9e Jaargang. Nr 7. Prijs : 7 Centiemen. Zondag 14 Mei 1916 DE WAARHIED Orgaan van den " Vrijen Socialistenbond „ Slechts hij die de vrijheid van anderen lief heeft is die zelf waardig. ALLE BRIEFWISSELINGEN TE ZENDEN NAAR: P. De Witte, Verspyeiisfraat, 10, Geeit Verantwoordelijlce Uitgev^r ABONNEMENTSPRIJS : Voor 3 maanden, fr. 1-25. Voor 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00. — Op voorhand betaalbaar. — Annoncen worden geplaatst volgens overeenkamst Eerçe Jlerinnerinj In die wreede tijd welke wij doorleven is het elk niet gegeven te werken; de meeste dwalen de straat op en neer. Zoo was ik voor de tweede tnaal op één dag voor het werkerspaleis St-Pietersnieuw-straat blijven stil staan. Maar hoe groot was mijn verwondering den winkel, die 's morgens gegarnierd was met hoogst aantrekkelijke waren — voor zijne « leden de werkers » — zooals hespen, gezouten vleesch, enz. des namiddags bijna ledig te vinden. Achter mij hoorde ik zeggen : « toch kun-nen al die hespen en vleesch niet uitverkocht zijn ». Lang bleef ik daar voor die uitstalling en zoo kwam mij ailes van vroeger voor den geest. Ik herinnerde mij mijne jongelingsja-ren, toen ik ook mijn deel wilde bijbrengen in de verwezenlijking van het socialistisch programma, waardoor aile hebzucht, bloed-storting en onderdrukking zou worden ge-smacht.Ik droomde van een staat, waar aile men-schen deelen zouden in het zelfde lot als de kinderen van één gezin, en in aile dingen met elkander als broeders en zusters zouden wezen. Het stuitte mij tegen de borst mede-bnrge-s gek!eed te zien in zijdc en andcrc in vodden ; te zien dat sommigen er wel door-voed en anderen hongerig uitzagen. Midden de socialisten wijdde ik een deel van mijn leven, blootgesteld aan verachting en brood-roof. Mijn ideaal was : de lijdende natie de regeling van den arbeid op zich te zien nemen maar... Men opent den winkel « OnsHuis» op de Vrijdagmarkt. Het gebouw alleen bracht mij van mijn stuk; ik dacht : men zou het toch met wat minder hebben kunnen doen. Reeds gaf dit mij eene zedelijke walging en maakte hoe langer hoe meer een diepere indrukop mij. Dit soort socialisme was in mij vreemd. Ik, die dacht dat aile praalzucht heerschappij schept en bevochten moest worden, zag paleizen bouwen, bestempeld met socialis-tische namen! Socialisiische paleizen ! Onzin ! Daarin worden te koop gesteld : waren van eerste en hoogste rang, artikelen van zijde, zilver en goud. Men moedigt dus overdaad aan, al is het ook ten koste van arbeidsver-spilling.Er werd geroepen: Helpt \Zoomit! Denk niet aan anderen en bezoektVbo/-«//7Luistert naar Vooruit! Kijkt naar Vooruit! Vergis u niet, want Vooruit is de man en niemand kan tegen Vooruit! Laat de rest doodhongeren, maar denk aan Vooruit! Ik herinner mij een oproep van Vooruit waarin geklaagd werd dat sommige leden bij particulieren kochten, waarop ik de bestuur-leden antwoordde : dat ik niet kon begrijpen hoe eene maatschappij, toen met 6000 leden, die ailes in groote hoeveelheden kon inkoo-pen, pakjes suikerij verkocht aan 4 1/2 cen-ten, terwijl diezelfde pakjes bij particulieren aan 4 centen te koop stonden. Toen snakte de hoofdleider. mij bitsig toe: rekent gij de 4 per cent niet die wij de leden ierugkeeren ? Ik legde hem kalm uit, dat het verschil tusschen 4 en 4 1/2 centen eene meer winst uitmaakte van 25 fr. ten honderd, 4°/0 daarvan af aan de leden er dan nog 21 fr. meer winst was dan bij de particulieren. Zoo gaf ik menige voorbeelden en op ver-schillige artikelen. Maar daarop begon men mij ook uit te schelden voor gek, gevaarlijke kerel, vijand, enz., enz. Toen werd het mij klaar dat de leiders het niet gemunt hadden op algemeene welvaart, maar enkel om de beurs te spekken. Meer en meer sprak mij de stem van 'tge-weten : Jongen, beter zou het voor u zijn u van een huichelend geslacht te verwijderen, dat in schijn het gemarteld menschdom poogt te verlossen, dan met hen te drinken aan bronnen die gij niet geschapen hebt, en te eten van boomen waarvan gij de planters ziet steeiiigen. Ik zegde dus vaarwel aan eene zoo slecht geleide socialisiische partij. Bouwen, afbreken, om dan weer te herbou-wen, geldverspillingen met hoopen, is geheel hare werking sedert mijn heengaan. Loonen geven aan hare bedienden, verschillend van 20 tôt 60 franken in de week, dit om hetzelfde werk te verrichten en voor allen hetzelfde doel : allen voor één, één voor allen. Heerlijk socialisme ! Uit voile borst roep ik tôt die leiders : Houdt op met huichelen. Nu meer dan ooit, in den tijd welke wij doorspartelen, toont dat gij weet dat er naast uwe deuren eene groote menigte een ratnpzalig leven leidt; datmeis-jes gedwongen zijn zich te verkoopen voor een stuk brood. Helpt, steunt hun, niet met woorden maar geldelijk — hun eigen geld — en verbrast het niet langer om uwen hoogmoed te be-vredigen.Houdt op met die « arme blinden » het laatste beetje bloed af te tappen met uwe cinémas en kunstconcerten. Tôt de leden werkers zeg ik : Houdt uw geld voor u en gebruikt het goed. Kijkt eenige jaren voor u, en vergelijkt uwen toestand van toen en nu, met die uwer zoogezegde socia-listische (?) leiders. Overweegt, en gij zijt overtuigd !!! Stengel. * Do Rots !... « Vooruit » — de arbeiderskoôperatie — is een rots! (Vooruit van 4 Mei 1916). Allah is groot en Jan is zijn profeet... Och, daar ga ik ook al aan het « grootspre-ken ». Hoegauw men dat toch leert; wonder-baar, maar sinds ik Vooruit regelmatig lees, voel ik dagaan dag die kwade neiging groeien. M'n vrouw, die wordt het ook al aan me ge-waar; als ik haar iets te zeggen heb, dan komt ze me vriendelijk voorkomend te ge-moet : « Nou, Pier, geen meeting, hé ! » Het ergert me eigenlijk, als ze dat zegt, maar ik durf het niet haar te weerleggen, omdat ik aan mezelf de waarheid voel, en met den bek in de pluimen verbijt ik m'n woede, want... ik lees nochtans gaarne « m'n geliefkoosd blad Vooruit », het is « het best ingelicht » en ik ben tuk op nieuws ; het is onpartijdig, en in m'n haat tegen tenden-tieuse berichtgeving, streelt me de veelzij-digheid en de alomvattendheid, nu ja, de « onpartijdigheid » van zijn nationaal en inter-nationaal nieuwsbureau sinds ik Vooruit lees, kan ik, bij 'n pint en 'n pijp, discutee-ren tegen de beste politiekers, ekonomisten, wetenschappelijken, oorlogskritiekers, socialisten en anti's — en de meetingtoon waar-over ik even sprak is me daarbij zeer behulp-zaam, zonder te verwaarloozen de sterkte van argumentatie en dokumentatie waarvoor Vooruit als dagblad een onuitputbaararsenaal is. Hoe wilt ge dan dat ik als leiddraad door het huidig leven, m'n geliefkoosd blad Vooruit zou achterlaten. « 'k En kan er nietbuiten ! » Ik maak me innerlijk nijdig, omdat m'n vrouw het 'n vod vindt en er 'n ander nieuws-blad op nahoudt, vooral omdat ik al nu en dan gewaar werd dat ik in m'n café wel veel kan uitpakken met Vooruit's nieuws, maar in gedachtenwisseling met m'n levensgezellin in de stille huiskamer, m'n welsprekendheid stomp stuit op de kennis en de kunde van m'n vrouw. Ik doe hier nu een bekentenis, waarachtig, bij 'n pint triomfbier zou ik het heusch niet durven vertellen — zelfs niet fluisteren — aan dj gezellen, want de tafelen van het paleis zouden omkeeren van het schelden op de achterlijkheid van de vrouw en van het tieren over emancipatie en feminisme en gelijke rechten... en ik en kan het in geweten niet verdragen dat mijn verstandig wijf daartoe aanleiding zou geven — maar zie, ik heb al eens een tijdje Vooruit laten vliegen (och, ging ik daardoor over tôt den duivel, God ver-geve het mij) en stilkens las ik de krant van m'n vrouw... maar, jongens, Vooruit is als 'n plaag, wieer eenmaal mee zit, blijkt alras ongeneesbaar, en wie met den duivel oingaat wordt door den duivel be^ocht... Maar zie, de bekoring is weer over mij gekomen, toen ik naeen paar dagen gespeend te zijn, m'n ge-liefde weer tôt mij voelde naderen, ongemerkt, met heur verleidelijke bewegingen en heur minnelijk woord... ik voelde dat ik haar in de armen zou valien bij de eerste ontmoeting... en plof..., daar ging het, op 4 Mei, in 't vroege morgenuur, bij warm-zwoele lucht, met bon- - on n+-t hii 'f optçfp ~ - *j - —* woord had ik het zitten tôt over den kop : « Vooruit » is als een rots ! En ik luisterde maai door, door, door, in een koortsachtigen adem, naar m'n innigge-liefde... en ze sprak over kooperatie, en wind en stormen, en elementen, en vertrouwen op haar ; « haar opvatting reikt hooger dan het 'willen verkoopen van krenten en suiker! » (hoe edel !) ; ze deelt me mee in de winst, aan vast percent, wel is waar, ze steunt me bij ziekte en zal me als invaliede of gepensio-neerdede stad rondsleuren als reklaambord ; ze zal mij « leven verzekeren », mij « kunst » bieden in mijnen Hutsepot en met mij spele-meien en schietepoezen als waren we dartel-jonge veulens in een malsche wei; ze zal mijnen geest zoodanig wetente ontwikkelen, dat hij als nooit te voren omwikkeld zit in haar net van verwarring... want, wil ik van heur liefkozingen en weldaden genieten, dan moet ik haar trouwzweeren, trouw tôt in den dood, anders wil ze mij niet begraven... En alzijdig zijn hare kennissen en haar oog baadt in de wereldhorizonten... zoo ze me op 4 Mei, in 't vroege ochtenduur, dat ik niet zou verhongeren in dezen tijd... ik at dien dag wis smakelijker en met rustiger geweten in . haren « restaurant » ; dan werd ze, 's namiddags, wat zwaar op de hand ; ze sprak over « diplomatie en volkswil », over het groeien der machten die nu botsend tegen elkaar op de slagvelden dooden en gewonden zaaien... ze sprak veel over « vreemde » aangelegen-heden, over « Entente » en « Triplice ».... hoe ik en mijn genooten echter daar eigenlijk zelf tusschen raakten, daarzweeg ze over... 'tka-pitalisme, zeize vol afschuwin d'oogen, zie-daar de vloek... Wegmet banken enpaleizen... de wereld is aan ons!... en van op den hoo-gen St-Pietersberg, uit den hoogsten vuurto-ren van haar paleis, schoot ze stralen van T. S. F. om aan de wereld te verkonden dat het volk de macht is, dat zij het volk is en dat, mutatis mutanti, zij dus de macht ook is !... Het luchtruim schudde en beefde, de Herlz-golven verbreidden zich door den ether, 783 trillingen, S.... socialisme, bakermat in Gent, paleis op den berg, ik alvoedster, al-moeder « Vooruit », tronend op mijn rots, den stevig-geplooiden, spierig-gekromden lijdzamen werkersrug..., ik heersch op de aarde en bin-nen kort ook in denhemel, amen! Ik ontwaakte den 5 Mei uit mijn droom, 't was Vrijdag en 'k had veel hoofdpijn... ♦ VAN ALLES WAT Wie lost dat op ? — Vraagje van een meester aan zijne leerlingen : « Hoe zal men de schulden betalen en de bedienden en werk-lieden der openbare besturen onderhouden, als de lastenbetalers ten onder gebracht zijn door regie en kooperatie ? » Leerling: Ik weet het meester! « Door het invoeren der belasting op het inkomen! » « Zeer wel manneke, maar schooiers hebben geen inkomen, en schooiers moeten aile menschen worden wie men van het middel beroofdzich inkomen te verwerven. » Hij heeft het goed op. — « Het volk » zelve, de volkeren zelve moeten hun wil » opdringen. Geen arglistige diplomatische » overeenkomst moet erzijn, maar eene goede » verstandhouding : eene entente cordiale » tusschen aile volkeren ». Zoo spreekt Boer Pier in Vooruit. De man heeft gelijk, dat zou er moeten komen, maar als men bedenkt hoe moeilijk het is een « entente cordiale » tôt stand te bretfgen tusscnen de ieaen van een nuisge-zin, en dikwijls tusschen man en vrouw, kan men afmeten hoe hopeloos zoo een wensch is. Niettemin, wij hebben er niets tegen dat Boer Pier hetbeproefd. Zelfs als hij mislukt — wat zou kunnen gebeuren — krijgt hij nog onze gelukwenschen. De splinter en den balk. — Ziehier welke schoone gevoelens Eedje ontboezemde in zijn antwoord aan M. Maenhout : « Uit medegevoel tôt de armen — de onge-» lukkigsten onder de ongelukkigen — zou » elkeen ailes moeten verwijderen wat hun » lijden verergert en vooral wat hun gemoed » verbittert. » M. Maenhout denkt er anders over. » Hij hitst de armen op, hij verbittert hun » lijden door hun te doen gelooven dat zij be-» stolen worden op hun droge aardappelen » zelfs, en roekeloos strooit hij den laster » rond om de onderstane smerten door het » wantrouwen te verdubbelen ! » In koele bloede speelt hij dit politiek » spel :langs den eenen kant, de boeren, zijn » kiezers en troetelkinderen wit wasschen en » zijne politieke positie versterken op den » buiten, en langs den anderen kant de armen » der stad ophitsen tegen het stadsbestuur » en de politieke positie zijnerklerikale vrien-» den en de zijne versterken in de stad. » Hij foltert de armen dubbel ; door zijn » laster brengt hij hun geen aardappel meer » bij, maar deze die zij nog kunnen koopen, » smaakt bitter omdat dien aardappel zôô » duur is door het bedrog van het stadsbe-» stuur. » En dit terwijl hij persoonlijk verrijkt! » Dit ware geheel wel en schoon gezegd kwam het van een ander. Want hebt gij ver-geten, Eedje, dat ge zelf geheel uw leven niet anders gedaan hebt dan de armen ophitsen en hun bestaan verbitteren? Zelfs in den goeden tijd, toen iederdie kon en wilde werken schier al hadt wat zijn hartje lustte, hield gij niet op de werklieden wijs te maken dat zij zoo ellendig v/aren. Het is waar, gij moest dit doen, wildet gij u kunnen opwerpen als hunnen redder. Maar beken dat gij slecht gekomen zijt om zulks aan een ander te verwijten. Op niemand meer dan op u zelve is ailes van toepassing wat gij uwen tegenstrever verwijt, het persooi.lijk verrijken induis. Si transitgloria mundi.—Algemeen wordt opgemerkt dat men in het blad Vooruit

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.