27 Mei 1916 Nr 22 39e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrii en Onafhankeliik Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IX8CHUIJVTIi\GHI'HIJH Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in b den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihélen en mededeelingen moeten -oôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. ■j Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AANKONDIGIN6EM Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de A.gencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 6S, Borgerhout-Antwerpen DINGEN EN TIJDEN Het verjaringsfeest van den wereld-brief Rerum Novarum zal nieuwe bedenkingen in 't midden brengen betreffende den toestand der zaken. Deze wereldbrief behandelde hoofdzake-lijk de Nieuwe Dingen op den voor-grond gebracht door den strijd voor een menschwaardig bestaan, terwijl nu aller aandacht gevestigd is op de Nieuwe Tijden die de toekomst in 't verschiet doet ontwaren. * * * Die « Nieuwe Dingen » en « Nieuwe Tijden » zullen denkelijk samengevat worden in de nieuwe wendingen van de verschillende opvattingen en bewe-gingen, die voor doel zullen hebben het volk op te beuren en een bestaan te bezorgen, dat vrede en eendraeht in de verschillende landen zal ondersteunen. Een volkomen vrede zal er nooit bestaan ; er zullen altijd ontevrede-nen, hebzuchtigen en misdeelden zijn, die zich onderling zullen benijden en bevechten, maar tocb kan de vrede zoo groot zijn, dat de strijd der misnoegden geen gevaar meer zal opleveren voor den Staat of de Samenleving. * * * Wanneer wij in gewone tijden de menigte dooreen zagen krioelen en wemelen, dan kwam bij velen het gedacht op, dat het een wonderlijk iets was dat al dit volk van de voortbrengst van den een of anderen arbeid moest leven. Dat zulks mogelijk was, grensde aan het ongelooflijke, maar wat moeten wij er nu van denken, nu er duizenden, honderdduizenden zijn die zonder arbeid toch moeten leven ? En dit ailes gebeurt nogtans zonder al te groote stoornissen in 't gewone leven. De opofferingen daartoe zijn stellig groot, maar het bewijst dat in de toekomst nieuwe regelingen kunnen getroffen worden, om ailes zoodanig te schikken, dat er van geene algemeene ellende zou kunnen spraak zijn. * * * De wereldbrief Rerum Novarum wees den weg aan, om de algemeene ellende door een familieloon of door andere middelen te verhelpen. Weinig is er naar geluisterd. Enkele instellin-gen van algemeen nut kwamen er door tôt stand, die aldra van het ware doel afweken en eerder nadeelig dan voor-deelig inwerkten. Velen zelfs die de eersten moesten zijn om de gegevens of voorschriften van dien brief na te leven, wisten deze te verijdelen of naar eigen goeddunken uit te leggen. * * * In zake van « huur en loon » hebben wij andermaal gezien en ondervonden, hoe weinig rekening sommige lieden houden van eerlijkheid en verplichtin-gen. Menschen die heel wel kunnen betalen, trekken partij uit voorschriften die alleen met een goed inzicht en uitsluitelijk ten belange van minbegoe-den zijn in- en uitgegeven ; van uitzon-dering maken zij een algemeenen regel. Anderen maken van de omstandigheden misbruik om minder loon te betalen en aldus profijt te trekken uit eenen toestand, die door zich zelven reeds hard genoeg is voor minbegoeden. Zij die schermden met het Rerum Novarum tegen anderen, kwamen meermaals aan hunne grootste verplichtingen te kort, bijzonder door mededinging te ondersteunen of te verwekken, in plaats van deze te bestrijden. *** Die lieden stellen zich op dezelfde lijn als de woekeraars in levensmiddelen, die enkel hun eigen belang en hunne hebzucht te raden gaan. Zij kennen zoo min vaderlandsliefde als volksliefde, en ondermijnen thans in aile landen de stevigste grondvesten van den Staat. Zij houden geene rekening van «Nieuwe Dingen » of « Nieuwe Tijden » ; zij trotseeren aile vermaningen, dreige-menten en strafFen om tôt hun doel te geraken : rijk worden ten koste van 't algemeen, ten koste van 't volk, ten koste van den Staat. * * * Wanneer men dit bedenkt en over-weegt, komt men tôt het besluit, dat er nog veel te doen is om het begrip van eigenwaarde en rechtvaardigheid in de verschillende standen der Samenleving wortel te doen schieten. Het is een eeuwig herbeginnen om van de menschen redelijke schepsels te maken, om hen te leeren dat zij allen broeders zijn en de gedragsregel : allen voor één, en één voor allen, beter diende nageleefd te worden. Het herdenken van het Rerum Novarum zou bij velen betere gevoelens moeten opwekken, bijzonder bij hen die op dit gebied als voorbeeld moesten dienen. Door eigenwaarde en rechtvaardigheid zou aile bedrog moeten vermeden worden, alsmede aile bena-deeling van den evenmensch. Tegen dit ailes wordt veel gezondigd blijkbaar bij gebrek aan overweging en nadenken, door onbewustheid en ontoerekenbaar-heid, maar toch nog het meest door hebzucht en afgunst. * * * De « Nieuwe Tijden » die in aantocht zijn, moeten dit ailes goed maken. Uit het mengelmoes der tegenstrijdige gedachten zal onvermijdelijk de waarheid te voorschijn komen, en met de waarheid ook de daadzakelij ke herleving van aile goede eigenschappen. Wij hebben destijds gesproken over de zeven vette jaren die blijkbaar door zeven magere opgevolgd wierden ; wij hopen dat er geene zeven jaren zullen noodig zijn om ailes te herstellen en de grondvesten der « Nieuwe Tijden » stevig bevestigd te zien, ten belange van 't algemeen welzijn en den vrede tusschen de Staten en volkeren, alsook tusschen de verschillende standen der Samenleving. J. L. I DE TOESTAND HIER EN ELDERS NEDERLAND. — Het Ministerie beleeft vele moeielijkheden om verkoopers en verbruikers niet te krenken. Wat gunstig is voor de eenen, is doorgaans nadeelig voor de anderen. De uitvoer van vee, levensmiddelen en nijverheidS' grondstoffen heeft dit andermaal bewezen, Gegeven besluiten en vergunningen worden dan ook algauw ingetrokken, zoodat ei eindelijk een doolhof of warboel bestaat var tegenstrijdigheden. M. Posthuma, Minister van Landbouw, heeft het nu erg te verantwoorden. Dit belet echter niet dat bij in verlof is gegaan zonder een plaatsvervanger aan te stellen, zoodat de zaken wellicht nog meer in de wai zullen loopen. FRANKRIJK. — Alhoewel in Frankrp uiterlijk de gods- of partij vrede heerscbt, zijn er toch kenteekens genoeg van bittere mis-noegdheid van de eene partij tegen de andere. Clemenceau speelt daarin nog altijd de groote roi, omdat juist hij het meest moet lijden in de stilte der politiek. Werkzame en onrustige geest, heeft hij immer genoegen gevonden in 'l afbreken der Ministers, tôt hij zelf als Ministei afgebroken wierd en moest verdwijnen. Dit kan hij niet vergeten en de oude, booze gees komt bij hem geregeld naar voren gedrongen In dezen oogenblik is dit zonder eenig politiek persoonlijk of algemeen nut, zoodat zijr drijven, zijn schrijven en wrijven weinig o geen weerklank vindt. . ! SPANJE. — Wij hebben reeds herhaaldelijk gemeld. dat de Koning van Spanje zich, tijdens den wereldoorlog, op menig gebied verdienste-lijk heeft gemaakt ten bate der huisgezinnen die door den oorlog te lijden hebben. In Frank-r'jk worden namelijk geene dooden- of verlies-lijsten bekend gemaakt, zoodat vele ouders en familiën onbekend zijn met het lot van vele Franschen. Om dienaangaande opzoekingen te doen, heeft de Koning in zijn paleis een groot bureel ingericht, welk bij middel van inlich-tingen door gezanten en consuls verstrekt, vele familiën kan helpen en gerust stellen, betrek-kelijk verdwenen soldaten. Ook als bemiddelaar komt de Koning voortdurend tusschen, zoodat hij reeds vele lieden van eene gewissen dood-straf heeft eered. —o—• DUITSCHLAND. — De woekerhandel blijft in Duitschland even erg als in andere landen. Gewetenlooze lieden, die enkel hun eigen belang raadplegen en fortuin willen winnen op de ellende van anderen. zijn daar ook bij honderden te vinden. Opst.apelaars van eetwa-ren zullen echter kortelings af te rekenen hebben mot huiszoeking en beslagneming, zoodat zij niet langer den schandelijken honger-handel zullen kunnen drijven. Ze zitten echter vol knepen en weten toch immer tôt hun doel ta fTûPol/ûn O — —• ENGELAND. — De opstand in Ierland, thans geheel onderdrukt, zal geene nadeelige gevolgen hebben voor de vrijheidsbelangen van Ierland. Minister Asquith is zich ter plaatse gaan vergewissen over den waren toestand der zakea, ten einde de noodige maatregelen te nemen om voldoening aan Ierland te kunnen geven. Eene te strenge overheersching of verdrukking kan nooit een onrecht goed maken, want de rechten van een volk blijven immer bestaan. Gelijk de taal van een volk niet kan uitgeroeid worden, zoo ook is het onmogelijk den geest of de ziel van dit volk weg te cijferen door dwang en geweld. De natuur en de vadergrond hebben onvervreemd-bare rechten, die immer voortleven van geslacht tôt geslacht. Pax Uit de Gazettenwereld Buiten de politieke processen of gedingen die bladen en tijdschriftea kunnen oploopen, zijn er nog andere die hen onaangenaam kunnen verrassen. Aldus wordt een Nederlandsch blad vervolgd, om zonder toelating het afbeedsel of portret van eenen medeburger te hebben medegedeeld. Om die vervolging te steunen, wierd de wet op den letterkundigen en kunsteigendom inge-roepen, maar het Openbaar Ministerie was van meening : dat hier geene kunst in 't spel was, vermits het slechts het namaaksel van eene eenvoudige en waardelooze lichtteekening betrof, zoodat de aangeklaagde geene inbreuk op die wet had gemaakt en van aile vervolging diende ontslagen te worden. IHeel anders zou het dus zijn wanneer het een kunstlichtteekening betrof. En dan nog zou er moeten rekening gehouden worden met het feit, of die mededeeling met kwade bedoelingen was gebeurd, of uit winstbejag of benadeeliging aangewend. Het vonnis zal die zienswijze denkelijk bekracbtigen en de schuldelooze uitgevers gerust stellen. i Maar buiten dit, is het toch altijd wenschelijk dat men eerst de toelating tôt mededeeling vrage ; dit leert de minste kieschheid, want iedereenis niet genegen zijn afbeeldsel openbaar \ ten toon te laten stellen, al ware hij de schoonste Adonis. Hildebrand I I IN EN 0M DE SCH00L Losse Opstellen over Opvoeding en Onderwijs in min breeden zin III De Eng-endaal-School te Soest Vervolg Het ware niet meer dan natuurlijk geweest, indien ik de officiëele opening der school, waartoe ik ten andere dringend uitgenoodigd was, bijgewoond had. Doch het werd mij niel ; gegeven zulks te doen, hoezeer het mij ook | aangenaam ware geweest, te meer omdat de omgeving der Engendaal-School ook mijn gewoon verblijf is, wanneer ik in Nederland vertoef. 't Is dat de <• verlofdagen » sederi lange jaren voor mij geen « vrije tijd » meei i 1 zijn ; en dus moest ik me, tôt mijn groote spijt, f ! beperken bij het toezenden van een telegraa van gelukwensching. Wat me nopens die openingsplechtigheid ; bericht werd, deed me nog meer spijt gevoelen er afwezig te zijn geweest. Maar andere vrien-den waren ook door beroepsbezigheden verhin-derd geweest, en dat gaf me dan toch een weinig — hoe weinig ook — troost. Wat vooral, tusschen al de redevoeringen die er uitgesproken werden, de aandacht moet opgewekt hebben, is het kortbondig overzicht, door Mevr. van Mierop-Mulder voorgedragen, van hetgene de Engendaal-School zich ten doel stelt, en dat ik hier zeer verkort wil weder-geven : « Met deze school begint de stichting een gansch nieuwe, naar wij hopen, zeer veel belovende taak. Vol beloften voor de kinder-harten en kinderhersenen, die hier voedsel zullen ontvangen voor hun voelen en denken, die geleid zullen worden tôt ruimer ontpleoiing en voiler ontwikkeling van eigen menschelijke gaven. » Zonder te kort te willen doen aan de gewone lagere scholen, nog maar weinige, nog maar uitzonderingen zijn het, die het kind trachten te leiden op de nieuwere banen, die zullen voeren tôt hoogere wenscbelijkheid. In ieder geval staan zulke onderwijzers met hun inzicht buiten de wettelijk voorgeschreven taak en buiten de gaugbare meening, die het volksonderwijs toch in de eerste plaats ziet als verstandsontwikkeling, en deze nog zeer bekrompen ; en daarnaast ook eenige plaats toekent aan de vorming van het gemoed. .» De beginselen van Frcebel en PESTALOzzr zullen op de Engendaal-School tôt richtsnoer dienen, terwijl een voornaam voorbeeld voor aile onderwijs op de school zal uitmaken de leerwijze van Jan Ligthart, waardoor het kind zoo degelijk mogelijk toegerust later het voile leven, de Maatscliappij, kan ingaan. De naam van Jan Ligthart wordt hier dan ook met eere en dankbaarheid geuoemd, zijn begin-sel wordt hier in oprechte liefde en vertrouwen aanvaard. » Zelfwerkzaamheid zal de leuze bij dit onderwijs zijn De kleine klassen bevorderen den omgang tusschen onderwijzers en leerlin-gen, en werken sterker in op de karakter-vorming van elk kind, dat in de groote klassen onzer openbare scholen als éénling bijna onopgemerkt blijft. » De natuur zal in deze school nader tôt het kind worden gebracht ; het kind moet vertrouwd worden met het leven van plant en dier, het wisselen der jaargetijden met zijn natuurlijke gevolgen ; het moet zich een leven voelen met de schepping, voor zooverre het die reeds aanschouwen of waarnemen kan. Voor dezen innigen omgang met de natuur is de ligging vau ons schoolgebouw uiterrnate geschikt. » Een wijde ruimte biedt plaats voor spel en tuinarbeid. * Moge menig kind door zijn vorming hier, in staat zijn zich in moeielijke jaren te bewaren voor tallooze zonden, die ook hem zullen omringen in de Maatschappij, die zoo menige menschenziel dreigt te misvormen of te ver-pletteren zelfs. » Zeer dankbaar is het bestuur geweest Mej. J. M. Telders bereid te hebben gevonden als Hoofd der School op te treden. Vol vertrouwen gaan wij nu de toekomst tegen. » Ook een welkomsgroet aan Mej. M. van der Es, die, jong en vol idealen, hier naast het hoofd baar werkkring gaat aanvaarden. •> Veel spreken zou ons niet passen. Wij hebben af te wachten, wat de jaren zullen brengen. Wij hebben onze krachten in dienst te stellen van ons werk, tôt verbreiding van Gods Kcninkrijk, zooals wij dat hebben leeren zien als het rijk van liefde, vrede, rechtvaardigheid, waarheid en reinheid, en wij hebben er Gods zegen op te vragen. » Wat mij persoonlijk aangaat, verheug ik mff in de keus van Mej. Telders als hoofd der school. Te Laren immers, ben ik zelf in de gelegenheid geweest deze verdienstelijke op-voedster aan 't werk te zien, en die herinnering is mij zoo frisch bijgebleven, dat ik mij stellig verzekerd acht van den bloei en de welvaart der Engendaal-School, onder zulk eene leiding. Yours OVER BLOEMEN EN PLANTEN XI De Gerw, ook Hondegerwel [1) en Duizendblad geheeten, (Achillea (2) Millefo-lium. Lin. fr. Acbillée-Millefeuille, saigne-nez, Herbe aux coupures,) behoort tôt de groote familie der samengesteldbloemigen ; zij heeft donkergroene, langworpige en zeer fijn inge-sne'lene bladeren ; de bloemkens hebben eenen • j sterken reuk ; de buitenste zijn sneeuwwit, I soms ook rood, en de middenste aschverwig. i Men vindt ze veel langs de wegen, op drooge I onbebouwde gronden en op kerkhoven.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.