Het tooneel

2319 0
18 december 1915
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1915, 18 December. Het tooneel. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/ff3kw58f6w/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

C C anf iam r»oi> n t ■ m *n c» f \r ti r> mincfonc tac hlaH'/iifipn HET TOONEEL l8te Jaargang. Nr 5 Beheer en Redactie : VIeminckxstraat, 15, Antwerpen Annoncenbureel open aile werkdagen van 9 tôt 1 en van 3 tôt 5 uur (Torenuur) 18 December 1915 Koninkliike Nederlandsche Schouwburg De Kleinen Mevr. DILIS-BEERSMANS Over het stuk zelf hoeven we niet uit te wij-den, daar het in ons vorig nummer uitvoerig besproken werd. Wat we ioen zeiden over «De Klemen» kunnen we thans, nà de vertoonTng;ten voile bevestigen : het îs een der beste burger-lijke komedies, die de zoo rijke Fransche dra-matische kunst in de laatste jaren voortbracht. Er is méér in dit voortreffelijke spel dan een zachtjes heenglijden langs de levensdmgen om zich alleenlijk te vermeien in de gladde radheid van het dialoog. AangrijpencL-diep zijn sommi-ge tooneelen — als dit tusschen Madame Bur-dan en haar twee zonen wanneer het beeld van den overleden Philippe Burdan weer opleeft in hun herinnermg. Er ligt een zekere grootheid in het roerende slot waar de twee oude men-schen, die uit vrees voor hun kinderen hun lief-de verbergen raoeten, 's avonds malkander in den duik cpzoeken. Dcch,we zouden slechts her-halen wat reeds in ons inleidend artikel voor-uitgezet werd. Daar wezen we eveneens op het kunstmatige, dat in dit stuk onmiskenbaar is. Laat ons dit verwijt milderen en alleen vast-stellen hoe voortreffelijk de schrijver de too-neelmiddelen aanwendt, welke zijn werk pak-kend maken. Nieuw is de bouw van zijn drama niet. Népoty is geen beelds'tormer ! — doch het vraagstuk, dat hij met bewonderenswaardige virtuositeit behandelde, is er een waardoor de toeschouwer immer geboeid zal worden omdat het behoort tôt hetgeen men zou kunnen heeten : de stille, ingehouden, vaak verdoken tragiek van het dagelijksch leven ! De dualiteit in het gevoelsleven der vrouw is het, die aanleiding geeft tôt dit drama, waarvan de ontknooping in elk opzicht zuiver menschelijk is. We meenen, dat ons Nederlandsch Tooneel goed deed dit stuk op zijn repertorium te bren-gen. Het algemeen-menschelijke van het con-flik; is hoofdzaak en niet het specifiek-Fran-sche, dat in andere tooneelwerken te veel op den voorgrond komt om door Vlaamsche artis-ten volkomen juist te worden weergegeven. Bij het neerschrijven dezer opmerkmg denken we onder meer aan comédies als «La Femme Nue» , «Poliche» en andere drama's van Bataille, aan de tooneelspelen van Donnay, Capus, — om alleen van deze overbekende auteurs te gewa-gen — waarvan men, ten onrechte wellicht, uit-sluitend het zoogenaamde « parisianisme » roernt. In deze gevallen slagen onze artisten er met altijd in, de van ons wezen afwijkende Fransche gevoeligheid tôt uiting te brengen. Al vonden we de keus van het stuk geluk-kig, toch kunnen we met gansch ms'temmen n et de vertaling, die niet altijd met de noodige keurigheid gemaakt lijkt. Zoo hoorden we o.a. hoe meermaals het woord «jonk» gebruikt werd waar in den oorspronkelijken tekst « gosse» vqorkomt. Evenmin kunnen we platte, aan het gemeene grenzende uitdrukkingen als «keskes-maken» cf «stomme tik (voor bécasse!)» aan-halen als bewijzen van gceden smaak. Men vergete toch niet, dat in een milieu van «fransche bourgeois» zooals dit hier wordt voorge-steld, zulke gezegden misplaatst zijn, zelfs indien ze komen uit den mond van een «gavroche» — un gavroche de bonne famille toch ! — als Géo. Daarvoor ligt het beschavingspeil van den Franschen burger te hoog. Er bestaat nog altijd een groote afstand tusschen de straattaal van een Antwerpsche kwâjongen en de wijze waarop dé jonge jolige Parisien zich uitdrukt, wanneer hij den brui geeft aan hetgeen zijn ouders «bon ton» heeten! We zouden nog kunnen wijzen op andere meer literaire feilen in de overzettmg, docl willen geenszins den schijn wekken of het on alleen te doen is om afbreken daar waar overi gens het werk van den vertaler niet onverdien stelijk is, gezien de moeilijkheden waarmedt hij te kampen had. Iets toch moeten we nog op de taal aanmer ken. Er was bij de spelers geen volledige een heid van uitspraak. Sommigen gebruikten eei min of meer Antwerpsch getmt Nederlandsch anderen weer doorspekten de gesprekken me | het echt-Hollandsche je en jij. In ieder geval welke gedachten men daar ook moge op nahou den, op ons tooneel dient alleen zuiver Neder landsch gesproken en hoeft aile dialect — zoo lang de schrijver van het stuk, zelf geen be paalde gewestspraak bij zijn dialoog bezigt — geweerd !Het midden, waarin «De Kleinem speelt verwerpt aile dialect — in Frankriji toch ! Overigens «onze» rijke burgers sprekei ook Fransch en wanneer we dit in vertaling weergeven willen, past uitsluitend de beschaaf de omgangstaal ; noch Hollandsch, nocl Vlaamsch, doch Nederlandsch. Deze kritiek — we herhalen het — doelt mee op bijzonderheden dan op gansch het stuk. W< bewonderen te veel hetgeen ons tooneel in zulki moeilijke omstandigheden weet te presteeren om ons tôt onwelwillendheid te laten verleiden Opvattingen kunnen uiteenloopend zijn — vooral in kunst. Zoo hadden we niet au vrede met de wijze waarop, in het éérste bedr Mevr. Bertrijn de roi van Géo speelde. Los zwierig, luchthartig is de jongen wel, zijn ka rakter bezit iets van het vranke, spottende, gui tige,wac,rdoor «Gavxa— un «gavroche de< boulevards» zooals een Parijsch beoordeelaa schreef — gekenmerkt is, maar een bijwijlei zoutelooze kwâjongen is hij geenszins, daa voor blijkt hij ten slotte te geestig en bezit hi een te fijngevoelig hart. In II en III was Mevr Bertrijn vooral in die tooneelen, waarin he luidruchtige verdrongen wordt door het gevoel heel wat beter. We mogen ook niet nalaten vas te stellen, dat deze moeilijke travestirai Mevr Bertrijn uitstekend paste. De kalverliefde tusschen Géo en Fannim mag met overdreven ernstig opgevat worden doch tôt schier boertige tooneelen kan dez< verhouding geen gelegenheid geven. Het ont waken van het liefde-verlangen bij jongen ei meisje is oneindig-teer en bijwijlen, rijk aai weemoedige innigheid. Wel kan voor den bui tenstaander (hier toeschouwer) deze ontlui kende sentimentaliteit in zekere mate komiscl lijken, doch de oorzaak van die joligheid maj met schuilen in het potsige spel der acteurs Dit geeft ons de gelegenheid er terloops op t< wijzen, dat Mejuffer Bertrijn wel wat gemaakt nuffig deed. Fannine blijkt een snibbige bak visch,doch ze is dat «natuurlijk».Mejuffer Mar garetha Bertrijn heeft aile kwaliteiten om deze haar uitstekend passende roi, op merkwaar dige wijze uit te beelden, indien ze aile ge kunsteldheid laat varen en zich echt-meisjes achtig wil voordoen. Zij kan dat ! Men heeft onze Vlaamsche artisten terech wel eens gémis aan «distinctié» verweten ei dat was vooral het geval na de opvoermg vai Fransche tooneelwerken. Onze tooneelspeler bleken niet immer op hun plaats in modieuzi salons. Ditmaal toch kunnen we niet ander dan lof spreken over hetgeen Mev. Dilis-Beers mans (Mme Villaret),alsmede de HH. Bertriji (Mr Villaret) en Cauwenberg (Richard Bur dan) té genieten gaven. Het slottooneel in II — wanneer M. Burdan zijn vrouw in den duil opzoekt, zou wat stiller en nog ingetogener mo gen gespeeld worden, doch dat is werkelijk he éénige wat we aanmerken kunnen op het voor trêffelijk werk der twee verdienstelijke vercol kers. Ook de heer Cauwenberg dient geprezen De persoonlijkheid van Richard beheerscht he stuk : hij veroorzaakt de scheiding in de fa milie wijl hij het hart zijner moeder met be grijpt : In zijn gemoed en brem moet de om mekeer plaats grijpen vooraleer het geluk in he verdeelde gezin weerkeert. Dit vertolkte de hee Cauwenberg op merkwaardige wijze. Hij ver dient den bijval, waarin ook Mevr. Notermai deelt. Wij hebben van haar al weinig beter: gezien. Ze is oprecht en eenvoudig in haar spei Dat zijn twee niet te versmaden eigenschappei voor een artiste. Als Geneviève heeft Mej. Ver voort ons niet heelemaal voldaan. Wat mee goeden smaak, ook voor wat het uiterlijk aan gaat, is haar aan te raden ! De kleine roi vai Balloche werd niet kwaad weergegeven doo M. Herreygers. Als Hubert Villaret vonden w> M. Van de Putte te deftig, te houterig-stiji Wat meer losheid van beweging, een natuur lijker gelaatsuitdrukking en buigzamer taa zouden zijn uitbeelding grooter levensechthei( vérleenen. De kleine Jeannette (de jonge juffe Van der Baen) heeft 'tranen doen vloeien ui de oogen der gevoelige dametjes. Dat «kind leverde al degelijk werk, dat daarbij niet bij ster gemakkelijk is. Als we in acht nemen, dat ons Nederlandscl Tooneel, wat schermen betreft, niet bijzonde rijk voorzien is, dan kunnen we ook met di tooneelschikking voldaan zijn. Alleen in I wa: het décor niet sober genoeg. Onze indrukken samenvattend mogen we be sluiten, dat «de Kleinen» met zorg werd voor bereid en met toewijding vertolkt. De kritiek die we ons veroorloofden slaat hoofdzakelijl i op de «opvatting» waarnaar de personages uit > gebeeld worden, minder op het werk der ac teurs zelf. Het stuk verdient te worden gezier Zelden was de gedane keus gelukkiger, daaron is het wenschelijk, dat dit tooneelspel op he repertorium blijven zou. Onze kleine aanmerkmg over de bescheiden i heid en ingetogenheid waarmede de slotscèn i tusschen Mevr. Dilis-Beersman en Mr. Bertriji t moet gespeeld worden had verleden Zondai reeds geen reden meer van bestaan. Deze twe groote artisten moeten zelve de fout gemerk hebben, want ditmaal werd het slottooneel stil aangrijpend vertolkt en was de indruk bij he overtalrijk publiek waarlijk overweldigend ! ) ° ; lu, om en rond den Schouwburg r j MARGARETHA GAUTHIER. — De me nigvuldige aanvragen, die binnenkwa • men om «Margaretha Gauthier» andermaal op te voeren, heeft het bestuur doen besluiten he stuk van Alex. Dumas zoon nog enkele keere: te spelen. «Margaretha Gauthier» zal dus nog ver tcond worden heden Zaterdag, 18 en Zonda: ig December (in dag- en avondvoorstellmg^ Daar dit wel de laatste voorstellingen zulle: zijn, mogen diegenen welke het stuk nog nie ' zagen, zich wel haasten. HET MEISJE VAN ARLES. — Donder dag, > j Deccmbw «mi 8 xiren deb avuiiùa (te renuur) heeft de eerste opveering plaats va: «Het Meisje van Arles», lyrisch drama in 5 ta fereelen, van A. Daudet, muziek van G. Bize ' Het werk is niet meer gespeeld op onzei ; schouwburg sedert 1892. Voor vele der huidig schouwburgbezoekers is het dus geheel nieuw. Het wordt ook gansch opnieuw ingestudeeri en geinsceneerd onder leiding van den régis seur L. Krinkels, terwijl de muziekale leidin; in handen is van den kapelmeester Karel Can dael. Beiden besteden de uiterste zorg aan 't werk, dat door de beste krachten van het ge-1 zelschap wordt gespeeld. Een volledig symfo-r nisch orkest en een goed gestyleerd koor — ge-; vormd uit de beste krachten van onze Vlaam-5 sche Opéra, — verzekeren eene puike uitvoering van het werk. Ziehier de volledige rolverdeeling : Rose Mamaï, Mevr. Dilis-Beersmans ; Fre-, deri, L. Bertrijn; Janet (de onnoozele) . Me-c juffer Marg. Bertrijn; Francet Marnai, Herreygers ; Moeder Renaude, Mev. Ruysbroeck-Ten-voorden ; Vivette, Mev. H. Bertrijn-De Dap-per; Schipper Marc, Ruysbroeck; Mitifio, G. 1 Cauwenberg; Balthazar (herder), P. Janssens; t Een matroos, Remy. «Het Meisje van Arles» wordt gespeeld Donderdag 23, Zaterdag, 25 (Kerstdag), Zon-dag 26 (deze beide dagen in dag- en avond-s voorstelling, en Donderdag 30 December. 1 1 Wij zijn overtuigd dat al de liefhebbers van ï j mooi werk niet nalaten zullen talrijk deze s voorstellingen bij te wonen. L Kerstnummervan HET TOONEEL Op Donderdag 23 December zal ons blad als Kerstnummer verschijnen. - B uit en de gewone rubrieken over tooneel, beeldende kunsien, muziek, van ailes wat, enz. r zidlen hoogst merkwaardige bijdragen opge-* nomen ivorden van A. De Cock, den gezagheb-b.endste folklorist van Vlaanderen, Maurits Sabbe, Jan Van Nijlen,Karel Van de Woe-l steyne, Lode Baekelmans, Ary Delen, Lode Monteyne, en andeiie. J Bovendien zullen vele prachtige afbeeldin-gen. op zeer artistieke wijze het Kerstnummer van HET TOONEEL opluisteren. Dit Kerstnummer van wezenlijke kunst- en typo graphische waarde zal aan den spotpnjs van slechts 10 centiemen te koop gesteld wor-t den. 1 Het is dus waarlijk een premie welke wij c schenken aan onze talrijke lezers die onze po-\ glngen om ven degelijk tveekblad in het leven te roepen, naar ivaarde geschat hebben. ï Redactie en Bestuur. Onze Kunstenaars 1 X Tl 4. I y ItLUI Een gulle, goedlachsche, zorgelooze dikzak!... We kenden hem allen zoo goed . of liever we méénden hem te kennen, wij, zijn vrienden, die bijna dagelijksch met hem omgingen, in den kring van meestal jeugdige kerels, die 't leven opnamen langs zijn schoonste zijde. We hadden prêt met hem. We plaagden hem graag, 1 lIUIIC L omdat we wisten — lafaards die we waren ! — dat we 't ongestraft konden gedaan krijgen. Vie werd immers nooit kwaad ! Hij was er te dik voor. En als wij soms in gezellige avonden om de souper-of bankettafel zaten geschaard, en een onzer kreeg Vie in de gaten, gelijk hij daar zat, breed en massief in ln de Kempen (Na den Reiren) naar Victor Thonet 111 ut U'a util i\ , zijn gezonde welgedaanheid, zijn kleine oogjes van louter genot wegwaterend in de bolle wangen, zweetend 1 van 't genoegen om 't lekkere eten, lui doezelend in r den roes waarin talrijke bekertjes Bourgogne hem had-l den gebracht, — dan kwam er geen eind aan de on-) schuldige, welgemeende spotternijen waarmee we den iiaai Titiui 1 IIUIICL braven, zelf hartelijk meelachenden kameraad, vruch-teloos uit zijn onwrikbaar goed humeur trachtten te brengen. Soms meenden we 't ernstig, en we namen hem wel eens duchtig te pakken om zijn luiheid. Want die was — God betere 't ! — spreekwoordelijk geworden !

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Het tooneel behorende tot de categorie Culturele bladen. Uitgegeven in Antwerpen van 1915 tot 1940.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Onderwerpen

Periodes