BORGERHOUT, 26 OCTOBER 1918 10 Centiemen Nr 43, 41* Jaar HET VLAAMSCH HEELAL Allés in te zenden v66r Dondkrdàg iiiddaq — Inschrijvingsprijs : 5 Frank — Weekblad voor Vlaainsche en Algemeene Belangen Bureel bn Drukkerij : Carnotplaatb 65 Aankondigingen : 20 Centiemen dbn resil Woeker en Schande Er wordt thans veel gehandeld over de verregaande onzedelijkheid, die in som-mige standen woekert gelijk de gewone woeker in geld Vele menschen hebben rijkdommen verworven waartegen zij niet opgewassen zijn ; zij weten geenen blijf met hun geld en geven dit uit aan de meest onzinnige zaken. Aldus laten zij het geld rollen, hetgeen ten goede moet komen aan anderen. Bestond die onzinnige vrijgevigheid enkel in stofïelijke zaken, dit zou zoo erg niet zijn ; maar velen wenden die vrijgevigheid op een heel ander gebied aan, namelijk op dit der onzedelijkheid waar-over nu in 't algemeen geklaagd wordt, en stichten aldus meer kwaad dan goed. * ¥ Tusschen de zonen en dochters van woekeraars heeft de geldduivel deerlijk huis gehouden. Velen heeft hij van den goeden weg doen dwalen, tôt schande en ondergang hunner ouders, zoodat daar-door nog eens bewaarheid wordt : dat het geld geen geluk noch eer bijbrengt. En dit is maar een begin. Het nadeel zal later nog grooter zijn, wanneer de misleiden eindelijk tôt inkeer zullen komen. * * * Zij zijn echter de eenige schuldigen niet. Ailes werkt samen om hen te ver-schoonen en te misleiden ; naar goeden raad en vermaningen wordt niet geluis-terd. Op dit gebied willen de misleiden het meeste verstand hebben en bewerken moedwillig hun eigen ongeluk, terwijl zij anderen met geld en gunsten overladen, die enkel hunne uitbuiting in 't zicht hebben. * * * Maar al te dikwijls worden alleen de ouders van die wantoestanden beschul-digd. Tusschen hen zijn er stellig die te kort komen aan hunne plichten en hunne kinderen in 't wild laten opgroeien, maar het kwaad komt veelal uit de hui-dige levenswijze der menigte voort. Wat vroeger schande was, wordt heden ten dage niet meer geteld of voor eene kleinig-heid beschouwd ; eer en goede faam zijn geene bekommernissen meer bij vele nieuwe rijken. •s * * # In vorige tijden was dit zoo niet. Tôt mkrimping en afschuw der onzedelijkheid, wierden de plichtigen geschuwd en konden in geen deftig gezelschap opge-nomen worden. Thans zijn het juist de meest ontaarden, menschen zonder eer en geweten die in hoog aanzien staan en niet zelden de eerste plaatsen bekleeden, zoodanig wordt thans het gouden kalf vereerd en gevleid. * * # De openbare besturen die tegen dit volksonheil willen ingaan, worden met zelden bespot en belachelijk gemaakt, juist gelijk eerbare ouders die waken willen over het zedelijk welzijn hunner kinderen en streng optreden tegen aile mis-leidingen. Toen burgemeester Hertogs van Antwerpen tegen de plaag der onzedelijkheid strenge maatregelen nam en Antwerpen wilde zuiveren van dit ongediert, wierd hij tegengewerkt en bespot door menschen, die door plicht en stand hem dienden te ondersteunen. * * * Die plaag is sinds dien merkelijk uit-gebreid en zij kost oneindig veel aan de openbare liefdadigheidsbesturen van stad en dorp. De bezettende macht is tegen dien gruwel ook sterk ingegaan, maar ondanks dit is de geld- en pronkzucht vari 't vrouwvolk de beste maatregelen komen verijdelen. * * * De nasleep van die onzedelijkheid is verschrikkelijken wordt niet genoeg over-wogen zoomin door de slachtoffers als door de bewuste of onbewuste aanmoe-digers van dit menschonteerend bedrijt. Het is niet heden dat de algemeenheid er al het nadeel van dragen moet, maar ook later, zells van geslacht tôt geslacht. * * * De groote plichtigen, wij h«rhalen het, zijn niet altijd de ouders, maar wel zeker volk dat dit slecht gedrag aanmoedigt, uitbuit en ophemelt. De geldzucht bij die uitbuiters is zoo groot, als de pronkzucht bij de vrouwelijke slachtoffers. Het zal een der bitterste vruchten van den wereldoorlog zijn, dat hij het zedelijk peil bij de bevolking fel heelt doen dalen. Woeker en misdadig gedrag gaan hand aan hand en zullen voor vele jaren beschaving en zedelijkheid benadeelen. J. L. DE TOESTÂSSDHIER E N ELDERS BELGIÈ. — Verscheidene onzer inschrijvers en lezers in het nieuwe Etappengebied, zullen gedurende eenige weken ons blad niet ontvangen. Wij zullen de nummers bewaren en hun die later doen toekomen, wanneer de postbureelen terug in werking zullen treden. — Daar het sluiten van den vrede meer en meer nadert, trachten vele woekeraars hunne waren nog aan den man te helpen. Sommigen verliezen voort-durend groote sommen, maar zij hebben de bevolking lang genoeg bestolen en beroofd, om tegen dezen slag te kunnen. — De Vrije Normaalschool van Oostakker is by beschikking van 1 Ocrober als Staatsnormaalschool aangenomen, mits zlch te onderwerpen aan de wetten van 4 September 1896 en 15 Juni 1914, gewjjïigd door de verordening van 4 Juni 1918. — De Staat van uitgifte der Société Générale van 10 Oetober 1918. geeft op als metaalvoorraad fr. 26,546,029.45, terwijl het bedrag der in omloop zijnde bankbriefjes is fr. 1,508,010,595.—. — Verleden Zondag wierd van wege Kardinaal Mercier eene mededeeling afgelezen, hem gedaan door den heer Gouverneur-Generaal van België, betrekkelijk de in vnjheidstelling van politieke ! gevangenen, in België veroordeeld door de krijgs-rechtbanken en in België opgesloten. Hunne | invrijheidstelling begon den 18 Oetober. Ook zij die ; vergrijpen hebben gepleegd tegen de militaire policie i en iu België of Duitschland gevangen zaten, zijn in ; vrijheid gesteld sinds 21 Oetober. Alleen zij die in gebieden wonen waar de strijd nog voortduurt, zullen later in vrgheid gesteld worden. —o— NEDERLAND. — Terwijl duizenden vluchtelingen uit het Noorden van Frankrijk naar Nederland trekken, zijn er duizenden gevluchte Belgen die terug naar België willen komen. De Belgische gezant in den Haag waarschuwt die menschen tegen dit overhaastig besluit, aangezien in België nog niet ailes geregeld is om hen te ontvaDgen en te helpen. Het zal nog eenige maanden duren eer daaromtrent een vast besluit kan genomen worden. — De woningnood wordt in Nederland met den dag grooter. Het gevolg is dat de huurprijzen merkelijk opslaan en voor vele lieden niet meer dragelijk zijn. Huizen die over eenige maanden voor | 9,000 gulden verkocht wierden, gelden thans reeds 17,000 gulden. — De nieuwe Minister De Vries komt terug op het oude voorstel, welk eene belasting stelt op de aankondigingen in de dagbladen. Dit voorstel wordt natunrlijk best.reden door de dagbladen en door de handelaars die de aankondigingen gebruiken tôt uitbreiding van handel en nijverheid, waarbij de Staat onrechtitreeks veel voordeal geniet. —o— RUSLAND. — Lenin en Trotsky. Lenin beschul-digt Trotsky de hand te hebben gehad in den aanslag op hem, Lenin, gepleegd. Intusschen is «r nog geen bepaald besluit genomen voor't uitbetalen der leenin-gen, door Rusland aangegaan. DUITSCHLAND. — In het antwoord op de tweede nota van Wilson, doet Duitschland gelden : dat de Ryksdag en de volksgekozenen thans eigenmachtig handelen en onder geen vreemden of dwingenden invloed staan. Zij vragen nogmaals dat de vrede zou gesloten worden met een voorafgaan-delijken wapenstilstand en de vrijwillige ontruiming van België. . Gemein in 't Geheim Er wordt veel geklaagd over de « geinein-heid » of gemeenheid van 't mindere volk hetgeen, op den keper beschouwd, veelal slechts eene « gemaakte » gemeenheid is. In taal en uitdrukking gaat het dikwgls te werk als een wild en onbeschaafd volk, omdat het uitscheldingen en gemeenheden van allen aard als « complimenten » aanziet. Niet zelden roepen gemeene lieden de meest kwetsende woorden naar elkander, maar het blijkt niet gemeend te zijn. Zij zijn gemeen in 't openbaar en steken het onder geen banken of stoelen. Betere standen zijn niet vrij te pleiten van gemeenheid, maar zij doen het onder verfijnden vorrn of in 't geheim. In 't openbaar weten zij zieb als voornaam voor te doen, maar 't ligt er slechts boven op, 't is een vernis dat er gemakkelijk kan afgekrapt worden. Die beide gemeenheden zijn immer aanstoo-telijk voor iemand die de beschaving lief heeft en zou willen dat iedereen als deftig en beschaafd man door de wereld ging. Ongelukkiglijk ziet men gewoonlijk slechts naar de kleinen, naar de geringen, zonder reke-ning te houden van al het slechte dat ook in andere kringen of middens bestaat. Nog meer in de hoogere kringen dan bij de kleinen diende er naar gestreefd te worden, de gemeenheid door de wellevendheid en beschaving te vervangen en ailes te vermijden wat aanstootelijk is voor een edel en vroom gemoed. De beschaving bestaat niet in uiterlijk ver-toon van welgemanierdheid, maar in 't bijzon-der uit een alleszins waardig en menschelijk gedrag, dat ten voorbeeld kan strekken aan grooten en kleinen. Die tegenstelling der gemeenheid in verschil-lende standen hewijst voldoende, dat er op dit l gebied nog veel le doen is om het volk te f leiden op betere wegeo. | Is ons volk van aard luidruchtig, ruw en | ongekunsteld, van den anderen kant heeft het I vele goede gaven die aantoonen, dat er iets Igoeds van te maken is. Met ge iuld en opleiding zou men er toe moeten kunnen geraken, dat beschaafdheid en welgemanierdheid ook het deel wierd der mindere standen, op voorwaarde dat de hoogere standen het voorbeeld eaven. Deze laatste jaren heeft zulks veel te wenschen gelaten. Er bestond in die standen blijkbaar geene schaamte of geen eergevoel meer, want overspel, echtscheidingen en meer andere gemeenheden bleven zelfs niet geheim ; zij pakten er openbaar meê uit en 't scheen een soort bon ton te zijn. Tegenover dit laakbaar gedrag was de ruw-heid en luidruchtigheid van 't mindere volk slechts kinderspel. Wij mogen dus niet eenzijdig zijn in 't beoor-deelen van gebreken, die niet uitsluitelijk bij de mindere standen aangetroffen worden. Integendeel, in plaats van alleen de mindere standen over den hekel te halen, dienden de zoogezegde meer beschaafde lieden dis zich gemeen en zonder eergevoel aanstellen, veroordeeld te worden. Voor hen bestaat er geene verontschuldiging, vermits zij over aile middelen beschikken om zich als beschaafde lieden deftig te gedragen. Zij zijn dubbel plictitig omdat zij niets doen om hunne medemenschen te helpen op den weg der beschaving en der deftigheid, en hunne eigene beschaving verwaarloozen en in opspraak brengen. Hildebrand Uitspraak Er wordt bij de Vlamingen thans geieverd om eene duidelijke en zuivere uitspraak aan te leeren. Bij velen gebeurt dit echter te veel op de letter en niet volgens de natuurlijke uitspraak en de afleiding der woorden. Dit is het versctiil tusschen boekentaal en gesprokene taal. Vele uitdrukkingen die niet volgens of op de letter gedaan worden, worden aanzien als slecht of gebrekkig, alhoewel zij nogtans gesteund zijn op de oude spelling en best over-eenkomen met de uitspraak van vreemde ver-wante talen, namelijk in het Duitsch en in het Engelsch. Er zou dienaangaande eene betere opvatting moeten zijn volgens de beteekenis der woorden. Dit zou althans beter en nuttiger zijn dan de nieuwe rommelpot-spelling van Kollewijn, die door velen enkel wordt nageaapt zonder taal- en uitspraakkennissen te bezitten. De hoofdzaak is, dat de gemeene straattaal vermeden worde. Daartoe diende geieverd te worden in scholen en patroonsciiappen, bijzonder in deze laatsten, waar allerhande onbeschaafden worden in opgenomen om er iets beters van te maken. Hunne straattaal wordt daar echter voort-geleerd in plaats van deze uit te roeion. WEKELIJKSCH_ VERSLAG Borgerhont Allerheiiigen Ter gelegenheid van Allerheiligen op Vrijdag 1 November, wordt men verzocht aankondigingen en mededeelingen eenen dag eerder in te zenden, namelijk Woensdag, 30 Oetober. Ziekie De zoogezegde Spaansche ziekte heerscht thans nog al hevig, waarschijnlijk ten gevolge der laatste regendagen. Verschillende leden van een zelfde huisgezin worden er door getroffen. Dietstallen Het getal nachtelijke en andere diefstallen groeit aan. Het is vooral op kleederen en bed-dengoed dat de dieven het gemunt hebben, niet voor eigen gebruik, maar omdat dit in dezen oogenblik groote verkoopwaarde heeft. GEMEENTE BORGERHOUT BERIGHT De Burgemeester brengt aan de belangheb-benden ter kennis, dat ter gelegenheid van Allerbeiligen en Allerzielen : 1. — Het verboden is : op 30 en 31 Oetober, 1 en 2 November 1918 aan gedenkteekens enz. te arbeiden ; 2. — Op 31 Oetober het kerkhof van 's mid-dags af voor het publiek gesloten wordt. Borgerhout, den 21 Oetober 1918. De Burgemeester. Arthur MATTHYS IVatlonaal Komiteit voor IIulp en Voedlng, Ledeganckstraat, (Isolectr«) Rant$oen*n voor dubbel e week /tn 21 Oetobtr tôt 3 Novtmber 1918 200 gr. Boonen fr. 0.30 300 gr. Vet fr. 1.50 De gezinnen welke zich moeten aanbieden op 1 November (Allerheiligen) zullen den volgenden dag bedeeld worden. De Fransche uitgewekenen kunnen hunne rant-soenen ontvangen den ««rsten Zaturdag van elke dubbel week. Gemeeotelijke Mngnzijnen Avpelstraat 39 Het College van Burgemeester en schepenen brengt ter kennis van de bevolking, dat de volgende koop-waren ter harer beschikking zullen gesteld worden in het Gemefntelijk Magaziju der Appelsiraat gedurende de week van 28 Ociober tôt 2 November. AJUIN. — Tegen fr. per kgr. APPELEN. — Tegen fr. 2.— per kgr. AZ1JN. — Tegen fr. 3.50 den liter. BEZEMS. — Tegen fr. 0.4U het stuk. EIEREN. — Tegen fr, 1.40 het stuk. ERWTEN. — Een rantsoeu van 400 grammon psr persoon tegen fr. 1 80 per rar.tsoen. Kaarsen. — 1.25 fr. tôt 3 fr. volgens grootte. Lederen sohoennestels. — Aan fr. 1.10. Opneemdoeken. — Aan den prijs van fr. 6.50. Opschikzeep. — Aan fr. 4.00 't stuk. Saai. — 0.50 fr. het kaartje. Waschpoeder Cristal. — 250 gr. tegen fr. 1.25. Wrschpoeder Goliath. — 259 gr. tegen fr. 0.35. Waschzeep. — 250 gr. tegen fr. 1.60 het rantsoen. Zeildoeken kinderpantoffels. Vilten en Houten zolen. — Aan Uiterst voordeelige prijzen. De dienstregeling volgens nummer van het rant-soenboekje geldt Diet voor dezen verkoop. De betaling geschiedt in 't Magazijn op 't oogenblik der afname. Op 1 November 1918, (Allerheiligen), zullen d« bureeien en magazijnen gesloten blijven. Majjç men den «ijugaard tuoeiea en ontichi>rsea bij vorgtî Dikwijls, en wel te dikwijls wordt er maar aan den snoei van den wijngaard gedacht na den winter. Zulks gebeurt bij de wijngaarden, staande binnen en buiten. Wij houden er aan, de wijngaarden vroeg te snceien 't is te zeggen in de maand December en ten laatste in Januari voor de niet gestookte of ver-warmde serren. Hoe vroeger men de serren verwarmt, des te vroeger zal men ook snoeien en dan wel in November of begin December. Snoeit men in het laatste geval later, dan stelt men de wijngaards telkens bloot aan het bloeien en uitloopen der sappen, zoo noodig, ja onmisbaar bij de eerste ontwikkeling of doorschieting der oogen en vorming der eerste scheuten. In het eer»te geval loopt men ook gevaar de wijngaarden te zien loopen omdat de vaten boven waar men gesnoeid heeft, niet tijdig gesloten zijn en open-staande het rijke voedende sap in overvloed laten ontsnappen. Bij lichte vorst snoeie men met voile geruststelling de binnen en buitemtaande wijngaarden ; men moet niet zoo licht vre'ezen de bovenste oog te kunnen schaden op den gesnoeiden rank, wanneer men maar zorgt ruim een centimeter hooger dan het laatste oog te snoeien. Bij hevige strenge vorst houdt men het snoeien op om het vruchthout dat bevrozen, en niet bevrozen staat, niet te zeer te beschadigen. Bij wintertijd, dus op het oogenblik, ontdoet men zonder gevaar de verouderde schors van den wijn-gaard. Maar hoe dat? In den winter den wijngaard zijnen overjas aftrekken ? Er is geen gevaar bij, wanneer men den wijngaard een nieuw deksel geeft, bestaande uit eene pap gemaakt van kalk, schouw-roet, solferbloem, waarin nog kopersulfaat gemengd en dit ailes met water tôt brei geroerd. Wij hebben zoo handelende, nog geene teleurstellingen ontmoet en raden dan gerust aan, bovenstaande bewerkingen op tijd toe te passen. F. S. Volksboekerij Volksboekerij van Borgerhout. Katholieke Werkmanskring en Davidsfonds, Leopold-straat 59. De Volksboekery bevat op dit oogenblik drie afdeelingen : A. Bockerij voor Volwassenen : aile Zondagen van 12 tôt 1 uur, en aile Woens-dagen van 7 tôt 8 ure (T. U.). B. Bockerij voor de Jeugd : oAle Don-derdagen om 2 1/2 ure (T. U.) C. Aideeling- voor de vluchtelingen, die in de gemeente verblijven : aile Zondagen van 11 tôt 12 ure (T Ù.), en aile Donder-dagen om 3 ure (T. U.). Voor de afdeelingen A. en C. moet bij de inschrijving het eenzelvigheidsbewijs getoond worden. Kinderen worden enkel toegelaten op de uren aan de Jeugd voorbehouden. Geschenken van boeken worden ten allen tijde in dank aangenomen. 1HIEUW8 DER WEEK Antwerpen — Weerkundige waarnemingen van Ign. J. H. Niesman, gczichtskundige. Lange Nieuwstraat tO ; — Vrijiiag 25 Octoher 1918, Weermeter : gisteren 762 m/m ; h»den 757 m/m. Warmtemeter Celsius (binnen) : maximum 14 gr., minimum 13 gr. bovea vriespunt. Vochtigheidsmeter : 80. Wind : West.- Waarschijnlijk te verwachten : Regenachtig weer. Morgen Zaturdag : Zon op 7.39 onder 5.48 (T. U.). Laatste Kwartier : 26 Oetober. Aldaar te bekomen : brillen en neusnijpers, h««ii-mulateurs, moteurs, «lektrieke lampen, enz. Borgerhout — Zondagdienst apothekers. — Op Zondaj 27 Oetober 1918, zal de apo'heek van A. Wykmans, Turnhoutsehebaan 381, geopend blijven. Op Vrijdag 1 November (Allerheiligen) zal de apotheek van J. Govaerts, Turnhoutsehebaan 250, geopend blijven. 8TERFGE V ALLEU f In ons vorig nummer hebben wij in 't kort nog kunnen vermelden, dat de hcer René Jans, destijds gehecht aan het dagblad La Presse, na eene kort-stondige ziekte in den Heer ontsliep in den nog weinig gevorderden leeftijd van 30 jaren, nalatende in de grootste droefheid zijne echtgenoote en kinderen, zijne ouders, broeders, zusters en verdere familieleden. Begaafd met een helderen geest, vol iever, dienstvaar-digheid en toewijding voor de zaken hem toevertrouwd, genoot hij eene algemeene en welverdiende achting, die tôt uiting- kwam bij zijnen lijkdienst, door eene ontelbare menigte bijgewoond. De offer in de kerkduur-de tôt na de Nutting. Aan de diep beproefde familie, in 't bijzonder aan zijnen vader M. Jos. Jans, bieden wij onze innige deelneming in dit roor hen zoo onver-wacht en pijalijk verlie». I

Er is geen OCR tekst voor deze krant.