een kleinere gebeurtenis. Dit wordt gëïllustreerd door een briof. die een geïnterneerd soldaat ons over-hàndigdë.Veuille, den 2.2,15. W'aurdc Vriend Prosper, Zieliier wat tripstigo brief ik uit de banden van mijn arm oud moedertje den 27 Jauuari mooht ontvangpn. Zij schrijft : Lieve zoon, 't is alreeds sedert S maanden dat ik niet goed weg kan en dat Horcnce niij aan en uit moet kleeden. !t Was daarvoor ook dat Camiel mij aile 14 dagen in zijn repos kwam bezoeken. Nu gaat het beter, maar als liij deu 23eii November is gekomen en toen hij omtrenfc een uur binnen was zijn er vier obussen in eens op onze herberg gevallen. Ailes was in stukkeu geslagen, Camiel en Ho-rence waren op den. slag gedood. Ge knnt peinzen, waardo vriend Prosper, wat groot verdriet mijn moedertje heeft. Ze bebben verkocht hetgeen haar nog overbleef. Moeder is nu bij de vrouw. vau mijn ongelnk-kigen broeder Camiel. Hij was vader van /.even kinderen, waarvan don ondsten in het 3e Linie is van de klasse van 12 en nu in 't hospitaal in Frankrijk ligt. Zijn schoonzoon (van Camiel) van hetzelfde regiment en klasse ligt gekwetst in Engeland. 'k Heb zelf geen congé kuuuen krijgen om hen te gaan bezoeken. Ik weet niet hoe ik moedertje moet troosten, 't zal moeite kosten. Zij is 7ô jaar. Horence was haar oud-ste doehter en de eenigst-e welke zij nog bij haar had. Camiel was mijn eenigsto broeder, welke daar zoo ongelukkig den dood heeft ge-vonden. 'k Heb waarlijk voor 't oogenblik groot verdriet, 't grootste dat mij ooit is over-komen.Doet de komplimenten aan Marie en de kinders en ontvang do groeten van uw triesti-gen schoonbroeder, ALFRED. Wat 'n vreeselijke familietragedie in de naïeve bewoordingen van dezen eenvoudigen soldatenbrief. Es ist Krieg! ,,Zielsverheffend, zoo'n oorlog!', Het Tiende verslag der Onderzoekscommissie. ' Wij vestigen de aandacbt van onze lezers i op bet op blz. 3 van dit nr. overgedrukte Tiende Verslag der Commissie tôt onderzoek naar de sebending van bet Volken-recbt en der .Oorlogswetteu en 'gebmik-en.. Belgische Vliegeniers. Baron Pier de Caters. I. 't Kleine, poëtische dorpje, waar de sim-pele menschkens in de laatste droeve Augus-tusmaand, zich, op aanraden van hun be-zorgden pastoor heer Roest, inkuilden ; ligt thans weer voor mijn geest in al de primi-tieve eigenaardiglieid van zijn plastische mooiheid. Voor eenige jaren wist bijna nieniand in België waar St. Job in .'t Goor lag. Het was en is thans nog niet te bereiken dan na urenlangen tocht langs gebaande en onge-baànde wegen. Maar zekeren mooien dag ging'het van moud tôt mond in den lande en vertelde men de ongehoorde en ongelooflijke tijding : Te St. Job wordt er gevlogen ! Toen was het een zoeken in treinboek en op landkaart waar het. dorpje ergens in de Kempen lag en uit Antwerpen en uit Brus-sel kwamen zij toen naar de geheimzinnige plek waar boven de wonderbare vogels snor-den en af-en-toe er een door den loerenden Dood in 't purperen lieideland werd neer-gesmaktMet duizenden en duizenden kwamen zij er op af, van in den vroegen niorgen ston-den er reeds aan de half geopende loodsen te g'apen en toen in den laten namiddag, wanneer de wiud in de stille deemstering ging slapen, de vogels in de malve lucbteri opstegen, ging er uit ontelbare monden de kreet van bewondering op. In den zoeten zomeravond keerden zij dan stedewaarts en vervulden met hun over-dadig gesnap de welriekende lindenlanen van het stille dorp in wiens sacramenteele plechtigheid Peter Benoit eens zijn onver-gankelijke ..De Wereld in'' coniponeerde. Hët onbëkende plaatsje \reeg van toen af eeu vermaardheid die het in de geschie-denis van onze weerbaarheid zal blijven be-houden. Daàr werden de eerste pionniers gevormd van eeu uitvinding die in den na-derenden oorlog onschatbare diensten aan ons vërtrapt vaderland zouden bewijzen. ;t Zal zoo wat tien jaren geleden zijn dat Baron Pier de Caters een gedeelte zijner prachtigfite mastbosschen t-e St. Job liet omhakken om er eeu ruimen aërodroom aan te leggen. O}) het rulle terrein heeft liij daarop maanden laug een soort tuig bereden dat wel van vleugels en motor voorzien was maar op den naam van vliegtuig geen aan-spraak moclit maken. Het was een ri j den en rotsen, een schaven eu glijden, een gehairewar en gesukkel, on-mogelijk te besclirijven. Zij die het vreemde scbouws]>eî bijwoon-den trokken hun neus op en huit schouders, bekeken Baron de Caters eens medelijdend en gingen heen met de vaste overtuiging : Die man is stapelgek ! Anderen ecliter bewonderden die taai-heid van den frelen man, dat weerstands-\ er mogen om telkens en telkens wederom te beginnen, te beproeven, zonder ooit den moed te laten zakken of 't onwillig ding te verwenschen naar den diepsten boek waar men oud ijzer bergt en nutteloozen rommeJ. Dagen, wesken, maanden werd er door hem en zijn medehclpers gewerkt om bet probleem op te lossen en te doen wat de gebroeders Wright in Amerika hadden ge-daan en Farman in Frankrijk po—de te ver-v czenlijken. Telkenma.le de piloot met zijn daveren de, r-mokende, stinkende l>eest de vJakte overridderde, lagen er op een bepaalde plaats versebeidene vrienden met de wang tegen den grond en loerden naar de wielen van *t moedwillig tuig. Bij die plaats wrong de Caters het lioogte vlak in de schuine richting en... ja, cle eenen verklaarden dat hij verscheidene meters ver had ,,gedecolerd" teiwijl anderen volhielden "dat 't spel geen baart je van deu grond was gelicht. Pier, zooals men hem daar noemde, was van de meening der laatsten en gelukkig-lijk ook, want menigmaal daclit de moedige baron eraan hoe bet hem wel vergaan zou indien t spel de hcogte inging en zijn kuren in de groote ruimte zou aanvangen. Flegmatiek luisterde hij dan naar de ruziemakenden, rcokte zijn sigaret en wierp er ten slotte esn komiek gezegde tusschen dat allen deed lachen. En toen begon het wederom van voreu af aail. Editer op zekeren dag heb ik den altijd bedaarde, den steeds van- zich - zel f - meest ^r -zijnde de C-iters uit zijn vcl zien sebieten dat het writ der weede bem blank langs de neusyleugels Hep... Dàt wilde ik nu juist vertellen, omdat toen in België een historisch feit is voorge-vallen.'t Was een zonnigen Junimorgen, nog vroeg. De nevels, slierden in groote wolken over de kalme eenzaamheid der beide en liingen t€go*i de m&sten aïs zilveren spinrag. De zon legde den einder in gouden stoom- | vlam en een zcete trilling waasde over de j îftreels waarever de ôtilte aie eeu. .wijding j Ik zie de streek daar nog liggen in de verritkkeliiklieid van dien zomerrcorgen en. ik voel haar op dit oogenblik met- bj?a' ziel van grootschen vrede. Baron de Caters bad aan zijn type-twee-dekker verscheidene veraiideringen laten biengen. Nu stond bet vliegtuig klaar in zijn rustige bruiheid en wachtto op zijn... ruiter. De Caters keek nog even eeu vijs na, liet de blanke banden over den staaldraad gaan, rukte er forschig aan en toen bij ailes in orda had bevonden trok bij de klak dieper over het boofd, zette den kraag van zijii jas omhoog en besteeg zijn... pegagus. Louis Verbelen slingerde de schroef mei krachtigen zwier in gang en de machine sloeg en snorde en smookte afschuwelijk. Het toestel kwam uit den hoek van 't plein, aan den molen, geschoten, bolde in geweldige vaart langs den effen gebaanden weg en plots zagen allen elkander ontsteld .aan. Het hoogtestuur was geklonken, bet vlak gerezeu en daar zweefde, zweefde de aëro-plaan zachtjes de boogte in. Eén schreeuw, één enkele, weerklonk uiti ons groepje, daarop wrong een angstwek-kend gevoel onze keel diclït. Er ging iets blij over ons, iets dat ons met onzen angst hals-over-kop onderdompelde, en tez^lfder tijde ons met de plechtigheid van hefc oogenblik trotsch en gelukkig maakte. 't Halverwege 't plein daalde de twee-dekker, rolde moeilijk in 't zand voort en kwam één stond later met zijn sterk omge-bogen sebaatsen in een gracht terecht.- Het kraakte en scheurde en splinsterde en voor wij het vermoedden, lag het mooie bruine tuig met zijn groote vleugels, als een eend in "t. water, met zijn staart omhoog. Wij liepen zoo vlug wij konden naar de plaats der ramp. Alleen het .snelle tempo onzer stappen, onze hijgerde adem -c.r» L rinkelen van geld en sleutels ii* onze zakken werd gehoerd. Spreken kon niet één. Gelukkig zagen wij Baron de Caters met vervuilde kleeren van onder het vliegtuig kruipen, zijn pet was besmeurd en hing op zijn linker oor. Hij vloekte en smaalde op 'fc noodlot dat liij bij zijn eerste vlucht zijn machine kapot sloeg. 't Was een onbedaar-lijk, zenuwachtig opgaan in wifte, bleeke woede. Het duurde lang voor wij er wederom de kalmte konden inkrijgen en toen het einde-lijk lukte ; begon hij te lachen, te lachen..., enfin, wij lieten hem lachen en lachten mede. Na uitrazing der overprikkeling konden wij hem hartelijk gelukwenschen met deze eerste vlucht... boven Belgiscb grondge-bied, gelukwenschen die besioten werden door menig glas bruiswijn. Niet dit besluit had een historische waarde, maar Wel die vlucht van den eersten Belg. Van toeu af werd liet in den rusteloozen kop van den onvermoeizamen Baron de-Caters een geroezemoes van plannen om ons leger deeiachtig te maken van zijn stout be-staan. Hij en Tyck, doze laatste op een-dekker-, hebben na dit booger besenreven feit nog menig uurfcje in het zweet huns aanschijns doorgcbracbt om hefc vlie^pro-blenia nader tôt zijn oplossing te brengeu. De reis die Baron de Caters hierna in Frankrijk, Duitschland, Aîgerië en elders bracht. legde getuigenis af van zijn ervaren-heid als vliegenier en zijn kunde als ingénieur. Records van boogte en lengte bleven geruimen t ij d in zijn bezit. Teruggekeerd te St. Job heeft hij de een-zanie streek vol rumoer gebracht. Menig liefhebber der grootsebe omgeving heeft om al dat lawaai en bezoek gepest, maar Baron de Caters had zijn plan en dreef het met zijn stoere, onafleidbare kraclit door. De officieren Montens en Sai*teel waren de eersten die onder zijn leiding hun vlie-gersbrevet lDekwamen. Later, toen Baron De Catei's o]> bevel van deu dokter bet vliegen moest laten, stelde hij zijn vlieg-plein en aeroplanen kosteloos ten dienste van het leger eu onder zijn impulsie ontwik-kelde zich de vliegerij tôt een nationale kraclit, die in dezen oorlog van bijzondere beteekenis is. Ik ben gelukkig dat tlians te mogen vast-stellen, ik die den noesteli werker van meefc-af-aan heb zien beginnen en zijn groot patriotiek harte ken dat, in deze ure van hoogen en barden pliclit, zich ganscb ten dienste heeft gesteld van bet zoo ongeluk-vaderland.G. R AAD. Zie onze telegrammen an laatste legerberichten op de derde bladzijde. <

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.