3 October 1914 Np 40 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankeiijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Bit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij den TJitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vàôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die icorden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers Tan dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43, te Borgerhout. AANKOWDIGIIVGGN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende m#n zich tôt de Agencle HAVA.S, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) <ïî>, Borgerhout>Antwerpen GEKNAKT GEZAG 't Is heden, 3 October, reeds twee maanden dat de oorlog woedt in voile «furie». Voor velen moet dit reeds eene eeuwigheid schijnen en voor den Keizer van Duitschland ook, want deze speelde met den tijd alsof hij God ware. Hij vergat echter het spreekwoord : de mensch mikt, en God beschikt / En daarom ook zijn al zijne berekeningen verkeerd uitgevallen. * * » Hij meende slechts twee dagen I noodig te hebben om de forten der Maas in te nemen en 't duurde integen-deel drij weken ; hij meende op eenige dagen door België en te Parijs te zijn, maar hij is nu nog niet te Parijs ; hij is er zelfs eenige uren verder af dan over eenige weken ; hij meende ook door schrikaanjaging, door moorden en branden, den tegenstand van België te breken, maar 't is juist het tegen-deel : de Belgen zijn moediger dan ooit en willen niet bukken onder de Duitsche bot. * * * Men ziet van hier hoe zijn gezag daardoor moet geknakt zijn, niet alleen in aanzien der vreemde landen, maar bij zijn eigen volk, bij zijn eigen leger. Zij meenden immers dat hij almachtig was, althans tegenover een klein land, tienmaal minder bewapend en bemand dan Duitschland, en 't is juist dit kleine land dat zijne gewaande almacht breekt en hem bespottelijk maakt in heel de wereld. * * * En met dit kleine land heeft hij nog niet volledig afgerekend. Hij heeft steden en dorpen kunnen verwoesten, weerlooze mannen, vrouwen en kin-deren kunnen martelen en vermoorden, maar aan 't leger heeft hij niets of weinig kunnen doen : het staat nog pal en vol levenskracht en 't zal hem nog menige bittere pil doen slikken. * * * Over eenige weken gaf hij bevel, Antwerpen binnen de zes dagen in te nemen ; 't is nu reeds zes weken en hij moet zich bepalen bij 't beschieten van eenige forten en eenige dorpen en steden tlie onder het bereik van zijn geschut staan. Maar het Fransch en Engelsch leger, dat op de grenzen zijne macht breekt, verontrust hem ten zeerste, en de laatste aanvallen tegen Antwerpen blijken eene afleiding te zijn, om ons veldleger te beletten zijnen aftocht te bespoedigen of af te snijden. + * * De boofdzaak is, dat hij het niet gemakkelijk heeft en de gebeurtenissen sterker zijn dan de wil der menschen. Voor iemand die aile gezag onder de voeten treedt, zooals hij het doet door het gevangen nemen van burge-meesters, pastoors en andere over-heden, moet zijn eigen geknakt gezag iets bitters zijn. En hij is nog niet aan 't einde van zijne beproevingen. Al de misdaden door hem in België gepleegd, kunnen gestraft worden door de oprukkende legers van Russen, Fran-schen en Engelschen, maar er is nog eene hoogere macht die de bestraffing algemeen zal toepassen. * * * De oorlog en de ongelukken er uit voortvloeiende, hebben het karakter van vele menschen gestaald. Het schoone en manmoedig voorbeeld van onzen Koning heeft daartoe veel bijgedragen. Hij toch staat overal op de eerste plaats en toont het volste ver-trouwen in den einduitslag. Laat ons ook dit vertrouwen hebben. Nog enkele dagen, nog enkele weken, nog enkele maanden ten hoogste zullen wij nog eenige beproevingen te doorstaan hebben, maar dan rijst de gloriezon die het einde van ons lijden zal aankon-digen en welvaart en vrede zal beschijnen. J. L. Naar de Vernietiging Door geheel Europa wordt de ver-nietiging van de Duitsche soldaterij gewenBcht. Die overdreven soldaterij is eene mooi'd en eene voortdurende onrust toop geheel europa. Het is de partij der Duitsche jonkers en nietsdoeners die haar behagen vindt in die volktmoord. Van beschaving kennen zii niets ; dood en vernieling is hun aangenaam. Die soldaterif en die |onkerij moeten beiden vernietigd worden voor 't gcluk van heel Europa. Welvaart en vrede moeten in de plaats Uomen. De macht der soldaterij moet vernietigd in 't belang van het volksrecht. Duitschland vertegea woordlgt de «autocratie-, België en Vrankrijk de •démocratie» ot de volksregeering. 't Is die volksregeering die zegepra-lend uit den strijd moet komen, DE TOESTAND HIER EN ELDERS RUSLAND. — De Russen behalen voortdu-rend zegepralen niet alleen op de Oostenrijkers, maar ook op de Duitschers. Hunne legers worden immer versterkt. Kortelings zullen zij over vijf miljoen soldaten beschikken en de Czaar zal zich aan hun hoofd zetten. De weg naar Berlijn is echter nog al ver, maar zij hebben den tijd voor hen. RUMENIË. — Dit land, waar Koning Karel aan 't roer is, oom van Koning Albert, heeft zijn leger marschvaardig gemaakt en wacht op 't besluit van Italie, om Rusland ter zijde te springen. 't Is Koning Karel die sinds eenige jaren België heeft ingelicht, over de geheime plannen van Duitschland en het aan-gezet heeft zijn leger te vermeerderen. ITALIË. — De Italianen houden nog immer aan de onzijdigheid, alhoewel Monténégro, waar de vader der Italiaansche Koningin, Koning is, in oorlog is met Oostenrijk. Monténégro en Servie hebben reeds bloedige slagen aan Oostenrijk toegebracht. —o— PORTUGAAL. — Uit Portugaal, dat zoo langen tyd in beroering was, komt thans weinig of geen nieuws. Het staat echter vast dat de Portugeezen partij zullen trekken voor de Engelschen, in 't belang hunner Koloniën. Duitschland is meest al zijne Koloniën reeds kwijt en deze zullen verdeeld worden tusschen de bondgenooten. NEDERLAND. — Bij de Nederlanders vinden de vlucbtelingen uit België voortdurend het beste onthaal. Aile standen der Samenleving wedieveren daar om het lot dier ongelukkigen zooveel mogelyk te verzacliten. 't Is nog een geluk, dat de Belgen daar ook een toevluchts-oord hebben gevonden, buiten dat van Engeland. ENGELAND. — Engeland zendt voortdurend versterkingen naar de Franschen. Binnen eenige weken hopen zij over een miljoen soldaten te kunnen beschikken. Dit zal zwaar in de weegschaal komen en de overmacht in man-schappen eindelijk doen overhellen langs den kant der bondgenooten. De Russen beschikken voor hun deel reeds over de overmacht, zoodat Oostenrijkers en Duitschers het niet lang meer zullen kunnen volhouden. Een Oostenrijksch generaul bekende het reeds, dat de Oostenrijkers enkel streden voor de eer, maar dat zij voor de overmacht der Russen moeten bezwijken. SPANJE. — Dit land laat weinig van zich hooren in de zaak van den oorlog. Nauw verwant met de Duitsche Keizerlijke familie, durft het denkelijk niet handelen, alhoewel de familiebanden in zulke zaken niet veel van tel zijn. De Koninklijke familiën bevechten elkan-der doorgaans het meest zonder rekening te houden van de algemeene belangen en de menschelijkheid. ROME. — De nieuwe Paus Benedictus XV heeft bij den Duitschen Keizer verzet aangetee-kend tegen dé vernieling van kerken en kunst-gebouwen. Daar zal de Pruis geene rekening van houden. Hij stelt zich boven de wetten en ook boven aile menschelijkheid. Volkenrecht en oorlogs-recht treedt hij voortdurend onder de voeten, om door ruw geweld te bekomen wat hij niet zou krijgen door een eerlijken strijd. Zijn leger steunt enkel op onrecht en onmenschelijkheid, want 't is reeds dikwijls gebleken, dat het geenen moed of geene ridderlijkheid bezit. Pax. Uit de Gazettenwereld De Duitsche bladen zijn volledig gemuilband gelijk ten tijde van het kruipdierenfonds. Zij mogen aan 't volk de waarheid niet doen kennen over het mislukken der Duitsche krijgs-bewegingen.Dit gaat zoo verre dat de Duitsche pinhelmen zelfs jacht maken op vreemde bladen te Brussel en verbieden deze bladen te lezen. Vermoedende dat reizigers op den stoomtram van Brussel naar Ninove vreemde gazetten op zich hadden, deden zij den tram stoppen en namen als krijgsgevangenen meê al degenen die een vreemd blad in hunne zakken hadden. Zij schuwen dus de waarheid, uit vrees dat het volk geenen eerbied of geenen schrik meer zou hebben voor hunne geruchtmakende persoontjes. * * * De Vorwàrts, het Socialistenblad van Berlijn, dat nog als eens de waarheid durft zeggen over den ellendigen toestand van 't leger en over den grooten nood die in Duitschland heerscht, is voor onbepaalden tijd opgeschorst. * * * De Belgen en Franschen zijn thans meester van Doornik. De Pruisen zijn gevlucht, zeven-en-veertig hunner labbekakken in de handen der Belgen latende. Le Courrier de VEscaut, die sinds eenigen tijd niet meer verscheen, komt thans weer uit en Doornik kan weer vrij ademen. Hildebrand, Dit zijn Yourserieën VIII 't Is nu al een langen tijd dat ik van niets anders dan oorlog gesproken heb, en, rechtuit, het begint wel een beetje de keel uit te hangen. Daarom zou ik liever ditmaal eens over wat anders handelen, dat er toch ook meê in betrekking staat, namelijk over j gazetten-keukens. Eene gazettenkeuken, dat is, natuurlijk.eene keuken waar de gazetten gekookt en gebraden — anders gezegd : opgesteld en gedruut worden. Dat er daar ook veel verschil in is, lijdt geen den minsten twijfel, want evenals er uitstekende, goede, redelijke, slechte keuken-voortbrengselen zijn, is er ook veel verschei-denheid in de gazettenschrijverij. Laat ons eens eerst nazien hoe een goed weekblad gekookt wordt. Een goed weekblad, dus eene aile weken verschijnende gazet die een flinke kijk geeft op de heerschende toestanden, zonder zich veel met beenbreuken, overreden honden en dergelijke voorname gebeurtenissen bezig te houden. Gewoonl'jk is het goede weekblad het gees-tesvoortbrengsel van één man, maar die moet een helderen kop en een flinke, onbevooroor-deelde kijk op de dingen hebben. In een weekblad spelen de medewerkers slechts een onder-geschikte roi, daar niet alfijd wat de medewerkers belangrijk vinden, als zoodanig door den hoofdopsteller aanzien wordt. Deze, immers, stelt zich voor doel de wereldgebeur-tenissen in hunnen eenvoudigsten, goed samen-gevatten vcrm, zijne lezers aan te bieden. Daaruit volgt dat het voornaamste opstel van elk goed opgesteld weekblad het hoofdartikel is, door den hoofdopsteller zelf geschreven en waarin hij, 't zij een kijkje geeft op allerhande toestanden, 't zij een hoofdzakelijk punt, in het bijzonder behandelt. Zoo'n hoofdartikel is dan ook geen licht werk : om dit neer te schrijven op eene wijze die de algemeene goedkeuring verdient, moeten allerhande bladen en schriften, de toegezonde stukken en mededeelingen der briefwisselaars, de telefonische en telegrafische nieuwstijdingen niet alleen in aanmerking genomen, maar vooral bestudeerd worden, en het is slechts na dit lastig hoofdbrekend werk dat het hoofdartikel een juist gepasten vorm aanneemt in den geest en gereed is om op het papier overgebracht te worden. De onderscheidene rubrieken, elk aan een bijzonder medewerker opgedragen, vragen ook veel werk, daar het hier te doen is in korte woorden de meeningen der wereldpers, de voorname feiten, de plaatselijke gebeurtenissen, en wat dies meer, saam te vatten. Elk dier inzendingen moet zorgvuldig door den hoofdopsteller nagezien worden, daar hij er voor aansprakelijk is, en er vooral moet opletten dat de voorname kwestiën niet te veel op den achtergrond gesteld worden ten voordeele van min belangrijke gebeurtenissen. In een woord, elk nummer van een goed weekblad moet in eenige woorden kunnen saamgevat worden voor wat eene hoofdzakelijke gebeurtenis aangaat ; zoo b. v. moet men, in deze tijden, aanstonds kunnen zeggen : De zaken staan goed, of : staan niet goed. Daarenboven mag een goed weekblad niet nalaten « elck wat wils » op te leveren. Al de lezers lusten niet dezelfde spijzen : er moet dus eene merkbare verscheidenheid zijn, daar het hier niet te doen is het blad te vullen, maar enkel goed werk en goede waar te leveren. Dat zoo'n hoofdopsteller nog al eens dikwijls met de handen in de hairen zit, dat het hem nog dikwijlder moeielijk is om in den stroom van allerlei tegenstrijdige berichten het juiste woord te vinden, lijdt geen den minsten twijfel. Maar daarom ook is een goed opgesteld weekblad de vertrouwbaarste tolk der wereldgebeurtenissen voor elhe afgeloopen week. Maar niet elke weekbladschrijver is voor zulke zware taak opgewassen, en dan wordt gewoonlijk de hoofdopsteller vervangen door... de schaar. In al te talrijke prutsgazetjes speelt de schaar de hoofdrol, ten bewijze het aantal bladen die de praatjes van Yours — die in het Heelal slechts een ondergeschikten roi ver-vullen, ik beken het zonder aarzelen — als hoofdartikel overnemen. Zoo'n would-be-hoofd-opsteller stelt zich alleen voor doel duchtig de schaar te hanteeren om toch maar zyne kolommen vol te krijgen, en al de knipsels die ditmaal niet dienen kunnen, blijven in de kas gereed liggen om bij gelegenheid opgesolferd te s worden aan den al spoedig tevreden en al te î vertrouwenden lezerskring. Dat zijn dan ook

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.