3 Juni 1916 Nr 23 39e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrii en Onafhankeliik Katholiek volksgezind weekbiad voor Vlaamsche en Algemeene Belange Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bi den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôàr Donderdag anond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Yrijdag avona. Afzonderlijke nummers Tan dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. A/UWKOWDIGINGEN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencte H4VA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 6S, Borjsterlioiit-Antwerpeii Houding en Eerbied De beschaving en de tucht onder het volk kan onder verschillende oogpunten beschouwd worden. Wij hebben reeds eenige dier punten behandeld, waaruit bleek dat er nog veel te doen is om de beschaving en de tucht in dit midden te bevorderen. In de meest plechtige omstandigheden, daar waar deftige houding, eerbied en tucht het meest in acht moesten genomen worden, komen velen aan dien regel te kort en kennen niets meer dan hunne onbeschaamde nieuwsgierigheid. * * * Dit kwam ons te binnen wanneer wij verleden Zondag in de Hoofdkerk of Kathedraal van Antwerpen het Rerum Novarum feest bijwoonden, opgeluisterd door de tegenwoordigheid van Zijne Eminentie of Doorluchtigheid Kardinaal Mercier, Aartsbisschop van Mechelen. Het was daar een wringen en stooten, een klauteren op stoelen, alsof de heiligheid en de eerbied tôt de plaats waar zij waren, hen niet in het minst bekommerden. * * * Men denke niet dat zulks alleen gedaan wordt door de volksklas, die in deze plechtigheid, voor haar bijzonder ingericht, ruim vertegenwoordigd was. Neen, het waren meestal wel gekleede vrouwen, die door hun hoogen hoed reeds het zicht belemmerden van velen, die door het klauteren op stoelen andere lieden beletten iets of wat van de plechtige intrede en van andere betoogen te zien, en aldus bewijs gaven van hunne slechte opvoeding en van hunne oneerbiedigheid. * * * In andere omstandigheden zien wij diezelfde slechte en ikzuchtige houding het recht van anderen miskennen. Niet zelden gebeurt het dat zelfs overheden en genoodigden door dit volk verdron-gen en plechtigheden en leestelijkheden er geheel door bedorven worden. Dit slecht voorbeeld moet nadeelig zijn voor de opvoeding en de tucht der kinderen, dââr tegenwoordig. Wat de grooten doen, apen de kleinen immers aldra na, en toch zijn er godsdienstige menschen die over den weinigen eerbied van anderen klagen, wanneer zij zelven, in de plechtigste omstandigheden, zoo weinig bewijzen van eerbied geven. * * * 't Is toch wel in de kerken dat eene deftige houding, gepaard met tucht, het meest betaamt. Er zijn genoeg andere omstandigheden die reeds een kleinen dunk geven van de beschaving in aile standen. Er moet echter gewan-hoopt worden voor eene verbetering, wanneer wij zien dat aile aangewende lofïelijke pogingen tôt heden schipbreuk leden en de uitgelatenheid van 't volk in vele omstandigheden, van geene beschaving, deftige houding, tucht en eerbied rekening houdt. » * * Immers, in aile plaatsen waar het volk in groot getal bijeen komt, kunnen wij dezelfde inbreuken op beschaving en tucht waarnemen. In vele omstandigheden ook heeft zulks reeds aanleiding gegeven tôt groote ongelukken. Bij branden en andere groote onheilen, kostte de dwaasheid van 't volk het leven van honderden, soms van duizenden. In zulk oogenblik kwam het zoogezegde zelfbehoud tôt zijne onmenschelijkste uiting, want dit nagejaagd zelfbehoud kostte de dood of het ongeluk van vele anderen. In scholen, in kerken, in maatschap pijen, in aile plaatsen waar volk bijeei komt om iets te leeren of te zien, zoi meer nadruk moeten gelegd worden o; de eischen der beschaving en der tucht "Wijzende op hare voor- en nadeelen ii bedroevende omstandigheden, zou zulk den meesten indruk maken en wellich velen aanzetten zich bij plechtighedei en feestelijkheden beter in acht t nemen. De eenvoudige goede opvoe ding, de eerbied voor zich zelven ei voor anderen, leggen zulks als streng plicht op. * * * De uiterlijke beschaving, ontdaai van aile ikzucht, zou samen moetei gaan met eene innerlijke beschaving die liefde en eerlijkheid oplegt voor dei evenmensch. Het Rerum Novarum fees komt dit telkens herinneren aan ail lieden van goeden wil. In den wereld brief van Paus Léo XIII wierd voora gewezen, als op een der grootst kwalen der hedendaagsche tijden, d ongehoorde mededinging tusschen han delaars en nijveraars, waardoor he meest de arbeiders lijden, zoowe vrouwen als mannen. Die mededingin is ook een dringen en wringen om d eerste en beste plaats te bekomen te: nadeele van anderen, want 't i gewoonlijk of meestal op het loon da aile mededinging wordt bewerkt. D eerw. pater Rutten heeft zelfs gezegd dat sommige vrouwenkloosters daari: niet zouden mogen medewerken, te: einde een deftig loon aan hunne werk sters te kunnen toekennen. 't Zou teven minder kwaad doen aan den godsdienst die, zonder dat, reeds genoeg te lijde: heeft van allerhande mistoestanden es onbegrijpelijke of kortzichtige han delingen. * * * Het was als antwoord op een werl van M. Bossart tegen den arbeid i: kloosters, dat pater Rutten, na eenig onwaarheden te hebben te recht gewe zen, zijne stem voegde bij hen, die eei beter of voldoende loon voor ail werkers en wprksters eischen. Bescha ving, tucht en gezondheid zouden e veel bij winnen. Maar de meest. plicb tigen zijn zij, die de mededingin; uitlokken en haar ondersteunen, doo haar de voorkeur te geven tegen ver geldenden arbeid. J. L. DE TO ESTAND HIER EN ELDERi NEDERLAND. — De aanstaande wetgevend kiezingen brengen reeds veel beweging in d politieke wereld. De verschillende kieskom: teiten stellen zich reeds in regel voor 't aai stellen van kandidaten. De strijd zal in bijzonder geleverd worden op 't onderwiji gebied, vermits de herziening der Grondw< juist ten doel heeft eene algeheele herinrichtin van het Openbaar of Staatsonderwijs, m< erkenning en bekostiging van aile vr onderwijs. Verschillende andere toestanden met betrek king tôt handel en nijverheid, scheepvaart e koloniën, alsmede van leger en vloot, zullen b den kiesstrijd aangewend worden vôôr of tege het Ministerie. Het kan dus een heele warboi zijn, waaruit voor 't oogenblik geen besluite of geene vooruitzichten te nemen zijn. X Het op voet van oorlog blijveod lege brengt vele onaangenaamheden mede, bijzonde in zake der inkwartiering. De Minister hee op die klachten geantwoord, dat de burger zich mag gelukkig achten er zoo goedkoop va af te zijn, aangezien de burgers in ander landen heel wat anders te verduren hebben. —o—■ AMERIKA. — Het wespennest van Mexic is nog niet gezuiverd. De eene moeielijkhei volgt op de andere, zoodat de Vereenigc Staten hun leger nog niet geheel hebbe kunnen weg trekken. Beide vechtende bendei die van Oarrenza en die van Villa zijn nii te betrouwen en zouden wel eens, gelijk hi nog meer gebeurt, beiden op den tusschei komer kunnen vallen. . RUSLAND. — Even als in Duitschland en ^ andere landen, zoeken de Russen naar nieuwe voortbrengsels van eigen bodem om in hel 1 een of ander gebrek te voorzien. Zoo hebben ? zij nu te Odessa eene fabriek opgericht, om uit zeewier, jodium te maken. Het zou jaarlijks i 6,400 kilos kunnen voortbrengen. s Tevens wordt gemeld, dat de Commissie, , gezonden naar de transcaspische streek om den mineralen rijkdom aldaar te ontginnen, groote 1 oppervlakten petroleum houdenden grond, e onuitputtelijke lagen keukenzout, zwavelzure notron, zwavel, erts en koper ontdekt heett. 1 « Die zoekt, die vindt », zegt het spreekwoord, en dit wordt nu dikwijls met de beste uitslagen 0 bekroond. —o— IERLAND. — Er bestaat nog ophitsing en ^ onrust in Ierland. Om die reden zal de Staal van Beleg nog eenigen tijd gehandhaafd blijven. -1 De zaken hernemen echter geleidelijk hun > gewonen loop. Sinds het bezoek van Asquitb :) aan Ierland is de toestand zeer verbeterd. t —o— e ZWITSERLAND. — Langs Zwitserland worden voortdurend gekwetste en zieke gevan-,1 genen van verscheidene oorlogvoerende landen e uitgewisseld. Verleden Zaturdag kwamen te e Constans vijf honderd Engelschen aan, die tôt herstel van hunne gezondheid aldaar zulleo verblijven.Tusschen hen waren dertig offîcieren, t Eens hersteld, zullen zij naar hun Vaderland il kunnen weerkeeren. y -o- e FRANKRIJK. — Twee voorname Pransche 3 veldheeren uit dezen oorlog, zijn overleden : s Generaal Galiéni, eerst gouverneur van Parijs, j. later Minister van Oorlog, die in de Kamer tegen kleingeestige, onvaderlandsche daden e erg moest kampen en zijn ontslag gaf uil , hoofde van ziekte, is aan de gevolge dezer 1 ziekte overleden ; en generaal Marchand, de a held van Fachoda, is gestorven ten gevolge eener wonde in den strijd opgedaan. Intusschen slaapt de politiek bij de Franschen niet, s alhoewel de kwaadvuurstokers door de bevol-, king worden afgekeurd. Pax a —«»— Uit de Gazettenwereld m m wa w w ««m w m De anti-revolutionaire partij in Nederland, £ meestal uit geloovige Protestanten samen-1 gesteld, met Dr Kuyper aan 't hoofd, willen 0 een flink dagblad bezitten. Dr Kuyper wil nu zijnen Standaard aan eene naamlooze maat-schappij afstaan, die het blad geheel zal 1 hervormen Om den Standaard in beter vaar-e water te brengen, is er drie bonderd duizend (300,000) gulden noodig, nogmaals een bewijs r I dat de inrichting en vesiiging van een dagblad | veel kost. In Nederland schrikt men daar niet voor achteruit, omdat de bladen er op een groot ? getal onverbasterde lezers kunnen rekenen. De r verfransching kan er nog geen kwaad. De Fransche lelie moet er wijken voor het oranje-appeltje.In België is er ook dikwijls spraak geweest ■ een « hoofdorgaan » voor de Katholieken te g stichten. Op de merkwaardige algemeene - vergadering der Katholieken te Mechelen in e 1864, wierd daar in 't lang en breed over e gehandeld, maar dit hoofdblad moest weeral Fransch zijn ; er wierd oneindig veel geld aan verkwist, maar het leverde geen belang op. >t Later is er tusschen de Vlamingen ook meer-j_ maals spraak geweest zulk een dagblad te ,t stichten en enkele malen wierd het zelfs ' beproefd, maar het lukte niet. Het was door-^ gaans te eenzijdig en zonder vakkennis opge-■î steld. Beter ware het geweest de bestaande bladen te versterken of een hunner te hervormen, gelijk het nu zal gebeuren met der n Standaard in Nederland. Hildebrand 3] 3 IN EN 01 DE SCHOOL n Losse Opstellen over Opvoeding en Onderwijs r in min breeden zin rt n jj De Opvoeding der Joden in Turkijt n ji •e f Wie onder opvoedingsoogpunt ook een zeei I' verdieostelijk werk verricbt, is de Alliance Israélite Universelle, van Parijs, in haar streven om de Israëlieten op te beuren in de landen, waar zij het meest achterlijk zijn, d | Toen ik, nu eenige jaren geleden, mijn korte e s maatschappelijke-opvoedkundige studie Rei n Ghetto der Israëlieten in het licht gaf. ), kwamen mij, vooral uit Nederland, eec it menigte brieven toe, waarin men mij beschul-ît digde van « anti-semitisme » en van « onvol-t- , doende kennis van het vraagstuk ». Noch hei | eene, noch het andere was waar : ik het immer een innige genegenheid gekoesterd voor dien alouden stam van Mozes, waarop Jezus het Christendom geëat heeft, en tel tusschen mijn vrienden en medewerkers menigen Israëliet; wat de tweede beschuldiging aangaat, het moge volstaan hier te doen opmerken dat mijn studie de vrucht was van jarenlang verkeer met de Joodsche kolonie in mijn verblijfplaats. Dit moet mij eerst en vooral van het hrirt, vooraleer hier nogmaals over Israëlitiscbe opvoeding te spreken, ditwaal me bij Turkije bepalend Tôt in 1862, wanneer de Alliance hare opvoedende taak aanvatte, telde men in het Oosten slechts één eenigszins hedendaagsche school, die door graaf Abr. de Camondo in Constantioopel gesticht was. En dan nog, wat al strijd had de stichter niet te voeren gehad tegen de door de Rabbijnen opgebitste bevol-king, en dat in de hoofdstad van het Rijk ! Zoowel de bestuurder als de onderwijzers werden menigmaal in den ban geslagen en vervloekt. En toch, waarvan beschuldigde men hen ? Van niets anders dan van een ijverige propaganda voor het Kristendom. Nochtans werd er geen woord ooit gerept van die geloofsgenooten, die hunne kinderen naar de scholen der kristene zendelingen zonden : de banbliksems bleven alleen de in den eigen godsdienst opgaande weldoeners der Israëlieten voorbehouden Dit is echter al meer gebeurd. De eerste school, die de Alliance in Turkije stichtte, werd geopend te Bagdad in 1862. Deze stad was alsdan, om zoo te zeggen, van aile verkeer met Europa afgesloten. De Alliance zond er een Europeeër, M. Marx, een man van wonderbare bekwaamheid en van een zoo groote zelfverloochening, dat deze gedurende een loopbaan van veertig jaren geen enkele maal in gebrek gevonden werd. Men kan zich voorstellen welke taak deze Fransche Jood daar vond ; als verloren in een gemeente wier taal en gebruiken hij niet kende, waar ailes aanstoot gaf aan zijn gedacnten en zijn gevoelens : de achterlijke staat der Israëlieten, hun godsdienstige dweepzucht, hun mistrouwen van al wat uit Europa overkwam. Hij leed onder de onver-schilligheid der ouders en de openlijke, verklaarde weerstand der Rabbijnen, maar toch gelukte het hem al die moeielijkiieden te overwinnen, dank aan zijn krachtdadigheid, aan zijn behendigheid, en ook wel aan den steun, dien hij ontving van den gouverneur van Bagdad, Midhat Pacha, een der grootste staatslieden, zoo niet de grootste, waarop Turkije zich beroemen mocht. Geduld en vernuft ontbraken M. Marx niet, en hij wist de ouders gerust te stellen, de kinderen belang in te boezemen, en de school zoover te brengen, dat zij een der meest bewonderenswaardige van Aziatisch Turkije werd. Hij bield zich slechts bezig met de knapen ; aan de meisjes was er niet te denken, daar zij van 10 of 11 jaar in het huwelijk traden ! Langzamerhand verspreidden zich de scholen over de verdere deelen van het Rijk. In 1867 werd er te Adrianopel een school geopend ; in 1869 kwam de beurt aan Beyrouth, Alep en Choumla ; in 1873 werden ook Saloniki en Smyrna van scholen voorzien. Ten jare 1912 waren er in Turkije 115 scholen geopend : 71 voor knapen, 44 voor meisjes, aldus verdeeld : In Europeesch Turkije 52 In Aziatisch Turkije : a) Klein-Azië 24 b) Syrie 22 c) Mesopotamië 17 waarin 28,000 kinderen het onderwijs geno-ten. Het scboolprogramma komt nagenoeg overeen met dat der Europeesche scholen : het verschaft een breed opgevat lager onderwijs, dat den leerling, die al de klassen doorgemaakt heeft, in staat stelt hoogere onderwijsgestichten te volgen. Dank aan dit ijverig streven der Alliance werd het Turksche Jodendom als herboren. En het was waarlijk geen lichte taak ! Yours OVER BLOEMEN EN PLANTEN XII i DeMarentak. Mistel of Vogellijm, (Viscum album, fr. Gui à fruits blancs) is een woeker-' plant van de familie der Loranthaceën die : groeit op appelboomen, peerenboomen, acca-cias, haverescben, notelaren, maar meest op populieren en zeer zelden op eikenboomen. De bladeren zijn tegenovergesteld, langwer-pig, dik en vleeschachtig ; de bloemen klein en geelachtig, de beziën wit, doorschijnend en gelijken niet slecht aan witte aalbeziën. Dit aardig gewas groeit in den vorm van eenen ronden bol op de takken der voornoemde boo-; men ; op populieren is het doorgaans jeugdiger, ' grooter en dichter ineen gegroeid dan op fruit-' j boomen ; het maakt des winters, met zijn altijd i

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.