DE VLAAMSCHE WACHTEE Den Vaderlant ghetrouwe Blijf ick tot inden doot. Den vrede om den vrede, den vrede ten allen prijze willen, is la/ en goddeloos ; wij mogen niet met gelijkmoedige onverschilligheid aanvaarden het recht en het onrecht, de waarheid en de leugen; het onrecht moet gewroken, de wanorde hersteld worden, de waarheid zegevieren ! Kardinaal Mercier. WAAR EN VALSCH Wij zouden verkeerd doen, met aile activisten, zonder onderscheid, uit te maken voor Duitschgezinden, verraders, arrivisten. Daar zijn er voorzeker te goeder trouw. In voile oprechtheid meenen zij aan hun volk eenen onschatbaren dienst te bewijzen, met de hulp der Duitschers te aanvaarden Waar ligt de reden van dit verkeerd inzicht? Het activisme, gelijk het zich feitelijk voordoet, is niet op en top verkeerd. Het is een mengsel van waarheid en valsch-heid, van grondig goede dingen met verkeerde werkwijzen. Rechtschapen mannen laten zich meeslepen door de waarheid die er in steekt. Daar ligt de verklaring van de aantrekkingskracht van aile dwaalbegrippen op maatschappelijk, politiek, godsdienstig gebied, in de geschiedenis zooveel als heden : daarin stak steeds een kem waarheid. Het socialisme heeft hoogstaande geesten aangetrokken, om zijn edel streven naar ontvoogding der arbeiders; op politiek gebied heeft het libéralisme edele harten vervoerd omdat het de vrijheid scheen te bevorderen ; aile ketterijen hebben aanhangers gehad, omdat zij nog eenige brijzels der godsdienstige waarheden behielden. Wel voelen de partijgangers, van meet af, dat niet heel het stelsel in den haak zit. Maar in den stormdrang der jeugd is hun blik niet helder genoeg om waarheid en valschheid te schiften. Tijd en kalm nadenken moeten hen brengen tôt bezinning en tôt schifting. Zoo is het tôt nu toe met de stemming onzer activisten geweest. Zij voelen, dat sommige stukken uit hun stelsel niet goed te praten zijn. Die valsche bestanddeelen, die zij eerder vermoeden dan duidelijk inzien stooten hen tegen de borst; ik weet sommige mijner vroegere strijdmakkers, die daaronder lijden, en schrijnend wee. Ik kan het niet over mijn hart krijgen hen te verketteren, integendeel, ik hoop dat zij evenals wij het ware van het valsche zullen schiften; en dat zij met ons den strijd weder aanbinden zullen voor de waarheid alleen. * * * Laten wij de houding van het activisme ontleden tegenover de twee hoofdpunten : de Gentsche hoogeschool en de bestuurssplitsing. De Gentsche hoogeschool. Daar steekt als waarheidskern in, dat de Vlamingen even als elk ander volk, recht hebben op hooger verstandelijk leven in eigen taal; dat wij daartoe één onzer twee staatshoogescholen moeten hebben, die van Gent. Maar de weg langswaar het activisme er naar toe gaat, is verkeerd. Vreemde hulp inroepen om onze landszaken te ordenen is altijd eene politieke fout; de hulp aanvaarden of inroepen van eenen vijand die op dezen stond nog strijdt tegen ons eigen vlaamsch volk, tegen ons : is eene misdaad, niet alleen tegen den Belgischen staat, maar tegen de Vlamingen. Elk volk moet zijne aangelegenheden zelf berid-deren, anders wordt men vroeg of laat knecht van vreemden in oorlogstijd vooral moeten wij elk ingrijpen van den vijand op onze binnenlandsche politiek weren ; anders worden de burgers, die dit ingrijpen toejuichen, van nu af de dankbare knechten van dien vijand, worden zij aîgescheiden van de overige burgers, verminderen zij het zedelijk weerstands-vermogen van hun eigen volk. Met het oog op de bestuurssplitsing van Belgie is de houding van 't activisme dezelfde. Het bestuur van ons land moet ingrijpende veranderingen ondergaan.Vlaanderen moet in 't Vlaamsch bestuurd worden Wallonie in 't Fransch. De toestand van vôôr den oorlog mag nooit meer weerkeeren. Dat is de waarheidskern van 't activisme. Maar die veranderingen doorvoeren met de hulp van 's vijands bajonnetten, dat is verkeerd. Dat moeten wij, Vlamingen, zelf doen. * ♦ * Tijd en kalm nadenken zullen de meeste activisten tôt bezinning brengen en de partij doen uiteenbrokkelen. Doch de twee groote waarheden van het activisme, dat slechts stukken zijn uit ons Vlaamsch programma, zullen blijven en verwezenlijkt worden. De Gentsche hoogeschool zal vepvlaamscht worden, en dadelijk na den oorlog. Wel heeft het activisme sommige menschen, die ons vroe-ger steunden, nu afkeerig gemaakt. Ik heb het oog niet zoozeer op de Walen, die ons vroeger misschien genegen waren. Daar toch moeten wij ons niet te zeer om bekom-meren. Gent moet niet vervlaamscht worden door de Walen, maar door ons, Vlamingen. Maar, jammer genoeg, wij zouden door het activisme, vele Vlamingen van ons kunnen vervreemden. Aile Vlamingen toch zijn geen Flaminganten, bijlange niet. Wij, Flamin-ganten, zijn steeds eene minderheid geweest ; wij waren tamelijk zwak, juist omdat de massa van het volk ons niet volgde. En nu zouden door de onbehendigheid van het activisme, sommige Vlamingen nog verder van ons kunnen afgestooten worden. Waarom ons na den oorlog van dien steun berooven ? Daar ligt, volgens mij, de groote politieke fout van het activisme. De Flaminganten hebben altijd hunne macht over schat. Nu doen zij het meer dan ooit. Zij wanen zich sterk, AUQUTUS 1917 Nr 14

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.