TURNHOUT, ZONDAG 26 SEPTEMBER 1915 Zes-en-zeveniigste Jaargang. ADVERTENTlEf 15 centiemèn per drukregel DE KEMPENAAR ABONNEMENTPRIJS Voor België 5 fr. Voor Nederland S gulden 25 centcn. OeMischersinfle Kempen, Verleden maandag toog een lange stoet door de straten van Turnhout over de Me-rodelei naar het heiligdom van O.-L.-Vrouw vaai Vosslelaar, naai- het genade-beeld dat sindsi eeuwen door de geloovi-gen onzer Kempen weird bezoeht. De fraai geschilderde kerk was opge-pi-opt met gelooVigen 011 vurig werd gebe-den om een echtgenoot, een zoon, een broeder onvorniinkt uit den oorlog te mo-* gtm zien temgkeercn, 0111 den vrede le be-icoinen en een einde te zien sitallen aan den oorlog. Hoelang zal de oorlog nog duren, vra gen de mensehen elkaar gedurig al ?■■■ En het antwoord ligt voor de bond : Zoolang hel God belieft Het eenige redmiddel in den vrees'elijken iiood is dan 00k het gebed, het aineekend gebed va» kindelren lot lmnne Moeder, tôt Haar, die den stralîendan arm Gods, die de wereld tuehtigt en kaistijdt, weerhouden kan om de rust en den vrede vveder te doen heersehen. Andermaal zijn doodsberichten van het Yzerfront naar de Kempen overgehraelit. l'etrus Victor Granwels-, soldaat bij het 5e regiment artillerie, geboren te Lang-dorp den 3 Mei 1891 en woonachlig te Turnhout, is bij Alveringhen den 29 J uni 11. gestaiemVeld en aldaar beglraven den 1 Juli 1915. Karel Frans Poppeliers, echtgenoot vaia Antonia Jansen, geboren tei Weelde den 11 April 1887, soldaat van het 7e linie-regiment, werd gekwetst le Dixnmiden en stierf den 2 Mei 1915 in het hospitaal te ICales (Frankrijk) na bediend te zijn van de 1111. Sacramenten. Il'unne namen en nagedachtenis blijven in eere en zegening. Het voedingskomiteit van Turnhont hondt zich niet alleen bezig met den verkoop van Amerikaanseh gi'ijs meel, — want wit ia er in Turnhont maar heel zelden te be komen — en 00k met hollandsch brood ; maar dat komiteit drijft xook handel in kolfij en allerhande waren, tôt zelts in pekelharing. Wij hebben al wel eenâ hooren opwer-pen waarom dat voedingskomiteit handel moet drijven in koloniale waren, in 0011 currentie tegen hier gevejstigde gepalen teerde en belastingbetalende handelaars of kruidkalierai' wij hebben 00k ai meer dan eene .-h ritfolijko apmfirJringp.n <'.i bezw:] ren ontvangen tegen handelingfu van dat komiteit, waaraan wij echter geen gelool hebben willeai hechten, in de meening dat al die mensehen werken en handelen met de mieeste belanglooaheid, zonder aanspraak te maken op eenige geldelijke vergoeding. Maar nu men deze week op het brood-en meelkomiteit 00k... pekelharing ver koeht, nu waren de tongen niet mecii- te bedwingefn. Het komiteit had uamelijk een zoo groote aankoop geaaan dat men niet meer wist hoe die maar uit 't bederî te houden. Maar zie, nu werd een ietwat draeonisehe maatregel genomen. Men zou doodeenvoudig 'heel de. stad dwingen pekelharing te eten of (en minste te koo-pen !... En werkelijk (laar kwam het dwang-bevel dat men geen Amerikaanseh meel meer kon koopen of men moes-t terzel'der-tijd pekelharing aankoo,pon à rato vlan een pekelharing voor elke twee peraonen van 't huisgeizin. Men is op die ivijze mis-sehieu van den pekelharing verlost geraakt, maar wij zouden de kommisBie aanraden zich bij haar bedrijf te houden en zich niet met allés! te willen bemoeien, ja vooral geen zaken te willen drijven welke con-ctfrrentie doen aan onze handelaars, want anders zou dat hooggeprezen korps wel (sens in eer on a^hting kunnen dalen en de volksmond het eerzame komiteit wel eensi kunnen herdoopen in) een vulgaire pekelharingkommisteie ?... Geluklcig nog dat ate pekelharing elelijk was, anders had heel de bevolk,ing met kla.pk geprotesteerd. Het belgisch volk is gewoon aan de vrijheid en laat zich zelfe geen pekelharing opdringen... Volgende bekendmaking isi aan de Stadsi-muren aangeplakt : In tegenstelling met de verordening van 15 Maart 1915 is de VogelvangsK in, gainsch de provincie Antwerpen verboden. De overtreaers zullea gestrait worden met hoogstsens een jaar' gevang of 1000 Mark boete en inbeslagneming van het ge-tuig. De Oorlog. De loestand. De seliepen (1er verbondeneoi besehoten in 't begiu dezei1 week de Duitsehe ver-dediging aan de Bielgische kust, tusschen Westende en Middelkerke. Ook heerscht weer levendiger strijd in de Argonne en Champagne. Van weaenlij-ke voordeelen isl echter geen sprake. 1 utiissohen sehrijven Franschem en Duit-schers elkaar wedetzijds plannen toe voor een annslaande najlaarsi-offe|nsiéf. Terwijl in sommige Fransche kringen, zooals we verleden weelc mel( deb, aan de Dnitschers voorbeneidselen tôt een aanval-lend optreden op groote schaal worden toegesehreven, weet de "Deuts'ch© Tages-zeitung" harerzijds te melden, dat d( be.riehl.en. die van het Yserfront en var het Noord-Frausche front B,elgië bei'eiken. daarin overeenstemmen, dat biimenkort een groote offensieve werking aan het geheele weslelijke front kan worden venvaeht. I11 loomumgévend'e militaire kringen in Frank-vij'i zegt men, dat Joffre met het offensiel gevvacht heeft, totdat Engeland geheel gereed was met het uitrusten van zijn nieuwe legO'S. Midden October lioopt de Fransche ge-nerivlissimus over voldoende (roepen te be-idiikken om een geweldig offensief to kunnen beginnen. Naar men vertelt, heeft Joffre onlangs in een dagorder aan de solda-len doen weten, dat in don herfs't een al-g'emeen offensief zal plaats hebben. Opnieuw zijn dus geruchten van een groot offensief in Fianl(,rijk in de lueht. Dat die geruchten ongegrond zijn is nog volstrekt niet te zeggen ; doch van welke zijde de aanval kom.eji zal moeten de naaste gebeurlenissen uitwijzen. Geweldig zijn intussChen de geldelijke lasten, die op de volkeran in en buiteu dezen oorlog woruen ge'.egdoveral zien wij de finan-cieele specialiteiten in rustelooze beweging 0111 het geld te vinden, het noodzakelijke geld om den oorlog te voeren. Fransche en Britsche bankiers zullen een leening plaatsen in Amerika. Italie: moet belastitngen gaan invoeren en andere verhoogen. Bark, do Russische minister van Financiëïi reist Londen en Parijs al en een derde Oosten-rijk-Hongaarsche oorlogsleeaiing staat voor de deur. Zoo is er een nieuwe jacht naar het goud ; en hij, die het glinste-rend metaal bemaehtigt, kan nieuwen dood gaan zaaien iu de rijen van zijn tegen-stander.Middelefwijl wapent Englaaul zich ook tegen aanvallen in de lueht 011 volgens minister Balfour ''zouden de genomen maat-l'egelen, zoo. niet de luclitraids uil^luiten, dan loch de schade ar door aangebracht verminderen. Maar de aandaeht in Euh geîand wordt op dit oogenblik door de bin-nenlandsche politiek misschien wel eenigs*-zins van de gevech.tsterreinen afgeleid. De Londensche ,,Press Association" gaf bbtreffende het opzienbarendo nieuwsl door de ,,Daily Newsi ' openbaar gemaakt omirent een politieke krisis ,,van de ererste grootte' , in Engeland, een tegeuspraak. Het nieuvvs moet, zoo luidt het, met \'oorbeh,ouding worden aanvaard. Er be-laan meeningsverscliillen tusschen de mi-nislers, maar de Investie van den dienst-plicht wei-d nog- niet door het kabinet be-proken ; in de jongste bijeenkomst6n van den ministerraad liield men, zich alleen aet de begrooting bezig. Bij de oplossing van de djënstplicht-(vpestie, heet het verdei' nog, moet de re- "M ringl «m rlo ' • (VIT"!T1 f»'. -»■ t ri de natie kunnen relcenen, lu'wijl het ver-loop van, de politieke gebeurlenissen gedu-lende de laatste jaren: vertrouuen geeft, dut een krisis voorkomen zal worden... Hoewel de meeningen (1er ieden van het kUbinet over de invoe'ring van algemeenen dieustplicht in Engeland vdrdeeld zijn, ia de bewering, dat het kabinet vau plan zou zijn, al te treden teneinde nieuwe algemee-ne kieziiigen noodig te maken, om over deze aangelegenheid te beslissen, zeker voorbarig. De goed onderriohte politieke iiRHÏewerker van de ,,Standard" vat d'en loesland van het ministerie als volgt teza-men : .De' eonservatieve groep van hel kabinet heeft niet het plan een ministerieele krisis le veroorzaken. Welke ook de pers'oonlijke iuzii'hten der afzonderlijke leden mogen zijn, lhans hebben zij, le gehoorzamen aan de voorschriften der doelmatig.heid. Indien iviteliener een verandering in het stelsel van aanwerving bepleit, zal het kabinet hein eenparig ondersteunen, welke opwer-pingen de aanhangers' van het vrijwilli-gersstelsel ook mogen hebben. Indien Kit-chener daarenlegen een praetistehe oplossing vindt voor het vraagtsluk van de aanwerving, zonder invoeringi van den algemeenen, dienstplieht, zal het kabinet even-eensi eensgezind zijn. Het meest belangrijke, maar daarom nog niet het ineest verrassende feit, dat sedeW 011s vorig overzicht van het Oosle-lijk oorlogsterrein, gemeld werd, is de val van Wilna, dat 19 September iu Duitsehe handen is gekomen. Verrassen doet dit feit juist niet. In-derdaad, toen 10 Augustus Kowno door de Duitsehere bestormd was, luidde het van aile kanten dat de toestand van Wilna hopeloos g;-\vordeii was en dat elle oogenblik de inneming van die ve3te ver-waelit kon worden. Een maand lang heb-bdn de Ruse'en met hardnekkigheid op bei-de oevers van de Wilija tusschen Kowno en Wilna aan den opmarsc'h der Duit-achers" tegenstand geboden en zoo een ern-.stig-dreigende omsingeling van hun troe-pen, die toen nog stand poogden te houden achler de Bug- eii Njemeni-'linie, voor-koinen.Uit de bijzonderheden, in de Duilscln mededoeling gegeven, blijkt dat de omsir geling van Wilna niet lot een volleiê voordeol in den vollen zin voor de D1'" schers geleid heeft, maar dat de Itise" zich wedelrom tijdîg hebben teruggro^" lcetn. Toeh hadden de Duitschers hu_ door. bcaali tusschen de Diina en de WJ,ia z°(i-ver doorgezet, dat eene dreigent' afs«,ij-ding van de Russische legertr<l>eil> langs de Diina strijden en dieen Oosten van Grodno terugtrekken, ont011"' Van het Zuiilen uit aetten ' Duitschers hun beweging in Noord-Oos1'^0 riohling voort eu behaalden bij de omtrekkende bfnveging- ten Noorden va enkele voordeelen. De toestand had zicbJl). t,e aa»gege-ven. punten zelfs1 zôô 'wikkeld, dat do vraag rees, of de Rin'1'10 '°gle,raanvoei'-der de beproefde to'e'c vau grootvorst Nicolnas had laten vud'dii en het op ceo grooten slag liet aankomen. De Duitsehe med'edeeling' meldde wel, dat de Rusfeen snel terug'îrokkeii, op het geheele front, maar de Russisehe kennis'gevin^ nuVakta nog melding van een min of meer liardnekkig verzet op verschillende punten. Intuss'ehen trekken de Rus s en zich bij elken. dag uifstel van de beslissing vorder eu verder uit hun gevaarlijke s-telling U rug, 011 de ontwikkeling der feifcejp, zooals die lot dus ver heeft plaats gehad, sehijnf er op te wijzen, dat de Kussen weer aan den gev-aarlijken Ilindenburg-greep zullen ontkomen. Ook in hun land vraagt e'ehter de nenlandsche toestand de aandaeht. Eeno keizerlijke Oekas'd verdaagde de doema lot midden November en te Moskou werden bijeenkomsteai gehouden door leden der rijksdoema, afgevaardigden der Zewstwo'-of provinciale vergaderingen en der g(-meenlen waarvan, volgiens» den Petersbur^-schen beriehlgever van de ^TimesP' hoo veel afhangt als van den uitslag van ejen veldsilag. De verliandelingen dezer vergaderingen zegt de berichtgever, kenmerklen^ zich door dezelfde politieke nuchterheid en gemati^ -heid, vvaarmede het parlemen'taire blok i^j te werk gegaan. De grondgedachte der be-schouwingen waSi, d'at er efe:n volkomei' overeenstemming ond!er 'het Russische volk moet worden geschapen, opd'at heï als één aaneengesiloten massa zijn kracht kan wi1-den aan hjet bestrijden / van den vijandl Jelukkig kon de kadet Siingaref, lid der Doema, krachtens slellige inlichlingen meed'eelen dat de arbeid'slonlusten verloopen en dat de arbeiders ailes beoogen te doe^ vvaaj'loo zij bij machte zijn, om door veir-meerderden ijver al het nadeel goed te maken, dat de zaak der landsverdedigingi doo-hun optreden moch't hebben geleden. Volgens de " Lokal Anzeiger uit Stockholm verneemt, hecht men thaais to Petrogrâd veel waarde aan de besprekir-gen van den kroonraad. Men verwach>, dat over enkele eischen van het Doem<v blok gun^tig zal worden beschikt en dat coor de besprekingen een nieuwe richting in , dé binnenlands'ehe politiek zal worden be-paald. Verder is men er van overluigd, dat liet ministerie zal worden heringeric'ht en , een gematigde rich'ting zal verkrijgen, doch ' dat tevens maatregelen zullen worden g< - , (roffen, om de ^amenwerkende verbondea der Semstow's en stedelijke besturen uit te schakoldn, terwijl een verbond van aai.-(îenslu'iting der plaatselijke vei'eenigingt 11 tôt landelijke bon,den waarschijnlijk is. Onorevepr ^eèrtien moaud^n ra brélçên van den oorlog tusfëchcn ôostei?-l'ijk en Servie, vernemen, wij weder eein wat van oorlog Voeren in dat gebied. Ge-ruimën tijd stond de strijd daar s'til. Na den lerugtocht van de Oostenrijksche troe-pen uit Servie seheen op dat gebied de oorlogvoering gestaakl te zijn. Met Duitsehe en het Oostenrijksche hoofd-kwartiei* maken tha'ns mélding van een gevecht bij Semendria —een vesting aan ; den Donau ten Zuid-Ooste'n van Belgrado | — tusschen de Duits'ch-O.osteiirijk-Hongaar-s(die en de S,ervische artillerie. Het officieele beriOht uit Weeaien zeL<t bovendien dat aan den mond van de Drinji een Servisclie afdeeling is overrompeld ei vernietigd. in Bulgarije is intusschen de miobilisate afgt!condi,gd. Dit wil nog niet 'zeggen, dit Bulgarije aan den strijd zal dcolnemen1, il is het wel te vermoeden. In een onda*-houd met de leiders der oppositie hedt Koning Ferdinand gezegd, dat de regéj-ring g^een beslissing zaj nemen ovea* oo -log of vrede, zonder de Sobranje te kea-nen. De Koning zou gezegd hebben, d,t hij zich niet aan het hoofd van een Bii-gaars'ch léger zal plaatsen, zonder zi(h eerst overtuigd te hebben dat het vok eensgezind achter hem staat. Herhaaldelijk werd verklaard, dat Bit-garije de gebieden zal opeischen, die n de bond„sacte van den Balkanbond vo r Bulgarije waren aangewezen, doch die do r Griekenlaud.en Servie in den tweeden B^l-kan-oorlog, aan Bulgarije zijn ontnomei. Pogingen 0111 de beide landen te bewegei, die gebieden goed'schiks aan Bulgarije if tô staan en dus den Balkanbond te ha--stellen, zijn mislukt. Noch Servie, no h Griekenland waren bereid, aan het va> zoek van den vierbond te voldoen, en Bil-garijo nu reedsl tevreden le stelle,n, d'otr Ma^edonië, Seres1, Kavalla en Draina af ,e ïiÀan,, voordat zij eerst op andere wije jearen schadel.oos gesteld voor het ver lie-, dat zij daardoor zoudis.11 lijden. Wanneer dan de afsitand niet goedschi 3 aàl plaats hebben, zeid'e men in Bulgarie, /l'an zullen wij maatregelen moeten nem(n om 011s op andere wijze in 't bezit diir I siveken te slellen. Want het geduld van | Bulgarije is( uitgeput. De overeenkomst met Turkije, tôt ;f-stand van het grens&tëbied in Thracîië, ht aan de rivier de Maritsa, was het eerae gevolg daaawan. Do overeenkomst werd Iangen tijd aangehouden, maar op 3 September getelekend en bekraclitigd. De bejxt-lingen der overôenkomst tusschen Turkije en Bulgarije zijn niet bekend. Maar welis bekend, dat de Bulgaarsche minister-vocji'-zitter aan de partijleidters mededeeling heeft gedaan, dat op 3 September de overeeh-komst met Turkije is onderteîekend, waar-bij is bepaald, dat voorlaan de rivier de 1 oendsja tôt aan Karagats'j, de voorstad van Adrianopel, de zuid-oostolijke grenâ en dan de Maritza tôt Enos> de zuidelijke gredis van Bulgarije yormen zal. Het door Turkije aan Bulgarije afgestane gebied 2300 vierkante kilometers gi-oot. Over de verplichtingen, die Bulgaa-ije tegenover dé-zen afstand vtan grondgebied op zieh nam, is echter nog niet^ oîficieel bekend gewor-dien. Welke oivereenkomsten tusschen Bj'ul-^ g&rije en de Mldden-Europeesche staten be- staan weten wij niet. Maar er is zeker verband tusschen de besbhieting van Belgrado en Semendria door de Duitsch-Oos1-tenrijksche artillorie, en de mobilisatie van Bulgarije. Zoo Bulgarije niet voornemens is Servie aan te vallenr is het in elle geval bereid mede te wctrken, oin muaitie en ge-schut uit Oostenrijk naar Turkije te ver-voeren.Treedt echte^* Bulgarije daad^erkelijk op, dan worden in den Balkan opnieuw de geesten ontketend, die men door het ver-drag van Boekarest voorgoed gebannen achtle. Een Hongaarsch blad vermeldt, dat prins George van Servie, de vroegere kroonprins, gepoogd heeft, om de ramp van een nieuwen Balkanstirijd te voorkomen, en Bulgarije aan de zijde van Servie te halen, om een verzoening met Bulgarije te bewerken. Hij stiet daarbij echter op den besflisten legenstand van zijn broeder, den tegenwooT,digen kroonprins Alexander, en daardoor ontstonden onee-nigheden, die itot een nieuwe verbanning van prins George hebben geleid, Het onvennijdelijke noodlot schijnt dus ook in den, Balkan niet te ontkomen, de uit-breiding van den onzinnigon st'rijd tôt nog meer landen en volkeren nied te weerhouden, de v'erwarring algemeen te worden. De mobilisatie van Bulgarije is het eer-ste sein, voor een nieuw tij'dperk in den volkeren-, in den wereldsitrijid. De lont aan hel kruitvat van den Balzan wordt ont-stoken, het zal nu wel springen, maar aan welken kant dat va»H st)eeds; niet te zteggen. Berichten uit Griekenland doen vermoeden, dat dit land zich er wellicht nog bui-ten kan houden ; maar in Roemenië is de S'temming zeer opgewond'en. Wanneer Roemenië zich er maar toe had laten vinden, om den doorvoer van wapens en munitie naar Turkije toe te staan, dan zou waarschijnlijk de werking tegen Ser-vië niet zijn ondernomen. Allereerst zullen de troepen der bondge-nooten dan ook wel trachten zich een weg j- te banen door h6t Noord-OosteKjJc deel van | Servie, naar Bulgarije, dat door handige ' eoncessies van Turkije voor de zaak van ■ dé centrale bond'genooten gewonnen schijrit. | Die weg zal wel Voeren door het*Morava-| dal, waarvan de poort. Semendria, voor-| .'il met kracht reeds door de Duitschers \ onder vuur genomen. is*. | Nopens de Duitgch-.Ameirikaansche onder-Iiandelingen kan men in de eersto dagen (engevolge der voorgenomen geheimhou j ding weinig nicuws verwachten. ran um wecmilHJK OORLOGSTERREIN. Duitsehe mededeelingen. Berlijn, 19 September. — Officieol bericht : 1011 /uid-Oostcn van Bray (aan de Somme) gelukte een uitgebreide ontploffing ia en achter de vijandelijke stelling. In het daaropvolgend gevecht, dat gunstig voor ons afliep, hadden de I* ranschen aanzienlijke, bloedige verliezen. Eenige gevangenen werden gemaakt. Ongcveer Westwaarts van de Ârgonnen werden vijandelijke afdeelingen, die zich verschansten. door artillerievnur onder zware verliezen ver-jaagd.Het artillerievuur duurt voort op een groot ' deel van het front. | Berlijn, 20 September. — Officieel bericht : Vijandelijke schepen, die Westende 011 Middel-! kerko besehoten, trokken zieh voor ons vuur terug. Op het front geene gebeurtenissen van belang. l'en Wcsten van Sint-Quintijn werd een En-gelscli vliegtuig door een. Duilschen kainpvlieger omlaag geschoten. De bestuurder werd gedood en de opmerker gevangen genomen. ! Berlijn, 21 September. — Officieele mededeeling : In de landstreek tusschen Souchez en Arras, scliier ononderbroken geschutsvuur der Fransche artillerie. In de streek Neuville kwam het tôt geyechten met haiidgranaten. Het gisteren tôt puin geschoten sluishoofd van Sapigneul (Aisne-Marne-kanaal, ten Noord-Westen van Reims) werd in den nacht, nadat wij het overblijvend gedeelte hadden laten springen, volgens het krijgsplan, onopgemerkt van den vijand, door ons ontruimd. Ten Westen van Perthes (in Champagne) lie-ten wij met goed gevolg mijnen der vijandelijke stellingen in de, lueht springen. Meerdere aanvallen met handgranaten op den Hartmannswei-lerkopf werden afgeslagen. Berlijn, 22 September. — Officieel beriqht : Tusschen Souchez en Neuville, benevens ten Oosten van Uoclincourt vielen de Franschen gisteravond aan. De aanvallen werden door het vuur, vôôr onze verdedigingswerken, in de kieiii verstikt. In Champagne werden ten Noord-Westen van Beau séjour nieuwe Fransche verschansingswer-ken door vereenigd vuur vernield. Sterne afdec-lingen welke gedeeltelijk tôt in de dordei vijandelijke vordedigingslijinvooruitdrongen, voltooiden de vernieling onder gevoelige verliezen voor do Franschen, namen een aantal gevangenen en keerden op bevel in onze stellingen weer. Een Engelsch vliegtuig werd bij Villerval (ten van Neuville) door een Duitschen kampvlieger omlaag geschoten. De voerder werd gedood, .de opmerker weird gewond en gevangen genomen. Berlijn, 23 September. —- Officieel : Door het klare weder begunstigd heerschte op het gansclio front eene zeer levendigo artillerio-en vlieger-bedrijvigheid van beide zijden. Een oogenschijnlijk tegen de kerkhofslellingen van Souchez gerichten aanval werd door ons vuur verijdeld. Een vijandelijk vliegtuig stortte door ons vuur ton Noorden van St-Meneliould bràndend omlaag. Ken ander werd tôt landen gedwongen, na een luchtgevecht ten Oosten van Vouziers. De in-zittendon werden gevangen genomen. Boven Pont-à-Mousson schoot een Duitsch vlieger tijdens een gevecht met 2 Fransche, 6én omlaag. Het vliegtuig stortte brandond tusschen de Duitsehe en Fransche linies neer. Fransche mededeelingen. Parijs, 19 September. (Reuter.) — De avond-mededôeling meldt : Do Fransche zware artillerie bombardeerde' in samenwerking met de Britsche vloot de Duitsehe verdediging van de Belgische kust. Het vuur der Duitschers in Artois verzwakte, torwijl de Fransche artillerie de beechieting voortzette van de Duitsehe veldsclïïinsen en bat-terijen.De Franschen behielden het bruggenlioofd bij Sapigneul aan het Aisne-Marne-kanaal tegen driê Duitsehe aanvallen. Parijs, 20 September. (Havas.) — Mededeeling van hedenmiddag : In Artois beschoot de Fransche artillerie ge-durendo den nacht hevig de vijandelijke werken on belemmerde daardooor het aanvoerenvan oor-logsbenoodigheden en levensmiddelen. De Duitsehe batterijen toonden bijzondero be-drijvigheid in de streken van de voorsteden van Atrecht en aan het front van Crinlion, waar de artilleriebeschieting vergezeld ging van geweer-en mitrailleur-vuur. Het scliieten van den vijand was eveneens zeer levendig in de streek van Foucaucourt, Ilerleville en Tracy-lei Val, wat door de lrranschen levendig werd beantwoord. Bij Fontenoy werd door de Duitschers herhaaldelijk infanterie-vuur afgegeven, doch zonder dat zij uit hunne loopgraven kwamen. Een gevecht met handbommen door geweer- en artillerie-vuur had pjaats in den omtrék van Berry-au-Bac. Aan het kauaal Aisne^Marne maakten de Franschen zich meestervan eenj Duitschen luisterpost oostelijk van Sapigneul. In Champagne beantwoorddo de Fransche artillerie de beschieting van haar. stellingen ten Noorden van het kamp van Châlons. Tusschen Aisne en de Argonnen liield de vijandelijkei artillerie den geheelen nacht haar beschieting vol, doch zij werd krachtig beantwoord.In de streek van Ban-de-Sapt verdreef de Fransche artillerie vijandelijke arbeiders. Parijs, 21 September. (Reuter.) — Officieel : De artilleriegevechten werden met onvermin-derde kracht voortgezet, In Artois, tusschen Roye en de Oise, in Champagne, Argonne, Woëvre en Lotharingon. Do vijand beschoot de buitenwijken van Atrecht en de omgeving van de oude citadel, met zware granaten. Parijs, 22 September. — Officieel bericht van hedenmiddag : Op het front in België vrij hevig geschutvuur in de streek van Boesinghe. In den sektor van Atrecht en Agny zijn van-nacht levendige geweervuurgevechten geleverd, die over en weer fel geschutvuur uitlokten. Tusschen Aisne en Oise bij tusschenpoozen geschurt\Tiur in de streek van Armancourt, Dan-court en Loges. Artillerie-optreden ten Noorden van Camp do Châlons, tusschen Aisne en Argonne en in Lotharingen in de streken van Regicourt, Xousse en Leintrey. Een nieuw Afrikaansch contingent. LONDEN, 19 September. (O.V.) Officieel wordt uit Pretoria gemeld, d'at op ver-zoek van de Engelsche regeering dooi- de unie-regeering een nieuw contingent uitge-rust zal worden, waaronder eenv regiment infanterie onder den naam van tweede •Zuid-Afrikaalnsche. infanteHe. Paarden voor Frankrijk. De Fransche regeering. heeft. volgens een bericht uit Washington aan de " Evening Star ", 40,000 paarden in île Vereenigde Staten opge-kocht.Het Belgische leger. Londenr 21 September. — Verschillendie in-lichtingen uit den Havre en die instemmen met lirieven van solda ten, die aan het front van den Yzer verblijven. zeggen dat te beginnen van 1 October de bondgenooten waarschijnlijk tôt nader bevel zullen afzien van de medewerking van het belgisch loger. De bondgenooten zijn van gevoe-len, dat, na een oorlog welke bijna veertien maanden heeft geduurd, de Belgen zich genoeg hebben opgeofferd en eene lange welverdiende rust mogen genieten. De belgische troepen zullen dus van het Westelijk front worden terugge-roepen en hoofdzakelijk vervangen worden door engelsche en britsche koloniale troepen. Wij geven dat bericht onder aile voorbehoud. Portugeesche ofîicieren in Frankrijk. De "Gaulois" deelt mede. aan de liand van berichten in Portngeesehe bladen, dat het Portugeesche ministerie eenige officieren naar Frankrijk zou hebben gezonden. om daar de bedrijvig-hoden op het oorlogsterrein te volgen, ten einde hierin bij do vorminff van de Portugeesche troepen voordeel te trekken. Châtellerault. De modërne oorlog, schrijft een Fransche berichtgever, is er een van staal, staal eu. nog eens staal, Niet uitsluitend. maar toch nagenoeg, en in elk geval meer dan ieanand ter wereld heeft kurûien denken.. Zoolang schrandere koppen nog geen middel gevon-deiï hebben om de kanonnen elkander zonder mënschelijke tuss'chenkomst te laten uitvechtew, zoolang batterijen en loopgraven nog door mensehen van vleesch en bloed aangevallen en ver-dedigd worden, zoolang zullen de scliranderheid eiï vindingrljkheid van den bevelhebber, de moed en het uithoudings-vermogen van de manschap-pen den uitslag voor een groot deel blijven be. palen. Maar de beteekenis van de munitie-fac-tor is dan toch al z6ô groot geworden, dat zonder een overvloed' van projectielen1, die liet 1110-gelijk maakt op elk willekeurig oogenlilik en op elle willekeurig punt liond,erdduizenden kilo's staa] op de schuilplaatsen of verdrdigings-wer-ken van den vijand te doen neerkomen, een leger geen kans heeft te overwinnen of zelfs maar een eënigszins afdoendën weerstand te bie-den, hoe uitnemende kwaliteiten het verder ook moge bezitton. Do munitie-overvloed is wat in vroeger tijden het liarnas van. den ridder was, tegen wien de kolderlooze dorper, hoe moedig ook, niet op kon, evenmin als de inlandër met werps'pies, bijl en' blaasroer opgewassen is te gen een blanke mot een repentie geweer. Zoodra de eerste gevechts-uitslagen dit hadden doen inzien, is men in de verschillende oorlogvoereruie landen de massa-voortbrengst van kanonnen en munitie op ontzaglijke scliaal gaan inrichten. De fabricatie van geschut en projectielen werd tôt een zelfstandig onderdeel van elk ministerie van oorlog. De mannen die op de hoogte waren van. metaalbewerking, en die aanvankelijk met de anderen waren gemo-biliseerd, werden van het front teruggeroepen naar de fabrieken, waar ze op het oogenblik vaiï heel wat meer nut kunnen zijn. Heel de particulière metaal-nijverheid in het land, gewoon voor vreedzamer doeleinden' te werken. werd waar ,da.t maar eenigsziins inogelijk was' aan liet gieten, Smed'en, dtaaien van gi-anaten gezet. De voortbrengst van de fa'brieken van. ontplofbare stoffen werd do,or onverpoosden arbeid tôt on-gekerid]a hoogten opgevoerd. Zoo ook te Châtellerault. Châtellerault iâ een plaatsje van eofn kleine twintig duizend iînwoners aan de lijn Parijfe.— Bordeaux, .op ruim driehonderd kilomelers van Parijs. Het is vanouds beroemd geweest om zijn messenmakers, maar werd eerst een groot centrum van wapenfabricatie toen na den oorlog van 70 de vroeger te Miitzig gevestigdë Rijkswapenfabriek daarlieen werd' overgehraclit, waarbij een aantal Elzassische werklieden mee- verhuisdën. Vele van hun afstammelingen zijn nog thans in ^de fabriek werkzaam. De „jManufacture Nationale d'Armes de Châtellerault", zooals de officieele titel luidt, en die voor een deel haar beweegkracht ontleent aan de rivier Vienne, heeft zich aanvankelijk vooral l*\zig gehouden met de vervaardiging van blanke wapenen — djat bleef in de Ohatelleraultsclie ovcrlevering. De sabels, de kurassen, de lan-sen, do helmen, die bij het Fransche legfcr in gebruik zijn, kwamen vooral hier vandaan, en niet te vergeten de bajonet. Ver volgens l,egdo men zich hier in' het bijzonder toe op de vervaardiging van geweren. Het Fransche geweer van 1886 en dat waarmee het Russische leger bewapend is, zijn hier ontstaan. Onmiddellijk na de oorlogs verklaring maakte de rustige en waarschijnlijk wat slaperige werk zaamheid van deze fabriek plaats voor een kooris-achtige bedrijvigheid. De moderne wijze van oorlog-voeren, die ruiter-aanvallen en daarmeo het sabel-gebruik vrijwel uitsluit, maakte dat titans geweren en mitrailleusen de hoofdzaak werden, en die worden hier dan nu ook bijna uitsluitend vervaardigd. "V oortbrengstcijfea-s kan en. mag ilc natuurlijk niet geven, maar een indruk van den omvang dien het bedrijf heeft aangenomen kans men toch krijgen uit het feit, dat in een jaar het aantal werklieden hier reeds me-r dan vervijfvoudigd is, en nog steeds toeneemt. Behalve de geweaen en de enJ^ele sabels die nog noodig zijn maakl men hier thans ook „fusées" voor granaten en vorschillende onderdeelen voor veldkanonnen en caissons. Door de aan de fabriek verbonden artillerie-officieren rondgeleid in de haast eindeloo/.e reeks van werkzalen, konden we hier de zoo-veel zorg en juisthedd vereischende fabricatio der moderne geweren in haar gelieel volgen.. Even bewonderenswaardig is dn arbeid van do machienen die langzamer en rustiger de ge-weerloopcn uilboren 011 er den spiraalvormigen schroefdraad in snijden, die aan den kogel, met een draajende beweging, grootere juistheid van ricliting en gr.ooter draagvermogen geven moeten. Niet mindër schoon is de machien die zon-.der eenige tusschenkomst. een 'stalen model vol-gend, van het grove stuk notenhout de gladdë, regelmatig bijloopende geweerkolf schaaft. Maar, al gebeui't dus veel langs machinalen, automatischen weg, ar zijn toch bij een zoo nauw-luisterende fabricatie als die van een geweer nog heel wat bewerkingen die door men-schenhanden moeten worden uitgevoerd. Zoo het harden van loopen en bajonetten, die na tôt op vele hondërdon graden te zijn verhit, eensklaps en zuiver loodrecht in een ijskoud waterbad gedompeld moeten worden, 0111 er den vereisëh-ten graad van hardheid aan te ^geven, — w&ar-na ze dan we r in een zacliter verwarmd lood-bad op hun vorhaaJ moeten komen, om niet al te broos te blijven na zulk een vers'chrikkelij-ken schok to hebben ondergûan. Zoo liet zuiver rechtmaken van de loopen, werk dat verricht wordt door arbeiders met bijzondere vak-be-kwaamlieid, die Jelkens door den loop naar het licht lcijken en voorzichtige tikjes met hun zwaro hamers geven op de punten die dat noo-dip hebben. En z,oo nàtuui'lijk ook iiet ineenzet-t.tm van Tiet ing» wikkelde mechanisîne, dai- al clie groote en kleine automatisch vervaardigdo ondeideelen ten slotte moeten vormen. Niet mindër nauwkeurige zorg vereisclit de vervaardiging van een van de voornaamste on-derdeelen van de moderne granaten : de „fusée", die t zij d'oor aanraking met liet doel, 't zij 011-afhankelijk daarvan op een bepaald, vooruit-vast-te-stellen oogenblile (bij de kartets n), de ont-brandîng van de in de granaat bes'loten hoeveel-lieid springstof veroorzaken moet. Na de .verschillendie bewerkingen gevolgd te lïebben, konden we ten slotte kennis maken met de afgewerkte voortbrengselen.. In de schietbaan, waar elk voltooijd wapen voor het verzonden wordt zorgvuld^g wordt beproefd], werd tôt ons nazicht een mitrailleuse opgesteld, die — nadat we onze ooren door stevige watten-proppen tegen het buitèngewoon onaangenaam, doordriln-ge-nd geluid hadden beschermd -t- haar kunsten ging vertoonen. Eindelijk heeft de Châtelh raultsche fabriek tegenwoordig nog een vrij aanzienlijke beteeke-nis ,als herstelling-inrichting voor onderstellen en caissons. Op een der groote binnenplaats'en za-gen we een heele serie van die glorieuse, ge-wonden staan, wagens en affuiten. die door in-slaande vijandelijke gl'anaten in lappen en splin-terS waren uiteengerukt. En een eind verder stonden de hersteldën, sterk en weer glimmend van nieuwheid, gereed om opnieuw dienst te gaan doen. Sehoeiien voor het leger. Roland Gorbold, uit Northampton, een vak-man op hot gebied van de sëhoenennijverheid, heeft gezegd. dat er nu elken' dag GO.OOJ paar schoenen voor het leger worden vervaairdigd — dat ;s meer dan men. voor den oorlog in een week kon maken. Mon had nu een bestel-ling van 600.000 paar voor Servie onder handen en verder een bestelling voor Frankrijk. Italië zou vermoedelijk ook een best lling doen. De hond-telefonist. " Turk " — dat is zijn naam — is de beste vriend der soldaten en hij is zonder twijfel een echto loopgravenhond. Hij is zoo verstandig, dat men hem voor een bijzonder kiesche zaak- heeft kunnen africhten. 's Nachts — aldus verliaalt een Frarisch blad — geeft men Turk een klein telefoontoestel in den muil, welke telefoon door middel van een tanielijk Iangen draad aan den luisterpost verbonden is. De liond gaat, zoover hij kan, zonder opgemerkt te worden, naar den vijand toe en legt zich dan in het donker neer. Wanneer er iels beweegt of sehjjnt voort te gaan,kent onze Turk zijnpliclit: hij " bromt " 0111 zoo to zeggen iets in het toe-stel, dit is, hij bla.ft vijfuiaal zoo onderdrukt mo-gelijk. In den luisterpost lioort men het signaal en men begrijpt het. De liond neemt vervolgens zijn telefoon op, en sluipt langs den grond naar zijn post terug. t Generaal Maes. lîet Parijsche ,Journal': meldt, dat de Belgische generaal Maes is overleden. Generaal Maes had het commando over een gomengde brigade en was> o.a. belasit met de verdediging van den ouden, fortetagordel vain Antwerpen. Bij dm val der stad werd hij gevangen . genomen en naar Duitschland overgebracht, doch daar leed zijn gozondheid zoozeer, dat de Duitschers hem den 31en Juli toe-stonden naar Brussol terug te keeren. Daar is hij tliapis ovea-leden. t Pater Brouwers. S. J. Pater Brouwers S. J., een bekend aal-moezenier van 'het Belgische leger, die om

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.