8 Mei 1915 Nr 19 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen i\H<;iimjviXGiAriujs Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. y w Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten véér Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. w v \A\ H <>\I) 11; I Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 68, Borgerhoat-Antwerpen GEZOND VERSTAND Oppervlakkig beschouwd, zou men mogen besluiten uit de handelingen van 't volk in 't algemeen, zoowel bij de burgerij als bij den werkenden stand, dat de laatste tegenspoeden het gezond verstand bij velen ietwat hebben wakker geschud. Altbans weet eenieder zich nog al gelaten in zijn lot te schik-ken, om geduldig betere tijden af te wachten. * * * Dit gezond verstand is nu slechts ingegeven door dringenden nood. Hel ware stellig beter, dat dit gezond verstand niet enkel in tijden van tegen-spoed, maar in 't gewone leven immer bestonde. Vele ellende en vijandschap zou er door verdwijnen, want de ellende geeft meermaals misnoegdheid en afgunst in, en daaruit spruit voort- durend twist en tweedracht. * * * Dit gebeurt ook in de politiek. Hel gezond verstand is daar ook dikwijls heel verre te zoeken en gebrek aar gezond verstand geeft daar insgelijks veel aanleiding tôt miseries, totoneenig-heid, tôt achterdocht, tôt twist er tweedracht, zelfs tôt moedwillige bena-deeliging. Maar die ongelukkige gebre-ken waren daar ook geweken door den drang der omstandigheden en door de behartiging van een aantal volks- en liefdadigheidsbelangen, die nu zoc dringend noodig zijn om het volk op te beuren en te ondersteunen. * * * Bij sommige kleingeestige vitters duurt die geruststellende toestand te lang. Zonder verantwoordelijkheid en zonder medewerking in goede daden ten belange van 't volk, beginnen zij reeds te vitten en op te hitsen, niel alleen den toestand van 't volk, maar zelfs dien van 't Vaderland uit het oog verliezende. Bij gebrek aan kennis er gezond verstand, willen zij ten minste uitblinken door kwaadwilligheid er ondankbaarheid. * * * Tegenover de openbare besturen die thans ailes in 't werk stellen om hel volk te ondersteunen en te redden, is iedereen eene zekere dankbaarheid ol erkentelijkheid verschuldigd, niet enkel zij die door hunne tusschenkomst eenig stoffelijk voordeel genieten, maar ook zij die er belang bij hebben dat orde er rust bewaard en gehandhaafd blijven, * * * Wij hebben reeds dikwijls moeter klagen over de weinige beschaving er ontwikkeling van 't volk, omdat di1 veelal aile kennis en gezond oordee. uitsluit ; maar die weinige beschaving en ontwikkeling vinden wij nog hei meest bij kleingeestige politiekers, di< meenen voorlichters van het volk t( zijn en eindelijk juist in strijd handeler met de belangen van 't volk en dei algemeenheid. * * * Tôt heden wierd dit stieltje enke waargenomen door uitgewekenen, dit van over de grenzen de les wilder spellen aan de trouwe vaderlanders di( hier bij hun volk gebleven zijn. Than; echter komt die kleingeestige en mis dadige vitterij uit een midden, waai het gezond verstand heeft moetei wijken voor verwaandheid en onwe tendheid. * * * Zij plegen aldus eene dubbele slecht< daad : zij ontnemen den moed bij velei om nog mede te helpen in een werk dat, ondanks hunne goede inzichten en hunne zelfopoflering, misprezen wordt, terwijl anderen eveneens niet meer wenschen bij te dragen wanneer hunne hulp niet gewaardeerd wordt. Geluk-kiglijk weten vele lieden zich boven die aanvallen te stellen en ieveren voort tôt heil van 't volk, zonder op de klein-1 geestige vitters te letten, die enkel bewijs geven hunner eigene onmacht. * *_♦ Het is nu juist het goede oogenblik om door vereenigde krachten te toonen, dat de waardigheid in den tegenspoed het schoonste kenmerk is van gezond verstand en beschaving. Wie die samenwerking van aile goede burgers komt storen, doet zich zelven kennen als een onbewust wezen, tôt geene enkelfi edele noch groote daad in staat. En die zoo handelen, zullen de straf vinden in hunne eigene daden, vermits deze door geen enkel eerlijk man kunnen goedgekeurd worden, zelfs niet door het misleide volk. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERS NEDERLAND. — De Nederlandsche gezant te Brussel lieeft in opdracht gekregen, zich aan te sluiten bij het Amerikaansch-Spaanscb Voedingskomiteit tôt herleving van België. Onder het beheer dier drie landen zal het Komiteit zijne grootsche taak met des te meer welgelukken kunnen volvoeren. Indien de oorlog nog lang moet duren, is het toch te hopen dat dit komiteit immer in de behoeften der Belgische burgerlijke bevolking zal kunnen voorzien. ROME. — Paus Benedictus XV heeft thans veel werk met de kerkzaken in vreemde i landen. Intusschen hervormt hij het leven in 't Vatikaan en heeft vele diensten uitgebreid, vooral die der edelwachten, die door Plus X merkelijk waren ingekrimpt. De ontvangst en aanstelling van nieuwe gezanten door landen die tôt heden bij den H. Stoel niet vertegen-woordigd waren, zooals Engeland, Rusland en Nederland, hebben die uitbreiding denkelijk opgelegd. Ook ontvaogt de Paus vele pelgrims en voorname personen uit vreemde landen, die nog vrij naar Italie kunnen komen ondanks de gevaren op zee. Paus Plus X was een oprecht kindervriend. Dezer dagen hebben 3,000 kinderen te Rome eene bedevaart gedaan naar zijn graf, als bewijs van hulde en dankbaarheid. ' MEXIKO. — De wereldoorlog in Europa, : heeft aile aandacht afgewend van den oorlog in Mexiko. Deze woedt nog immer voort, op zijn Amerikaansch, met stukken en brokken. Sinds de terechtstelling van Keizer Maximiuaan heeft dit land nog geene gelukkige tijden 1 beleefd, zoomin als andere Amerikaansctie Staten en Staaljes, die voortdurend door oorlogen of opstanden worden geteisterd, meestal verwekt door het dingen naar het voorzitterschap der Republiek. i —o— ' ITALIË. — Er worden voortdurend volks-^ vergaderingen gehouden voor of tegen den ; oorlog. Dit kan weinig uithalen, want het ztfn ; de Ministers en de Koning die daarover moeten , beslissen. [ Deze laatste jaren was de landverhuizing uit ! 't Zuiden van Italië zeer toegenomen, maar 1 door den oorlog is die uitwijking bjjna geheel ' stop gezet. Italië is, in sommige streken althans, overbevolkt en armmoedig, alhoewel de algemeene toestand nogtans sinds eenige jaren ietwat verbeterd is. [ In Tripoli is de Italiaansche bezetting aan-, gevallen door opstandelingen. De Italianen hadden 218 dooden, waartusschen 18 offlcieren, 1 en 400 gekwetsten. —o— AMERIKA. — De oogst belooft in Amerika ■> eene goede opbrengst op te Ieveren, zoodat de bevoorrading van België zal kunnen voortgaan. 1 De Amerikaansche bloem is nogtans zoo goed niet om bewerken als de Belgische, zoodat vele bakkers er meê sukkelen. Maar daarover mogen wij nu niet klagen ; de hoofdzaak is dat zij in voldoende hoeveelheid kunne afgeleterd 3 worden, om België van hongersnood te vrij-l s waren. Pax » , - Uit de Gazettenwereld Het verspreiden van valsch of ongegrond nieuws komt tuans niet voort uit de dagbladen, die slechts waarachti^e feiten mogen melden, maar uit den verbeeldingsgeest en de goed-geloovigheid van vele menschen. Het onwaar-schijnlijkste nieuws door een flauwen-truter of domkop in de wereld gezonden, wordt seffens als klinkende munt aanvaard en voortverteld alsof zij er voor betaald waren. Bovendien beschuldigen die lichtzinnigen de dagbladen, als zouden deze de waarheid verzwijgen of ver-bloemen, terwijl zij in tegenovergestelden zin die dagbladen zouden beschuldigen, wanneer zij ongegrond nieuws mededeelden. 't Is dus een moeielijke tijd voor de dagbladen en voor aile lieden die enkel de eenvoudige waarheid verlangen en die liefst aile ongegrond ofingebeeld nieuws wenschen te missen. Hildebrand Boeken en Letterkunde in Nederland Het boek is de Hoogeschool onzer dagen. Carlyle XVI (vervolg) En alsof dit ailes nog niet genoeg ware, staan wij daarenboven nog vreemd, en hebben wij het gevoel van vreemd te staan tegenover den grond der dingen. « De godsdienstige wereldbeschouwingen », zoo uit zich de geleerde spreker, « verliezen, ondanks voprbij-gaande oplevingen, geleidelijk aan kracht ; en nog is niets in staat gebleken om de functies (13) over te nemen, die zij gedurende reeksen eeuwen hebben vervuld. Die functies bestonden, in één woord samengevat, hierin, dat zij een achtergrond gaven aan het leven. » Mijns 1 inziens is het juist omdat de leiders der godsdienstige wereldbeschouwingen meer gewicht schijnen te hechten aan den voorgrond dan aan den achtergrond van het leven, dat hunne leer geleidelijk aan kracht verliest ; doch het is hier de gepaste plaats niet om daar dieper op in te gaan. Prof. Heymans bespreekt dan ook 1 een onderzoek waaruit blijkt dat « een rustige 1 en gelijkmatige stemming » meest bij de warm godsdienstigen wordt aangetroffen, en hij besluit : « Overzien wij deze cijfers, en beden-ken wij, dat zij werden getrokken uit gegevens verstrekt door medici (14) van wie zeker in het algemeen geen partijdigheid ten gunste van den godsdienst is te verwachten, dan zullen wij ook als ongeloovigen moeten toegeven, dat de verzwakking ?an het godsdienstig leven in onzen tijd zeer ernstige gevaren met zich medebrengt. » Nu rijst de vraag op : Wat kan de psychologie der toekomst ons brengen om al die kwalen onzer Samenleving te bestrijden ? « Over hetgeen deze psychologie thans reeds 1 tôt verbetering der aangewezen wanverhou dingen zou kunnen bijdragen, maak ik mij geene illusiën, .. verklaart de befaamde rede-naar. « Toch is het niet niets. De duidelijker uitgesprokene, grovere, meer tastbare afwij-kingen van het gemiddelde zooals het kind, den misdadiger, den krankzinnige, begrijpen 1 wij buiten vergelijking beter dan vôôr 50 of zelfs vôôr 25 jaar ; en de correspondeerende technische (15) wetenschappen : p&jJago-giek, (16) strafrechtswetenschap, psychiatrie, (17) hebben daarvan reeds merkbaar voordeel kunnen trekken. De geringere atwijkingen van het gemiddelde, de yerschillende karaktertypen met hunne correlaties, (18) beginnen zich, zij het ook nog maar in vage omtrekken, voor ons af te teekenen ; en wij kunnen bij de inrichting van ons leven en bij het beoordeelen van onze medemenschen ook reeds in meerdere i of mindere mate van deze kennis partij trekken. « Hoe onvolkomen ook deze kennis thans nog zij, toch toont zij ons de lijn aan waarin de geneesmiddelen te vinden zijn die ■ aan bovenvermelde wanverhoudingen zoo niet I een einde kunnen maken, dah toch engere i grenzen stellen. We zullen ons zelf beter l leeren kennen, weten wat er in ons ligt en ! waartoe wij bekwaam zijn in dier voege dat wij behoed kunnen blijven voor zelfoverschat-ting als voor zelfmiskenning ; we zullen weten i welke hoedanigheden we bezitten en hoever deze strekken, zoodat we kunnen rekening houden van die hoedanigheden en van die grenzen om ons leven zoo vruchtbaar mogelijk te maken. » De ontwikkeling der psychologie i zal stuur brengen in het maatschappelijke i zoowel als in het individueele (19) leven : men zal weten, waarheen men kan en wil, en 1 welken weg men heeft in te slaan om er te t komen. Dat klinkt heel eenvoudig en gewoon ; maar het beteekent de opheffiog van ontzettend t veel onvruchtbaar tobben en lijden. » [ Met de zelfkennis zal de naastenhennis gepaard gaan : hoe beter we ons zelven kennen, hoe meer wij ook onze medemenschen  zullen begrijpen en waardeeren. « Wie een levendigen indruk wenscht te ontvangen van den omgang, waarin persoonlijke verwijderin-gen, strubbelingen, ruzies op nietbegrijpen berusten, geve zich rekenschap van het eenvoudige feit, dat in zulke gevallen, zoo goed als altijd, beide partijen te goeder trouw meenen gelijk te hebben. Immers, daarmede is gezegd, dat noodzakelijk een van beiden, en waarschijnlijk beide in meerdere of mindere mate, den ander verkeerd begrijpen : zijne handelingen of uitingen interpreteeren (20) op eene wijze, niet overeenkomende met hetgeen door hem met die handelingen of uitingen werd bedoeld. Ware het mogelijk, voor een oogenblik den een volledig in de gedachten-en gevoelswereld van den ander te verpïaat-sen, — hoevele grieven en veeten zouden in datzelfde oogenblik, als een booze droom, zich oplossen in het niet ! Welnu, de psychologie zal ons, stap voor stap, eerst in staat stellen, dan er aan gewennen, eindelijk het ons tôt een tweede natuur maken, ons in de gedachten- en gevoelswereld van anderen te verplaatsen ; en met elken stap dien zij doet, zullen misver-standen worden opgeheven en slagboomen vallen. » We zullen dus onszelf en anderen beter begrijpen, en dit zal ons eene aanleiding zijn om « met of zonder vreemde hulp, ons zelven te herzien, maar alleen op den grond-slag van wat we zijn. » We zullen beter onzen weg en onze helpers kunnen zoeken, en aan de volgende geslachten hechter grondslagen over-maken om den wellicht nooit te bereiken Heilstaat te benaderen. Want wij sterven om in onze beteren te herleven. En dit brengt ons tôt de verhouding tôt den grond der dingen. Hoewel prof. Heymans hier hoofJzakelijk op zijne eigena overtuiging, op zijne eigene leer van het psychisch monisme drukt, zal het voor iedereen klaar zijn dat ook de godsdienstige levens-beschouwingen aan kracht en invloed zullen winnen bij de geleidelijke ontwikkeling der psychologie, daar wij al beter en beter zullen begrijpen « dat onze laatste doeleinden niet in, maar ver boven ons moeten liggen. » En het is daarom dat de welsprekende hoogleeraar zijne rede besluit met deze woorden : Ich glaub', es voird noch ailes gut ! Hoe heerlijk ook het vergezicht is dat Dr HIymans ons hier opent op de toekomstige eeuw der psychologie, toch bekruipt mij een moeielijk te bepalen gevoel van onlust bij het mij inleven in die nieuwe wereld, waar men zich enkel als « een exemplaar van de zooveelste groep uit de zooveelste klasse uit de zooveelste hoofdafdeeling der psychologische classificatie » terugvindt. 't Is hetzeifde gevoel dat me bekroop bij 't lezen van Bellamy's Looking Backwards, waarin de persoon-lijkheden net als zooveel mekanieken handelen. Ik weet het wel, en Jan Ligthart heeft het reeds gezegd, dat de uiterste gevolgen tôt het krankzinnigengesticht voeren, maar toch, ingeburgerd in die nieuwe wereld die Heymans' genie ons hier openlegt, voel ik, zonder het te kunnen omschrijven, dat de uiterste psychologie terugkeert tôt mechanisme. Maar, God-dank ! daar is niet voor te vreezen, want menige eeuwen zullen nog verloopen eer dât gevaar zou kunnen dreigend worden ; want hoogere geesten zullen alsJan dât klaarder inzien dan ik, en er weten naar te handelen in hun streven. En daarom sluit ik ook met de woorden die Hoogleeraar Heymans aannaalt : Ich glaub', es wird noch ailes gut ! Vervolgt (13) Functies — verrichlingen; (VA) Medici — genees- Ikundigen ; (15) Correspondeerende technische — overeenkomende kunstmatige ; (16) Pœdagogieh — opvoedkunde ; (17) Psychiatrie — zielaf beelding ; (18) Correlaties — wederzij Jsche betrekkingen ; i(19) Individueele — persoonlijk ; (20) Interpreteeren — verklaren. j Beschieting van Ântwerpen XXVII | De onverwachte beschieting der l Fransche havenstad Duinkerke, op \ verren afstand door de Duitschers, \ brengt terug in 't geheugen de beweeg-redenen en bewijsvoeringen die M. Coremans en anderen deden gelden ! tegen het bouwen van forten. De forten, aangeprezen en opgedrongen om Antwerpen van een bombardement of van eene beschieting te vrij waren, zouden, volgens hen, in aanzien .van de immer verdere dracht van het grof geschut, die beschieting niet kunnen beletten. Dit was reeds bewaarheid door den val I van Luik, Namen, Maubeuge en Antwerpen, maar nu komt er Duinkerke 4

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.