De waarheid: socialistisch weekblad

1166 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1917, 27 Mei. De waarheid: socialistisch weekblad. Geraadpleegd op 28 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/tx3513wj4d/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

10e Jaargang. Nr 21 Prijs: 8 Centicmcr». Zondag 27 Mei 1917 DE WAARHID Orgaan van den " Vrijen Socialistenhond , Slechts hij die de vrijheid van anderen lief heejt is die zelf waardig. ALLE BRIEFWISSELINGEN TE 2I.NDEN NAAR: F. 0© Witte, Waipspf«nstpaatf 10, Gsnt Verantwoopâelijlxe tJltgever ' ABONNEMENTSPRIJS*: Voor 3 maanden, fr. 1-25. Voor 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00. — Op voorhand betaalbaar. — Annoncen worden geplaatst volgens overeenkomst DE WAARHEID mag niet meer verkocht worden dan 3S centiemen. Godsdient onderwijs Politiek —o— (REPL1EK III) Tametsi milita sciam, plura tamen ignoro. Aldus sprak reeds vôôr twee duizend jaren, de wijsgeer Cicero, Staatsman, gesehied-schrijver, rechtsgeleerde, augur, leeraar, ge-rangschikt onder de beste vernuften van het Oude Rome. Wij vertalen : Alhoewel ik misschien veel dingen weet, zijn er mij nog veel ineer onbe-kend.Wie is hij die, min of meer op de hoogte van den stand der hedendaagsche weten-schappen, na twee duizend jaren van onbe-twistbaren vooruitgang der lijden, niet nog itntner, in genade, op zich zelve de woorden \ai den Romeinschen denker moet toepas-sen? Ja, hoe meer de echte geleerden en onderzoekers voor- en doordringen in de onpeiibare geheimen van 't heelal, hoe meer zij teikens tôt het besef komen dat zij nog maareven op den drempel staan van wat er in den ontzaggelijken schoot der Natuur te kennen en te onderscheiden valt. De godsdienstige denkers, zooals wij in getieuneTrvân'fiet Wezen dèrairigeh le' onT-sluieren door inbeelding en verbeelding van hetgeen de armzalige menschelijke zinnen ons van de omringende buitenwereld laten waarnemen,en min of meer vaststellen: hunne in- en afleidingen zijn, natuurlijker wijze, louter veronderstellingen of voorstellingen. MaarX. Z. behoort hier te bedenken dat aile wetenschappen van veronderstelde grondsla-gen uitgaan, uitgenomen, naar ons weten,de wiskunde en destalisliek :en nog wordt aan deze twee vakken door vele geleerden het karakter van eigenlijke wetenschap betwist, en slechts dit van denk- of onderzoekswijze toegekend. Wij hebben hier voor ons het boek " Sta-tistica „ van F. Virgilii, hoogleeraar aan de Universiteit van Siepa (Iialie). Het hoofdstuk III, Certezza e probabilité, (zekerheid en waarschijnlijkheid) vangt aan als volgt : « Al de proefondervindelijke en waarne-mende wetenschappen trachten naar zeker-heid van inkomsten: geen enkele bereikt ze. De natuurkundige en de zedelijke wereld zijn gekentnerkt, in al hare verschijnselen, door de waarschijnlijkheid. Het is b. v. heel waar-schijnlijk dat, morgen, de zon zal opstaan, maar voor den sterrekundige is die nauwkeu-rige waarschijnlijkheid niet wetenschappelijk gelijk te stellen met volmaakte zekerheid. De zekerheid, in volstrekten zin, bestaat niet. » De hedendaagsche sterrekunde, itnmers, staat op het standpunt dat gestadig, in de peilloozè diepten van 't heelal, zonnestelsels in de ruimte verdampt en dampen tôt vaste hemellichamen verdicht worden. Het was dit besef van de enge grenzen van ons weten die, volgens de overlevering, aan den keikvader Augustiiius, de woorden in den mondlegde dat « het gemakkelijker zou zijn al het water der zee te schcppen in een door een kinderltjke hand in het oeverzand gegraven kuiltje, dan in een menschelijk brein te bevatten het mysterie der H. Drie-vuldigheid ». Vele schoolvossen zullen nu uitroepen : Hé, kere^wat meent de H. Drievuldigheid? Ja, daar ligt nu juist de vraag, nevens vele andere vragen. Wij zouden op onze beurt hun b. v. vragen : Beste vrienden, wat mèenen de'ge-boorte, het leven, de dood, die tijdstippen van- 't drievuldig menschelijk bestaarj? Wie | geeft mij daar een voldoende antwoord op ? X. Z. zal thans begrijpen waarom wij in ons vorig artikel gewaagden van de grootsch-heid en de ver.hevenheid van-'t-godsdienstig idee en tevens spraken van de verwaande aanspraak, lyelke het onderwijs, voornameliik het officieele, heeft doen gelden dat het het godsdier.stig idee mocht uit de baam verdrin-gen en zijn plaals kon vervangen. Welnu, overal waar het onderwijs het godsdienstig idee uit der menschen geest en gemoed heeft verbannen, heeft het ten slotte meer kwaad dan goed gesticht. Zij heeft den dollen strijd om ge'uk en welzij» op aarde aangespoord tôt razernij, zooals de huidige gebeurtenissen ons maar al te wel bewijzen. Ja, zoo erg, dat een Fransche geleerde.Bru-netière, reeds voor 25 jaar, het bankroet der wetenschap voorspelde, iets waartegen toen ter tijde geweldig werd geprotesteerd. Heeft de wetejischap inderdaad bankroet gemaakt? Ziehier het antwoord dat een andere Franschman, dr'Gustave Lebon op die vraag geeft in zijn boek La psychologie des foules: « De wetenschap heeft geetiszins bankroet gemaakt en is voor riMs vcrantwoordclijk voor de huidige wanorde in de geesten, noch voor de nieuwe machten die uit die wanorde of ten minste de kennis der verhoadingen welke ons verstand kan begujpçn ; zij heeft ons nooit noch den vrede noch het geluk toegezegd. Hoogtnoediglijk onverschillig jegens onze gevoelens, hoort zij onze smee-kingen niet. 't Is onze taak van te trachten met haar te leven, aangezien niets de be-| goocbelingen, welke zij heeft verdreven, weer over onze gemoederen kan terugbrengen ». Men ziet het dat X. Z., op zijn beurt, sog onder de heerschappij van zeer besliste be-goochelingen stond en staat, wanneer hij, als zijne innige overtuiging, in zijn artikel neer-schreef, dat « het onderwijs de volken dichter bij elkaar brengt, dedenkbeelden van eenie-der eerbiedigt, overtuigend werkt ,en steeds aanspoorttotstrevenvoor'talgemeenweîzijn». Wederom de geschiedkundige gebeurtenissen van den dag van heden bewijzen ten overvloede op hoe weinig vaste gronden deze meening berust. Hem niet kennende, weten wij niet welke de zienswijze van X. Z. nopens de tegen-woordige wereldtoestanden zijn, maar één ding kunnen wij met voldoende zekerheid gissen, te weten: indien hij soms van ge-dachte moest verschillen met de denkwijze, of liever de gevoelens zijner omgeving, zij mogen dan lagere, middelbare of hoogere studiën gedaan hebben en zelfs bovendiew zijne beste kameraden zijn, hij aanslonds tôt zijne ergernis of verdriet zal vas'stellen, hoe zijn& gemoedelijke begcoche irgf n zullen barsten als reepbellen voor den orkaan. En het zou hem niels baten te kunnen bogen op levenslange moeizame siudiën van theore-tische wetenschap en overdenking, noch op jarenlange reizen van aanschouwelijk zelf-onderricht en ondervinding, de eerste de beste koopinan of schoenlapper, die aan niets anders dacht ais aan ge!d winnen om in de hcrberg te gaan drinken en praten, de eerste de gereedste pennelikker of. pakjesdrager, die voor aile studie niets beters weet op te 'geven als het lezen van eenige « polilieke » dagbladen of eenige opgeschrcefde romans of brochures aan één kluit de aflevering, zal daarin gesteund door dokfers en advokalen, hem verketteren en banbliksemen en ijken met de gemeenste scheldnamen. Tockomende week eenige beschouwingen over 't eigenlijk schoolonderwijs. Sphinx. VAN ALLES WAT Ds merschelijke kuddegsest. — Dat het niet alleen in «Vocrui* » is, ncch, volgens Steven Boersen, in het bisdom .an Luik dat er cnder de menschen een ken-teekenende kuddegeest taeerscht, maarook bij dejeugd der proviricie Henegeuw, bewijst het ontdekken te Haine Si-Pierre van eene welingerichte dievenbende. Deze bende noemde zich Frèràmort (broeders tôt in den dood!. om te stelen, asjeblreft!) en bestond-uit jonge k. tels,van 1 tôt 18 jaar oud van La Louvière, Manage en Haine St-Pierre. A! deze kcreltjes voerden hoogdravende titels, zooals prin , generaal, luitenant, kapitein, enz. Bij H <nne ondervraging bieek dat het stichten en i uilbreiden hunner bende vocral te danken was aan den invloed van zekere kinemavertooningen. Volgens de verklikkingen van den kapitein der « Frèràrnorts * moet er eena dergelijke bende bestaan te La Louvière, onder den naatn van « Marlborough »! Het menschdom is waarlijk eene niet verre te be-trcuwen « apensoort »! Is z!j dood of levend?— Over een paar jaren ver-kondigde Vooruit de beruchte redevoering van gezel K. Hi:)gmans, waarin deze urbiet orbi, aan de roode zoowei als aan de andere gaaien, kond deed dat de « Internationale » dit meent het Wederlandsch verbond der socialisten, gesticht naar den aanroep van den apostei Marx < werklieden aller landen vereenigt u » niet dood was, maar zich bereid maakte om de volke-ren, door de» kapitalistischen oorlog deerlijk van elk-ander gescheiden en vervreeind, weder tôt elkander te brer gen en aldus de kapitalisten van allen geur en - < . « i 1 . 1 « ..i— — Kamiel Hnysmans was geen minister! Maar andere gezellen, die wel ministers geworden warei7j.de meesten-juist ten gevolge van den oorlog, vonden en vinden nog dat de < Intetnalionale » in 't jaar 1914 gesneuveld is. Wat Voor uit's oppergiai, de profeet E. Anseele be-treft, die weet nog niet recht of-ze d. od of levend is. Om het juist te welen te komen, slaat hij nog impier de oorlogsteerlirigen gade die op het bloedig slagveld rollen. Dat is poiitiek! Op ;!an goede school. — Gezel Hubin, socialistische afgevaardigde vau Luik, maakt deel van eene beigische kamerkommissie (in Frankrijk) die zich bezig hc udt met het bestudeeren van den financieelen toestand van ons land vooral na dan oorlog. Die kommissie wordt bijgestaan en voorgelicht door de bankisrs-financiers Empain en Thibaut. Men zegt niet of Enpain door Hubin bekeerd is of omgekeerd. Onze 10,000 ballskens. — Volgens Vooruit van 14 Mei 11. heeft er onlangs in het « Provinciaal Voedings-komiteit » eene kibbelparlij plaats gehad waarbij, volgens Vooruit, advokaat Ligy de roode Volksstem van Lede6erg bij de lurvan heeft gepakt. Ook M. Feyerick kwam in die kibbeipariij tusschen. — Ziehier wat Vooruit daarover laat verschijnen : « M. Feyerick raakte de straf van « Vooruit», der andere gentsche cooperatieven en der bakkers aan. » Wij willen wel gansch die zaak eens in het Provir-tiaal Comiteit bespreken en zijn verzekerd dat ailes wat daarover in Vooruit verscheen juist was en het Uilvoerend Bestuur niet glansrijk uit de bespreking komïn zal. » Aan M. Feyerick den dag en het uur te bep.ilen. » En wanneer de pers wat bet r zou ingelicht worden door het Provintiaal Comiteit, zou het Uitvoerend Bestuur zich zelf vele onaangenaamheden aparen! » A. V. » Dus, voigens Vooruit zelf, is 'wel de boet kwijtge-scholdexi, t geen wij ran onze iezors gemeld hebben, maar^eenszins de straf inge'rokken, wat wij insgelijks zonder talmen aan onze lezers zouden doen weten, • De Vocruiters willen « die zaak eens in het Provin-ciaa'i Komiieit bespreken ». Maar waarom aan ons dan een procès inspannen? « Wanneer de pers wat beter zou ingelicht worden door het Provinciaal Comiteit, zou het Uitvoerend bestuur zich zelf vele onaangenaamheden besparen ». Die heeren van t Komiteit zullen het voorzeker niet onaangenaam vinden dat Vooruit uit «"onze» kas 10,000 ballekens wh halen. Waarom de kapilalisfen van 't Komiteit sparcn en ons arme drommels willen doen leggen? Moeten wij dan volstrekt tôt zwijgen gebracht worden?Eene belgiscSie omwanteiing in 't verschiet. — Het schijnt dat men zich in de wetgevende en bcstuurlijke kringen der Beigische regeering te Le Hâvre bezig houdt met de kwestie van het afschaffen in Belgie van het alcoholmisbruik door de beperkingder drankslijte-rijen « waarvan vooj de toekomst van ons land zooveel afhangt ». Wij zijn er volstrekt niet tegen, wel integendeel. En Vooruit's Nand is, sedert de drank zoo duur en slecht geworden is, zelfs voorstander van geheelonthouding geworden. Maar, eerstens, zou het beperken der drankslijterijen weinig aarde aan den dijk brengen, maar alleenlijk de eigenaars, houders en bevoorraders der niet gesloten drankhuizen schatrijk doen worden, zooals dat in Enge-land gebeurd is : Eene drankslijterij ie Shepherd's Bustv, London-West, werd daar over vijfiien jaar in openbare veiling verkocht voor L 20,000 of 500,000 fr. En, tweedens, indien men naar radikaler middels zou grijpen, b. v. het veibod van sterke dranken te stoken, zou men zoo geweldig eenen storm verwekken van wegestokers, eigenaars,aandeelhouders van zekere stookvennootschappen, herbergiers, en ten slotte de drinkebroers zelve, dat de regeering door die « compacte meerderheid », zooal-i Ibsen ze heette, op ééne lijn zou gesteld worden met de regeering van czaar Nicolaas II. Het volk bemint te veel de vrijheid, en nog wat, ziet ge. Eene goede moeder voor hare roede kinderen is wel de sam. vennootschap « Vooruit » I Ziehier het gemoedelijk, hartverkwikkend bericht dat wij in een harer nummers aantroffen : " De Variétéroorsteiling van Zondag 13 dez> r ia ons Feestlokaal » Nu is de richtige tijd aangebroken, vind ik, om on Zon- en Feesldagen orze Variété voorstellingen te bezoeken. Na. de 4 uurs-koffie kan men nog een Ilïnke wandeling maken, om dan om 6 uur in de koele, groote zaal, zich eensprettig te vermaken. » Reeds de eerste voorstelling van dezen Zondag, (en e'ene première van dieu aard is toch maar een soort proef) had een goed succès » N.-B. — Vrienden van een prettigen avond kan ik den Donderdag avond (Hemelvaartedag) voorstelling, gerust aanbevelen. » Prijzen der plaatsen aan verminderde prijzen: Voor-rijen, 0,75 fr.; le achterrijen en le galerij, 0,45 fr.; 2e achterrij, 0,40 fr. ; balcon, 0,35 fr. ; 2e galerij, 0,25 fr. en 3e galerij, 0,20 fr. » Na den 4 uurs koffie, kan men zich dus bij « Moeder» aan « vermindi rde » prijzen eens prettig vermaken. Men ziet het den opste4ers van Vooruit wel aan dat zij er van overtuigd zijn dat ai « Moeder »'s kinderen, warme voeten, een voile inaag en een gerust hartje hebben. En passant, kunnen de feestliefliebbçfs ook in « Moeder »'s winkel nog 't een en 't ander krijgen : Carbonnades flamandes, in doozen, aan 5,50 fr., cassoulet, id , aan 3,50 fr, enz. Kronijlf der Week DE SFRANGE VET ! De leurs van De Waarheid weten voorzeker wat e'n sprange is. Daar zitten door-gaans gaaien op, en dezelfde lezers zal het niet moeten geleerd worden wat « gaaien » zijn. Ze kennen « Vooruit » en dat zegt ailes. Of beter ze kennen « Vooruit » niet genoeg om te weten hoe het in werkelijkheid met die sprange en die gaaien is gesteld. Het ligt in onze bedoeling niet in deze kronijk een gaaienkursus te g'ven, daar we geene concurrentie aan de Hoogeschool van den Arbeid willen doen, doch enkel erop te wijzen hoe de huidige verhouding is tusschen de sprange, de oppergaaien, de zijvogels en de kleine gaaiijes van niemendal. • Et het is der moeite waard! De oorlog heeft hcel kenschetsend ge-werkt op die drie soorten gaaien. Naarmate de kleine gaaitjes vermagerden en hun bee-nen lieten zien, kwam er e'n dikke, malsche schijf vet, om. kaken en kin van de zijv:gels en ging een blozende, gezonden blos, de wangen kleuren der oppergaaien. Wij liegen niet ; Anseele was nooit meer «en forme» als nu, en de gezondheid staat op z'n lachend gezicht te lezen ; Hardyns bloost als e'n kriek, vertoont e'n snoesje als van e'n vcrsch gewasschen pop en nooit was hij sneller als tha^s. Ook van hem kent

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks De waarheid: socialistisch weekblad behorende tot de categorie Socialistische pers. Uitgegeven in Gent van 1906 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Onderwerpen

Periodes