Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1338 0
03 januari 1914
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1914, 03 Januari. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/rr1pg1jk2x/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

3 Januari 1914 Nr 1 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Bit blad versohijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43. te Borgerhout. AJUIKOIVDIGIIV 9SEHI Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie HA.VA.S, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele CarnotpluMts (Laar) 6»», Bor^erhout-Antwerpen Bij dit nummer is de jaarlijksch almanak gevoegd. Kruis en Taal Wij hebben reeds hier en daar ii 't Heelal, met _ eenige bemerkingei geantwoord op de ongegronde bewerinj van hoogleeraar Vermeersch van Gent die aan de Vlamingen een volledi< Vlaamsch lager onderwijs wil ontzeg gen, omdat hier te lande eenige familiëi vertranscht zijn en omdat er vel< Fransche bladen in 't openbaar wordei gelezen ! Moesten aile zaken en rechtei naar den uiterlijken schijn beoordeeli en veroordeeld worden, dan bleef e geene enkele zuiver en onbesmet. * * * Het is een gekend feit, dat vel< lieden zich schamen om hunne taal gelijk zij zich schamen om hunnei godsdienst. Immers, hoevelen zijn ei niet die zich in 't openbaar niet durvei toonen als oprecht Katholieken, di< zich schamen om het Kruis en door he Kruis in eene openbare plaats geen< belijdenis zouden durven geven vai hun geloof? En is dat eene reden on het onderwijs ongodsdienstig te maken gelijk M. Vermeersch het wil ver franschen om wille van beschaamdf Vlamingen ? * * * "Wij stellen diezelfde vraag aan velt Katholieke overheden, die 't onderwij: verfranschen of verfranscht houden enkel om onkundige ouders of on beschaamde Vlamingen te voldoen, er die dezelfde bewijsvoering van M Vermeersch nog al eens aanwenden om aan de Vlaamsche taal aile waard* en ook aile rechten te ontzeggen Indien zoo iets geldig is voor he' Vlaamsch, dan zou het ook moeter gelden voor den godsdienst, en dar zouden alleen beschaamde Vlaminger en beschaamde Christenen de wet gever in 't land. * * * Kruis en Taal zijn hier weer innig verbonden. Zij worden wederzijds ver-volgd, gehoond en miskend omdat zij het belang en 't recht van 't volk betrachten. Het Kruis is 't verlossings-teeken voor 't volk geweest, gelijk de Taal het vrij en eigen bestaan van eer volk doet gelden. En beiden zouder niets waard zijn, omdat beschaamde Christenen in 't openbaar het kruis-teeken niet durven maken en omdai beschaamde Vlamingen in 't openbaar geene Vlaamsche bladen durven lezen ! * * ♦ 't Is nogtans met beweringen van hetzelfde gehalte dat het volk dikwijls wordt benadeeld en verdrukt. Hei alleman soldaat wierd immers wel opgedrongen of verschoond, omdat de kinderen soldaatje leeren spelen en muzikanten van maatschappijen zoc gaarne pronken met eene soldaten-kleedij ! Zij die deze feiten aanhaalden, overwogen niet eens dat zij het leger vergeleken met een kinderspel, zoowel bij « groote menschen» als bij kinderen, maar toch kwam het alleman soldaat tôt stand. * * * Zij die onze taal in ailes bevechten en benadeelen, meer uit hoogmoed dan uit overtuiging, bevroeden niet eens dat zij werken voor den vreemdeling. Zij willen aile onderscheid wegnemec tusschen Vlamingen en Franschen, om eindelijk het vrije Vlaanderen rijp te maken voor vreemde overheersching ^i ; en dwingelandij, gelijk zij het Kruis | onder den voet treden om de macht der Vrijmetselaars te vergrooten. « * Uit dit ailes blijkt, hoeveel kwaad de Vlamingen bedrijven die zich niet i overal en in ailes Vlaming durven i toonen. Hunne vijanden trekken profijt uit hunne lamheid of uit hunne schaamte, om onze taal te vernederen en te benadeelen. Het geld door Vlamingen aan Fransche bladen gegeven, i heeft dus een dubbel slecht uitwerksel : ! het ondersteunt de vijanden onzer taal i en onzer belangen, en levert tevens i bewijsvoeringen aan de vijanden van 't Vlaamsch, om door 't misplaatst ' gedrag van Vlamingen zelven, de rechten van 't Vlaamsche volk in 't algemeen te schaden. ^.* * De verlooching van 't Kruis komt op hetzelfde neer. De vijanden van aile godsdienstige grondbeginselen steunen zich op het misplaatst gedrag van beschaamde Christenen, om zooveel mogelijk aile rechten te ontzeggen aan de Katholieke of godsdienstige bevol-king. Zij steunen zich ook op de hoovaardij van velen, die niet alleen onze Vlaamsche taal te gemeen vinden, maar die ook den godsdienst minachten, bewereride dat hij enkel goed is voor vrouwen en kinderen. Maar vrouwen en kinderen zijn juist de toekomst van 't menschdom, gelijk de Vlamingen de beste steun zijn van 't land en zijn behoud vrijwaren. * * * Het is dus eene uitgemaakte zaak : het Kruis is bij velen te gemeen en te klein voor sterke geesten, gelijk onze Taal te gemeen is voor menschen, die denken door Fransch te spreken of te lezen iets meer te zijn dan gewone stervelingen. Maar Kruis en Taal zullen langer bestaan dan die kleingeestige vijanden, die in godsdienstzaken en in taalaangelegenheden, met minachting van het voik spreken, maar daardoor enkel hunne eigene nietigheid doen uitschijnen. J. L. DE TOESTAhD HIER EN ELDEBS VRANKRIJK. — De Oud-Minister Briand, de doordrijver van de scheiding tusschen Kerk en Staat, heeft eene nieuwe partij gesticht waarin al de schakkeeringen der radikale politiekin vertegenwoordigd zijn. Met het oog op de aanstaande kiezing, meent hij aldus een grooten slag te kunnen leveren aan Caillaux, Clemenceau en anderen, die allen naar de opperheerschappij dingen. Briand kan niet vergeten hoe Clemenceau hem destijds bela-chelijk maakte in de Kamer, door te zeggen dat hij in de wet voor de scheiding van Kerk en Staat ailes voorzien had, uitgenomen hetgene er later was gebeurd... Daarop verliet Briand de Kamer en 't was slechts met groote moeite dat Clemenceau hem kon bewegen Minister te blijven. Intusschen blijft het nieuw Ministerie ook niet onledig en 't heeft aan voorzitter Poincaré reeds verboden, nog rondreizen te doen, uit vrees dat zulks tegen de politiek van Caillaux zou uitvallen. De kiesstrijd zal vooral geleverd worden over den driejarigen dienst, door Briand en Barthou ingericht, terwijl Caillaux en de Radikalen-Socialisten er tegen zijn. Wanneer de soldaterij in 't spel is, blijkt de vaderlandsliefde der Franschen niet groot te zijn. De aderlating van 1870 heeft hun dienaan-gaande vele droombeelden ontnomen. BULGARIE. — Het zit nog niet zuiver in Bulgarie. Koning of Czar Ferdinand waggelt op zijnen troon. Al de misslagen en ongelukken van 't leger worden te zijnen laste gelegd. En sinds hij Rusland heeft verloochend om hulp te zoeken in Oostenrijk, zijn zij ne kansen om te blijven nog verminderd. Zoo waar is bet, dat elke medalie hare keerzijde heeft. —o— I S TURKIJE. — Het aanstellen eener Duitsch zending om het Turksch leger herop te knap pen, blijft nog imrner wantrouwen verwekkei bij de andere Mogendheden, alhoewel Duitsch land en Turkije verklaren, dat hunne inzichtei zuiver zijn en niets kwaads bedoelen. In all< geval toonen de Turken hierdoor, dat zij hut vertrouwen in de Duitsche krijgskunde nie verloren zijn ondanks den tegenspoed dien zi tijdens den laatsten oorlog hebben getaad alhoewel zij sinds lange jaren door Duitschi officiers wierden gedrild en hunne versterkin gen door Duitsche officiers waren aangelegd ei gemaakt. De slapheid van het Turksche legei zat ook dieper ; twist en tweedracht in di hoogere standen, wantrouwen en oneerlijkneû der aanleiders hadden het verkankerd en to eene vod gemaakt. —o— ABESSIN1Ë. — Eindelijk is Menelik, di Koning van het zwarte land Abessinië, die aai Italie zooveel spel leverde en het overwon bi den slag van Adoua, toch dood. Er heersch onrust over de gevolgen der troonopvolging De opvolger is Liedsj Jassoe, nog een jongi prins, maar een man vol wilskracht, steuneudi op zijnen vader Res Michoel. Er is vee opgewondenheid in het land. —o— ITALIE. — De regeling van den oorlog tusschen Italie en Turkije in Tripoli, is no£ niet ten einde. Italie eischt dertig miljoen franî schadevergoeding of weergave voor openbart werken uitgevoerd op veroverde eilanden, dif nu terug aan den Turk worden gegeven. Er de Turk trekt een scheef gezicht, want bi wordt langs aile kanten bij 't t>air gepakt on miljoenen te betalen. En de arme man is thans armer dan ooit en zal zich moeielijk uit al dit geldaangelegenheden kunnen redden. Pax Uit de Gazeitenwereld IM. Claretie, lid der Fransche Academie. was een der voornaamste dagbladschrijvers en tooneelspelers van Parijs. Hij was nu juisi bezig zijne Herinneringen uit te beelden, toen de dood hem kwam verrassen. Hij was gebecht aan Le Temps, waarin hij wekelijks eene belarigwekkende bijdrage deed verscbijueri over Ilet leven van Parijs. De artikels Levensbeelden zijn echler vee! belartgrijker. Daar kunnen de Franschen nie! aan ! Toekomende week een schoon artikel over Oorlogswee. * * * Een dezer dagen vierde de Gazet van Diest Ihaar vijttig jarig bestaan. Minister Poulet was op 't feest tegenwoordig. * * * Er is een artikelen-oorlog ontstaan tusschen ■( de leiders der Liberalen, Radikalen en Sucia-| listen. De heeren Hymans, Lorand, Van der j Velden, de drie hoofdleiders, zijn gedurig in l twist en onderteekenen hunne artikels. I Er zijn nu stuurlieden genoeg, maar 't schip | der Liberalen is lek en buiten koers. * * * f Er zijn Vlamingen die te Brussel een | algemeen Vlaamsch dagblad zouden willen I stichten, zonder te schaden aan de reeds l bestaande. 't Is gauwer gezegd dan gedaan. En | nogtans zou het wenschelijk zijn dat niet jj alleen te Brussel, maar ook in de voorname | Vlaamsche steden, degelijke Vlaamsche dag-| bladen bestonden. i Gebrek aan schrijvers en nog meer aan geld î is hier de groote hinderpaal. Er zou een Vlaamsche en Katholieke Solvay moeten zijn, om, al ware het maar tijdens de | eerste jaren, deze gewenschte dagbladen te ; stichten en in te richten. Hildebrand ; LEVENSBEELDEN IV Hoe Wimpje " kribbelaar „ werd l Ja, « 't Vosken » was een puik leeraar ! I En al zijne leerlingen, Wimpje vooral, wist | hij den schrijverslust in te boezemen die hem j zelf bezielde, en die hem altoos bezielen zou. t Ook had Wimpje nooit grooter genoegen ■ gekend dan « cahieetjes volkribbelen », — zoo-;i haast zulks mogelijk was, — iets wat vader jj Pauwels niet al te zeer aanstond... 't Papier was te dien tijde nog zoo goedkoop ...en ook i zoo verduîdig niet als thans ! Maar Wimpje ' had alras redmiddels gevonden en wel twee in plaats van een ! Zijn eerste redmiddel bestond in het opnemen van « abonnementen » om « straf te schr'jven. « Mits één « cahier » per maand, en het noodige los papier, schreel Wimpje de straf die zijne 4 3 j maats ontvingen... en hij had weldra een - j vijf-, zestal abonnés. Van den anderen kant i had hij een winkeltje gevonden waar hij - j 'n fleschje purperen inkt — beteren dan dien i j hij op school gebruikte — voor 6 centen kon j j krijgen, en hij wist er zoo een heele hoop i aan 7 1/2 cent te verkoopen aan zijne kamera-t den. Zuivere winst : 1 1/2 cent. Maar, om der j waarheid getrouw te blijven, dit laatste red-, middel duurde niet lang, daar de « Frotter » î hem eens afgespied, en « zijn winkeltje » ■ ontdekt had ! i Op zekeren keer nu — want het is tijd dat ' we op ons onderwerp terugkeeren — had de } zoo zeer geliefde leeraar een « vrij opstel » 1 gegeven. Ons Wimpje had juist in Theodoor t Van Rijswijck's volledige werken het berijmd verhaal Mahomet's Dronkenschap gelezen, en besloot dit eens op zijne sctioolj mgens-manier uit te werken. Twee, drie avonden werden er aan besteed, en met een poppelend hart gaf hij, het oogenblik gekomen, zijn werk af. 't Moet zijn dat het onderwerp den klaar-zienden leeraar in 't oog gevallen was, want denzelfden avond nog hoorde hij, te bed ' liggend, vader Pauwels aan moeder Pauwels : zeggen : « Den Dre (onder dien naam was Wimpje's leeraar bij zijne ambtgenooten bekend) vertelde me daar dat ons Wimpje zoo'n schoon werk ingeleverd heeft. Hij vind dat er veel in den jongen steekt, en dat er wel eens een schrijver zal uit groeien... » Van in zijn bed kon Wimpje zich wel ver-beelden hoe moeder Pauwels, de goede, brave \ ziel, die mededeeling ontving. Wél was ze heel tevreden met de tijding dat Wimpje z'n best t deed, maar... schrijver worden... Er was te , dien tijde zoo'n vooroordeel lusschen de oudere menschen dat « een schrijver » noodzakelijk een « herbergpilaar », een liefhebber van « dikkoppen » was... Bewijzen waren er genoeg te vinden, en zelfs Wimpje's tijdgenooten konden er genoeg aanhalen... Moeder Pauwels herinnerde zich dikwijls nog hoe zij een zeer gevierde schrijver « met een stuk in zijn' botteri » op een stootwagen had zien liggen... 't Is waar, liij was dan nog zeer jong... 1 Wat er ook van zij, ons Wimpje was zeer in zijn schik met den bijval van zija « opstel », en « opstellen maken » werd hem eene ware liefhebberij. Langzamerhand brei ide zich zijn gedacht'^nkring uit : hij was zeer belezen, ken le al de toenmalige Vlaamsche schrijvers en bijna al hunne werken, en wist zijne lezin-gen duclitig te verwerken. Ook was het niet wonder hem, bij het voorlezen van zijn werk, of bij dat van een zijner gezellen, eene onver-wachte parenthesis te zien openen, en hem half luide te hooren mompelen : « Dât komt uit De Goochelaar, van Renier Snieders. « Dât uit Rowna, van Zetternam. « Dât uit Reginald van Valkenburg, van Lod. Janssens. « Dât uit Het Bloemengraf\ van August Snieders. « Dât uit De Burgers van Darlingen, van Conscience. En zoo verder. Dat zulke opmerkingen den geliefden leeraar wél bevielen, lijdt geen den minsten twijfel. Het aangenaamste werk was immer « het vacantiewerk ». Voor de vacantiën had « het Vosken » de gewoonte eene opgave voor een Vlaamsch en een voor een Fransch opstel te geven, om tegen de heropening der school uit te werken. Geheele dagen zat ons Wimpje op z'n kamer — hij was thans van den zolder naar de mansarde verhuisd — en werkte aan z'n opstellen dat het een plezier was om zien. Na ze goed nagezien te hebben, werden ze, met mooie opschriften en beginletters versierd I — in drie of vier kleuren van inkt —, op groot papier overgeschreven... en nooit geraakte hy er toe één enkel dezer « prachtwerken » terug te krijgen. Slecbts eenmaal kon bij er in gelukken een terug te « stelen ». Het was een Fransch opstel, voor titel voerend : Marino et Maria, une esquisse des mœurs vénitiennes, dat enkel bewees dat Wimpje met vrucht het te dien tijde veel gelezen draken-verbaal Marino Marinelli, of de Bastaard van Ve-ietië, en het even « hoog » staande De Stomme van Portici, met veel vrucht | gelezen had. Maar, al mochten soms enkele i gedachten aan die twee lijvige draken herin-\ neren, toch was de leiddraad van zijn 24 groote ? bladen beslaande opstel, evenals de beschrijvin-; gen en de uitwerking, geheel « uit zyn eigen koker ». Z'n leeraar had het te lezen gegeven aan Vader Pauwels ; maar de brave man, die buiten het Vlaamsch Heelal weinig aan lezen deed, had het eenvoudig weg in z'n lessenaar gestopt, waar ons Wimpje het toevallig eens vond... ...en het verbeurd verklaarde. 't Ligt thans nog in z'n « archieven. » Eindelijk was Wimpje — maar 't wordt tijd dat we onzen vriend « Willem » noemen, al ware 't maar omdat hij zoo lang van gestalte

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad behorende tot de categorie Katholieke pers. Uitgegeven in Borgerhout van 1878 tot 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes