Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1079 0
01 december 1917
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1917, 01 December. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/gm81j98c2w/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

BORGERHOUT, 1 DECEMBER 1917 ÎO Centiemen Nr 48, 40® Jaar HET VLAAMSCH HEELAL Weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen leder het Zijne De onrechtvaardigheid waarover wij thans zooveel hooren klagen, komt uit-sluitend voort uit de verwaarloozing van den stelregel leder het Zijne, hetgeen eene omschrijving is van het gezegde van Christus : « geef aan César wat aan César toekomt, en aan God wat aan God behoort. » Dit diende niet enkel in acht genomen in de gewone zaken van het menschelijk leven, maar ook in al andere, zelfs van onstoffelijken oi zedelijken aard. VÎT * ■¥ Hier te lande konden velen niet altijd hun recht doen gelden, omdat de open-bare besturen hun eigen zin volgden. Deze vergaten maar al te licht, dat ieder recht heeft op het zyne, en dat het aan-gehaalde gezegde ook beteekende : « geef aan den Staat wat aan den Staat toekomt, en aan het volk wat aan het volk behoort ». Die wijze en eerlijke stelregel wierd vooral verwaarloosd en zelfs moedwillig miskend in zake van de taalrechten der Vlamingen en van andere behoeften van het Vlaamsche volk. * * j*. In meer andere omstandigheden wierden rechtsmiskenningen wederzijds gepleegd tegenover Katholieken of andersgezinden. De openbare machten konden er niet toe besluiten volstrekt eerlijk te wezen, uit-gaande van het gedacht : dat zij alleen de waarheid en het algemeen welzijn in pacht hadden. Zij regelden ailes naar hun eigen zin 'en volgens hun eigen profijt. , » * » Onder opzicht van gewone eerlijkheid lieten zij ook veel te wenschen, zij handel-den met de openbare gelden alsof deze hun persoonlijk eigendom waren en kenden gunsten toe, die alleszins in strijd waren met eene welbegrepen eerlijkheid. Dat zoo iets een slechten indruk moest maken en een nadeeligen invloed uitoefenen op 't gemoed van anderen, is voldoende gebleken uit het teit, dat ook in zekere bedienden wereld geene stipte eerlijkheid in acht genomen wierd. * * * Het moet nu niemand verwonderen dat die indrukken en die invloeden heden ten dage zelfs tussclien het volk worden waar-genomen. Indien iedereen het leder het Zijne wilde in acht nemen, dan zou er geen woeker zijn, dan zou er niet gestolen worden, dan zou iedereen veilig leven en teyens op goede trouw en hulp mogen rekenen. Nu echter is iedereen wan-trouwig en ziet nog meer kwaad gebeuren dan er werkelijk is. v- *' # Heb- en ikzucht beheerscht het gemoed van woekeraars en oneerlijken. Zij ver-geten dat zij daardoor te kort doen aan anderen en hunne handelwijze eene onge-oorloofde daad is. In plaats van « ieder het zijne » te geven, nemen zij voor zich zelven twee- of drijmaal meer. Geene enkele wet, geene enkele zedenleer kan hunne rooverij goedkeuren. * * * Die heb- en ikzucht is ook de oorzaak van groote volksrampen, van oorlogen, omwentelingen en oproeren. Het « ieder het zijne » wordt dan geheel onderdrukt en die mistoestanden leiden tôt aller-hande miskenningen, ook in 't gewone leven der burgers. Wanneer de wereld-oorlog tôt zijn einde zal gekomen zijn, zal er heel wat moeten gekuischt en gezuiverd worden, om de eerlijkheid in aile standen ietwat te doen herleven. * * # Menschelijkerwijze zal het bijnaonmoge-lijk zijn ailes terug in het goede spoor te brengen, maar met goeden wil en yereenigde krachten zal er toch eene groote verbetering te bekomen zijn. Dit zal afhangen van de goedgezinden, indien îij hunne wilskracht en hunne ervaring :en beste willen gebruiken tôt herop-aeuring van het volk en door eerbied in :e planten niet alleen voor stofïelijke, naar ook voor allerhande zedelijke belangen, die nauw met de heropleving en de welvaart van handel en nijverheid ver-Donden zijn. * * * In aile standen, in aile besturen is dit îeropwekkend doel het best te bereiken loor « ieder het zijne » te geven, door îenieders rechten en belangen te eer-nedigen. Zoo komt het volk terug tôt :en eerlijken levenswandel, wanneer de staat en de openbare besturen ook Jtiunnen )licht doen, door de stipste eerlijkheid te îandhaven in al hun doen en laten. J. L. i _________ 1 DE TOESTAND HIER EN ELDERS I . ; NEDERLAND. — Bij eene betwisting over de | Rijnvaart is gebleken, dat Staatsbesturen niet altijd î bekend zijn met de bepalingen van tractaten of over- ; eenkomsten, die een hoog Staatsbelang hebben. Dit | is onlangs voorgekomen bij het vervoer van grint j en zand naar België. Het Engelsche « Foreing | Office » (Ministene van Buitenlandsche Zaken) moest 5 Qienaangaande inliohtingen vragen aan Nederiand, < bij gémis aan kennis van zaken, alhoewel in dit | Ministerie uitstekonde rechtsgeleerden zetelen. Dit is j geen alleenstaande feit. Het is reeds meermaals | gebeurd tijdens dezen corlog, dat voorname Staats- ' lieden onwetend waren over aangegane verbintenis- \ sen, zelfs over hunne eigen wetten die deze of gene | aangelegenheid regelen of bepalen. ! 0 jj FRANKRIJK. — Als bevestiging van het Ministerie Clemenceau, heeft de Kamer hem met groote j meerderheid haar vertrouwen geschonken. Zyne j verklaring was tegen aile vredesopvatting en eene i bedreiging tegen hea, die tegen zynen wil zouden | handelen. Pax ) ____ I UIT DE 6AZETTENWERELD j Onze lezers hebben geiien, dat ons blad sl?chts met twee bladzijden mag verschijnen. Dit is een alsemeene maatregel voor ails dag- en weekbladen. Tevens mogen gewone aankondigingen daarin niet ; opgsnomen worden, maar ennel wettelijk voorge- il schreven bekendmakingen. Deze maatregel is slechts tijdelijk, tôt dater in de schaarschte van papier zal voorzien kunnen worden. ! . * . t Voor de aandachtige lezers van de bydragen over Boehen en Schrijvers zij gemeld, dat wij kortelings de reeks zullen voortzetten. Zij zal de volgende schetsen inhouden : 18. Henri Borel ; 19 Lodewijk Janssens ; 20. Lia Boudier-Bakker ; 21. Camille Flamarion ; 22. Eug. Zetternam ; 23 Paul Féval ; 24. Anna de Savorin Lohman ; 25. Louis Coupérus ; 26. Jan De Vries; 27. Lodewijk Van Mierop ; 28. Upton Sinclair; 29. Mevr. Van der Hucht. Dus eene leerrijke afwisseling van voorname Vlaamsche en vreemdo schrijvers. Hildebrand A.fzonderlijUe nummers van het .i' Vlaamscb Heelal » zijn te bekomen ten onzen bnreele, Carnotplaats ©S, Borgerhout Yoor Denkende Mensclieii VII. — Het Openbaar Onderwijs in den Belg-ischen Congo I Elks Staat die een zekeren roi wil vervullan in het werk der beschaving, en te dien einde het grondgebied van wilde of half wilde stammen in bezit neemt, laadt zware plichten ' op zijn schouders, die streng moeten volbracht. worden op gevaar van andersdns aan zijn roeping te kort te komen. Indf-rdaai, het eenig doel van een koloniseerend land moet zijn het geluk dar inboorlingen zooveel mogelijk te behartigcn ; wel is waar mogen er maatschap-pclgke of handelsbelangen bijkomen, docb die der bescbaving moeten steeds overwegend zijn. IOns België, sinds korten tijd slechts tôt het koloniale leven ontloken, heeft steeds dit grondbeginsel van strenge recbtvaardigheid vôôr de oogen gehouden, zelfs wanneer zijn | eenige rechten op den toenmaiigen Onafhanke-| lijken Congosiaat bestonden in het bloed, zoo kwistig door zijn kinderen onder Afrika's heete ' zon vergoten voor de belangen der beschaving. België heeft steeds begrepen dat het beste middel om een in de duisternis der barbaarsch-heid gedompeld volk te beschaven, bestond in het de gelegenheid te geven eenige opvoeding ta erlangen. En, niettegenstaande al de zoo talrijke moeilijkheden die de eerste baan-brekers niet konden ontmoedigan, werd kloek-mo«dig die zoo gewicbtige taak aangevat. Twee strekkingen waren voorhanden : de •ent die bet verstand onzer zwarte broeders earst en vooral wilds ontwikkelen, de andere die earst da zedelijke ontwikkeling wilde behartigen, om er daarna de verstandelijke mede te versmelten. In Nederlandsch-In<1ië heaft msn zich gedurende lange jaren bijna geheel met de verstandelijke ontwikkeling der Maleiers ingelaten, en het is slechts sedert korten tijd dat de in Indië verblijvende Neder-landers — of minstens toch een aaûtal hunner — niet schromen te verzekeren, dat men zoo-doende den varkeerden weg ingeslagan haeft. « Naast de veien echter die dat streven om ook den inlander uit de volksklas te ontwikkelen | toejuichen, ■> schreef me een zeer zaakkundige briefwisselaar, die te midden van het Maleische ras verblijtt, « zijn daar vele anderen die zich niet veel goeds voorstellen van de weinige uit-sluitende geesiesont wikkeling van een ras, dat in den stand althans door mij genoemd, zedelijk nog op een laag peil staat,.. Zij nu die vreezen dat er niet veel goeds kan voortkomeo, indien de inlander alleen wat onderricht van zuiver geestesaard geniet, zouden gaarne zien dat eerst met de zedelijke ontwikkeling van den inlander uit de volksklasse begonnen werd, of dat dez® althans hand in hand zal gaan met de verstandelijke. Van hun ouders en bloed-verwanten, die zelf nooii iets gelaerd hebben, noch op verstandelijk noch op zedelijk gebied, zullen de kindereD, ook al bezoeken zij de voor hen opgerichte scholen, niets kunnen leeren wat zedelijkheid betreft. Dus moeten die scholen ook in dàt opzicht tôt hun ontwikkeling bijdragen. « Het is toch een algemeen bekend verschijn-sel", » zoo gaat mijn achtbare briefwisselaar voort, « dat een weinig kennis, in de handen van zedelijk laag staandan, een gevaarlijk wapen worden kan. Hoogmoed, verwaandheid, heersclizucht, deze eigenschappen zijn maar al te vaak uitvloeisels van te weinig verstandelijke ontwikkeling. Want hos mear men weet, hoe meer men overtuigd wordt nog niets*te weten. En slechts uit zedelijke ontwikkeling kunnen geboreo worden de liefde tôt den naaste, het medegevoel met hulpelopzen en lijdenden ; dit ook doet huiveren om het geluk van den mede-mensch te vernietigen, zich zijn eigendom toe te eigenen, en geeft den afschuw voor al wat leugenachtig en bedrieglijk is. » » Mij dunkt dat zij, die zôô redeneeren, het waarlijk goed met den inlander meenen, want het ware geluk, dat wat blijft, vloeit toch alleen voort uit zedelijke ontwikkeling, uit zielseigenschappen. Wat helpt het al of men kan lezen, indien niet bet verstand en het gevoel beiden de keuze leiden van hetgeen men leest, ziften wat goeden invloed heeft, mooie gedachten wekt, tôt edele daden aanspoort, of neertrekt tôt lage, immoreele gedachten, of wreede handelingen. » » Dit verschijnsel heeft niet alleen plaats bij het ras waarover ik u schrijf. Is het niet eveneens in aile landen, waar de nog onontwikkelden niet tepelijkertijd verstandelijk en zedelijk ontwikkeld worden ? » Hoewel bij uiistekendheid koloniseerend land, is Nederl-md dus, in zijn beschasingswerk bij de Javaai sche en Maleische bevolking, in een gebrek vervallen dat ons jonge België, hoewel geenszins met kolonisatiewerk vertrouwd, heeft weten te vermijden van het oogenblik dat het zijn hand uitstrekte over het zwarte werelddeel. Zijn zendelingen, geholpen door verkleefde mannen, door bewonderenswaardige vrouwen, hebben er « het goede zaad » kwistig uitgestrooid ; aanstouds zijn zij begonnen met aan de zedelijke ontwikkeling te arbeiden van den nog op lager peil dan de Maleier staande Congoleesche inboorling Weldra heeft de Congolees zelf zich bij de eerste baanbrekers gevoegd, en dan ook was bat oogenblik gunstig aan de verstandelijk® ontwikkeling, begin-nan te werken. Laat enkelen ook met een eenigszins sadiek genoegen de zoogezegde wanbedrijven uitbuiten die den grond van Belgisch-Afrika zouden bezoedeld hebben. Wat zij echter niet weg-nsman kunnen, is de niât t® licht te schatten verdienste van den jongan koloniseerenden Staat, aanstonds den goeden weg gevonden en ingeslagen te hebben. En moasten zelfs de voor-gewende misdaden wezenlijk waar zijn, dan zou men ze nog maar enkel kunnen aanzien als euveldaden van enkelingen, in tegenstrijdigheid mat de bestaande wetten, en die da wijze raad-gevingen en de kostbare voorbeelden van het moederlaud met de voetan zouden vertrapt hebben. Yours Verrolgt mm msm » > I o v « Ifc Z 1 C M T K.rediet | In den handel en de nijverheid is het krediat I® of da regeling der rekeningen op korten of langen tijd, geheel afgeschaft. Ailes moet betaald worden met gereed geld, zonder korting en bovendien vijf- of tienmaal duurder dan vroeger. Zoo iets moet bij velen eene groote be emmering te weeg brengen, te meer daar zij zelven niet op dezelfde wijze kunnen bandelen en nog krediet moeten verleenen zoowel als vroeger. Het afechaffen van het krediet voor huis-houdelijktî aankoopen heeft echter zijn nut. Vroeger wierd er maar al te vaal op krediet gekocht en vale lieden staken zich daardoor tôt over de ooren in de schuld. Dit gebeurde in 't bijzonder voor pracht-artikelen en andere overtolligheden, die heel wel konden gemist worden. Overleg en vooruitzicht gingen daardoor geheel te niet, zoodat velen geene de minste rekeniug meer hielden van hetgene zij mochten of konden uitgeven, volgens de eenvoudigste begripperi der huishoudkunde. Weinigen ook hielden rekening van die uitgaven en stonden geheel terneer geslagen wanneer het uur der vereffening was aan-gebroken,Zal dit in de toekomst, wanneer vrede en welvaart zullen weerkeeren, beter in acht genomen worden ? 't Is te hopen, want de tegenspoed van heden ten daga is eene leerschool voor klain en groot. WEKELIJKSCH VERSLAG Borgerhout Hfellc Nu de eieren zoo duur zijn — fr. 1.10 het stuk, — komt de melk van den Gemeenielijiien Bevoorra lingsdienst goed te pas. Deze onge-roomde melk kost een frank den liter, dus minder dan een ei, en is veel voedzamer en nuttiger, bijzonder voor zieken of voor ver-slapte lieden en kinderen. Deze melk wordt ook aan huize besteld, wanneer men er regal-matig voor ingescbrevan is. St-Niklaasfeest Inschrijvingslijst voor de zieke kinderen in 't Gasthuis St-Erasrxius : Bedrag der vorige lijsten fr. 95.50 Mevr. F. Bollens 5.— Alfred Martougin 10.— C. V. M. 5.— Maurice 5.— J. Luyten 5.— J. Peeters-Verbeeck 10.— Mej. Van den Eynde 2.50 Janssens Gebr. 5,— Jan Mauw 5.— Van wege den liefdadigen kring Broeder-min, onder eere-voorzitterscbap van M. Alfred Martougin (zetel Turnhoutschebaan 151) ont-vingen wij vijf schoone poppen, overgebleven uit de tentoonstelling van 13 tet 30 Mei gehouden ten huize van de heeren Masquelier, alsook nog zeven kleine voorwerpen als speel-goed.Wij danken deze maatschappij voor deze schoone gift. Het bedrag der inschrijvingen voor het St-Niklaasfeest laat te wenschen. Verleden jaar hadden wij rond dit tijdstip reeds 300 fr. ontvangen. Thans slechts 148.00 fr. Gelukkiglijk is er nog eene week die ons van het feest scheidt, zoodat vele achterblijvers nog kunnen bijdragen. Wij hopen deze week dus nog vele giften te ontvangen. Op voorhand dank aan de milde gevers. Lezen Om de leeslust zijner leden nog meer op te wekken, heeft het bestuur van de Volksboekery van den Katholieken Werkmanskring en het Davids/onds, Leopoldstraat 59, ee'n bijvoegsel bij de boekenlijst gevoegd, bevat-tende ruim elf honderd nieuwe of hernieuwde werken. Het is gevolgd door nuttige aan-bevelingen voor den lezer, door de verordening, door eene inhoudstafel en door eene duidelijke aanwijzing hoe de lezer op zijne kaart de gewenschte boeken moet aanduiden. Heel nuttig en practisch voor bestuur en lezers. V ooi'di'îicliter» Het Land- en Tumhouwkomiteit van Borgerhout ricbt eene reeks voordrachten in over groententeelt, te geven door M. Jozef Ickx, tuinbouwkundige te Brasschaat, aangesield door het Ministerie van Landbouw en Openbare Werken. De eerste voordracht zal gegeven worden den 9 December 1917, ten 11 1/2 toren-uur, in 't lokaal Den Eenhoorn, Turnhoutschebaan 343. Eene lijst der verschillende voordrachten is kosteloos te bekomen bij M. Aug. Van Santvliet, Raapstraat 2. Eenieder die belang stelt in land- en tuin-bouw, wordt aarigezet deze voordrachten of onderwijziQgen bij ta wonen. Er is daar veel bij te leeren in 't belang der volksvoeding en van de behoeften der huisgezinnen. Reporter Volkevoordrachten Gesehiedenis en Œkonomie der Zeevisscherij. — In de XIV* e^uw ontstond in Vlaanderen de zeevisscherij, gedurende de Troebelen der XVI» eeuw ging ze te niet, kwam terug op tijdens het Oosten-rjjksch Tijdperk en herleefde in 1815 door het " Premiestelsel, dat gehandhaafd werd tôt in 1865. Sinds dit werd afgeschaft, is de zeevisscherij niet meer vooi uitgegaan : het getal zeevisschers is nu slechts 2,000, terwijl in andere landen hun aantal gedurig toeneemt en in Noorwegen tôt 100,000 klimt. Heer K. Waternaux toonde ons daarna d« verschillende gebruikte booten : de stoomtreiler, de motor-vischsloep, het schipje, den kotter, de sloep. W« leerden het harde kampen kennen van den visscher om het dagelijksch brood. Daarna schetste spreker ons het belang der zeevisscherij voor ons land. Het is «ene ratu'irlijke beiigheid voor de kustbewoners, een goedkoope aanvjer van voedingsmiddelen, eene leerschool voor zeelieden. Wenschelijk is de zeevisscherij aan te moedigen, havens en spoorlijnen te haren dienst in te richten, vakonderwijs als het werk van de « Ibis » door Prins Albert gesticht, te steunen ; den visscher een menschelijk bestaan te verschaffen en tegen ongeval en ouderdom te verzekeren. Dan zijn nog goede dagen te verwachten. Spreker haalde met zijne weldoordachte, geeat-driftig geuite studie, ze«r veel bijval. O. Ditor lL,eening van Borgerhout, van 1886. — Uit-gekomen nummers bij de trekking van 6 November 1917 : 370 388 390 1053 1117 1405 1519 1903 1928 1994 2022 2215 Controolvergadeflngen voor de dienst-plichtigen van Borgerhout, maand December : Den 10 December, de bezitters der kaarten van 1 tôt 2 000 ; Den 11 December, van 2,001 tôt 4,200; Den 12 December, van 4,201 tôt 6,800. Telkens ten 9 ure 45 m. (Duitsche Tijd), lokaal Handelsbeurs. Gemeentelijke Magozifnen Gemeente Borgerhout. — Dienst van Bevoorrading Van 3 tôt 8 December 1917 : a) Door bemiddeling van de winkeliers : Broodsuiker. — 550 gr., fr. 0 69. Houtschoenen, vrouwen- en kinderpantofiMs, vil-ten zolen. — Opgelegde groenten. — Prijslijst in de aangenomen winKels. In het Gemeentelijk Maqazijn der Appelstraat : Ajuin. — 1/2 kg., t'r. 1,60. Esko (koffie-surrogaat). — 70 gr., fr. 0.34. Hervekaas. — fr. 1.10 tôt fr. 2.70. Kaas van Hoei. — 200 gr., fr. 1.40. Koolrapen. — Twee kilos, fr 0.14 den kilo. Opgelegde eieren. — Een ei. fr. 0.70. Waschpoeder Cristal. — Pakje 250 gram, fr. 1.20. "Waschpoeder Goliath. — Pakjes 250 gram, fr. 0.351 Zachte waschzeep. — 200 gr., fr. 1.28. Zout. — 5 kilos, fr. 0.25 den kg.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad behorende tot de categorie Katholieke pers. Uitgegeven in Borgerhout van 1878 tot 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes