18 April 1914 W 16 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en OnafhankeHjk Kaîholiek volksgezind weekblad voar Vlaamsche en Âlgemeene Belangen iniSCHRIJVIIVG»PltIJS Voor een jaar ..... fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vôàr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingevoacht tôt Vrijdag avond. Afzonderiijke aummers v&n dit blad zijn te bekomen ten orweE bureeie, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaa;; 43, te Borgerîiout. mn ii(>i\i>i (;i i5\ Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging „ 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie H4VA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andero aankondigingen ten bureele Carnotplnnta (Laar) «S. Bor^erhuut'Autwerpeii Inschrijvlngsprijs aan 't ¥laamsch Hbelal, van ■ heden lot âi December. j 11-. 3.2>0. Huizen en Kazernen s De woningnood w.ordt in de groote j steden ver&chrikkelijk groot. De kleine S huizen, voôrai de werkmanshuizen, ; verdwijnen bij groote getallen, zoodat jj menig werkmansgezin nog moeielijk s een onderkomen kan vinden. Ook ! andere standen lijden daardoor, in het bijzonder de kleine burgerij en de kleine bedienden-wereid, want de huur-prijzen stijgen buiten verhouding van hunne winsten. ~ir * ¥ Op dien toestand wordt sinds jaren f gewezen, maar er kornt weinig of ? geene verhelping. De wetten op goed- ^ koope burgers- en werkmanshuizen j zijn met een edel doel opgevat, maar zij komen toch moeielijk tôt stand en zijn gewoonlijk slechts een druppel in de zee. De woningnood is zôô 'groot, dat er waarlijk dringende en âlgemeene maatregelen dienden genomen. ■je * # En hier springt het sefFens in 't oog en 't wordt door de Soeialisten waar-genomen om het volk op te hitsen en op te ruien tegen de bestaande instel-lingen, — dat de Kamers toch zoo gemakkelijk geld, miljoenen stemmen voor kazernen, forten en kanonnen, en niets afdoende weten te verrichten ten bate van 't volk. Tegenover hen zijn de eigenaars van werkmanshuizen, door de Soeialisten « huisjesmelkers « gehee- ten, nog weldoende en brave lieden. * * * Inderdaad, indien zij niet bestonden, ( zouden duizenden werklieden geen < onderkomen vinden, vermits de Staat zelf er niet voor zorgt en miljoenen ' verkwist aan nuttelooze zaken en ( instellingen, die geenen intrest opbren- ; gen maar integendeel veel intrest i verslinden. Het bouwen van werkmans- i woningen zou nogtans een redelijken ' intrest afwerpen en het volk verkleef- ' der maken aan de Staatsinstellingen. ] * * * i Er wordt dikwijls gewezen op de ■ hartvochtigheid van huisjesmelkers, : maar dit verwijt is niet altijd gegrond. < Indien er een ongelijk bestaat, dan is j dit gewoonlijk langs beide zijden aan te ; treffen. Oogenschijniijk trekfken vele ( huisjesmelkers een grooten intrest van ' hun geld in werkmanswoningen omge- zet, maar zij hebben ook met vele ■ nadeelen af te rekenen. Zij verliezen ! * doorgaans nog al veel aan huur, en 't gebeurt niet zelder dat, wanneer huurlingen er uit trekken, deze ailes j mede nemen wat draagbaar of verstook- ] baar is : deuren, ramen, trappen en ] aile houtwerk. ' * * * , Dit wordt nu ook besproken betrek- J kelijk de moeielijkheid die er bestaat, ' om voor groote werkmansgezinnen een ^ onderkomen te vinden of een huis in f huur te krijgen. De schade die zij 1 aan de eigendommen toebrengen, is 1 zoo groot, dat menig eigenaar er voor terugschrikt, niet uit haat tegen kinde-ren, maar uit vrees voor den sleet en voor zijn kapitaal. j * * * i Dit blijkt zelfs eene âlgemeene ziekte J te zijn, want in vreemde landen worden ( dezelfde toestanden aangeklaagd. Een i burger van Berlijn steekt de schuld op de Soeialisten, die het volk opstoken tegen de eigenaars, en er een gebod van maken niet alleen de bazen te judassen ! en te sabotteeren, maar ook hunne • huizen te beschadigen. Vroeger, zegt die burger, hielpen de ouders mede in " het beteugelen hunner kinderen door \ hun eerbied in te prenten voor ander- ; mans goed, maar nu stoken zij hunne kinderen eerder op om slecht te doen ' en zich als moedwillige vernielers en « sabotteurs » te doen gelden. * ** ~ Wat er van zij, het vraagstuk der ) werkmanswoningen zou, geheel of * gedeeltelijk, eene Staatszaak moeten j zijn. De Staat kan zich met een kleinere j intrest te vreden stellen dan bijzondere eigenaars, hij kan beter toezicht uitoe-fenen en de tucht handhaven. Eigenaars en maatschappijen kunnen zoo niet handelen en niemand kan het kwaêlijk nemen, dat zij hunne belangen waar- nemen en hun geld vrijwaren. * * * Ten slotte mag het nog eens herhaald worden, dat de Staat voor de onkosten niet dient te wijken, vermits hij seflens miljoenen vindt voor kazernen en andere nuttelooze en schadelijke instellingen. 't Is eene zaak die spoedig riiende opgelost te worden en niet met den langen arm, gelijk het gewoonlijk gaat. De uitbreiding en verfraaiing van /intwerpen brengt inkrimping van werkmanswoningen mede ; de over-heden weten zulks sinds jaren en toch hebben zij tôt heden in dien dringenden nood niet voorzien. Er zijn geene huisjesmelkers genoeg om dien toestand te verhelpen. J. L. DE Î0ESTAÔ HIER ETELDERS VRANKRIJK. — De kiesstrijd is volop in * *ang. De kerkhatende partij tracht de laatste l schandalen ten haren laste ontdekt, te doen jj ?ergeten door te schreeuwen over het ■■ cleri- ; îaal » ofkerkelijk gevair, omdat de Katholie- f ieo thans het besluit hebben genomen hier en !-laar krachtdadig op te treden. 't, Is Minister f VIai.vY (slecht leven ?) die den toon geeft. Of de \ siezers met dien uitvlucbt zullen te foppen zijn, 5 )Iijft af te wachten. De kerkhaters hebben nu ! )ok af te rekenen met de gematigden hunner 1 îigen partij, door Briand en Barthou aange- S ?oerd, en dit zal eene groote streep door \ lunne rekening geven. Intusschen wil Caillaux ook de openbare \ neening trotseeren, door zich neg als kandidaat \ foor te stellen. Zijne drukking op 't gerecht, j :ijn aanspannen met Rochette, den miljoenen- f lie/, zoo min als de moord door zijne vrouw | ^epleegd, schrikken hem at. De scoaamte is er I >eheel en al uit en de verwereldlijkte zedenleer | »eeft hier een staaltje van hare deftigheid. In \ ;een land der wereld zou zoo iets geduld f worden, zonder dat het volk in opstand kwame. \ Prins Napoléon, man van prinses Clemen- f pine van België, doet een beroep op de volks- i itemming ten voordeele van zijnen eigen ; s'inkel. ENGELAND. — De herkiezing van Minister ^squith zonder strijd, is eene gevoelige neer- I aag en veroordeeling voor de vijanden van :erlaud. Nu hadden zij toch de kans het volk ■ >p te ruien,tegen den Minister, die Ierland wil J /rij maken ondanks de onverdraagzaamheid en ; Iweepzucht der Protestanten, die zich anders I îitgeven voor min dweepziek. min onverdraag-:aam dan de Roomscheri. De herkiezing van M. Asquith is te^ens een ■ gevoelige slag voor de soldatenpartij, die baar ;eweld boiren den volkswil en boven de ? jiretgeving wilde plaatsen. M. Asquith, thans ï Minister van Oorlog, zal die oproerlingen wel veten te bedwiDgen. ! RUMENIÉ. — Koning Karel van Rumenië, : lie eene slimme maar valsche roi speelde tegen \ Bulgarie, beweert tbans dat de oorlogen niet s neer geëischt worden door de Koningen, maar ' yel door het volk ; dat de laatste oorlogen der * 3alkanstaten tegen Turkije, zoowel als de >orlog van Bulgarie tegen Grieken en Serviërs, egen de goesting van Czar Ferdinand door i bet volk zelf wierden opgedrongen Zoo weten die heeren altijd een doeksken te vinden voor 't bloeden, en hier is er veel bloed gestort en } dit moet dus ten laste van 't volk zelve gelegd worden. —o— DUITSCHLAND. — De brief van den Keizer tegen het Roomsch geloof, waarvan de echtheid in twijfel wierd getrokken, blijkt thans geheel en al valsch te zijn De bladen die tiezen brief hebben afgekondigd, zullen vervolgd worden. —o— SERV1Ë. — Een îief-r Liouba, heeft aan den Staat vier miljoen vermaakt ten voordeele van 't leger. Hij is nu onder kronen begraven. De man hadde wellicht beter gedaan die miljoenen te beschikken tôt liefdadige doeleinden. MEXICO. — Het blijft nog immer spoken in Mexico. Het ziet er duar zoo lief uit als in Portugaal. Moorden en branden staat aan de dagorde en toch komen de Vereenigde Staten er niet tusschen, tenzij onderduims om wapens te leveren en het spel nog meer in de war te iielpen. Pax Si E 8 -, <3 vWh. ... a fi Uit de bazettenwereld M. Van Calster, de gekende Antwerpsche briefwisseiaar der Chronique, is te Antwerpen overleden. De eerw. pater Perier. Jesuiet, heeft hem in zijne laatste oogenblikken bijge-staan.M. Van Calster was een onafharikelijk man, die dikwijls zijne eigen partijgenooten op den rooster legde eu aan zijn blad vele diensten bewees. Hij was slechts 61 jaren, geboren van Hasselt, maar ongelukkiglijk een gestainpt PranskiljoD. ¥ * ¥ De zaak van Helmet, Schaarbeek, is nog niet uit de voeten. Liberale bladen wroeten zoo gaarne in vuile zaken, dat zij reeds herhaalde-lijk veroordeeld zijn voor laster tegen eenen broeder. Een hoeveknpcht die ook valschelijk beschuldigd wierd, heeft nu eveneens het blad La Sambre tôt 300 fr. schadevergoeding doen veroordeelen. * * * Het congres der Soeialisten, verleden Zondag te Brussel gehouden, heeft het nieuws nopens Volkslribuun en Werker bevestigd. Beide bladen zullen versmolten worden onder eene en dezelfde Socialistische mufs. Het zwemmen tusschen twee waterkens heeft aan het driemanschap der diamantslijpers geen geluk aangebracht. Hildebrand LEVENS8EELDEN | XVIII Willem Pau wel s wil een tijdschritt stichten Schrijven is een soort, koorts. Op zekeren dag toen Willem Pauwels — de Willem met grijze hairen, wiens portret en ; levensbeschrijving zoowat overal reeds ver-schenen was ; en dat is het summum der « be'roemdheid » in onze dagen — bij zijne schoonzuster zat en naar Uustje wachtte, legde bij haar uit wat « schrijven " eigenlijk is. — « Zie, mcishe, sprak hij. ailes is behoefte in het menschelijk leven : de mensch is, lichamelijk en verstandelijk, un tuyau ouvert aux deux bouts. Eten en drinken gaat er langs boven in, wordt in de maag verwerkt, en \ komt er langs onder uit. 't Is zoo ook met de \ gedachten : ze komen langs oog en ooren in, ; worden in het hoofd verwerkt, en komen er ; langs de vingers uit. 't Is van moeten, kind, -! 't is vau moeten. Studeeren is eten en drinken, ^ en schrijven is... » Eigenlijk genomen, heeft een schrijver geen j verdienste, ten ware dat hij een « brood-schrijver » is die alleen werkt « om 't lieve geld ». Maar dat zijn de schuimloopers der papierbekladders. Een echte kribbelaar moet schrijven, willen of niet, wanneer de behoefte \ i daar is ; evenzeer als men moet eten wanneer de maag begint te knagen, moet drinken i wanneer mond en keel wat al te droog zijn, • < zich moet terugtrekken waar de Koning te voet gaat, op gevaar van... Juist, dat is het! < Nu, van jongs af zat onze Wim met die « behoefte » geplaagd — dat is het rechte woord —, en daar elke buginneling den duivel ! bij de hoornen moet grijpen om toch iets gedrukt te krijgen, staat het vast dat zoo'n i kerel er op uit is om « een eigen bla l » te s hebben, waar hij kan in schrijven naar harte-lust... zoo er maar inschrijvers genoeg zijn om de kosten te dekken. ; Een eigen tijdschrift !... Hoofdopsteller zijn !... 't Was om van te watertanden. Op zekeren dag bevond onze Wim zich met drie schoolgezellen in de kamer van een hunner. Na in gloedvoile woorden de « nood-zakelijkheid » uiteen gedaan te hebben van een nieuw studententijdschrift in de wereld te zenden, werd er met âlgemeene stemmen beslo-ten, dat eene nieuwe ster aan deo hemel der Vlaamsche Beweging zou beginnen te scbijnen, onder titel : ALGEMEEN STUDENTENBLAD. Dat was reeds een feit op zich zelven. Maar nu moesten er middelen gezocht worden 1°) om dien hemel te bereiken ; 2°) om die nieuwe ster er aan te hangen. Prospectussen laten drukken, was voor alsnu de hoofdzaak. — Wim was nog in dien gelukkigen tijd dat de ondervinding hem nog niet geleerd ha'd wat pastoor Mervillie zoo leuk op de prospectussen van zijn Evangelina liet drukkeu : «En werpt mij, als 't u blieft. m de scheurmande niet!» — En iedereen keer.le z'n zakken om met het gelukkig gevolg, dat er twee frank bijeen gebracht kon worden ! Het « maatschappelijk kapitaal •> van het Algemeen Studentenblad, bedroeg dus bij zijne stichting twee heele Iranken ! Dat beloofde ! Aanstonds werd Jantje v. M., die elken dag over en weer ging naar Antwerpen, belast met bij Hein Kennes — die de specialiteit had van Vlaamscbgezinde uitgaven — aan te vragen wat 200 prospectussen op ééoe zij de bedrukt, wel zouden kosten. Wat geluk ! voor 2 fr. konden ze die krijgen ! Nu aanstonds aan 't wroeten met hun vieren om den tekst kkar te krijgen... 't Ging moeielijk, maar toch, Wim zette er zoodanig z'n houfd op — hij was imtners « letterkundige »! — dat weldra een velletje tekst gereed was om aan de geenszins in afwachting verkeerende menigte te laten weten. dat de Vlaamsche Beweging een « orgaan der jongere Vlaamsche Bewegers » rijker geworden was... Kort daarop keerde Jantje v. M. uit Antwerpen terug met het pakje gedrukte kennisgevirigen. Nu moest er aan 't werk gegaan worden. Eerst een cahier genomen en daar de getallen van 1 tôt 1000 ingeschreven... Hoe die 200 prospectussen 1000 inschrijvers zouden kunnen aanbrengen, dat werd niet eens besproken, maar zeker was 't dat er duizend zouden komen. Als ge nu toch onnoozelaifr in de ziel zij t, eh ! Ieder nam vijftig briefjes mede om « propa-ganda » te maken, en nu ging het spel voor goed aan den gang. Ze zouden « persooniijke propaganda »> maken, want ...postzegels kosten duur, en de kas van de onderneming was droog, zonder hoop ooit nog bevochtigd te worden. Wim, die in âlgemeene zitting tôt hoofdopsteller van 't nieuwe biad was benoemd geworden, vond. zeer verheugd, drie inschrijvers, en Jantje v. M. één. Dat maakt al vier. en met de vier stichters was het acht J Er moesten er nog maar 992gevonden worden, een kieinije ! Veertien dagen verliepen... 't Vlotte niet... Wim schepte al z'n couragie bijeen, onthield zich twee middagen van eten, en met het aldus gespaarde geld kocht hij postzegels, waarmede bij prospectussen rondzond. Het bureel was gevestigd bij Hein Kennes, en schier aile iagen trok Jantje v. M. langs daar om, ten 3inde de correspondent in ontvangst te nemen... die nooit of idrnmer komen zou. Dat was wat al te erg 1 Twee dagen vasten [lit liefde voor de Vlaamsche Beweging en voor ie Vlaamsche Lètterkunde — O Vlaanderen ! bloos over uwe schandelijke onverschilligheid ! — en niets ervan komen ! Ja. dat liep nu toch wat âl te zeer over zijn hout ! De vergaderingen pan den « bestuurraad » roken er naar : verbasterd ras », « ontaarde landgenooten », « onverschillige Vlamingen », « miskenning 3ener edele poging » was er schering in inslag. In dien tijd was — hij is het nu nog, meen k — D1 A. Laporta van Lier, een der hoofd-mannen der Studentenbeweging. Wim werd bij aem uitgenoodigd om de belangen van het klgemeen Studentenblad te bespreken, en Dr Laporta toonde zich zoo nuchter, zoo practisch, zoo weinig geestdriftig, dat Wim "eeds het Algemeen Studentenblad in zijn perkropten boezem opsloot. Had die doctor hem au niet gevraagd of er al medewerkers waren < in aile Vlaamsche gestichten ». zooals de jmzendbrieven luidden? En of hij wel wist svat hij aanstak ? En of hij meende dat er nschdjvers genoeg zouden komen? en of... ? ;n of... ? en of... ? Dat waren nu eens vragen ! Daar zou immers 1e tijd op antwoorden ! Wat er ook van zij, de volgende « bestuur-?ergadering » was heel onstuimig, en 't ictieelde niet veel of er werd gevochten. Daaruit kunt ge opmaken dat er een nieuw Deroep op de.) portemonee gedaan werd. Het >lot van ailes was, dat Wim alleen ailes zou ?oortzetten op eigen risico... en dit besluit werd door de vier « stichters » — in dubbel, u. b. — geteekend.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.