7 Augusti 1915 Nr 32 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Kathoiiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen W8CHRIJVIRIG8PRIJ8 Yoor een jaar tr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Yoor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! I _ _ i iiiimw m n» Il !■! Aile artikelen en mededeelingen moeten vàôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 o centiemen het nummer. aa.nkondigingeiv Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie h A. VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 6S, Borgerhout-Antwerpen Wilskracht en Liefde j Tusschen al de beslommeringen en } versehrikkingen van den oorlog, is het j toch gemoedsverkwikkend, dat hij aan- ] leiding gegeven heeft tôt veel wilskracht \ en liefde. En hoe zonderling het ook î moge klinken, het leidwoord van 't Rooàe Kruis : de liefdadigheid tusschen de wapens, inter arma caritas, komt hier toch tôt zijn voile recht. "âf Het is waarlijk verwonderlijk, tôt wat edele en grootsche daden aile landen in staat zijn geweest om hunne bevolkingen of die van andere landen te 1 helpen door liefdadigheid en opbeuring. Die wilskracht, gepaard met oprechte liefdadigheid en broederliefde, is onbe- twistbaar iets buitengewoons geweest. # * * Oorlogen brengen gewoonlijk pest en hongersnood mede. Het staat zoo ook in de gebeden der Kerk : van oorlog, pest en hongersnood, verlos ons, Heer! Welnu, die twee laatste volkskwalen die nog erger zijn dan de oorlogen, zijn ditmaal afgeweerd door de buitenge-wone wilskracht en zelfopofFering der verschillende landen. » * # Zijn de toestanden in vele landen voor hetgene de mondbehoeften betreft, moeielijk en pijnlijk, hongersnood is er toch nog niet geweest. Op bepaalde tijden en plaatsen is de noodige hulp I aangekomen en verstrekt. Op genees-kundig gebied zijn er eveneens wonderen verricht, zoodat de slagvelden, zelfs niet in hunne onmiddellijke nabijheid, aan-leiding hebben gegeven tôt ziekten, die soms meer menschenlevens wegmaaien dan de moorddadigheid der wapens. * * * G-elijkwij hetvroeger reeds schreven, is er veel gebeden voor den vrede, en omdat deze niet spoedig intrad, waren er velen ontevreden. Maar is het niet reeds eene groote weldaad dat wij verschoond blijven van pest en hongersnood, die gewoonlijk de oorlogen ver-gezellen ? Onder dit opzicht hebben wij dus niet te klagen, en wij mogen den Heer danken dat Hij Europa in 't algemeen van die geesels heeft bevrijd gehouden. * * * De Staatsbesturen en de mindere openbare besturen, te zamen met uit-stekende en edelmoedige burgers, hebben zich op de hoogte getoond van hunne zending en hunnen plicht. Door wilskracht en liefde hebben zij wonderen verricht die in andere tijden niet zouden te bereiken zijn. En dit is eene waar- borg voor de toekomst. ♦ * * De beproeving is immers nog niet ten einde. De tijden die komen moeten, zullen nog veel wilskracht vereischen en den onderlingen bijstand en de liefdadigheid nog meer op de proef zetten. Door eendracht en zelfopoffering is dit groote doel te bereiken en zullen vele rampen kunnen afgeweerd worden. * * * Na den oorlog zullen er vele boeken verschijnen die handelen zullen over krijgskunde, over huishoudkunde en volkenrecht, zoo innig verbonden met aile oorlogsdaden. Maar de schoonste boeken zullen deze zijn, die handelen zullen over de liefdadigheid en zelfopofFering, over de geneeskunde en de heilmiddelen, die den oorlog hebben beperkt gehouden in den drang der wapens; die het volk hebben gered van pest en hongersnood, alsmede van meer andere ellenden die vroeger onafscheid- baar van aile oorlogen waren. * * * Eene hoogere macht moet dit ailes geleid hebben. Het volk is van zich zelven niet machtig genoeg om dit ailes te keer te gaan ; zelfs de wetenschap zou op menig gebied daartoe te kort schieten. En waarom dan klagen en morren, wanneer wij zulke groote wel-daden, tusschen het gekletter der wapens door, mogen begroeten en prijzen ? * * * Er is nog meer. Die groote daden van onderlinge hulp en broederliefde zullen denkelijk niet uitsterven met den oorlog. Na den oorlog zullen zij er nog noodig zijn en op menig gebied instel-lingen behouden of in 't leven roepen, in 't belang van volkeren en landen. Die liefdadigheid moet onsterfelijk zijn en de wilskracht van allen staande houden. » * * Die wilskracht heeft het spreekwoord bevestigd : willen is kunnen. Wat vroeger onmogelijk scheen, is nu door vereenigde pogingen gelukt en uitge-breid. "Wij moeten nu enkel de hoop uitdrukken dat de oorlog zal beperkt blijven bij de gewone krijgsbedrijven, en dat al andere ellenden, waarvoor te vreezen viel, van volkeren en landen zullen afgewend worden. J. L. DE T0 ESTA WD HIER EN ELDERS NEDERLAND. — Ter gelegenheid van de krijgsmaatregelen door Nederland genomen tôt versterking van zijn leger door den Landstorm, wordt in 't licht gesteld : dat Nederland, welk in Europa slechts vier nailjoen inwoners telt, met zijne koloniën 40 miljoen inwoners heeft, waartusschen 12 miljoen die Nederlandsch spreken, met Vlaanderen en Zuid-Afrika daarin begrepen. Dit zal verwondering baren bij hen, die zoo gaarne meenen dat de Vlaamsche taal — buiten de Belgische grenzen — door niemand gesproken wordt. —o— ENGELAND. — Er is hier andermaal spraak den gedwongen en algemeenen dienstplicht in te richten. Tôt heden kon Engeland zich behel-pen met een vrijwilligersleger, maar de wereld-oorlog heeft veler denkwijze dienaangaande gewijzigd. Toch zal het nog moeite kosten die groote hervorming in eens in te voeren. Zij zal trapsgewjjze moeten gebeuren, om het volk niet te veel te hinderen in zijne aloude gebruiken. FRANKRIJK. — Met betrekking tôt den oorlog, is er bestatigd dat de Franschen thans geenen volksdichter hebben, terwijl dit in andere oorlogvoerende landen wel het geval is. Sinds de dood van Paul Deroulede, den soldaten-zanger, blakende van Vaderlandsliefde, is er niemand in zijne plaats gekomen. Dichters worden niet gevormd, zij moeten geboren worden, want wie geen geboren dichter is, blijft gewoonlijk slechts een rijmelaar. ROME. — De Paus heeft aan Oostenrijk zijne bezorgdheid doen uitdrukken over het gevaar dat sommige kerkelijke kunstgebouwen en heiligdommen loopen door beschietingen en vliegers. Oostenrijk heeft doen antwoorden, dat deze gebouwen en plaatsen niet zullen lijden, zelfs niet zullen beschadigd worden, indien de Italianen deze niet gebruiken, of hunne onmiddellijke nabijheid, voor krijgs-werken of oorlogsdaden. AMERIKA. — Terwyl in Europa nu geene of weinig uitgiften van fondsen in nijverheden kunnen gebeuren, zijn er in Amerika gedurende de vijf eerste maanden van dit jaar, voor 712 miljoen dollars op de markt gebracht, Dit is echter eene vermindering op de vorige jaren. In 1913 waren er, in dezelfde tijdruimte, voor 997 miljoen uitgegeven en in 1914 voor S63 miljoen dollars. Het verschil is dus tamelijk groot. I ZWITSERLAND. — De laatste uitwisseling j van gekwetste of zieke krijgsgevangenen, tôt ; den dienst voortaan onbekwaam, heeft laDgs Zwitserland plaats gehad. Voor die lieden kan reeds gezorgd worden om hun hulp of werk te bezorgen. 't Is eene heele studie om verminkte lieden een nieuw ambacht aan te leeren. in overeenstemming met hunne lichamelijke gebreken. Die gevolgen van den oorlog, hoe wreed ook, worden verduldig en lijdzaam verdragen. Iedereen is nu overtuigd, dat op aile gebied aile burgers het een of ander hebben moeten opofferen voor 't vaderland, zoodat de eene ramp of de eene tegenspoed, de andere verhelpt en troost. Pax Uit de Gazettenwereld In gewone tijden is het verspreiden van valsch nieuws door de dagbladen niet zoo erg, maar in tijd van oorlog is het min of meer misdadig. Dit gebeurt wel eens opzettelijk om elkander vast te hebben. Een Italiaansch blad kondigde een dezer dagen een zoogezegd interview met een Engelsch Minister af, en schreef dit toe aan een Engelsch blad. Een mededingend Italiaansch blad nam dit te goeder trouw over, zonder den oorsprong te vermel-den, en wierd nu betrapt op het feit, dat het uit het eerste Italiaansch blad artikels overnam. En om zulke spitsvondigheden worden de lezers misleid en op een dwaalspoor gebracht. * * * In Nederland is de krijgsoverheid streng tegenover de bladen, die door hunne zucht naar nieuws, soms mededeelingen doen over krijgs-werken die geheim dienden te blijven. Een opsteller der Telegraaf van Tilburg moest zich daarover verantwoorden vôôr de recht-bank te Amsterdam. Het openbaar Ministerie vroeg eene maand gevangenisstraf. Hildebrànd TOT HOOGER DOEL! VIII Z.clfoïooiiolet) bij Sct)oolkit)ole±«en Vervolg De derde en laatste soort van kinderzelf-moord is veruit de moeielijkste om te ontleden. Zoo men in het eerste geval de beide oorzaken kent, in het tweede slechts eene, staat men hier voor twee « onbekenden ». Als typisch voorbeeld neem ik het volgende, te Parijs insgelijKs gebeurde voorval. Drie gezellen, leerlingen eener zelfde klas, nemen onderweg het besluit zich tusschen hunne medescholieren en in het bij zijn des leeraars te zelfmoorden. Om te weten wie van hen beginnen zou, wordt er getrokken, en het lot ralt op den jongen N., zoon van eenen onderwijzer. Overeenkomstig met het genomen besluit schiet deze zich een kogel in het hoofd te midden der klas, en de tijdige tusschenkomst van den leeraar en eenige leerlingen kon de twee andere knapen beletten hun noodlottig plan uit te voeren. Laat ons hier terloops de zware nalatigheid laken van die ouders, die hunne kinderen de gelegenheid geven een vuurwapen te bemach-tigen, en die dus eerst en vooral een der verant-woordelijkheden van het gebeurde torschen. Zooals men ziet, is er hier geene klaarblij-kende beslissende oorzaak te vinden, ten ware men de overeenkomst der kinderen als dusdanig aanschouwt. Doch meer nog dan dit mag de bemachtiging van het vuurwapen gelden, daar dit hun de gelegenheid gaf met veel gerucht en eenigszins theatraal, een einde te stellen aan bun leven. Dit schijnbaar onbeduidend feit van een vuurwapen te vinden, verbonden met de schrikkelijke ontknooping, duidt in het slacht-ofifer eene verregaande en langdurige ontzenu-wing, eene bijna volslagen willoosheid aan. Ten andere, men heeft het in de drie typische ] voorbeelden kunnen bestatigen, er bestaat eene omgekeerde verhouding in elk hunner tusschen de grondoorzaak en de beslissende oorzaak. Hoe sterker de eene is, hoe zwakker de andere, en dit in zooverre dat beide zich om zoo te zeggen versmelten in dit derde geval, waar de grondoorzaak diepe en krachtige wortels moet geschoten hebben. Daar is men zelfs onder de niet-deskundigen zoozeer van j overtuigd, dat de aanduiding der grondoorzaak, s wanneer men ze eindelijk vindt, iedereen ' voldoening geeft en er in dergelijke gevallen < niet meer naar de beslissende oorzaak gezocht * wordt. Zoo is het bovenstaande geval, dat bij den \ eersten aanblik verwarrend op den geest werkt, ernstig onderzocht geworden, en de | uitslag deelt een vaktijdschrift mede in deze < A bewoordingen : « Nous pensions que l'enfant qui s'est tué était un dégénéré, un mélancolique, peut-être un fils d'épileptique atteint lui-même d'épilepsie larvée. En cela nous ne nous trompions pas : l'enfant qui s'est suicidé était un mélancolique, sur lequel semble peser une lourde hérédité. » Niemand heeft het ooit in het hoofd gekregen de ouders of de twee gezellen verantwoordelijk te stellen voor die zelfmoord, alhoewel ze er rechtstreeks in betrokken zijn. Nochtans in het vorige geval zagen wij een dagbladschrijver wat al te lichtvaardig de verantwoordelijkheid werpen op de school en op de leeraars, doch dit was eenigszins te begrijpen daar de grondoorzaak nog zoo krachtig niet ingeworteld was als in dit geval, en de beslissende oorzaak dus een machtigeren invloed moet uitgeoefend worden. Het zijn dus de grondoorzaken die de bron zijn van die ongelukkige, onnatuurlijke misdry-ven. Laat ons thans trachten ten minste de voornaamste onder hen op te geven, opdat er tijdig kunne ingegrepen worden. * * * Over zelfbevlekking, geslachtelijke over-daad, lichamelijke gebreken, slepende ziekten, ongeneesbare kwalen, zal ik hier niet meer moeten handelen. Reeds te voren gaf ik ze als grondoorzaken op, en hunne dracht, hunne uitwerksels, en de tegenweer die zij vereischen, zijn genoegzaam gekend. De erfelijkheid speelt eene merkelijke roi in de zelfmoorden der schoolkinderen. Een kind van niet geheel normale ouders brengt gewoonlijk de kiemen mede van verbastering, van ontaarding, welke onder den invloed van het midden — die zoo machtigen factor in de opvoeding —, dat dan gewoonlijk ook onge-woon is, zich breed ontwikkelen kunnen tôt het grootste nadeel van het slachtofïer. Alhoewel het bijna zoo onmogelijk is de aange'ooren krankheden en geestelijke misvormingen te keer te gaan als tegen stroom op te varen, is de opvoeding, ernstig en gewetensvol aangevat, echter geenszins volslagen macbteloos tegenover erfelijkheid. * Een kind, « scbrijft J. J. Kleefstra in zijn prachtig, doch jammer genoeg te weinig gelezen School der Toekomst, « ontvangt bij zijne geboorte, als erfenis zijner onmiddellijke voorouders, de kiemen meê van een bepaalden natuurlijken, geestelijken en lichamelijken aanleg. De opvoeding kan de natuur van een mensch niet onderdrukken of wijzigen. Bij tijdig ingrijpen, kan echter een aangeboren, ongunstige aanleg van lichaam, geest of gemoed door voorko-mende middelen worden geneutraliseerd, wanneer de levensomstandigheden daartoe op gelukklge wijze inwerken ». Zonder erfelijkheid zelfs kunnen de levensomstandigheden een moreel-ziekelijken toe-stand te voorschijn brengen, wanneer de ouders hunne plichten van opvoeders verwaarloozen en aan hunne kinderen niet die voorbeelden en dien steun geven, welke deze van hen mogen verwachten ; indien zij zich tegenover hun kroost als grillige « autocratische » gebiaders aanstellen, niet eens de « psychologie » en de « physiologie » van hun kind de moeite waard achten om bestudeerd te worden, niet eens zich in hunne eigen kinderjaren kunnen terug-denken ; indien zij, wat nog meer gebeurd, het zedelijk en lichamelyk geheel en al verwen-nen, het enkel aanzien als geschapen tôt hun genoegen, tôt hunne eer, al zijne luimen invol-gen, ai zijne kwade streken verontschuldigen of door de vingers zien. Neen, Levinnek had geen ongelijk toen hij de huiselijke opvoeding van de zoo ras toenemende zelfmoorden beschuldigde ! Daarenboven wordt onze jeugd ten huidigen dage overprikkeld door de al te zeer gepeperde lezing die men haar aanbiedt. De Buffalo Bills, de Nick Carters, de Wilsons, of hoe ook die 10 cents of 12 1/2 cents prutsboekjes heeten mogen — en die vooral hunnen oorsprong vinden in Duitschland en Frankrijk, juist de twee landen waar de kinderzelfmoorden gedu-rig toenemen — verstompen onze kinderen en maken hen ongevoelig aan al wat niât zeer sterk gekruid is. Maar haeft de school dan hoegenaamd geene verantwoordelijkheid in deze zaak ? Ik zou geen praktijker zijn, moest ik hierop ontkennend antwoorden. Voorzeker wil noch kan ik me ten voile aansluiten bij den Duit-schen hervormer Dr Ludwig Gurlitt, daar de toestanden in Duitschland nog al tamelijk reel met de onze verschillen. Evenmin heeft, vol-gens mij, de Fransche kronijkschrijver gelijk, die zooals het uit het booger aangehaalde blijkt, al het gewicht legt op de beslissende oorzaak en de grondoorzaken eenvoudig doodzwijgt. Neen, maar toch moet ik waar-schuwen tegen het zoo koortsachtige ontwikkelen van onzen tijd, tegen de overladen programmai met hunne talrijke tendenzen, die te veel te verwerken geven aan de kinderher-senen en tôt geleidelijke verzwakking en

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.