1UC jaar gang, w 27 -nKJirtLWHI-TiilT -n-qr. r~A iTijs : 8 Ceiittémen. Zonaag 8 Juli 1917 DE WAARHEID Drgaan van den " Vrijen Socialistenbond „ Slechts hij die de vrijheid van anderen % * lief heeft is die zelf waardig, ALLE BRIEFWISSELINGEN TE ZENDEN NAAR : F™ Oe liitef Hefspyenstr&at, 10, Gant MnveiiiCiiTibil i orniwg . Voor 3 maanden, îr. 1-25. Voor 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00, — Op voorhand betaalbaar. — Annoncen worden pplaatst volgens ovarosnkèmst Godsdlenst, OnMjs, PollileK (REPLIER IX) De hoofdreden waarom al hei streven der oegepaste wetenschap, om door geweldig froote vermeerdering van rijkdom het geiuk 1er menschen te bevorderen en te verzeke-en, verkeerde uitslagen heeft gegeven, ligt mzes inziens, vooral te zoeken in de^er-;eerde wijze waarop het vraagstukalgemefen-ijk gesteld wordt. 1 Wij herinner :n hier de aanhaling van eene an MuUatuli's ideeën, waarmede wij deze eeks van artikelen aanvingen: «De jeugd noet zich oefenen in het bepaien », en waar rij aan toevoegden dat zulks niet alleen voor le jeugd geldt ! Om er toe te geraken van :ene zaak eene degelijkfe bepaiirig te leve-en, is hoof Jvereischte een voorafgaand juist telleri van het vraagstuk zelve. Aile ondarwijs- en opvoedkuadigen zijn let daarover eens : op een goed gestelde raag kan maar één antwoord volgen, het uisie. Welnu, als wij die methode toepassen op let c-nderwcrp dat ons thans bezig hcudt, :omen wij er toe de vraag te steîîen : Waarom hangt 'smenschen gelukkig wezen loofdzakelïjk af, van zijnen toestand, of van ijne stenimins? De oînâterialisten antwoorden zonder aar-elen: van zijnén toestand; de iuealisten be-estigen, met evenveel beslistheid : van zijne temming. Het sîot van ons jongste artikel, waarin vij voonagen dat « de menschelijke gaaien loor de oorlogsweeën weder zullen gèbfacht /orden tôt den gelukkig geschikten gemoeds-oestand om te kunnen leven, blij en tevre-ien, met een weinig goeds in den dag van ; eden en wat hoop op meer voor dien van aorgen », was een stelling kiezen tusschen lie beide uitersten in. Want wij meenen dat, ;oo als nogmaals Multatuli het in zijn Eerste dee zoo kort en degelijk uitdrukt, «mis-chien is niets geheel waar en zelfs datniet^», let andere woordèn, aile mersschelijk weten ! s veel te onvolledig en veel te onvolstrekt un zelfs voor de best gesteide vraagstukken 'olledige en volstrekte opiossiagen te kun-îen geven.. Maar na al onze voorgaande bewijsvoe-ingen, denken wij te mogen bevestigen dat îet verwezenlrken of — toch ten minste — >enaderen van het menschelijk geluk eerder e zoeken is in het verwekken van eène doel-natige gemoedsstemming, dan van het ver-verkelijken van eenen rijken stoffelijken oes'and. Zulks was ook reeds de meening van de □rieksche wijsgeeren Zeno, den stichter van le school der S a&ijnen (300 jaar voor Christus). Het is verkeerdelijk dat de zooge-tiaamde « school der Epicuristen » beweerde yoort te vioeien uit de leer van Epicurus. Het was de behoefte der menschelijke ziel aan volstrekte oplossingen der vraagstukken, welke aan Epictetes, een stoïcijn van 't zui-verste gehalte, de meening deed uitbrengen dat « iets maar een ongeluk is, voor zooveel als men het als duslanig opneemt ! » Uit den mond van Epictetes komende, hadden die woorden toch eene bijzondere waarde : Immers, die Grieksche wijsgeer, geboren in Phrygie, werd grootgebracht als slaaf van Epaphroditus, den gunsteling van Nero. Rond het jaar 50, werd hij als dusdanig naar Rome gevoerd, verkreeg wegens zijne uitgebreide kennis en epmerkenswaardig verstand de vrijheid, siondjaren lang bij de Romeinsche leidende standen in hoog aan zien, maar moest, in ongenade vervallen, op- bevel van keizer Domitianus in 94, met aile andere in Rome verbliivende Grieksche wijsgeeren, Italie verlaten. Het was dus een man die sprak niet alleen-lijk naar ingeving van zijnen geâachtergang \ over louter inwendige bespiegelingen, maar 1 die de verschillige trappen van de « school des levens » van hoog tôt laag had doorge-maakt en dus wist te spreken van eigen onder-vinding.Maar het zijn niet alleen de woordelijke uitingen der wijsgeeren die aantoonden dat het geluk eerst en vooral in de gemoedsstem-miog ligt; ook de dadelijke handelingen der menschen bewijzen maar al te zeer dat droef-heid of blijdschap voornamelijk afhangen van de gesteltenis der ziel. Waarom toch anders eet de Arabier Sha-schisch? Waarom maakt de Indische fakir zich gevoelloos bij middel der walmende gassen van zekere kruiden? Waarom be-dvvelmd zich de Chinees met den rook van opium? Waarom, helaas, grijpt «de plaag der dorpen » het opslorpen van alkoholische dranken, bij den blanke zoo wel als bij den neger, immer dieper en dieper in het vleesch en het gebeente van het ras ? Maar juist door die weemoedige verzuch-ting om te ontsnappen aan de saaiheid van het dagelijksch bestaan. En 't zijn niet alleen de armen, die aldus vergetelheid zoeken van het werkelijk lever, ook de rijken doen daar evenveel aan mede; en niet alleen de mannen maar ook devrou-wen, helaas, rijke en arme, doener aan mede gelijk groote steden, zoo als Londen, waar men zich minder in 't operbaar schaamt, het tôt op de straat vertoonen (*). Sphinx, VAN ALLES WAT Eigen iogenstraffing. — Volgens wij in Yooruit's ver-slag over de jongste algemeene vergadering der samenwerking «Vooruit», gehouden den 23 Juni 1.1. lazen is de algemeene toestand der maatschappij opper-best ! Inderdaad, « gezel Anseele begon met verklaren dat, » gezien de treurige toestanden, die wij, sinds drie » jaren beleven, de samenwerking «Vooruit » zich niet » te beklagen heeft, het tegendeel is veeleer waar. » Met geroegen — ging de doorluchtige gezel vdort » — kunnen wij hier aan de leden zeggen dat het ver-> trouwen in « Vooruit », dat vroeger alreeds groot » was, nog van dag tôt dag klimt, en zulks op onloo-» chenbate wijze. » (!?) Nu goed en wel, maar waarom dan van ons, De Waar-heid, 10,000 baliekens eischen ten titel van schade-loosstelling, omdatwij aan onze lezers bekend maakten dat het Voedingskomiteit aan «Vooruit» en anderen eene boete had opgelegd om aan hunne klanten meer water dan veroorloft was afgeleveid te hebben? De beheerraad van «Vooruit» brengt dus, volgens gezel Anseele zelve, voor de rechtbank zelve eene j leugenachtige verklaring voor, met te beweren dat wij hem voor 10,000 fr. schade berokkend hebben, met aan den titel van ons blad getrouw gebleven te zijn. « Het tegendeel is veeleer waar » zegt de roode pro-feet van Gent met eigen mondl 1s het dus niet veeleej «Vooruit» er om te doen ons uit politiek belang uit de baan te kegelen ? Een rood raadsel. — In zijne jongste redevoering aan zijne gaaien, bevestigde Eedje dat «de koopkracht der partijgenooten die allen werkmenschen zijn op eene erge wijze verminderi. » Nogthans, voor eenige dagen, zagen wij in de uit-stalling van 't Feestpaleis: stoofcarbonnaden in doozen !• aan fr. 5,50; vermicel aan 13 fr. den kilo; macaroni aan 16 fr. id.; cacao aan 42 fr. id. Hoe leggen wij dat uit? Aanbeveling. — Als E. naar Stockholm gaat zou hij niet mogen vergeten een pak nummers van Vooruit van 30 April 1916, mede te nemen om ze uit te deelen aan ininisters Vander Velde, Thomas, Hen-derson en anderen. (*) Men herinnere zich de onthullingen van de Engelsche pers, over een twintigtal jaren, over den ge-niepigen verkoop van sierken drank, vervat in suiker-boonen, aan de « ladies » in de voorname banketbak-kerswinkels « à la mode » der Britsche hoofdstad. ! 3< Aan het hoofd van ditnummer prijkt: Arbeidersverdeeldheid. — Ellende en Oorlogswee. — Arbsiders éénheid. — Welstand en wereldvreds. De Romeinen hadden voor leuze : Verdeel en heersch. Dus moeten aile heerschzuch-igen — en zij zijn, helaas, talloos bij de politiekers — 'oor verdeeiing zijn. Roode hypnose. — Gelezen in Vooruit: « Die gemoedstemming onzer werkende klasse (om e midden van al den oorlogsjammer, maar immer op Boeder «Vooruit » te blijven bouwen enhopen, Red.) s de vrucht van eene halve eeuw organisatie en strijd, vaardoor de werklieden hebben leeren redeneeren (?) rerstaan (??) en oordeelen (???). Onze partij mag met ierheid op de uitslagen van haar werk wijzen !» Hum, wij zijn eerder beschaamd er aan medegehol->en te hebben, om de « menschegaaien » te leeren lazeggen : de dadels van Hassan, zijn driemaal grooter lan zij zijn ; koopt de dadels van Hassan I L'annexion des... cœurs. — Dat na den oorlog, de jentsche revue Wit of Zwart, mits eenige lichte wijzi-jingen, ook elders nog dienst zal kunnen doen om de ;eestige toestanden.van het «Senegaleesch Dorp» op e warmèn, bewijzen ons de uitlatingen van Le Mer-■uie de France : Het blad beschouwt de kwestie der vretmde rassen :n volkeren die, tijdens den oorlog, naar Frankrijk verden ipgevoerd. Vooral acht Le Mercure het feit ledenkelijk, dat, «ja umer genoeg», zegt het, «niet :an worden geloochend. » — De Gentenaars weten er iok van te spreken van zien — « namelijk dat de Franche vrouwen in al te irinige betrekkingen treden met le... inboorlingen van koloniën, hetgeen aan het front •ene groote opwinding en zelfs moedeloosheid ver-vekt ! % Maar daarbij mag toch niet vergeten worden, ver-rolgt het Fransche blad, dat ook de inboorlingen der :oloniën Fransche burgers zijn en dat zij ook mcde-verken aan de eind-overwinning. Wij moeten dus nog geenszins de vrees koesteren lat ons ras zal uitsterven of ten onder gaan! » Voor Franschen kan dat waar wezen, maar wij, Vla-ningen, hadden, wàarempel, op dat gebied, zoo min ils op anderen, geen vreemde hulp noodig. Wonderlijke gaaien. — Op eene postzegelveiling in vlederland werd een postzegel van Roemenie, uitgifte Woldau 81 Rarale, voor den prijs van 4180 gulden ver-tochl. Deze zeldzame postzegel was nog nooit, schijnt îet, in Nederland ter veiling gebracht. Het peldt hier dus een koop gedaan alleenlijk om ier wille van de zeMzaamheid, geenszins uit nuts- of ichoonheidsbetrachting Hoe weinig moet er toch voor geld te koop zijn ; en logthans zijn al de menschen zoo vurig op geld jesteld. Kroiiijk der Week 'T KOEFFERKE! • Iedereen heett de koddige historié gelezen Df hooren vertellen van het « koefferke » sui-ker dat dier.en moest voor 'nen doop of liever in d'hoope ging leven. Vooruit heeft dien dag, naar het schijnt, vîjf duizend nummers meer verkocht en Van Swedenkreeg 's avonds van zeifde dag bloe-rnen en gelukwenschen t' huis. Het moet gezegd dat het verdiend was en de mehschheid is het een schoone dienst be-wezen met er ruchtbaarheid aan te geven. Wij zelfs, die « Vooruit » hoegenaamd in het hart niet dragen, moeten bekennen dat wij Moeder voor zulken stap onbekwaam achtten en wij voegen onze gelukwenschen bij deze der duizende proletariërs die belang hebben deze suiker-zaak te kennen. Doch, de eene schoone daad lokt de andere uit en eenmaal op de baan der deugd kan het niet anders of er moet voôrtgestreven naar hoogere volmaaktheid. Mag er dus verwacht van Moeder dat zij zich eens voor den spiegel stelle en kijke of er in haar eigen oog nergens een kislje.zakje, kaasbollelje of iets anders is verdwaald, en of de splenter in haar eigen mooie kijkers soms niet zwaarder is of' 't klontjessuiker voor den doop ? Mag er gehoopt dat ailes wat ze verkoopt aan een beetje minder hooge prijzen zij ge steld, dat de rijkemans-tarieven die haarken-merken, eenbeefje meer aan de beurs barer schamele leden beantwoorden, en dat er bij haar een beetje min aan oorlogscommercie wordt gedaan. met waren die ze aanzienlijk in magazijn had en aan normale prijzen wer-den aangekocht.? Mag haar ook gevraagd of sommige harer oppergaaien en Ieiders in dezelfde hoop niet verkeeren van voornoemd koffertje, en wat er zooal «clandestinement» in sommige familiekelders en vriendenhuizen werd bin-nen gedaan, zonder dat de thans zoo goed ingelichte lezers van Vooruit er iets van wisten? ^ Msg haar ook gevraagd, of Moeder geen brieven kreeg, die niet werden afgekondigd, waarin Ieiders of partijgenooten uit haar eigen kraam werden aangekiaagd er het schandaligst favoritisme op na te houdenen van meer dan een « buiten kansje » te hebben geprofiteerd ? En mag haar voor te eindigenniet gevraagd of ze niet denkt dat het altijd gevaarlijk is te spreken van koorden in het huis van een ge-hangene ? Zoo ja dan doet ze weliicht best te zwij-gen, zoo neen dan raken wij op tijd en stond wel historiekens aan die het haar anders zullen bewijzen. U0ERESPB1I1EN ER UITMGEK Ailes wat tôt hiertoe werd aangewend om die menschonteerende daden tegen te gaan, heeft zeer weinig gebaat. Wel heeft de O ierheid verordeningen met strenge strafbepalingen uitgevaardigd ; wel hebben de dagbladen geprotesteerd, niets heeft geholpen. De gestichte vereeniging tegen den woe-ker blijkt insgelijks machteloos te zijn. Wat moet er dus gedaan worden ? Doch alvorens te beproeven middelen aan te duiden willen wij de zaak grondiger be-schouwen.De oorlog op zich zelf onteerd de mensch, vloekt tegen aile beschaving, is in strijd tegen elke leer, verkracht elk beginsel van men-schenliefde en broederlijkheid, vernielt dorpen en steden, maakt duizende weduwen en weezen, en voor verscheidene geslachten is . armoede en ellende het verder verloop. En toch leert men ons dat de mensch het « verhevenste voortbrengsel is van de natuur, geschapen naar het evenbeeld van God, die steeds vol barmhartigheid, vol goedertierend-heid is. Komt deze wereldramp ons niet bewijzen dat geleerdheid en beschaving niets vermag op het gevoel en karakter van den mensch ? Voikeren vechten tegen elkander, en die de wapens niet hanteeren voeren onderling oorlog op eene andere wijze. * * * Niet alleen hier te Gent, niet alleen in Bel-gië, maar in de gansche beschaafde(P) wereld is er een leger woekeraars ontstaan welke hunne evenmenschen piunderen en uitzuigen. Zeker was er vôôr den oorlog veel welstand ; al wie een weinig voaruitziende had geleefd bezat spaarcenten. De stilstand van het werk was een eerste oorzaak van achteruitgang. De schandelijke hooge prijzen voor aile levensbenoodigheden, opgejaagd door op-koopers en woekeraars, heeft niet alleen aile spaarcenten vefzwonden, maar zaait alom honger en ellende. Dit vloekbaar werk is begonnen door hen die in het bezit waren van kapitalen en wordt thans nagedaan door al wie maar eenige \ franken bezit, zelfs door velen die door het

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.