19 Juni 1915 Nr 25 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen INSCHRIJViniGSPRMS Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vààr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Âfzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AANKONDIGINGEN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie DAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) ©£î, Borgerhout-Antwerpen HULP EN WERK De hulp die thans verstrekt wordt aan de arbeidloozen van allen aard, is buitengewoon door het groot getal personen dat moet geholpen worden. Die hulp is zelfs zoodanig groot, dat ; velen niet begrijpen kunnen van waar s die noodige hulpmiddelen wel blijven komen. * * * Is die hulp groot, zij is nogtans niet altijd in verhouding van de noodwen-digheden der verschillende huishoudens. Vroeger reeds wierden er schattingen gedaan nopens de noodige inkomsten die een huishouden moest hebben volgens zijne getalsterkte. De opbrengst j van het werk was daartoe in vele j gevallen niet voldoende, zelfs niet van ( redelijk betaalden en bestendigen } arbeid. * * * Om die reden is thans bij velen het gedacht opgekomen, degenen die besten-dig of bij tusschenpoozen werken en een 1 groot huishouden te voeden en te onder- ; houden hebben, op die wijze volledig te j helpen. Vele personen die thans niet werken, omdat zij door werken minder of weinig meer zouden bekomen dan hetgene zij thans als hulp ontvangen, ! zouden zich dan aan den arbeid kunnen ' begeven, wel wetende dat hetgene hun arbeid te weinig opbrengt voor hun j huishouden, door hulp zou aangevuld c worden. 2 * * * 1 T Deze nieuwe wijze van onderstand c zou denkelijk niet meerder kosten dan 1 hetgene nu gevens gegeven wordt over- 1 handigd. En door te werken zouden de * arbeiders meer waardigheid behouden. Het zou de toepassing zijn van het stelsel dat Paus Léo XIII in zijne t encykliek Rerum Novarum ontwik- c kelde, namelijk het familieloon, waartoe t wij in gewone omstandigheden niet 1 konden geraken. ® *** s t Een werkman ontvangt thans, wan- ^ neer hij een zeker getal kinderen heeft i en geheel werkloos is, fr. 15.75. Wanneer het nu bewezen is dat hij v voor een menschelijk bestaan van zijn ° huishouden 25 frank noodig heeft, en J( hij kon door aan den arbeid te gaari, \ 18 frank verdienen, dan zou hij nog d eene hulp ontvangen van 7 frank. De d hulpkomiteiten hadden aan hem dus k fr. 8.75 minder uit te geven, terwijl hij ^ zelf niet te klagen had. * * * Op die wijze toegepast, zouden vele £ arbeiders lieveraan den arbeid gaan dan v Ledig te loopen, hetgeen voor hen een e *root voordeel zou zijn en tevens eene k jntlasting voor de hulpkassen, die met * de aldus beschikbare gelden weer andere jj Lieden konden helpen. v * P * # "Wij leven thans in eenen tijd, dat vele leerstelsels die vroeger slechts op papier of in théorie bestonden, nu in de j~ daad of in de praktijk kunnen toegepast g worden. W at vroeger onmogelij k scheen, g zal nu blijken uitvoerbaar te zijn. Maar d nog beter ware het, dat de arbeiders d een voldoende loon konden winnen, ^ zonder nog hulp noodig te hebben. d # * # " •vi De misbruiken waarover thans zoo d bitter wordt geklaagd, zouden dan van a [ieverlede verdwijnen. Zij zouden wel jj oiet allen kunnen uitgeroeid worden, n want er zullen immer huisvaders zijn Z; iie hunnen plicht niet doen, al wonnen ?ij zelfs het dubbel van hetgene voor 3en onderboud van hun huisgezin noodig is, zooals het genoeg gebleken is tijdens het floreeren van verschillende stielen. Maar ten minste is het dan de Maatschappij of Samenleving niet die yerantwoordelijk zou zijn voor deze tekortkomingen. * * * Nu echter kan het ten laste van den Staat of van de Samenleving gelegd worden, dat vele huisvaders niet genoeg verdienen om in al de behoeften van aun huisgezin te voorzien. Nevens Staat en Samenleving zijn de burgers 30k plichtig, die ailes aan spotprijzen svillen bekomen, niet overwegende dat Juizenden arbeiders daardoor gebrek ijden, alsmede hunne vrouw en hunne dnderen. Het is waarlijk onwaardig lat zulks niet beter begrepen wordt, te neer daar goede koop dikwijls dure ioop mag heeten. * * * De nieuwe hulp waarover wij hooger ipreken, zou tijdelijk velen dier mistoe-itanden doen verdwijnen, maar 't ware ,e wenschen dat zulks kon voortbestaan, 3ijzonder door den arbeid te vergelden /olgens ieders behoeften. J. L. 3E TOESTAKD~ER EH ELDERS ROME. — Door tusschenkomst van den 3aus, zullen de zwaar gewonden Franschen, lie tbans in Duitschland verblijven, en de waar gewonden Duitschers, in Vrankrijk rerpleegd, naar Zwitserland overgebracht vorden, waar zij aan de goede zorgen van inzijdigen zullen toevertrouwd en niet meer als ;rijgsgevangenen zullen bescbouwd worden. )it betreft enkel gewonden die na hunne ;enezing, geenen krijgsdienst meer kunnen vaarnemen. —o— NEDERLAND. — De krijgsoverheid die hans in een groot deel van Nederland, vooral p en nabij de grenzen, over aile macht eschikt, verbiedt het verblijf aldaar van ieden, die een gevaar kunnen zijn voor orde n vrede. Intusscben versterkt Nederland ook ijne vloot, die in vorige eeuwen een der terkste was, maar thans enkel dient als ewaakster van de overzeesche Nederlandsche ezittingen, zooals Bornéo, Sumatra, Atcbin, tatavia en meer andere. — Dat Nederland het goed meent met den rede, is nogmaals gebleken bij de stemming ver het instellen van een tijdelijk gezantschap ij den Paus, hoofdzakelijk om mede te bande-;n in zake van vrede. Met 80 stemmen tegen 0 nam de Kamer dit voorstel aan, ondanks en tegenstand van eeaige Protestanten buiten e Kamer, die doorgaans van geene samenwer-ing met andersgezinden willen weten, alhoe-fel zij meenen de meest verdraagzame lieden 3 zijn. PORTUGAAL. — Uit dit land is geen ijzonder nieuws meer gekomen over den pgewonden toestand der bevolking. De kiezing an eenen nieuwen voorzitter heelt wellicht en goeden indruk uitgeoefend en vele ver-eerde handelingen goed gemaakt. Toch zal 'ortugaal een woelnest blijven, omdat de latste omwenteling haren oorsprong vindt î ophitsingen, die sinds 1848 onderbouden rorden. Zij is dus eene bestendige landziekte in laats van eene voorbijgaande koorts. —o— ENGELAND. — Gebrek aan schietvoorraad ekommert nog wel het meest de Engelsche taatslieden. In een der laatste Kamer-zittin-en heeft de bevoegde Minister nogmaals aan-edrongen, opdat er zou gezorgd worden voor 9 noodige werkkrachten in de fabrieken ; zij ie niet dienen of niet kunnen dienen in 't leger, unnen aldus tôt 's lands verdediging bjjdragen. In Vrankrijk echter, waar de algemeene ienstplicht bestaat, is er ontdekt dat lieden die 1 de rangen dienden te strijden, in fabrieken 'erkzaam zijn waar zij weinig of geenen ienst kunnen bewijzen, terwijl onmisbare J mbachtslieden de wapens moeten dragen. De I svoegde Minister heeft in de Kamer medege- jj seld, dat dit zal veranderen en iedereen zal j loeten dienen daar waar hij het nuttigst kan j jn. Pàx jj Uit de Gazettenwereld inu uane in ooriog is met uosienriju, Komt ; het van pas een woord te zeggen over den toestand der dagbladen in 't Noorden van Italie, in Lombardië namelijk. Italie bezit geene algemeene dagbladen, 't is te zeggen dagbladen die heel het land door gelezen worden. Zij zijn bijna uitsluitend van plaatselijken of provincialen aard. 't Is in Milaan dat de voornaamste verschijnen. Le Corriere délia Sera, het voornaamste dagblad van Italie, gesticht in 1875, verschijnt in twee uitgaven van 8 en 10 bladzijden en wordt op 500,000 nummers getrokken. Il Secolo, volksdagblad, gesticht in 1865, heeft eene oplage van 250,000 nummers. La Sera slechts 12,000 ; La Lombardia 2,000 ; La Perseveranza, beboudsgezind, 10,000 ; Il Solo, tolk van d9 Handelskamer van Milaan, 20,000 ; Avanti, tolk der Socialisten of Syndikalisten, 25,000 ; Unione, Katholiek, 8,000. Daar nevens bestaan eenige geïllustreerde bladen, die nog al groote oplagen hebben, zooals de Domenica del Corriere iets in den aard van het bijblad van Le Petit Journal, hebbende 500,000 nummers ; Vlllustrazione Italiana, 30,000 ; het spotblad Guerrin Meschino, 35,000 ; La Lettura, 100,000 ; Revista del Toring (Touring-Club) 130,000. De buitenlandsche bandel van Italie was deze laatste jaren ook fel aangegroeid. In 1901 bedroeg deze slechts 2 miljoen frank, en in 1910 reeds 5 miljoen 285,000 frank. Hildebrànd TOTHOOGERDOEL! ii t V±»i]e School of Staafesscliooi j- UIT OPVOEDKUNDIS OOGPUNT BBSCHODWD De twist tusschen de Vrije School en de ^ Staatsschool — hetzy de Staat ze rechtstreeks 1 als in Nederland of onrechtstreeks als in België 1 onderhoudt — heeft reeds veel inkt doen ver- c gieten en veel papier bekladden. Mijns inziens s nochtans heeft men dit twistpunt immer behan- s deld van het standpunt der staatkunde of der t bijzondere godsdiensten, en de tijd mag nu wel t eens gekomen zijn de vraag van uit een zuiver c opvoedkundig oogpunt trachten te beantwoor- g den. In onderscheidene landen zien wij talrijke x vrije scholen oprichten, waar de nieuwere s opvoedkunde met eere beoefend wordt ; de e bespreking komt dus op den gepasten tijd. t Het moet voorzeker niet meer bewezen worden dat, vooral in de opvoeding en in hei v onderwijs, stilstand achteruitgang is ; dat S men, voor wat deze vakken vooral aangaat, ii met den tijd mede moet en gedurig trachten t verbeteringen in te voeren om des te nader te a komen bij het ideaal : de Natuur. Dat men d daarbij wel eens buiten schreef loopt, dat men li wel eens van de eene overdrijving in de andere d vallen kan, lijdt geenen twijfel en dient ten o andere niet als grief aangerekend te worden. z Al vallende leert men loopen, al smedende z wordt men smid, en het is niet van heden dat g Herbert Spencer's woorden dagteekenen : il « Wanneer men eene dwaling vermijden wil, c valt men gedurende eenigen tijd gewoonlijk in d de rechtstreeks tegenovergestelde dwaling ». g Dat dit wezenlijk z66 is, bewijst hij door, ti zonder het zelf te vermoeden, bij het bestrijden s> eener dwaling in eene andere te vervallen, o zooals het maar al te zeer blijkt uit het 1< eerste hoofdstuk van zijn werk : Over de d Opvoeding. z De vraag komt hierop neer : Welke school is a het best gepast om zijne opvoedingsstelsels en b leerwijzen geleidelijk te verbeteren volgens de s nieuwere uitvindingen en voorstellen der ii opvoedkunde en der leerwijze ? Welke school p kan een proefveld worden om de nieuwig- S heden op den toetssteen der praktijk — de h eenige die dien naam verdient — te stellen ? In n welke school kunnen dan te volgen opvoedings- s en onderwijsstelsels evenals de inrichting met v den tijd mede gaan ? si Men moet niet zeer lang in het onderwijs ei werkzaam geweest zijn om in te zien dat de h Staatsschool geenszins aan deze vereischten a voldoet noch voldoen kan. Elke aanmatiging a van een diepdenkenden geest die tegen de staatsvoorschriften ingaat, die ze inkrimpt of s< overschrijdt, wordt als eene gevaarlijke oproer- g verwekking gebrandmerkt, en al wat tôt V hiertoe als vooruitgang mocht aangestipt zi worden, moest eerst geheel en al klaarblijkend vi en door iedereen aangenomen zijn, eer het di toegang vond in de Staatsschool. En dikwijls e( werd eene nieuwigheid er dan eerst ingevoerd, te wanneer men reeds in de hoogere opvoed- N kundige kringen aan bare waarde begon te Z twijfelen en haar door eene betere zocht te B vervangen. D Neen, de Staat is niet opvoedkundig gevormd, | zi en zeker niet vooruitstrevend ; in wezen en vi À. aatuur is hij behoudsgezind, en die behouds-jezindheid toont zieh maar al te duidelyk in sijne scholen. Doch, kan het wel anders zijn ? îoo de Staat éénheid wil in zijnen schoot, dan xioet hij ook éénheid eischen in gansch de hem ;oevertrouwde opvoeding, dan moet hij eischen lat de verordeningen en leerplannen die hij roorschrijft overal nauwlettend gevolgd wor-len, op gevaar van anderszins eene vrijzinnig-îeid te zien indringen, die ten zijnen opzichte n bandeloosheid zou kunnen ontaarden. Daarbij komt dan nog het vraagstuk van le aanwerving der leerkrachten. Men neme eene Staatsschool, welke het ook ;ijn mag, en overal zal men er zeer verschil-ende en dikwerf zeer tegenovergestelde ele-nenten vinden, die, zoo men ze aan henzelven iverliet, de school tôt een echte warboel en de ûnderen tôt wispelturig heen en weer geslin-;erde wezentjes maken zouden. Het is daartoe lan ook noodig dat de leerkrachten eener Staatsschool geprangd worden in het eng oegesnoerde keurslijf van verordeningen, van levelen en verboden, die wel is waar het ingeluk hebben de opwellingen van enkele ipvoedkundige geesten — want die vindt men n de Staatsschool als overal elders — te onder-Irukken, maar van den anderen kant noodig ;ijn om misgroeiingen en misvormingen te >eletten. Z66 is de gewone Staatsschool, en de tenige die hiervan afwijkt is, bij mijnen wete, lie der Tullingbstraat in Den Haag, onder het testuur van Jan Ligthart. Maar hoeveel Jan jigthart's zijn er in de wereld te vinden ? De Vrije school staat onder dit opzicht veel rrijer en kan zich openlijk en onafhankelyk lan de nieuwere of vernieuwde opvoedings-'raagstukken wij den. Zij heeft geene rekening e geven dan aan haarzelven en aan de vak-mnde ; van net oogenblik dat eene nieuwigheid e voorschijn treedt die haar bevalt, of dat een 1er leerkrachten een vruchtbaar gedacht heeft, ;unnen zij aanstonds toegepast worden zonder le goedkeuring der openbare meening af te vachten. Zij stelt voor haarzelve een voor-oopig ideaal vast, gansche vrijheid behoudend let naar goeddunken te wijzigen, in te krimpen •f uit te breiden ; zij mag ook strenger eischen tellen aan de leerkrachten die zij rond zich chaart en enkel opvoeders-uit-roeping en «geesterden van heur ideaal aanvaarden ; zij aag op de leerlingen werken langs den weg ien zij verkiest, zonder rekening te moeten even aan iemand, tenzij aan de opvoedkunde, s'ant zoo er ouders zijn die deze of gene trekking niet goedkeuren, dàn nog is het hun nkel geoorloofd hunne kinderen aan die school 3 ontrekken. Bij dit ailes komt dan nog eene economische raag die de Vrije school verre boven de taatsschool stelt. In hun streven om het leaal dat zij zich voorstellen te verwezenlij-en, wordt er gewoonlijk — en dit is onder ndere en voornamelijk het geval geweest in e Humanitaire School van Laren in Neder-ind — weinig acht gegeven op het vraagstuk er bezoldiging der leerkrachten. Van het ogenblik dat het ideaal uitgewerkt wordt en ij hunne pogingen in de praktijk gelukken ien, zijn de grondvesters eener Vrije school elukkiger dan indien zij met veel hoogere ikomsten in eene Staatsschool zouden gedo-serd hebben. De vrijheid is hun ailes ! Doch, e zaak is klaar, dit is zeer wel voor enkelin-en, doch geheel en al onmogelij k om toegepast î worden op de groote scbaar der Staats-îhool-leerkrachten. Die enkele zaak der nzekere bezoldiging zou de aanwerving der >erkrachten zeer schadelijk komen te staan : e onderwijzer of leeraar, in wien niet altijd de iel van een martelaar huist, moet dus, in Igemeenen regel, verzekerd zijn van zijn estaan en van dat der zijnen, wil hij zijne .udiën aan de opvoeding wijden, en dit is niet nmer mogelyk wanneer men pedagogische roefnemingen doen wil. Dien toestand heeft de taat zeer wel begrepen, en, daarom omringd ij zijn leerkrachten met wetten en verorde-ingen, overal dezelfde over de geheele uitge-;rektheid van het Rijk, daarom vergt hij erantwoordelijke oversten die in eene Vrije îhool niet immer noodig zijn, en er dikwerf jrder schade dan goed kunnen doen, en belet ij eindelijk al wat de leerkrachten buiten de lazen van het net, door leerplannen, regle-lenten en wetten gesteld, zou kunnen leiden. Onder opvoedkundig oogpunt staat de Vrije ihool vér boven de Staatsschool. Jammer înoeg, wat men in België gewoonlijk « de rije school » noemt — doch waarop ik geens-ns gezinspeeld heb bij het opstellen dezer srhaudeling —, is slechts een bleeke kopij jr Staatsschool en meestal doordrongen van :n te eng-opgevatten geest, om in vergelyking kunnen komen met de Vrije scholen die in ederland, Prankrijk, Duitschland, Engeland, «ntserland en elders bloeien, — die ook in algië ontstonden onder de bekwame leiding van r Decroly en Dr Faria de Vasconcellos — en ilke heerlijke vruchten afwerpen voor de op-)eding en voor de Samenleving. Vervolgt

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.