Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1962 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1914, 04 April. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/kw57d2rc57/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

4 April 1914 Nr 14 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IN8CHRIJVIIVG»PRMIS Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag raorgend.— Men teehent in bij en Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Roofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die icorden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43, te Borgerhout. AAIVKOJVDIGINGGIW Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, vende men zich tôt de Agencle OA.VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 6K, Bui'fierhont-Antwerpen Inschrijvingsprijs aan 't "V LAAM SCH HEELAL, VMI1 heden tôt 31 December. fr. 3.SÎO. KALMTE EN STILTE De wetgevende kiezingen van 24 Mei 1914, brengen tôt heden niet veel beweging noch beroering in 't land. Er moet gekozen worden voor de helft der Kamer, in de provinciën Henegou-wen, Oost-Vlaanderen, Limburg en Luik. De uittredende volksvertegen-woordigers zijn verdeeld als volgt : >43 Katholieken, ^£5 Socialisten, 19 Liberalen en 1 Daensist. * * * « De inzet is dus niet groot, want voor den Senaat is er geene kiezing. Boven-dien staan de kansen gelijk, zoodat geene enkele partij op groote aanwinst kan rekenen of moet beducht zijn voor groot verlies. Dit is wellicht de reden der kalmte en stilte in 't land, kalmte en stilte die soms ook de voorbode zijn van storm en onweder. * * * De Liberalen hebben nogtans ailes in 't werk gesteld om het volk op te hitsen en te misleiden. De nieuwe schoolwet gaf hun daartoe aile middelen, des te meer daar zij het vorige wetsontwerp door gehuil, geschreeu w en straatgeweld hadden doen intrekken, en tezelfder tijd, met medewerking van M. Woeste, de aftreding hadden bewerkt van Minis- ter schollaert. * * * Drie feiten zullen thans den kiesstrijd beheerschen : de nieuwe schoolwet, de nieuwe legerwet en het voorstel der Vlamingen tôt het bekomen eener Vlaamsche Hoogeschool, waarbij ten andere al hunne andere eischen komen, die vervat zijn in een enkel artikel : gelijkheid tusschen aile Belgen ; geene miskenning of minderschatting meer voor de Vlamingen als Vlamingen, als vaderlanders, als volk. * * * De nieuwe schoolwet zal ditmaal niet kunnen uitgebuit worden door de Liberalen en Socialisten : zij geeft te veel voordeelen ook aan andersdenken-den, die hun eigen belang en hunne waardigheid wel boven aile politiek zullen weten te stellen ; zij richt tevens het verplicht onderwijs in en de bescher-ming der kinderen tegen allen slafelij ken arbeid vôôr hunne veertien jaren. * * * Onder dit oogpunt is de nieuwe schoolwet een uitmuntend volkswerk, dat door het geschreeuw tegen de kloosters niet kan bevlekt worden. De Katholieken, en bijzonder de Vlamingen, zullen er op waken dat er door de kloosters geene misbruiken gepleegd worden, vooral niet tegen den volks-geest en de taal van de groote meerder-heid van 't Belgische volk. •4r * * De nieuwe legerwet is heel wat anders. Of de misnoegdheid daardoor ontstaan, eenigen invloed zal kunnen uitwerken, valt te betwijfelen. Door de dweepzucht en hevigheid der partijen, valt er niet te kiezen, want de kiezers zouden van het eene kwade in het andere vallen. Ten andere, de tegen-partijen zouden juist gehandeld hebben gelijk het Katholiek Ministerie _ heeft moeten handelen, want zij zijn de opstokers, de doordrijvers geweest en staken zelfs dit pluimken op hunnen ? hoed. * * * De Vlamingen zitten veelal in het-zelfde spoor. Zij hebben reden om van eenigen, zelfs van velen hunner gekoze-nen niet te vreden te zijn, maar de keus tusschen dezen en anderen valt weer moeielijk. Bij de tegenpartijen is even-min veel goeds voor de Vlaamsche zaak te vinden, zoodat het pleit hier weer onbeslist zal blijven. * * * En nogtans ware het wenschelijk dat er nu en dan eens eene goede les gegeven wierde. Altijd toegeven leidt eindelijktot bespotting, tôt miskenning en vernedering. De vraag is niet of wij eerst Vlaming en dan Katholiek moeten zijn, of eerst Katholiek en dan Vlaming, maar wel : of wij ons immer moeten laten bedriegen door gekozenen en over-heden, wier eerste plicht het is de Vlaamsche taal te eerbiedigen en de Vlamingen recht te doen wedervaren zoowel in hunne stoffelijke als zedelijke belangen. * * # Enkele lessen, zonder gevaar voor de partij zelf, zouden denkelijk volstaan om een einde te stellen aan den over-moed en de kwade trouw van lieden, die kruipen, vleien of konkelfoezen om gekozen te worden, maar die, eens gekozen, hunne kiezers miskennen en met de vijanden van de Vlamingen en van hunne kiezers aanspannen. J. L. DE TOESTAHD H8ER EU ELDERS VRANKRIJK. — Het onderzoek over de zaak-Rochette, waarin de gewezen Ministers Caillaux en Monis eene misdadige roi speelden, zal denkelijk op niets uitloopen. Ailes wordt in 't werk gesteld om die twee plicbtvergetenen vrij te pleiten en aile schuld op den procureur-generaal Fabre te leggen, die niet had mogen toegeven aan den eisch van Caillaux. In 't land van 't Panama-schandaal zijn de politiekers van zulk een klein geruciit niet vervaard. Het getal politieke en staatsschandalen is daar reeds ruim en zij zijn als in de zeden gedrongen. Het moet dan ook niemand verwonderen dat Mevr. Caillaux, de inoordenares van M. Cal-mette, in 'i gevang zoo goed bebarideld wordt en voorrechteu geniet, strijdig met de bepalin-gen der strafwet Zij is geene drie dagen in bet geheim gezet geweest gelijk andere misdadigers en mag op aile uren van den dag bezoeken ont-vangen, om met baren man en anderen samen te zweren tegen de nagedacbteuis van Calmette. Het Ministerie blijft intusschen aan 't roer, niet alleen om drukKing te kunnen uitoefenen op de kiezingen, maar ook op 't gerecbt, ten voordeele eener moordenares en van eenen geldzwendelaar. DUITSCHLAND. — De Keizer heeft nog immer veel last met zijnen oudsten zoon, den Kroonprins. Deze wilde nu eens een reisje doen naar de Duitscbe Koloniën van Zuid-Afrika, maar daarvoor waren 200,000 mark noodig die aan den Rijksdag zouden gevraagd worden. Maar zoohaast er vernomen werd dat de prins een speelreisje wilde doen in plaats van eene studiereis, liet de Rijksdag verstaan dat bij voor zoo iets geen geld zou stemmen. En daardoor valt de reis in 't water en blijven ze met dien lastverkooper weer aan hun been zitten. —o— ENGELAND. — Het tegenstribbelen van Protestantsche generaals en officiers, om des-noods in Ulster een Protestantsch oproer- te bedwingen, heeft aanleiding gegeven tôt het ontslag van generaal French alsook van den Minister van Oorlog. M. Asquith, hoofdminister, heeft nu dit laatste postje ovecgenomen. Hij zal onafhanke-lijker en krachtdadiger kunnen handelen tegen-over de muiteude officiers dan een generaal zulks vermocht. Daardoor zit het Ministerie ook vaster in den zadel, want nu was het van-deeg aan 't kwikkelen. —o— NEDERLAND. — De oneenigheid tusschen i Liberalen en Socialisten blijft voortduren. Te ; Amsterdam moest een dezer dagen eene kiezing j gebeuren voor den gemeenteraad. In eerste stemming mislukte de Liberale kandidaat, en bij de herstemming sloten de Liberalen zich aan bij den Cbristen kandidaat, zoodat de Sucialist met ruim 600 stemmen het onderspit moest delven, gelijk in den Muis- en Kik-vorschhrijg van Bilderdijk. —o— MEXICO. — De opstandelingen van generaal Villa winnen veld. De regeeringstroepen zijn reeds herbaaldelijk verslagen. Er heerscht een oprecht scbrik- of beulenbewind. « Bemint elkander en slaagt niemand dood », is daar eene « doode » letter. —o— ROME. — Onrustbarend nieuws wierd deze week verspreid over den gezondheidstoestand van Z. H. den Paus ; zijne hooge jaren geven daartoe aanleiding. Voor de regeling van vele hangende zaken, ware het wenschelijk dat bij nog vele jaren den stoel van Petrus kon bekleeden. Pax POST. — Alwie te klagen heeft over de lanttijdige bestelling of achter-houding van om blad, wordt verzocht ous zulks Oadelijk te doen Uenuen. De nummers worden ten 8 ure 's mor-geiiH ten postbureele besteld, en kunnen dus reeds in den voormiddag, of ten laatste in 't begin van den namlddag bij de inscbrijvere toekomen. Uit de Gazettenwereld Merxern is het land der weekbladen. Ten minste te Merxem en omstreken bestaan er reeds een half dozijn, welk nu weer vermeer-derd is met een nieuw uit Eekeren-Donk. Zij zijn meest allen aan de belanghebbenden van Merxem gewijd, nu vooral dat daar oneenigheid ontstaan is in den Raad over eenen taks op de wagons. * * * Caillaux en zijne madame gelukken er niet in te be wij zen, dat Calmette van den Figaro bijzondere brieven van Madame meende af te kondigen. 't Moeten in aile geval aardige brieven zijn, zoo de moordenares van Calmette de openbaarmaking van die brieven vreesde. Met brieven te schrijven, zijn er reeds velen in de lamp gevlogen. Hildebrand LEVENSBEELDEN XVI Willem Pau wel s schrijit zijn eerste » boek » Ja, Willem was poëet, « gedrukte » poëet ! Er zijn, Goddank ! veel poëten die nooit gedrukt werden — en 't zijn daarom juist de slechtste niet. Jamtner maar dat Willem niet tôt deze behoorde, want dat « gedrukt zijn » deed olie op het vuur, en veroordeelde hem tôt levenslange « schrijvelarij » en tôt eeu lang-durig zoeken en tierzoeken in welk vak hij eigenlijk zijne « scbrijvelarij » best zou kunnen benuttigen. «i Gedrukt zijn » ! Welke eer, welk onver-hoopt geluk voor een zestienjarige school-knaap ! Men moet in hetzelfde spoor geloopen hebben om te beseffen wat al wonne die uitdrukking verschaft, welke hooge geneucbten een kleine jongen — al is hij dan ook al poë^t — geniet wanneer hij daar in groote hoofdletters zijn eigen naam onder een stukje ziet prijken. Toen dit voor de eerste maal gebeurde — 't was in een dier « letterkundige » tijdschrif-ten die reeds van af hunne geboorte weg-kwijnen — moest bij er absoluut vijt'tig exemplaren van hebben. Vijftig ! De boofd-opsteller-uitge ver-eigenaar, die, wonder genoeg, eeu kunstscbilder in-herbis was, en die later geschiedkundige, en later nog drukker zou worden (aile kwaad wreekt zich zelven) moest wel geweten hebben wat voor een genie hij tôt «medewerker» had, want er werden inderdaad 50 extra-nummers gedrukt en door den geluk-kigen jongen « letterkundige » bij familie, vrienden en kennissen rond verspreid. Maar nu bleek het klaar hoe weinig de « letterkuude » gewaardeerd werd ! Niettegenstaande de naam WILLEM PAUWELS reeds van verre uit de bladzijden in de oogen sprong, niettegenstaande een ander « letterkundig tijdschrift » reeds gesproken had van « een nieuwe, aaawassende roem voor Vlaanderen », ...kreeg onze Wim slechts een : Zoo!... zij-de-gij-da?... Zoo!... als dankbetuiging voor die zoo kwistig ver-spreidde « schrijvershulde ». Dat lag onze Willem zwaar op het hart, en het jaar daarna — toea hij « hoofdopsteller » geworden was : hoe, dat zullen we ook wel eens te weten komen — schreef hij in eene t « alleenspraak » in zijn tijdschrift : « Weldra kwam eene blijde siraal in (?) mijne baan ; glinsteren. Een mijner kleine voortbrengselen I verscbeen in een tijdschrift, en mijn naam stond i er in voile letters onder... O ! toen ik dit zag, \ gevoelde ik in mijne ziel een dier zoete geneuchtens die men onmogelijk kan uitdruk-ken. Mijn hart was in de verrukking, ik las en herlas mijn stuhje... mijne gedachten waren gedrukt en elkeen kon ze lezen. Verdwaald van blijdschap liep ik rond om mijne huisgenooten mijn voortbrengsel te toonen, om hen te laten zien dat ik een man geworden was, en weerdig tusschen de dicbters plaats te nemen. Maar mijne ouders, broeders en zusters waren weinig ingenomen met de overwinning (?) die ik bebaald had... ; de vrienden echter, aan wie ik mijn werk toonde, wenschten mij geluk en voorspelden mij eene schitterende toekomst... Dit deed mijne reeds zoo groote vreugde nog hooger stijgen en ik besloot mij meer te laten kennen (!)... Beroemd moest ik worden, of het noodlot er zich tegen verzette of niet : mijn wil stond vast ! Het zal niet noodig zijn hier aan te stippen dat die beroemde « alleenspraak » verscbeen kort nadat Conscience de Geschiedenis mijner Jeugd uitgegeven had, die Willem met zeer veel vrucht gelezen en herlezen had... zooals ten andere uit bovenstaande aanhaling genoeg-zaam straalt. En wat dat « beroemd worden » aangaat, hadde de sukkelaar het liever op « broodbakker worden » aangelegd, 't hadde hem veel last en dol gespaard. Want « beroemd zijn » is een waar beksenwerk, eene eeuwig-durende galeistraf ! Maar dât wist Willem nog niet ! Daar kwam hem op eens een lumineus ge iacht in den geest. Een stukje in een tijdschrift, nu, dat is niet veel bijzonders, maar een boek, een boek, een boek, zie, dat is wat anders. Dat is een op zich zelf staande geheel, een deel van de bibliotheek, het staat in den kataloog... Ja, Wim zou « een boek » schrijven. Nu begon de Hamletsche zelfkwelling. Over wat zou hij schrijven ? 't Was hem al om het even, zoo 't maar « een boek » was ! Hoewel 't reeds een tijd geleden was dat Mevr. von Dwingsfeld haar Duitsch werk over de Vlaamsche letterkundigen geschreven had, en dat «'t zwart manneken», alias Harry Peters dit in den Allemans Vriend van bultje Hamilton vertaald had, had onze Wim altijd veel in dit « standaardwerk » gevonden, en het uitgebreid — in handschrift — tôt de letterkundigen van aile landen waarover hij gegevens kon verzamelen. Dat « groot werk » uitgeven, neen, dat ware een te hevige donderslag geweest in het nochtans tamelijk woelige veld der jongere Vlaamsche Beweging, en daarom besloot hij te bewijzen in een afzonderlijk werk... dat de Vlaamsche letterkuude verre boven de Fransche stond ! Dat was toch wel durven, niet waar ? 't Is waar, de grootste « durvers » zijn heel dikwijls de kleinste « weters » ! IEn Wim zette zich aanstonds aan 't werk en schreef : « Het is aan mijne bijzondere vrienden en aan al ; mijne broeders in den taalstrijd, ook aan eenige twijfelaars, dat ik deze regelen toewijd als hebbende ■ een dubbel doel, en wel namelijk : 1° Het Fransche zedenbederf in Vlaanderen te keer te gaan. 2® de diepe verdorvenlieid van onze Fransche naburen (lees Europa's modderpoel) aan den varstandigen Vlaming bloot te leg-gen, opdat, indien hy nog ietwat Franschgezind mocht zijn, hij zich haastig terugtiekke en nch aansluite bij de verdedigers der Vlaamsche . taal, der Vlaamsche zeden. \ « Ge weet misschien reeds, beste lezer, dat niets ! zoo zeer en zoo juisc de volkeren der aard afschildert ] dan de roman. Deze oordeelvelling komt niet van î mij maar wel van baron van Bierfleld, en die hoog- - geleerde Heer heeft zelfs den heerschenden grond : in de romans der verschillende taien blootgelegd. ! Doch, zooals de heer Aug. Snieders het zeer wel - bemerkt sedert dat de heer dat zegde, (het was op het einde der verledene eeuw) zijn er groote veranderingen ontstaan in deze soort letterkunde, vooral by onze Zuiderbroeders (!!!!) Nochtans blijft het axioma : « De roman is de afspiegeling der ; zeden van eenen landaard » staande. | a Maar wat moet men dan gaan denken van een ' volk, dat in zijne romans het walgelijkste duldt, ja, zelfs aanprijst. Proeven op de som. Bijna al de i groote schrijvers in Frankrijk staan in deu Index, ; dat is, dat men ze niet mag lezen zonder in den ; kerkelijken ban te zijn. » | Dat vlotte hem goed, en zoo ging hij voort, jj schrijvers aanhalend en besprekend, met een \ zoo klaren kijk op de zaken, dat het vanwege i zoo'n schooljongeu wel verwondering mocht I wekken. Na twaalf bladzijden was het i « bewezen » dat de Fransche letterkunde niet i deugde ; nu moest er nog « bewezen » worden dat de Vlaamsche letterkunde veel beter was. ] Maar hier liep hij buiten schreef. Eerst eene j lange uilweiding over «Vlaamscbeschrijfwijze », | dan eene nog langere over ouderdom, schoon-j heid en rijkdom onzer taal — ja, zie, de jongen \ was nog al belezen, ziet ge ! — en dan kwam j het : : « Evenals wij voor de Fransclien gedaan hebben, ■ zullen wij ook voor de Vlaamsche schryvers een overzicht geven ; doch, slechte zijn er niet of het zijn vercalingen of nabootsingen, »

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad behorende tot de categorie Katholieke pers. Uitgegeven in Borgerhout van 1878 tot 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes