PI: M5 S Cent. DE VLAAMSCHE STEM £Sn volk zal ni et vergaan! ALQEMEEM BELGISCH DAGBLAD Eendracht maakî macht DIRECTIE EN REDACTIEi PALEISSTRAAT 31. bovenhuis, AMSTERDAM. Telofoon Ho. 9922 Noord. Onder leidîng van Dr, RENE DE CLERCQ en Dr. A.JACOB. ABONNEME^STSPRIJS (bij vooruitbetaling): Vooi* Nederland per jaar gld. 6.6. per kwartaal gld. 1.75 per maand gld. 0.75. Voor Belgifê, Engeland, Frankryg èn andere landen dezelfdo prû'zen, met verhooging van verzendingskosten (2,4 cent, per nummer), A D VEB.TENTIES 20 Cent per regel. Itlpsiie zisl su VSaamsche aard. Jk'beu onzen lezers nog eenige toelichting rerschuldigd bij mijn analyse -van de Belgi-fche ziel in nu m m ers 235 en 238 van dit blad. De eenigè apologlst van de âme belge, pour les be^P*»^ de la cause et du moment" uit^evorid^C^^ d^bekende Brusselsche ad-Vokaafc Edmond Picard. Uit een Vlaamsciie inoeder gcboren, beweerde bij beide raa-cigenaardigbeden iu zich te veremelten. Gehzkkiglijk voor hem was liij door en door Fransch van zin en van geest, alleen met eèii ietwat niinder fijne Brusselsche bij-eraaak. Hij was het, die in onbewuete zelf-bestrijdiùg, de middelrnatigheid (op zijn Eranecli uitge6proken) het kenmerk der Bslgische ziel noemde. In onbëwnste zelf-b.estrijding ! Want wie zal het middelmati-ge, dat niet is de-gulden middenweg, mg,ar ivet dubbel- en halfslachtige, het karakter-lôoze, durven te verheerlijken ? De aesthetici hebben daarentegen steeds sis tendens dcr Vlaamsciie géestesuitingen het paroxysme uitgewezen. En dat is inder-daad de blij vende trek. ook in de o'ntaar-ding van de Vlaamsche volksziel. •Stel nii de bekrcmpene middelrnatigheid tegenovor de vérheffende geestdrift, en gij kb:œn natuurlijk antagonisme,'het ncod-lottigo bc-dcrf van den Vlâamschen aard door Belgische zieliglieid. ■» * ' ' In de middcleeuwen heeft de Vlaamscbe gèest zicli op zijn bôst vertoond: voohiaam, fijnzinnig en gevoelig, van een door rhysti-s be wiisgeerigbeid veredeld sensualisme. Nog hebben de West-Vlamingen vooral iets van dat fijne en bekoorlijkà bewaard. Dd Brabantsche tijd is meer naar uiter-lijke schconheid gckeerd. Het is de tijd dat deVlaniiiigen dé Ibalianen van bet Noordôn worden genoémd, de tijd der Rederijkerska» niers en Landjuweelen, de tijd^van Rubens, geweldige kur.sfc. Daari^a verliest liefc Vlaamsche volk zijn hètar bsstanddeel; De voorname zeïfbe-wùstë figùren aïs Marnix en Vondel, Eras-mus en Gêulmcx, verlaten het land waar de vrijheid des geestes âan banden wordt ge-legd.Van dan af dagteekent de ontaardïng van liet VJaameche volk door den kunstma-tigen invloed van een vreemd staatswezen. Hçt Belgis'/be systeem is er de voortzetting van. * * Ik vril niet onfckennen dat de verfran-icning invloed heeft gekad op onzen Vlaam-loKen' aard. Maar die invloed vras alleen verderfelijk. De goede eigenschappen ver-dwenen, de slechte tiei'den welig als onkruid. Die ,,beschaving" heeft het uitstekende ^ôggeschaafd, ons oppervlakkig gemaakt en flordig, en het gee6telijke en zedelijke peil bij eus volk verlaagd. Het drukkende Bel-giscke middelmaatisme heeft de goède Vlaamsciie ,,overdrijving" alleen in slechte banen een uitweg verleend. Ik doe nu het zwijgen over de bekende OQgunstige etatistiek van dronkenschap en ongeletterdheid. Op éen kenmerk wil ik nog trijzen, dat zeer bewijskrachtig is. Een volk heeft, zoo niet altijd de regeering, dan tocb de pers die het verdient. Vergelijk nu de ^elgische pers met de Hollandsche. Het type der eerste was de Dernière Heure — een blad zooals de Fransche Journal en llatia. Op de eerste bladzijde het por.tret >'an den moordenaar of bij gebrek aan de-Mii, van den wielrijder van den dag. Lange verkalen met groote letter van koerEen, on-gûlukken en misdaden. Praatjes over onver-kwikkelijke partijtwisten en misscliien op laatste bladzijde een kort verslag van een feesb of bijeenkomst die een min of meer 3nteJIecfcueel doel had. Haast mooit een dege-lijk arfcikèl. De vreetl-ust van den Ylaming is ontaard kinderaektige nieuwsgierigheid. De "lijde lavenslust slaat uit in uitepattingen. ^een innerlijk laven, geen geestelijke be-*ighèid. Zelfs geen gewoon huiselijk leven. Uet. Belgische huis is de lierberg met zijn atmosfeer van ruwheid en luidruchfcigheid. Vlaining zoekt afleiding om zich bezig kouden. Hij leeft niet meer in zich zelf zicli zelf en voor zich zelve. Hij verliest Zl0û zelve meer en meer in karakterloosheid ei1 losbandiglieid. Dat is de invloed Tan de ^gische verfranseking ; zij' ve.rvreemt de kurgerïj Van het volk. Daarom haat ik deze ^vloecl u;t gauscher harte. En die haat is ^ond, \s.-ant hij is gekeerd niet zoozeer <>oeri be't vreemdè als tegen het minder-^'aardigs iu 't eigen Vlaamsche -\vezeu. Pr. L. BRULEZ, Plannen van tolverbond tusschi fislgië, Frankrijk en Italie lu de ..Indépendance Belge"- van Sept. 1915" lezeu wijs tôt onze verbazi het. volgenoe : ,,Ee nnieuwe uitiaig der gevoelens van II lië j<%ens Belgie komt plaats te grijpen Een Fransch-Italiaansch congres lie( planta gehad van 15 tôt 18 September Cemo-bio op de boorden van het Comomc met het doel door een economische toen'aci ring de broederilijikheid der beide natiën bezegelen... Op het voorstel van de heeren Hanotai en Destrée, besloot het congres van nu aan België deel te doen nemeu aan ha werkzaam/lîeden en terzelfdertijd de ecor mische FefGre&'kingen te bestudeeren, c de unie der drie landen konden vc sterken. Al de Italiaansche en Fransche dagblad-hebben lange eu synijpathieke verslag-aan dit congres geweid, dat een belangrij! weerklank zal hebben op de onderlinge b langen der drie landen, en België kan zi' slechts gelukkig achten zich verbonden heuioen aan dit werk." Tegen dit plan van een tolverbond m Frankrijk kohien aile Belgen op, die h gosd meenen met onze nationale zaak < wijzen met de grootste energie en de mee vastberaden beslistlieid deze poîitieke li van de hand.. Daar wij- de gruwelen van den werel oorlog nog steeds voor oogen hebben — z ongeitwijfeld bij menigeen de vraa^ rijz< of het nu wel de geschikte tijd is om van < toekomst van België te spreken en. van zij i betrekkingen tôt de andere staten. Wij gelooven het wel : de oorlog mo immers tôt vrede voeren en het is on plicht, aan ons die niet in het veld staa als ware vaderlanders, te onderzoeken w voor ons land de toekomst brengen zal. Ja, wij mogen het hier zonder' blôzen e kennen, er mqet in Belgie eene grondi: verandering komen, en dit, zoowel in- bi nenîandsche. als in buitenlandsclie aangel genlieden. Het ligt eckter niet in onze bedoeling ov pai-tij-hervoriningen te spreken, omdat oorlogstijd over politieko t.wisten, hoe g grand- ook, voorloopig niet gesproken die] te worden ; alleen vOor wat ons, Vlaming< aangaàt, durven en moeten'wij luide eischt dat, m,et het einde van den Europeesche oorlog, ook eon einde gesteld wort aan de vijf en -taob.tigjarige/,miliderwaardij behandeling der Ylamingen in België. Het Vlaamsche vollk is vast besloten zi; eigen leven te leven en zulk een ijzeren w zal, noch door verdaclitmakingen noch do< kuiperijen . door niets en door niemand zi( laten afleiden van zijnen weg tôt volkome ontwikkeling van aile volkskraOhten, c in-tellectueed en materieel gebied door h' eenige passende middel, door de volkstaal De vervlaamsching vun de Geiitsdhe Un versiteit met bijvoeging van eene theolog sche faculteit, van eene afdeeling voor miji wezen en een hoogere Landbouwschool ; h' Vlaaïnsch als eenig voertuig van het mit delbaar-, lager, kunst- en muziekonderwij de reohtspleging zoowel ten civiele als i handels- en strafzake:?, alleen in het Nede: landsch; iudeeling der Ylamingen i Ylaamsche regimenten, en dè vervTlaan sching van aile diensten die bij liet leg( behooren, geene uitgezonderd ; eindelijk ee zelf'bestuur met een op zich zelf staande ui sluitend Vlaamsche administratie: dit zij de punten van het Ylaamsch programma. Wat den status vân het toekomstige Be gië tegenover de andere landen zijn za ligt nog in een sluier gehuïd: niemand ka daar iets met zekerheid van zeggen, maa: wat er ook gebeure, België mag en kan zic niet economisch met Frankrijk en Italië vei binden. Tolverbonden kunnen uitstekend zijn tus schen landen, die om zoo te zeggen, elkandc aanvullen: zoo zal b.v. een land met maCl tige industrieele productie met goed gevol de tolgrenzen tusscheu hem en een land me overwegende landbouwproductie afsohaffea: Maar een tolverbond met eene groote me gendheid is voor de kleine landen uiterst ge vaarlijk: eens in de sfèer van staten zooa] Frankrijk • en Duitschland zouden klein landen als Holland, België en Zwitserlanû weldra door deze, eerst onder oogpunt va: handel en nijverheid worden opgeslorpt, to wanneer ook hun poilitieke autonomie den zelf den weg zou opgaan. Voor kleine sfcaten vooral is het woor van den Britschen staatsman Chamberlai: waar: ,,Empire is trade"; Hebben tolverbonden groot nut, zij hel ben ook de grootste nadeelen. De Fransch economist Charles Dupuis heeft de sociologi sche wet der tolgroepen aldus geformuleerd ,,Indien de verbonden staten eene ge lijkzijdigheid in den politieken en economi schen toestand. voorstellen, is het tolverbou de eerste stap tôt een bondst-aat, waar ee: ieder het voordeel van eene meer uit £€>vreide markt kan vindeu zonder a ai zijnne gewoonten te verzaken, zonde verlies van eigen karakter. Indien eeu der staten zich iu hoogere eco nomischs en politieke toestand bevindt moet bij noodzakelijlc het ver bond belieer ichen, den kleinere staat zijne economisch denkbeelden en politieke voorscliriftèn rp leggen." . Ccuimentaar van deze sociclogische wei zal wel overbodig zijn ! Het is trouwens niet de eerste m a al, dai inen esn tolverbond tusschen Frankrijk er België vcorstelt. Hseds kort na de onzalige omwe.ntelin^ •A an 1830 stcmden Belgische en Fransche pers een tolverbond met Frankrijk voor. Men wilde in Frankrijk, door c^mmeroieel Tx>ndgenootscha,p het terrem terug wmnen j|J dat oorlog en diplomatie hadden doen vei loren gaan. _ Ih-1835 deed de Fransche regeeriug of fi cieus aan cïen kouing der Belgen een cou cept van tolverbond toekemen. Dit plan 27 dat tôt grondslag gediend heeft van aile vol iig gende,. bezegelt een handelsunie, waarin d meest besliste voorrang van het Fransch a_ stelsel was verzekerd. Ook werden de ondei handeliiigen dadelijk verbroken, daar d onafhankelijkheid van België. heelemaal nie was geëerbiedigd. ^ In 1837 schreef Léon Faucher in de ,,Re vue des Deux Mondes" een ai*tikel waarii hij voorstel de Duitschlands voorbeeld nie het Zollvereiu te volgen en Frankrijk te ne men als centrum van een commercieele asso . ciatie, die rcnidom zich België, Zwitserlam a en Spanje zou scharen. re ,,Frankrijk", zoo schrijft Faucher, „i ?' natuurlijk het centrum van een politiek stel ie sel, dat België, Zwitserland en Spanje om I ' vat, die als „bijiivieren" van Frankrijl worden beschomvd." Het plan van Frau in rijk zou gunstig zijn voor aile geassosieerd-landen. België, dat- door de scheiding vai Holland de înarkt der Indische koloniëi e. verloren had, moest zich. noodzakelijk steu | Me.li op Duitschland of op Frankrijk. Vai te den ka-nt van Frankrijk, had België slecht de gewoonten opgenomen gedurende d' e twintig jaren dat beide landen waren ver et' eenigd geweest (sic) te hernemen. >n In 1841 werd een Belgische , conimissii st te Parijs bijeengeroepen, om met het Fran sche kabinet direct te onderhandelen. 2) De gedacbtenwisselingen van dien tije I- laten klaarblijkend het doel van Frankrijl al uitschijnen, de Fransche regeering wild< m de politieke opslorping van België. Een de: le Belgische gevolmachtigden gaf het volgene ie résumé der onderhandelingeu : ,,Dans um union douanière, tous les avantages matériel et sont pour la Belgique, tous les sacrifices son' ze du côté de la France. Ces sacrifices, son' i, grands, immenses ; l'union douanière n'offr< at à la France qu'une seule compensation, c'es l'acecrois;ement de son influence politique r. Pour que la France sacrifie son industrii à l'industrie, d'un peuple voisin, l'acroisse ■j. ment politique ne saurait être mystérieux: e. voilé, énigmatique; cet accroissement d'in fluence doit devenir palpable, évident e' éclatant pour tout le monde; il doit frappei n tous les regards." (3). Deze verklaringen lieten geen illusie ovei ^ de werkelijke bedoeli-ngen van Frankrijk De vreemde niogendheden, Engeland ei 'n Pruisen protesteerden in 1840. De Engel [a *clie gezant te Brussel verklaarcle dat .,ir . de ooge.n van zijne Regeering deze haudels" ° unie onveréenigbaar was met de tractater 'e van 1831 en 1839, die de neutraliteit var ^ België garandeeren' '. II In 1842 werden de kîachten der mogend J beden heviger. De gezanteh der Scandina )r vische Staten te Londen- gaven aau dej' III Minister van Buitenlandsclie. Zaken aldaar J1 te kennen, dat een tolverbond tusscher kP Frankrijk en België tegen de tractatei: ^ indruischte. Het Engelsche Ministerie ver- eenigde zich met deze verklaring, dien hei i- voor zich zelf reeds in 1840 had gedaan. i- Diplomatieke representaties werden aan bel i- Fransche kabinet gedaan en deze oppositie it der niogendheden, alsook die tegenstand in I- de Fransche industrie, steldén een einde aan de onderhandelingeu over het Belgisch-n Fransch tolverbond. In het begin van 1867 was er nog eem n sprake in de Belgische pers van een toi-i- vèrbond tusschen Frankrijk, Nederland, ;r België en Zwitserland als tegenwiclit van n den Noord-Duitschen Bond. Ook deze > poging vond geen sympathie in België. n In het midden van 1868 stelde Frankrijk een tolverbond voor tusschen 1- Frankrijk, Nederland, België, Zweden. [, Noorwegen en Denemarken, en zelfs n een militair verlx>nd tusschen de drie -, eerste landen. In het officieuse Fransche h blad ,,La Patrie" werd 6temming ge-•- maakt voor dit plan en een reeks briefwis-selingen werden uit Brussel verzonden door zekeren Van Dijk, die niemand anders was r dan Léon Estivant, redaerteur van ,,1'Eco-nomiste". Zelfs werd de Fransche diplo-tv maat de la Gueronnière naar Brussel ge-t zonden, doch ook dit plan stuitte op Belgi-schen tegenstand. In 1879 wérd een nieu.w plan van toi unie .. voorgesteld door den Franschen economist s P. Leroy Beaulieu, die Frankrijk, België, e Zwitserland en 'Italie zou omvatten. Dat plan kwam niet tôt ernstige besprekîngen. ! Aldus blijkt, dat Frankrijk steeds ge-t tracht heeft onder den vorm van eén tol-. verbond België als een Fransche prefectuur te behandelen en feitelijk te annexeeren: 1 steeds heeft de Belgische regeering aan deze ! lokstemmen geen gehoor gegeven en zijne onafhankelijkheid bewaarcl. 't Ware dus - eene economische, politieke en historische 3 dwaling met Frankrijk onderhandelingeu . aan te knoopen tôt stichting van een tol-: verbond en de woorden, die de stamvader . van liefc Belgische koningshuis Leopold I . aan den Belgischen gezant graaf Lehou te l Parijs schreef m'oeten steeds tôt richtsnoer 1 dienen. ,,Wees oveii.uigd, dat het ons, vooral ;.n 1 den huidigen toestand der groote politiek van Eurcpa, onmogelijk geworden is anders dan een differentieel tractaat met Frankrijk te sluiten. Er moet een tolgrens tusschen beide landen l^eataan ; er moet een voelbaar 1 bewijs aan liet overige Europa gegeven ^ worden, dat ër van inlijving geen sprake is. Een differentieel tractaat met Frankrijk zou het zcowél als een tolverbond de vriend-schap van België verzekeren. Mr. J. L. M. T.GGEN- ; J)c A nu,<• erda tnm er. 1) L„ Bosc : Unions douanières et. projets d'unions douanières. — Paris, 1904. 2) Guizot: Mémoires pour servir à l'histoire de mon temps, Brux. 1859. 1 3. Deschamps: Une page d'histoire (Rev. gén., 1869). ri) Th. Juste.: Léopold I, f . 2, bl. 328; Kern. Zou voor den m an een scherper wee bestaan dan zijnen stam allengs te zien vergaan ? ; JULIUS DE GEYTER, Roskam. t Ouc'e plunje. T Met welk bijteiid sarcasme wercl de Bel-t gische ziel weleer afgebroken door Frans . van. Cauwelaert, in. de vervlogeu dagen . zijiner Vlaamschgezindheid ! j De tijden zijn veranderd. Nu is Vlaamsch-gezindheid' uit den booze. En bij het splin-3 ternieuwe, haastig aangetrokken Belgische . pakje pâst een versch gobakken Belgisohe ziel. Wisdaclige zorgeloosheîd. i Steeds hebben de Ylamingen den nadruk i gelegd op de nationale ivoarde hunner be-r Aveging, Nogmaals werd deze in — alhoewel i onzuiver — licht gesteld door den eenig-% zins Vlaamsçhgezinden minister Seghers, î kamerlid voor Antwerpen, in een interview - onlangs toegestaan aan den heer Dumont Wilden, den bekenden Vlaamsch-hatendeu ? journalist: ,,I)e Vlaamsche beweging, heet het in het banale, onduidelijke en zinledige verslag, i heeft een nationaal karakter (?) en heei't : ten doel de bevolking ( ?) toe te staan ( ?), i haar voile ontwikkeling en haar voile cul-tuur.in haar t-aal te bereiken" (de versle-[ ten niets meer' zeggende fraze, nog juist i goed genoeg voor Hoste's journalisme.) > „De taalkundige (?) quaestie is op aile > mogeljjke manieren (?) uitslqitend een Bei-' gische quaestie, die na den oorlog met een > weinig wederzijdschen goeden wil, buiten aile vreemde niogendheden om ; gemakke- • lijk zal kunnen worden opgelost." ' Weer een wegmoffelen van een scherp ■ gesteld probleem. Wij hebben er steeds op . gewezen dat de Vlaamsche quaestie princi- ■ pi.eël is.en funclamenteel, innerlijke bestaans-; voorwaarde, een levensvraag voor België. En .is het Belgische geweten zoo zwaar bêlait met schuld dat het de Vlaamsche Stein met voor den rechtbank der volken wil laten hopren ? Hosto spreekt! 1 De Ylamingen zijn tocli rare- kerels. AIs-ze een Fransche hoed kochtèn, en ze deden een franche pantalon aan,'en ze- kocliten een fransche tante met wat geld, dan waren ze toch eigenlijk veel verstandiger. Hoste is toch, eigenlijk gezegd, het beste type onder al die menschen. Terwijl er wat raddraaiers aau den gan^ zijn — want meer is het toch niet — houcît hij zich-ten minute k'ranig, — ,,crânement". In een boekje j staat van hem, dat hij, toen die verwensc-hte I Boches met hunne annexat-ieplannen \xior den dag kwamen en met hun lijfspreuk ,,Schalte und Walte" trachtten het flamin-gantisme voor hunne zaak te koopen, — dat hij ,,un des chefs ,du mouvement flamand et des rédacteurs de la Vlaamsche Gazet, leur réplique qu'il n'y a pas de divisions en Belgique et que les Flamands et Wallons sont d'accord". Dat is ta al. Dat noem je een nian. National iteitsbesef is een dwaasheid. Lces eens, wat Morton-Fullerton zegt-. Het is een negatief begrip, niet waar, dat met het verouclerde begrip van rais; tôt eene historisch gewordehen levensbeschouwing behoort, waarvoor de mildere gedachte in de plaats gekomen is van het individualisme, cîat slechts aan de ijienschheid gelooft. Taine heeft afgedaan. Zijn begri», dat ,,le tempérament et la structure du corps" de modi zijn Van iugeboren ge-mecnschappe-lijke eigenaardigheden van het ras, lieeft zijn tijd gehad. Er wordt nu een beetje deji draak gestoken met die dolichocéphale blauwoogigcn, die nog hec-hten aan ,,ant,hro- | pasociologieclie" voorstellingen ter verduide- | ljjking van hun idealieme. Er is een ander mensch gekomen, een zekere. Colajanni, die reeds voor den oorlog op het gevaar gewezen heeft, dat in de op-geworpen theorieën va-n die rassisteu schuilt door de toekomst. Hij schrijft — ik ontleen het v cit-aat aan Maurice Muret ,,L'Orgueil Allemand" p. 108': ,,Nou6 devons combattre ce préjugé des races nobles et des races inférieurs non seulement au nom de la vérité et de la loyauté scientifiques, mais encore au nom de la politique et des intérêts économiques dont dépendent étroitement les bonnes relations internationales. De telles préventions servent à raviver entre peuples , les haines et les rancunes. Elles produisent elles les nations les plus civilisées une perversion du sens moral qui les déshonore. Si l'on ne réponse bientôt cette conception avec vi-geur. elle prépare de tristes jours àTliunia-uité".Och, ' dat die Franschen en franskiljons dit bedacht. hadden, voor deu e>orlog, toen zij het Vlaaniscbe ras .ouderdrukten ! Wat zou er dan een ellende gespaard zijn geble-ven voor dat Belgische volk, dat voor het redit lijdt. Eén oogenblik maar van erken-ning van het- Vlaamsche volkskarakter: hoe zou dat het Vlaamsche volk hebben doen cpleven, en hebben doen leven voor de Belgische zaak. Maar bet gallicanisme is zoo dcor en door de supérieure zijde van het Belgendom geworden, dat de erkenning van zijn inferiori-teit den Vlaming i6 gaan tergen. En niette» genstaande dat schrijft Arthur Chuquet van ifïoste: ,,M. Hoste affirme donc, au nom des Flamand*, que les 4 millions de Belges, dont la langue maternelle est le néerlandais, savent bien gue leur vie intellectuele et §oci_ale s'épanouissait et s épanouira dans le royau me de Belgique et qu'ils se regardent com me •unis pour toujours aux Belges dont le langv.e maternelle est le français. ,.11 affirme que Flamands et Wallon; forment le même petit peuple à la grand» âme, que tous défendent de coneei't la liber té, que tous ont la même confiance inebran lable dans l'affranchissement de la natior belge et dans le triomphe de leur just< cause, que tous ont mêmes tradition i e\ mêmes souvenir6. Hoste, Ilôste toch ! ! —g» . Q . mmm, Sngezooden stukken. Ons gewerd volgend schrijven n a mens d< Vereeniging ,,Vlaanderen Vrij": Antwei-pen, den 6 Dec. 1915. Paledsstraat no. 31, Aa n Dichter R. De Clercq en, Doktor Jacob, Amsterdam Hooggeachte Heeren, Op het oogenblik dat aile Vlaamsche ge moederen kloppen voor ,,het herstel dei Vlaamsche volksrechten", die sedert 1B3C miskend worden door ons gouvernement hebben de bestuursleden en leden var ,,Viaanderen Vrij" het zich als plicht aan-gerekend, zich ten voile aan te sluiten bij de strijdwijze en den strijd, die door u, dichter R. De Clercq en dokter Jacob, gevoerc wordt, in: ,,De Vlaamsche Stem". Wij, zelfbewuste, jonge strijders, onder-vinden na jaren aiutteloos bidden en smee-ken, dat onze franke gemoederen niet langer onderworpen kunnen blijven aan den dwatig-'die op onze taie, en dus ook op ons, rust. De eenige hoop op vrijmaking onzer Me>e-dertaal kan slechts berusten in den meest doordrijvenden strijd voor de bestuurlijke scheiding. I")ichter René De Clercq, Dokter Jacob, wij wachten op uw ordewoord. (w. g.) LOD. UYTTENDAELE. M. VAN DER BEGIN. G. PIJNENBURG. J. GONDRY. A n t w e r p en, 7 Dec. 1915. Waarde Heer en Vriend dr. A. Jacob, Na de jongste gebeurtenissen 'van zo vér-strekkende betekenis, waaraan gij een werk-zaam deel. hebt .genomen, voel ik me ge-nc'opt, na aile kollektieve bewijzen van sim-patie, die u waarschijnlik al toegekomen zijn, u ook persoonlik te zeggen, dat ik'uw streven en werk en van uit de verte met de îueest waarderende belangstelling gevolgcl heb. De barde, ongemotiveerde-slag die Ha-vere u en dichter De Clercq toebracht, heeft zijn weerbots in ons eigen gemoed gehad. Velen hier, wees daarvan overtuigd, hunke-. ren naar de dag der vergelding. In die om-standigheden heeft het edele -ge-baar van de heer Simons uit Amsterdam de onverdeelde bewondering .gaande gemaakt. Ziedaar. nu eindelik een prakties nian, die het niet bij wcord'eh laat. Wij zijn hem-zeer da-nkbaar, cm dat hij ons in de gelegenheid stelt, onze genegenheid vcor dichter De Clercq door da-deu te bewijzen. Liefde en Ix^wondering ko ester m wij voor de manhaftige schrijver van ,,Tcort&en'' nu hij in de zo dikwijls in zijn werk uitgedrukte fiere gedachten in heerlik-levende daadwerkelijkhcid omgezet heeft. . . LUYCKX. Zuiderlei, 95, Antv.-erpen. Uit Seattle Wash (U.S.A.) gewerd ons het volgend e schrijven, waarin wij om de bespottelijkheid ervan, juist een bewijs zien van het gcede recht onzer actie. Zou h et niet ond er onze Roskam-rubriek thuis be-hoor-e.n ? Wij -laten de fouten staan. Waarde heer, Het is met ecrç droevig, pijnlijk .ja een waar ziekeliik gevoel, dat ik eenige van uw gazette lees, met de artiekeleii omtréap de Vlaamsche t-aal. Ik ben een Hollander van geboorte (Vlis-singen). 45 j'aar oud. Ik heb. '16 jaar in Antwerpen gewoond, bemin België a].-? mijn eigen land, behoor tôt de Bèlgiesoho Club hier (opgo-richt sinds deu oorlog) on hoop, na den ooriog terug naar België te gaan. H i is de manier, van uw schrijven çlie dezè oorlog, de oorlog van 1830 en n lie andere oorlogen hço'ft, voort-gebracht. In 18S0 dacht het- Yîaamsehe volk van de Hollauders wat zî;i nu v<M de AValen denken, namelijk dat ■/.ij hun rechten niet gegeven werden. Ziet hoe. goed. Holland voor hun zorgt sinds den oorlog. Het is niet moge-lijk da.t wij allen eén taal sprçken, maar laat ons daarnaar tra.chten. Werd die propaganda niet doorgedreven, dan zou ieder Belg spoedig Fransch spreken. Het nam mij 10 maanden op een avondschool om dit te doen. En gij weet soowel als. ik, dat elke progressieve. Belg Fransch spreekt. In de Belgiesehe Club hior wordt Fransch en Vlaamsch gesproken. Wij wonc;i hier onder Russen, Duitschers, Zweden en-/, en spreken allen Engelsch en ailes gaat fine. Wat kan een Belg met zi.jn Vlaamscn doen buiten België. Ja zelfs wat is een Hollander die niets als HoIIandscb leest? Een slaaf van dat soort van literatuur gelijk u uitgeeft. Hij weet niets van de werold. Hij weet- niet dat de menschen in die andere landen, Engel aiVd. Duitschland. Zweden luist zoo goed zijn alfj liij is. Ik werd door. mijn me esters geleert dat vrij Hollauders, mijn voorvaders, altijd wij!!! de beste, de sterkste, de verstandigste menschen in deze wéreld waren. Het is door mijn reizen eu lezen dat ik uitvond wat leugens hij mij vertelde. Een Belg is als goed als eeu ander, maar niet beter. Laat ons (1e plaats beminnen waar wij ge-boren zijn, maar niet op zoo'n manier dat wij de plaats haten waar eon ander geboren is. Holland zal voor mij niet meer doen als België voor mij gedaan heeft, en zeker zoo veel niet als Amerika. Dan ook gij preekt voor de Vlaamsche taal. Weet gij dat een courant (gazet) het grootste middel is om éen volk te vormen. Wel dan waaroni de Vlaamsche Stem ïiiet- in 't Vlaamsch gedrukt, in plaats van waarden te gebruiken alsj milieu, eilhouet, génie, copiplp;: pa^santen. ■ aoris, provisoires, détail, definitiefs, monopol--seeren enz. If this is dutcli 0' Ix>rd mijn moedertaal is verandert sinds I was a baby. i\Iisschien dat er eenige Hollanders zijn die van cleze rampzaligheid, deze oorlog gebyuik ! willen maken om tweedracht onder het Belgen-volk te stichten. \ olgens de godsdienstige artiekelen in uw gazetten gelooft gij aan eeu Schepper. "Wel dan neemt het van mij dat gij , voor deze Schepper verantwoordelijk zijt voor uw twist en ongenoegen welke gij onder de Belgiesehe bevolking zaait. Uwe J. HALFFMAN, 515—28 Av. Xorth Seattle Wash, U. S. A. De geachte inzender heeft zijn naarn niet gestolen. .me ' Uit û© Fers. Luisterrijke opening van den Aihambra te Brussel. 3;Jezus de N azarener" van Raf Verhulst. Een yjaamschë triomf! Ja, dat is het Zater-1 dagavond in den grooten tschouwburg van de Zennelaan geweest en de Ylamingen van Brussel hebben daar getoond hoe sterK ze staan en wat een Vlaamsche wil vermag. Twee Vlaamsche theaters: de ,,Prado" en de ,,Vlaamsche Schouwburg", werkten reeds met grooten bij val in het verfransekte Brussel. Welnu, Dolf Glauwaert heeft het met èchten klauwaartsmoed aangedrufd met zijn gezel-schep, ,,Het Vlaamsche Tooneel", den rcus-achtigen Aihambra met zijn 3000 plaatsen in bezit te nemen en hem te wijdén tôt een tem-pel der Vlaamsche kunst. Zaterdag nu heeft die wijding plaats gehad en wel met een der beste tooneelgewrochten onzer nationale letterkunde, ,,Jezus de Naza-rener", van Raf Verhulst, eeu menschenspel, zooals G. van Hecke het noemt, dat is eeu feest van kleur, licht, li j iï en geluid, Het was een gewaagd stuk vanwege den on versch rokken Clauwaert juist voor ?t begin, de bijna onoverkomelijke mocilijklieden van die grootsche tragedie te durven trotseeren ; maar hij wi-st ook dat, zoo het lukte, zijn schouwburg ineens de kroon spande te Brussel 1 En 't is gelukt!... al is ook de ,.barde kop-pen koppigheid" va-n Clauwaert en zijn mede-werkers noodig geweest, om dien uitslag te bereiken. Want niet enkel had hij tegen de moeilijke opvoering te worstelen, al de bezwaren van een nieuw betrokken schouwburg te overwin-nen, op zeer korten tijd te verrichten wat geen enkel gezelscliap hem zou nadoen, maar ook met de yijandige houding van 't knarsetandend franskiljonisme moest hij afrekenen ! En die franskiljonsche tegenwerking gîng zoo ver,- dat Zaterdagavond te half zes, dus twee uren voor de vertooning, van stadswege verbod kwam te spelen en de electrisohe kahel voor den schouwburg, in de straat werd afge-zaagd ! .,11 y a danger; nous craignons un court-circuit ' (Er is gevaar; wij vreezen voor een i kortsluiting), had de stadsingenieur beweerd. j Dus, Clauwaert zou. geen licht krijgen ! ' ,,Clauwaert ne jouera pas!" wisten de fran>s-kiljons om één uur in den namiddag reeds te vertellen en 't liep rond als een vuurtje: ,,L' Aihambra n'ouvrira pas !" Welnu, geesten van de duisternis, Clauwaert heeft gespeeld, de Aihambra is opengegaan, en al moest men een tijd lang met een kaarsje kaartem yerkoopen. schitterend straalde het licht en Iuisterrijk was de foestavond. Veel volk! Al de flaminganten, die niet in 't donker den marmottenslaap slapen... En een aàndaclit in de zaal, een heilige stilte en dîepe bewondering ; soins kwam de prachtige muziek van Aug._ de Boeck bet heerlijk kunst-genot "zoo mogelijk nog verhoogen ! Maar na olk bedrijf een jubelend gejuich, dat zelfs aan-groeidê tôt een echte betooging, wanneer na het indrukwekkend slot van het weergaloos schoon tooneel aan het meer van Genesareth. Adolf Clauwaert, die de zoo ingewikkelde roi van Judas meesterlijk speelde, werd gehuldigd en hem een lauwerkrans met klauweiiden Vlaamsclien leeuw namëns de Brusselsche Vla-mingen werd aangeboden. Clauwaert liet al zijn meêwerkers deelen in dien w-elverdienden lof. en met recht, want alleu : P. Wichéler (Jezus), Aug. Cornelis (Hanan), Movr. M. Potharst CMaria). ja. ook minder in 't oog springende rollen, de N:ko-demus vooral, leverden flink werk. Dit ailes laat toe te voorspellen dat de reeks van 7 opvoeringer, die op Zondag 19. Maandag iZ»), Dinsdag 21, Woensdag 22 en Donderdag 23 dezer, telkens om 8^ u. (D. T.ï voortgezet wordt, voor goed de faam zal ves-tigen vfcn ,,'Set Vlaamsch Tooneel", dat nu reeds onze dankbaarheid verdient voor zijn odel streven naar volkscpbeuring en Vlaamsche volksbeschàving. En nu een vraag waarin wij een innigen wensch vervat'terf: ,,Wanneer kriigen we even hooge kunst- hier te Antwerpen? Wie helpt meê om Verliulst's meesterwerk hier te doen op-voeren ? Zou het ..Vlaamsch Tooneel" van Brussel dat niet kunnen doen? (VI. N.) Dr. AUG. BORMS. Een Declercqfontis! "V\ i j lezen in de .Ylaamsche Post" : Naar gelang de omstandighedeu werden er in 't Vlaamsche land vcrscheideue fondsen door toedoen van grootmoedige Vlamingen tôt stand gebraclrt met het doel een zeker kapitaal bij-een te krijgen dat dienen zou tôt het uitlove'u van prijzen aan de beste Vlaamsche letterkun-dige werken tlcor Jong-Vlaamsche sclinjvers geleverd. Van dien aard zijn het Willemsfonds, liet Davidsfonds en het Verriestfonds. Een nieuw fonds evenwel van eenen anderen aard dan de.vorige moejb in Vlaanderen in 't leven geroepen worden en vooral in 't VI. land zijne vertakkingen hebben namelijk een Declereq-fonds dat hoofdzakelijk beoogen moet een be-paald kapitaal — b.v. 3CC0 fr. in te zame-len om dit als huldeblijk en dankbetoon te schenken aan Vlaanderen's volksdichter en be-ginselvaste karaktervrome St^ndaardstrijder dr. R. Decrlercq die ter wilje van zijn loyaal en rechtsgezind optreden A~oor Vlaanderen's goede recht schandig komt gebroodroofd te worden en derwijze in zijne dagen van lijden on strijden voor een edele zaak een steun en cen troost genieten zou. Bij 't eerst scheen het me te gewaagd en wel-liclit ongewensclit dit gedacht t-o opperen en do^g .te d^ph jiaderhaud, hoe meei: nje*

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.