Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

847 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1916, 08 Juli. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Geraadpleegd op 28 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/th8bg2jj2s/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

8 Juli 1916 Nr 28 39e .Ta-aro-ari! HET VLAAMSCH HEELAL Vrii en OnafhankeSiik Katholiek volksqezind weekblad voor Viaamsche en Algemeene Belanaen IMSCHRIJViaiGSPRIJg Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden >■ 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in b den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vdôr Donderday avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. Ai\.\KO\UIGIXGIv\ Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisberioht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich t de Ageneie H A VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beur plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten buree r!ni>nntnlnuta ^T.anrt Rnpivai>hniit. A ntnrAnno Nevens de Deur Bij de laatste kiezingen in Nederland is andermaal gebleken, zooals reeds gemeld in het vorig nummer, hoe gemakzuchtig het volk zich aanstelt. Het getal onthoudingen, bij gebrek aan verplichte stemming, was zoo groot, dat de partijen naar de reden dier groote onthouding gingen zoeken. De hoofdreden was, dat vele kiezers het kiesbureel te ver afgelegen vonden en daarom aan hun bijzonderste staatsrecht verzaakten. * * * Tusschen deze zijn er wellicht velen, die, indien zij geen kiesrecht bezaten, er ten zeerste misnoegd zouden over wezen ; die zelfs allerhande geweldige middelen zouden aanraden en gebruiken om dit kiesrecht te bekomen. Die tegenstrijdige gemoedstemming is in aile landen en op aile gebied waar te nemen, want de mensch schijnt van tegenstrijdigheden te willen leven. * * * Vele kiezers verlangen dus, uit gemakzucht, een kiesbureel nevens hunne deur, gelijk anderen eene school, eene kerk of al andere instelling in hunne onmiddellijke nabijheid willen. En nogtans is op die lieden het spreek-woord : « hoe dichter bij Rome, hoe slechter Christenen », veelal toepas-selijk, want hadden zij het gewenschte ! nevens hunne deur, zij zouden er eveninin gebruik van maken. * * * Zien wij dit niet in zake van muzeums en kunstinstellingen, in zake van landschappen en allerhande merk-waardigheden, die in onze onmiddellijke nabijheid bestaan en kunnen bewon-derd worden? Duizenden zijn er die deze gelegenheid niet waarnemen, maar veel geld uitgeven en verre reizen doen, om iets te gaan bewonderen dat zij hier te lande of in hunne onmiddellijke nabijheid bezitten, zelfs nevens hunne deur. * * * Die gemakzucht kostte op een ander gebied miljoenen aan 't land. Iedereen wilde immers zoo dicht mogelijk eenen trein of eenen tram nevens of dichtbij zijne woning. Om die reden wierden spoorbanen en tramlijnen aangelegd die er hoegenaamd niet noodig waren, want hunne uitbating bewees dat er geen voldoende gebruik wierd van gemaakt. Sommige treinen hadden meermaals geen enkelen reiziger te vervoeren. * * * De Minister wien deze zaak betrof, bekloeg er zich meermaals over, maar hij was niet bij machte over de gemakzucht van enkelen heen te stappen. De kiezersdwang kwam hier zijne dwinge-landij uitoefenen. En wat aangeprezen en geëischt wierd voor 't belang van een aantal inwoners, was slechts het eigen belang, de ik- of gemakzucht van enkelen. * * * Om dezelfde reden wierden er open-bare werken uitgevoerd die niet dringend noodig waren en wier nut zelfs betwistbaar was. Vele dier werken beantwoordden zelfs niet aan het doel waarvoor zij opgericht wierden en konden enkel verschoond worden onder de niet al te gegronde beweegreden, dat de uitvoering dier werken arbeid en nijverheid bevorderde, vergetende dat zulks evengoed en beter hadde kunnen gebeuren door noodzakelijke en nuttige werken tôt stand te brengen. Dit ailes beschouwende en overwe-gende, komen wij weer tôt de slotsom : dat de wilskracht in aile standen veel te wenschen laat. De gemakzucht van den eenen kant en de willoosheid langs de andere zijde, maken kleine karak-ters, die hun heil willen zoeken in nutteloosheden van allen aard. Enkelen straffer. daardoor zich zelven, maar anderen doen den last dier verkeerd-heden op de algemeenheid drukken, door uitgaven te eischen die slechts enkelen bevoordeelen. * * * Willen in zake van kiesrecht vele burgers een kiesbureel nevens hunne deur, gelijk zij dit ook wenschen in meer andere zaken en instellingen, van den anderen kant willen zii den last der o uitgaven van hunne deur wegschuiven en meest ten laste van anderen leggen. Om hunnentwille wordt die last jaar-lijks drukkender voor de algemeenheid of voor eene reeks personen die er bijzonder door getrofFen worden. * * * Daarin diende verandering te komen. Het involgen van « onredelijke » gemakzucht mag niet uitgebreid worden. Door de aanhoudende nieuwe uitvin-dingen is ailes zoodanig verbeterd en gemakkelijk gemaakt, dat er waarlijk niet veel meer beters te wenschen is. Maar de mensch, en vooral de kiezer, is onverzaadbaar, want kreeg deze een kiesbureel nevens zijne deur, hij zou dit misschien nog te ongemakkelijk vinden en eischen : dat men de stem-brieven aan huize kwame afhalen of inzamelen... Het zou de overtreffende trap der gemakzucht wezen. J. L. DE TOÉSTA8TD HÏER EN ELDERS NEDERLAND. — De regeling voor den verkoop van levensmiddelen brengt eenige woekeraars of achterhouders reeds in de klem. Nu de vroeg-aardappelen reeds volop ter beschikking zijn, komt het uit dat er nog groote hoeveelbeden oude aardappelen bestaan, waarvan de eigenaars thans vragen deze te mogen uitvoeren. De Regeering weigert aile toelating, zoodat de houders hunne waar aan geringen prijs zullen moeten afgeven of er mede zullen blijven zitten. Hetzelfde is te verwachten voor andere mondbehoeften, zooals koloniale waren, die in groote hoeveelbeden zijn acbter gehouden, niet alleen in Nederland maar ook in andere landen. De komiteiten en samenwerkende maatschappijen die thans het beheer hebben over den invoer van levensmiddelen, zullen geruimen tijd na den oorlog blijven bestaan, zoodat opkoopers en woekeraars die op hoogere prijzen luimden, ongetwijfeld groote verliezen zullen lijden. —o— IERLAND. — Sir Roger Casement, die onlangs den Ierschen opstand bewerkte, is ter dood veroordeeld. Men denkt echter dat het vonnis niet zal uitgevoerd worden uit vrees voor verwikkelingen in Ierland, ofwel door inachtneming van de groote diensten, vroeger door den heer Casement aan Engeland bewezen. 't Is een moeielijke toestand voor Engeland, want er zijn reeds opstandelingen terecht gesteld die min plichtig waren dan Casement. —o— FRANKRIJK. — Het suikergebrek is in Prankrijk zeer groot. Een der grootste rafflneerderijen, de gekende Sommier, heeft hare uitbating moeten staken. De Minister van Landbouw is zinnens de fabriek te heropenen op 's lands kosten. De bevoorrading van de bevolking wordt aldus in atle landen een der voornaamste staatszaken. De ijdele praat-politiek der Kamer moet hier wijken voor daadzaken, die hoofdzakelijk het leven en de kracht van 't volk moeten staande houden. AMERIKA. — De handel in caoutchouc of rekgom is in Amerika veel belangrijker dan j vroeger. De uitvoer overtreft de vorige ' getallen met miljoenen. Toch is dit ailes geen ! zuiver profijt, want Amerika lijdt veel in zijnen handel door het stopzetten van handel en nijverheid in Europa. Vele toestanden die heden schitterend scbijnen, zullen na den oorlog eerst kunnen opgeklaard worden. Eene eenzijdige bescbouwing kan in dit oogenblik ; den waren toestand niet doen kennen. Pax Uit de Gazettenwereld De duurte der vreemde dagbladen heeft den uitverkoop zeer doen verminderen. Gevoegd bij het feit, dat zij deze laatste tijden weinig of niets bijzonders te vermelden hadden, moet dit niemand verwonderen. * * * De Nederlandsche bladen uit Indië vestigen de aandacht op stichters van nieuwe maatschappijen, die door valsche voorstellingen en beloften miljoenen uit de zakken der goed geloovigen weten te kloppen. Het moet daar eene oprechte zwendelarij zijn, juist gelijk in Europa De drukpers zou dienaangaande meer vrijheid moeten genieten, om zulke zaken ten belange van 't algemeen in hun waar dagliclit te stellen. Triaris moet zij dikwijls zwijgen, uit vrees voor vervolging. Hildebrand IN EN 0M DE SCHOOL Losse Opstellen over Opvoeding en Onderwijs in min breeden zin IX Over de School in Nederlandsch-Indië In mijn Afbrekers Pœdagogiek heb ik de School van Nederlandsch Indië in zulke ongunstige voorwaarden moeten vermelden, dat het mij een waar genoegen is, thans ook eens een ander klokje uit Insulinde te laten hooren. De lezer weet — en ik heb het hem ten andere reeds medegedeeld — dat de School van Nederlandsch-Indië mij, in mijn hoedanigheid van hoofdopsteller van Minerva, had laten hooren, dat ik haar « niet bijster sympathiek » was. Mijn antwoord en de kritieken op enkele in dit blad medegedeelde stukken, zal thans wel doen inzien hebben dat noch zij, noch personen, maar enkel denk-beelden me soms «niet bijster sympathiek" zijn. Wat me wel degelijk » sympatbiek » is, is het stuk onder titel De Reorganisatie van de Inlandsche Scholen Ie Klasse in het nummer van 28 Maart 1914 verschenen. Er zijn daar waarheden in te vinden, die aantoonen, dat er kranige kerels zitten in dien opstelraad, al ware 't maar omdat zij in hun vakblad dorsten overnemen en bespreken wat het Soerabaiasch Handelsblad niet aarzelde vlakaf neer te schrijven. Want het is maar al te waar dat « de conservatieve bureaucratie » dikwijls verbitterd is op hen, die openlijk hunne meening op onderwijsgebied durven nederschrijven — ik weet daar persoonlijk ook van te spreken — dat zulke durvende onder-wijsmannen « lastige menschen worden gevon-den, hun nooit een onderscheiding te beurt valt, maar die daarentegen blij mogen zijn, als zij het er in den dienst goed afbrengen. » Ik zou daar mooie voorbeelden uit eigen ervaring kunnen aan toevoegen ! Zelfs meer dan me lief is ! « Nog altijd, » haalt de School aan, « wordt er georganiseerd (1) zonder het ad vies » van de vakvereeniging te vragen of het » oordeel te hooren van de lastige, maar veelal » heldere voormannen ; en ncg altijd worden » als inspecteerende ambtenaren gekozen, » goede, degelijke, brave onderwijzers, die » nooit of te nimmer lust gevoelden hun » meening te publiceeren. Daarmede is zeer » zeker niet gezegd, dat de uitverkorenen » minder geschikt zijn. Men behoeft waarlijk » niet dag-in dag-uit aan den weg te timmeren » om een goed werkman te zijn. Maar er is » toch iets verkeerds in : Wie zijn meening » durft publiceeren, vooral waar het veran-» deringen betreft op onderwijsgebied, is in » elk geval niet bevreesd voor critiek. » Hij zal ook van een opbouwende kritiek » profiteeren, zijn meening zoo noodig wijzigen | » en aldus komen tôt een deugdelijk ontwerp, j » dat den toets der kritiek heeft doorstaan. » Wie zijn meening niet wil of niet durft » publiceeren, tenzij in een kring van perso-» nen, die geen critiek uitoefenen, loopt » gevaar, dat hij zijn meening als de eenige » juiste zal beschouwen ; en zoodra hem de » macht gegeven is handelend op te traden, » wordt hij een autocraat, die van geen » critiek wil weten maar gesteund door de » positie, welke hij inneemt, zijn onder-» geschikten belast in aile opzichten zijn » bevelen te volgen. Dat stelsel is nergens zoo » verderfelijk als in de school. » Dat heet men nagels met koppen slaan, en ik zou er wel bij willen voegen : tout comme chez nous, indien het niet ware dat ten onzent de hoofdmannen, schoolopzieners en dgl., wel degelijk de lust gevoelen iets uit te geven... al waren het dan maar schoolboekjes, waaronder er zijn, die men, niettegenstaande de vleiende beoordeelingen der pers — men kan er soms zoo weinig staat op maken ! — toch beter had ; gedaan in te houden. Wat dan toch nog « opvoedender » zijn zou dan ze in den handel i te laten ! Doch, laat ons niet afwijken van ons onder-werp. Na uiteengezet te hebben welke betee-kenis bet Haagsche schoolhoofd Jan Ligthart voor het onderwijs in 't algemeen en voor de toepassing der nieuwe denkbeelden heeft, vervoJgt de scbrijver — en de lezer zal ons dank weten hem die fijn-sarcastische beschou-wingen medegedeeld te hebben — : « Stel nu eens, dat deze onderwijzer met zijn enorm aanpassingsvermogen, zijn critischen aanleg, zijn helder verstand, zijn scherpen blik, zijn rijke levenservaring en levenskennis, zijn buitengewoon organiseerend talent, zijn poëtischen aanleg, enz. enz. op clandestine wijze de Indische schoolwereld was ingetoo-verd, daar enkele jaren in aile stilte had gewerkt en waargenomen, ten slotte zijn beginselen toepaste in een Hollandsch-Javaan-sche scnool en dan plotseling geinspecteerd werd door een van de daartoe gekozen ambtenaren, zonder dat deze wist de groote Jan Ligthart voor te hebben » Dan zou er enkele dagen later een papie-ren brief naar het département van Onderwijs en Eeredienst worden verzonden — een rapport wel te verstaan — waarin Jan Ligthart op de meest onbarmhartige, schoolmeesteracbtige wijze werd afgemaakt. Hij zou gesignaleerd worden als een veritabelen prul, geheel ongeschikt om de jonge inlandertjes te vormen tôt correcte, ziellooze schoonschrijvers, streep-jestrekkers, vormmenscbjes, peuteraars, pardon ! tôt ontwikkelde zelfdenkende menschen. » O, het papier is zoo geduldig ! » Maar aan het schrijven van dat fatale rapport zou nog iets voorafgaan. De heer inspecteur zou in de uitspanning of na school-tijd den grooten Jan Ligthart — voor hem een nietsbeduidend meesterije — du haut de sa grandeur in goed gekozen, wel overdachte woorden volgender wijze de les lezen : — » Mijnheer, u is als leider van deze onderwijsinrichting geheel en al ongeschikt en in uw eigen klasse is het een ordelooze boel. Er wordt hier niet gewerkt volgens door mij vastgestelde voorschriften, bepalingen, regle-menten ; de uniformiteit ontbreekt. Ik acht het gebiedend noodzakelijk aan aile Hollandsch-Indische scholen mijn cachet te geven. Oserai moet op dezelfde wijze gewerkt worden, ja, ik wil het nog sterker uitdrukken : als b.v. de leider van de Hollandsch-Indische school te A. in zijn hoogste klas een theoretische beschouwing geelt over het gebruik van den voltooid verleden toekomenden tijd, dan moet haast op aile scholen tegelijk datzelfde onder-werp aan de beurt zijn. Er moet systeem in ons onderwijs zitten. Dan heb ik tôt mijn niet geringe verbazing gemerkt, dat de opstel-schriften in uwe klasse niet gecorrigeerd worden. Maar, mijnheer, hoe is zoo iets mogelijk ! Laat ik u eens vooral zeggen, dat aile correctie met de meest mogelyke zorg en heel nauwkeurig moet geschieden, steeds met rooden inkt. Aile streepjes welke u aan-brengt, dienen met een liniaal getrokken. Wij moeten onzen leerlingen toch het goede voorbeeld geven. Dan moet door de heele school heen de kantlijn op 2,7 cm getrokken worden en steeds met inkt. » Het pleit waarlyk niet voor uw ijver ea plichtbetrachting, dat u daar straks enkele leerlingen hun opstel liet voorlezen, slechts enkele opmerkingen maakte, en verder op het gehoor cijfers toekende, na ook nog het oordeel van de andere leerlingen gevraagd te hebben. Het is beneden ailes ! Ik heb mij overtuigd, dat u een leerling met een 9 beloonde, nadat hij een opstel gelezen had, dat krioelde van taalfouten. » Die jongen verdiende niet meer dan een 3. » En dan de onderwerpen voor de opstellen. Het lijkt wel of U Jan Ligthart wilt imiteeren met zijn zaakonderwijs, en zijn Voile Leven, en zijn correctievloek en... » Natuurlijk — Jan Ligthart is ook de man niet om zôô iets te verkroppen — zou er een antwoord op volgen, ongeveer van den volgenden inhoud : » Mag ik U in de reden vallen, mijnheer de inspecteur : ik ben Jan Ligthart ! En U is een peuteraar, Mijnheer de Inspecteur, die ailes en nog wat wil reglementeeren, die van onze inlandertjes automaten wil maken, ziellooze werktuiçen, groot in het kleine, zooals U groot in het kleine is. Ik meende in allen ernst, dat hier iets te organiseeren viel, en geloofde dat het groote beginsel, hetwelk ik voorsta, in de eerste plaats de Inlandsche school ten goede zou komen. Ik begon mijn arbeid heel beschei-den, en hoopte, dat het goede voorbeeld navolging zou vinden, doch ik weet zeker, dat het mij hier niet vergund zal worden, aan welke school ook, mijn « cachet » te geven, en het geen enkele onderwijzer met energie, organiseerend talent en zelfvertrouwen zal , toegestaan worden zijn eigen ziel in mijn werk i te leggen; dat is met uwzucht uaaruniformiteit,

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad behorende tot de categorie Katholieke pers. Uitgegeven in Borgerhout van 1878 tot 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes