9e Jaargang. Nr 27. Prijs : 7 Centiemen. Zondag 1 October 1916 DE WAARHEID Orgaan van den " Vrijen Socialistenbond „ Slechts hij die de vrijheid van anderen lief heeft is die zelf waardig. ALLE BRIEFWISSELINGEN TE ZENDEN NAAR : P. 93e W5tt@j ¥®psp]f®îîsti«asrifc,10, ûent ABONNEMENTSPRIJ8 : Voor 3 maanden, fr. 1-25. Voor 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00. — Op voorhand betaalbaar. — Ânnoncen worden geplaatst volgens overeenkomst Moet de Middenstand verdwijnen? « Al wat de mensch wil, gelooft hij gaarne », zegt De Maertelaere, en dat is ook zoo. Wat zijnen wil hem voôrtoovert, krijgt in zijne ver-beelding gemakkelijkstellige zekerheid. En zoo komt het dat de Vooruiters, die den middenstand haten uit handelsnijd, en zoo-velen weigeren zich voor zijnen politieken wagen te laten spannen, de spoedige ver-dwijning van den middenstand wenschen, en eindelijk zich zelven diets maken dat het reeds zoo goed als gebeurd is. Wij gelooven aan die verdwijning niet, omdat er nooit geen beschaafde maatschappij zonder verschillende standen geweest is en zoo een maatschappij zich ook niet laat den-ken.Alleen in de zeer oorspronkelijke maat-schappijen, waar de leden leefden van de jacht, de vischvangst en de vruchten der aarde, zooals de grond die van nature voort-bracht, waren er geen standen. Sommige wilden van Midder.-Afrika en Nieuw-Zeeland staan nog op dien lagen trap. Als door de een of andere oorzaak voedsel ontbreekt, voeren zij krijg tegen naburige stammen om gevangenen te kunnen maken en op te eten. Zoo zal het waarschijnlijk eenmaai overal gegaan zijn, maar van den oogenblik dat men tôt het inzicht kwam dat het voordeeliger was de krijgsgevangenen in 't leven te hou-den en te doen werken, ontstonden er standen, groote en kleine slavenhouders en sla-ven.Met de opkomst van handel en nijverheid, de kennis van landbouw en veeteelt, ontstonden er meer standen, en hoe meer Handel, nijverheid, kunst, kennis en wetenschap toenamen, hoe talrijker de standen werden, — of liever de klassen waarin de standen verdeeld werden. En dit kan niet anders. Die vermeerdering der klassen zijn een uitvloeisel van de oneindige verscheidenheid der menschelijke vermogens die door den . onderlingen wedstrijd tôt min of meer vol-ledige ontwikkeling komen. In de middeneeuwen telde men drie standen : edelen, priesters en burgers, maar elk dezer was verdeeld in klassen : hooge en lage adel, hooge en lage geestelijkheid, en de laatste stand, die der burgers, in een zeer lange reeks klassen, als kooplieden, fabrikan-ten, landbouwers, winkeliers,ambachtslieden. De laatsten waren nog eens onderverdeeld in meesters en gezellen, en het eene ambacht stond hooger op de maatschappelijke ladder dan het andere ; een wever bijvoorbeeld stond in eigen oog en in dat zijner medebur-gers hooger dan een volder. Naarmate handel, verkeer en nijverheid toenam, als gevolg van de algemeene ontwikkeling, vermeerderden het aantal klassen waarin de maatschappij gesplitst is, waaruit volgt, dat, zoo men wilde de middenstand, en het oneindig aantal klassen waaruit hij bestaat, afschaffen, men zou moeten naar den oorspronkelijken tijd der beschaving terug gaan, wat onmogelijk is. Gedurende de laatste vijftig jaren zijn wij er getuige van geweest hoeveel talrijker de middenklassen geworden zijn, en hoeveel be-drijven en beroepen die tôt welstand voeren er niet bijgekomen zijn. Zelfs in onze stad, die in toename van rijkdom verre achter Brussel en Antwerpen gebleven is, kon men zulks bestatigen. Eene eenvoudige wandeling door de oude en nieuwe wijken, en eene ver-gelijking met wat de stad was over eene halveeeuw, isdaartoe voldoende. Het getal burgerswoningen, met de daarbij behoorende luxe, is vier of vijfmaal verdub-beld, terwijl de bevolking slechts met een derde is toegenomen. Wel zijn enkele kleine burgersbedrijven achteruitgegaan, andere verdwenen, maar in hunne plaats zijn een onnoemlijk getal andere gekomen — waarvan voorheen niemand eenig gedacht had — of zijn degenen die reeds bestonden vijf, zes, tienmaal verdub-beld.Roetkeersenmakers ziet men niet meer, koper- en blikslagers die keukengerief ver-vaardigen zijn schaarscher geworden, door de opkomst van het émail; het getal brood-bakkers is ietwat verminderd, maar pastei-bakkers.brouwers, herbergen, wisselagenten, winkels van allerlei weeldeartikelen en snuis-terijen, zijn ontzaglijk in aantal toegenomen. Dit bewijst dat de middenstand, even als geheel het levend organisme der maatschappij, aan voortdurende verandering en vervorming is onderworpen. De middenstand, met zijne talrijke klassen, bestaat niet uitsluitend uit kleine nijver'aars en winkeliers, maar hij omvat ailes wat in maatschappelijke positie boven de gewone werkman en beneden de grootkapitalist staat ; daartoe moeten, benevens de zelfstandige bedrijven, als kooplieden, advokaten, ge-neesheeren, enz., ook gerekend worden de handelsreizigers, het grootste deel commies, ingénieurs, direkteurs, professoren, enz., die, ofschoon zij aan bepaalde jaarwedde werken, toch niet als arbeiders gerekend worden en het ook in den eigenlijken zin niet zijn. Zij behooren allen tôt den nieuweren middenstand, zooals die voortgekomen is uit de behoeften, ontstaan door al de uitvindingen die sedert meer dan honderd jaren elkander met bliksemsnelheid opvolgen. Men ziet dat de verdwijning van den middenstand, door de orthodoxe-socialisten nog altijd voorspeld, op geen enkel redelijken grond berust, integendeel, dien stand wordt door de algemeene voortschrijdende ontwikkeling steeds talrijker. In een volgend artikel zullen wij handelen over de kleine winkeliers. VAN ALLES WAT Waar zitten de spekulanten ? — De uttbuiters van het werkvolk, onze goede vrienden van Vooruit, zijn nog-maals op heeterdaad betrapt. Over veertien dagen had een Gentsche koopman acht honderd kilos bruine zeep te koop aan zeven frank den kilo. Een winke:ier kocht er honderd en Vooruit zeven honderd kilos van. Qezien de droevige tijden stelde de winkelier zich tevreden met eene winst van vijftig centiemen den kilo, maar Vooruit, altijd gereed om den werkman bij te staan en... zijne centen op te strijken, moet eene winst doen van een frank 20 centiemen en verkoopt thans die bruine zeep aan acht frank 20 centiemen den kilo! En men kan aan de arme werklieden geen 6 % deel meer geven, terwijl men eene winst doet van 17 o/0 | Schandalige schacheraars, is 't zoo dat gij uw zooge-zegd doel der cooperatie toepast : de beste waren aan de goedkoopst mogeiijke prijs aan uwe leden te leve-ren? Is 'tz'.o dat het < arm beetje bruine zeep », waar-over gij reeds huichelende artikels schreeft, in 't bereik moet komen der kleine beurzen, dus der werklieden ? Nog iets over de papegaaien. — Wij lazen met genoe-gen in Vooruit van 15 Sept, de volgende aankondiging; Te koop. — Papegaai, sprekend fransch en vlaamsch. Acht dagen op proef. Zich te bevragen te Lokeren.enz.» Of die Lokersche papegaai zuivere taal spr^ekt en immer piekfijn zijn vlaamsch gescheiden houdt van zijn fransch, ofwel zooals vele Gentsche dames vooral vlaamsch spreekt in 't fransch en fransch babbelt in 't vlaamsch, kunnen alleen zij weten die dm tweetali-gen vogel vt or acht dagen op de proef genomen heb-ben. De aankondiging verzwijgt ook welke der twee vermelde talen, de fransche of de vlaamsche, de ge-bruikelijke omgangstaal van 't merkwaardig beestje is : een gewichtig verzuiml Vooruit zelf heeft veel papegaaien, waarvan hi sedert den oorlog maar liever ontslagen Is, en 't ziji veel hooger geleerde,want zij spreken—zonder 'tzelvi te weten — wel vier talen... Inderdaad, zij zirçgen met brio hetgekende vlaamschi « al op dek, voet bij stek », enz., eischen met vuur et overtuiging « la liberté, l'égalité, la fraternité ou... li mort », en andere fransche slagwoorden, bespreken d< « tyrannie » en de « démocratie » en andere griekschi begrippen, en zinnen met Nand gestadig op de latijnschi vocabels van « collectivisme » en < communisme ». Vooruit heeft de heele kooi thans aan de stad uit de hand opgesolferd... tôt na den oorlog. Want hij hield e niet aan voor hun gebabbel, maar om der wille hunne pluimen. En tegenwoordig zitten zijn gaaitjes er maa kaal in. « Het Volk » de zuivering der Vlaamsche taaltoestan den besprekende, zegt : « Het vreemde woord is dan ooknog steeds de « oh zuiverheid » bij uitnemendheid, waartegen in Vlaande ren te velde getrokken werd, toen, na 1830, he Vlaamsch gevoel en de Vlaamsche geest weer ontwaak ten en hoe langer hoe meer gingen opbloeien. En da laat zich ook begrijpen : niets valt eerder en gemakke lijker in het oog; de kennis die er toe noodig is on vreemde van inheemsche woorden te onderscheiden is nauwelijks rioemenswaard. » Toch was er voor een scherpziend oog nog hee wat op te merken. » Inderdaad cr is niet veel kennis noodig om vreemd, van inheemsche woorden te onderscheiden. Maar eei scherpziend oog is ononlbeerlijk om vlaamsche lokvo gels t? onderscheiden van vlaamsche sperwers. Als een volk een onzuivere taal spreekt kan zulks onzes inziens, slechts te wijten zijn aan onzuiven inheemsche toestanden. Kinderen die thuis niet anders hooren en zien, al deftige gesprekkeh en manieren, zullen algemeenlijl zich in 't openbaar ook deftig voordoen. Wie de oorzaak van een euvel niet wegneemt, kai nooit tôt ernstige beternis geraken ; daarenboven « qu veut la fin, veut les moyens », zegt een fransch spreek woord, d. w. z. wie het doel wi), wil ook de doelmatig' middelen. Al 't overige is politieke hansworsterij ! Bruikbare werktuigen. — Wij lezen in Vooruit vai 15 September 1.1. : « Wat komt er terecht van een geruineerden klein burger? Niets meer of niets minder dan een werkmar een proietariër, zelden van de beste soort, omdat zij; leven teleurgesteld, verbitterd, ondermijnd is, omda hij doorgaans aile ideaal, aile zucht naar beter en hoc ger streven verloren heeft. » In zulke gevallen hebben allen, die zien willen, di menschen langzamerhand maar zeker tôt sociale on _ waarden zien vervallen. Wie kan er daar nu belang b: hebben? Niemand, en wij 't minste van allen. » Niemand? Ja, wel deze die van dien vernederde toestand, van die zedelijke verdooving misbruik make om de geestelijke bekwaamheden of ook wel de kwa& zalvers behendigheid van den gevallene te doen diene tôt het bereiken van hunne volksverknoeiende staa kundige doeleinden. Die maatschappelijk < gedecla: seerden » zijn voor de volkswelvaart een echte plaa geworden; maar, in dehanden van de sociale tandei trekkers zijn zij de beste hansworsten die op de poi tieke schijven slaan, om de aandacht van 't volk af t leiden van de trektang! In de belgische politiek zitten er — jammer genoe — velen van die rampzaligen ! Welke geldwaarden moet men koopen? is de titel va een artikel dat Bien Public uit Le Quotidien van Bru; sel overgenomen heeft, zonder de toelating van Nam Daarom tracht deze den Bien Public den bol te wa schen in een artikel in Vooruit, waaruit voornamelij blijkt dat Nand zelf van Beurs en beurszaken al zoove> kent als «een os van mutseplooien », naar Nand's eige geliefkoosde uifdrukking. Inderdaad. Nand schijnt niet te beseffen dat de wi selaars in den grond maar de bemiddelaars zijn tussche de kleine spaarders en bezitters, die hunne gelde (honderden of duizenden franks) willen plaatsen c kroos en de groote kapitaliéten of financiers, die al c draden dier zaken in handen hebben Hij verwijt hu de gaaien, in scherpe bewoordingen hunne hulpeîoo heid en goed vertrouwen. Maar van de financiers, d met de kleine spaarders omspringen, veelal als dek met de muis, geen woord. Wii, omgekeerd, verwijten aan de roode financie met hunne gaaitjes den draak te steken. Maar wij do( geen verwij;en aan de gaaien, wij trachten hun ma de oogcn te openen. Nand schrijft ten siotte : « Maar er is erger... 't is d al die renteniers, al die sociale vlooien en wolven, nie kennende van de handels- of nijverheidszaak waar y-.'. j zij zich wagen, natuurlijk ook geene roi kunnen ver-î vullen in een van beiden en zij doen het ook niet. » : Waarom betalen de roode ondernemingen dan eerst en vooraf de koepons der schuldbrieven dier « vlooien en wolven » en draagt het blad Vooruit zorg hun zulks op tijd en stond te laten weten? Wat voor hansworsten zijn dat ? KronEJk ûa Week r APOTHEKERS GEVRAAGD r Dat de apothekers bij Moeder « Vooruit» in r een echt luilekkerland vertoeven en het de r droom is van elk beginneling in haren schoot te worden opgenomen hoeft geen betoog. Dat weet elk. Dat zij er vertroeteld worden en behandeid als Benjamins kan elk belanghebbende u op de stelligste wijze bevestigen, en dat ze wel-' licht de eenigste zijn die van de sociale Couveuse niets hebben te klagen of te vra-gen, zal elk volgeling van Esculapus, met , beide handen te geiijk zweren, op zijn ziele-zaligheid.'t Komt wellicht omdat Moeder een zieke- I lijk mensch is en dat ze, in den nood ge-dwongen, de kracht der wonderzalven hoog waardeert en de kunst van 'tpillendraaienals den onmisbaarsten steun voor hare wanke-lende gezondheid gaat beschouwen. Wat er van zij 4? apothekers draagt ze in : haar hart en ailes wat de belangen dier voor haar zôô nuttige fractie aangaat stelt ze im-* mers op de eerste plaats. En toch zijn er — in elke kudde treft men i weerspannige schapen — die vinden dat het » nog beter kan en Moeder sommige harer plich-ten verzuimd of heel en al verkeerd naleeft. Zoo kregen wij volgende aankondiging te plaatsen die laat vermoeden dat ailes er niet in de beste plooi ligt en allen het niet eens i zîjn om Moeders voorliefde naar verdienste te waardeeren : « Apothekers gevraagd bij Moeder Vooruit ' »aan lage prijzen. D îmes en heeren, Walen t » en Vlamirigen, 't is allemaal goed. « Kruipers komen in hoogste aanmerking. » Moeder behoudt zich tevens het recht ieder-3 » een buiten te schoppen van het oogenblik j » dat men het maximumloon heeft bereikt. » Jaren diensten komen niet in aanmerking. [j » (Geval Jacques, 20 jaren dienst). » u Men ziet het dus, hoe goed men ook zij voor sommige menschen, toch kunnen z'er II niet over dat Marna hen 't vel afstroopt en ze na twintig jaren eerlijke dienst de straat g opwerpt. Toch vinden ze't aardig dat ze op [. het loon harer nuttigste bedienden gaat din-i- gen, dat z'r tegen opziet den rechtmatigen e opslag toe te kennen en ze bij voorkeur de deur openhoudt voor de maxima-winners buiten te gooien en ze door een minimum slaaf te remplaceeren. n Toch denken ze dat Walen er den boter-- ham der Vlamingen niet hoeven te komeH j voor de neus wegnemen en dat Vlaamsche 'k proletariërs zouden moeten door vlaamsch-;l kundige apothekers bediend. n Dat kruipen, verklikken en mouchardeeren al te lage zaakjes voorontwikkelde menschen zijn en dat de smerige boel waar dergelijke praktijken woekeren aan ongeneesbare bloed-p vergiftiging lijdt en eens of morgen aïs e'n le rotte peer aan stukken valt. Zulke vitters zijn natuurlijk geen gaaien en die zijn best buiten ! Het zij zoo. ® JETS OVER KOE1EN IL Dus onzen offrcier, gezel schepen Coppie- rs ters, heeft verslag gegeven over de werking •n der zoo vermaarde en nooit volprezen stede- ,r iijke inelkerij. (Wij bedoelen hier natuurlijk at de koeienmelkerij. Met het huidig algemeen ts stedelijk melkerssysteem ware elke vergissing in te vergeven),

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.