Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1335 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1918, 22 Juni. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/p26pz52q5w/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

BORGERHOUT, 22 JUNI 1918 ÎO Gentiemen Nr 25, 41* Jaar HET VLAAMSCH HEELAL Allés in te zenden vôôr Dondrrdag middag — Inschrijvingsprijs : 5 Frank — Weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen Bureel en Drukkerij : Carnotplaats 65 Aankondigingen : 20 Centiemen den regel TWEE UITERSTEN De beleefdheid is een der uiterlijke vormen van ontwikkeling en beschaving. De beleefdheid besluit in zich achting en waardeering van den evenmensch, bijzon-der van overheidspersonen en gezagheb-benden. Het is een misslag geweest van Socialisten en Democraten de beleeidheid te verleeren, onder voorwendsel hunne onafhankelijkheid en vrijheid te doen blijken tegenover hoogeren en meerderen, want hunne onbeleeidheid was meer de uitdrukking van haat en nijd, dan van onafhankelijkheid en vrijheid. * * * Die handelwijze wierd aldra uitgebreid, tôt zells in den buiten, waar vroeger iedereen gegroet en den goeden dag gewenscht wierd, al ware hij vreemde-ling, heer of werkman. De schoolkinde-ren bijzonder hadden dit van hunnen meester aangeleerd, in de eene gemeente al wat beter dan in eene andere, zoodat men aan de beleefdheid der kinderen kon zien, of de meester een ontwikkeld en beschaafd man was. ♦ * * In die beleefdheid zijn natuurlijk twee uitersten, hier te veel en ginder te weinig. Men moet hier de middelmaat nemen gelijk in andere gevallen, want de beleefdheid mag geene platheid of onwaardigheid zijn. Men groet den evenmensch, maar men knielt of buigt voor God alleen. Op dit gcbied bestaan ook plichten en rechten, zoodat degenen die recht hebben op eerbied, ook tôt plicht hebben zich waardig te gedragen. * * * Het gebeurt nog al eens dat dit laatste te wenschen laat en dan wordt er ge-zegd : dat men zulke personen moet eerbiedigen niet om hunnen persoon, maar om hunne waardigheid. Heel wel, maar zij zelven zouden moeten beginnen met de waardigheid te eerbiedigen aan hun ambt of hunnen persoon verborden. Zon-der dit heeft de waardigheid niet veel te beteekenen en is zoo nadeelig voor de beschaving, als de onbeleefdheid van anderen. * * * Deze laatste jaren is de beleefdheid fel verminderd juist bij hen die het voorbeeld dienden te geven. Zelfs in de ambtenaars-wereld, zell's bij dezen die eene ambte-\ijke kleeding dragen en dus niet moeten vreezen hunnen hoed te bevuilen vermiis zij slechts aan te slagen hebben aan hunnen képi, is de beleefdheid beneden vriespunt gedaald. Wanneer zij nog groe-ten, zelfs- voor overheden of verdienste-lijke medeburgers. heffen zij den vinger slechts op tôt op de hoogte van hunnen broek of giletzak, als wilden zij zeggen dat zij enkel opslag van loon of profijt-jes verlangen. * * * Zulke voorbeelden zijn niet geschikt om de kinderen eerbied in te planten voor overheid en gezag. Wanneer open-bare ambtenaars en bedienden te kort komen aan de minste regels van opvoeding en beschaving en hunne minachting doen blijken voor ailes wat eerbiedwaardig is, kan men van de jeugd ook niet veel ver-wachten. Dit is niet alleen te betreuren om de beleefdheid zelf, maar nog meer om de gevolgen. Wie te kort komt aan dien eerbied, denkt ook het recht te hebben wetten en verordeningen te overtre-den, zoodat hij meent op dit gebied zoo-gezegd vrij en onafhankelijk te mogen nandelen. # * * Hoe klein ook in schijn, heeft dit ailes onder opzicht van opvoeding en beschaving, van eerbied en ontzag, van waardeering en openbare orde toch veel te beteekenen. Het zou in de betrekkingen van van burgers tôt beambten, van medeburgers tôt medeburgers, van gezag en wet Seel wat anders zijn, indien van jongs af, zooals dit vroeger pleegde te wezen, de beleefdheid samen ging met beschaving en ontwikkeling. * * * Er wordt dikwijls met weemoed besta-tigd, dat vroeger ailes beter ging, dat de verdraagzaamheid tusschen de burgers het leven aangenaam of min droevig ®aakte. Welnu, dit hangt samen met de beleefdheid en den eerbied dien men in ille omstandigheden moet doen blijken, sonder afstand te doen van zij ne eigen Waardigheid en zijne rechten. * * * Hebben Democraten en Socialisten gezondigd tegen dien regel, het is ook ^aar dat « zoogezegde » hoogere stan-den weleens te kort komen aan de beleefdheid tegenover « zoogezegde » minderen. Zij ook geven niet altijd een goed voor beeld, door eenvoudige lieden in 't open baar niet te willen erkennen en hooghar tig voorbij te gaan. Zij zullen desnood vitten op de priesters, omdat deze voo arme lieden geen schoonen lijkdiens doen, maar zij zelven loopen enkel naa plechtige lijkdiensten en miskennen to na de dood hunnen armen gebuur. * * * Wie zijn geweten dienaangaande wi onderzoeken, zal meer dan eene tekort koming ontdekken, die hij leelijk vind bij anderen maar niet bij zich zelven. I de beleefdheid een uiterlijke vorm de beschaving, zij moet ook een bewijs vai broederlijkheid zijn, die de beschavinj en de openbare orde ten goede moe komen. J. L. DETOESTAND HIER EH ELDERS BELGIË, — Het Wet- en Verordenir.gsblad beva de volgende verordeningen : 1. — Over de bevoegdheid Van het hooge Keizerlijk Gerechtshof te Brussel in zake va onteigening voor algemeen nut, in eersten s laatsten aanleg ; 2. — Over vroege en late aardappelen. De vroeg aardappelen mogen eerst na 25 Juni en de late n 1 Septembar gerooid worden. Het is verboden dez te verwerken in de nijverheid voor aardappelmeel in brouwerijen en branderijen ; 3. — Over het verspinnen van wol. Het is verbodei wol te verspinnen ; spinnewielen en mekaniek toestellen voor het verspinnen van wol te vervaardigen aan te koopen, te verkoopen, te gebruiken of t vervoeren ; 4. — Over de duurte bijslagen aan de ambtenaren beambten en bedienden van den Staat worden d noodige schikkingen ateekondigd : voor de ongehuw den of gefiuwden zondar kinderen 3!) fr. ; voor d gehuwden 50 fr. en 12 frank voor elk kind. 5. — Over de aangilte van vyandelijken grond eigendom in de provinciën Brabant, Antwerpen ei Limburg. van Franschen, Engelschen en Amerikanen De aangifte moet vôôr 15 Juli gebeuren bij dei Burgemeester, in wiens gemeente die gronden gelegei zyn; 6. — De heer Bayet, hoofdklerk, is tôt bureel overste bij het Belgisch Postwezen benoemd, me ingang van 1 October 1917, en de heeren Stevenii en Bollansée, hoofdklerken te Antwerpen, to bureeloverssen met ingang van 1 Januari 1918 ; 7. — De heer Aloïs Roelants, brouwer, is to Burgemeester van Rupelmonde benoemd. —o— NEDERLAND. — De overtredingen en misdadei zijn en blijven zoo talrijk, dat de gevangenhuizei | overkropt zijn en dujzenden veroordeelden op vriji < voeten blijven loopen. Dit is hoogst nadeelig voo de openbare orde en veiligheid. Ook zijn er no; immer straatoproeren en relletjes. En diefstallen bi middel van braak en beklimming, hebben in drukki straten der groote steden plaats. Bij Komiteitsleden en overheidspersonen wordei hier voortdurend onregelmatigheden bestatigd ei goederen in beslag genomen. Ook is er veel verwaar loozing, zoodat vele eetwaren bederven in di magazijnen en niet meer kunnen verkocht o uitgedeeld worderi. Bij de landbouwers wordei groote hoeveellieden levensmidiielen ontdekt, die aan woekerpryzen wilden verkoopen. Het is geknnd dat Fransohe bladen en staatsliedei zelden op de hoogte der buitenlaiidsohe toestander zijn. Dit is oou het geval met Nederlandsche Betrekkelijk België doen zij soms bsschnuwingen die heel en al in strijd zijn met de werkelijki toestanden. LUXEMBURG. — In het Groot Hertogdoir Luxemburg is het meeningsverschil tusschen d< Gioot-hertocin en de Kamer over de invoering vai het algemeen stemrecht en over de vermeerderiug var het getal volksvertegewoordigers opgelost Ondei voorbehond van hare grondwettelyke en erfelylct j rechten heett zij er in toegestemd de nieuwe regelinger ; in te voeren Als gevolg zal het M'nisterie-kaufmaf t welk over eenige maanden zijn ontslag gegeven had S in dienst blijven. Weder en Komiteiten IDe klagers over het droog weder zijn thans ietwat te vreden gesteld, maar bij de eerste stortvlaag riepen zij reeds : dat het mocht uit-sciieiden.Zoo is de mensch : het klagen is hem inge-boren, te zamen met eene onstandvastigheid en moedwilligheid, die hem aanzetten overal gebreken en tekortkomingen te zien, bijzonder in komiteiten, om het spreekwoord te bevesti-gen dat het moeielijk is Jan en alleman te bevredigen. Aan de straat werken, is eveneens moeielyk, en twee heeren dienen, gaat in 't geheel niet. Zwijgen is goud, en spreken is zilver, maar het heeft reeds vele lieden van den drop in den regen gebracht. De klachten over de komiteiten, buiten deze over oneerlyke daden, hebben hoofdzakelyk in 't zicht de weinige gescbiktheid van sommige bedienden, die met het volk niet weten om te gaan : de eenen zijn te bot, en de anderen te welbespraakt, van welke gave zij doorgaans misbruik malien. Die klachten komen overeen met deze die vroeger in 't midden wierden gebracht tegen jaknikkers en babbelaars. In Oemeenteraden en elders zaten vele jaknikkers van den eenen kant en babbelaars van eerste klas langs de andere zijde. Het gezond verstand was uitgesloten. Hoe kwamen die te recht in beraadslagende vergaderingeo, waartoe nogtans eene uitge-breide bekwaaraheid vereiscùt wordt ? Heel eenvoudig omdat zij onbewust waren van hunne zending en liunne verantwoorde-lijkbeid.Bekwame lieden die hunne plaats konden innemen, aarzelden zulks t* doen, omdat zij meenden die zending niet naar behooren te - ■ kunnen vervullen, 't zij bij gebrek aan tijd, 't zij ■ jj bij eene overdreven waardeering van de plich-5 ten die hun zouden opgelngd worden door hel r ï feit zelf hunner kiezing of aanstelling. t Maar zoo redeneeren onbekwamen niet : dit r nemen aan wat hun aangeboden wordt ofeischeE t dit op, enkel om hunnen hoogmoed te vleien ol hun eigen belang te bevorderen. Dit is de hoofdoorzaak van de gebrekkelijkï en slechte samenstelling van vele gemeente-1 raden, gelijk dit nu ook het geval is in eenige komiteiten, en gelijk dit eveneens waargenomen t wordt tusschen de openbare bedienden, die 3 veelal niet beantwoorden aan 't vertrouwen r dat men in hen stelde. ! Er zijn deze laatste tijden feiten aan 't lichl r gekomen die zulks maar al te zeer bevestigen t en die aantoonen hoe voorzicbtig tr dient gehandeld te worden bij 't aanstellen van beheerders en bedienden. ■ Het nadeel voor de algemeenheid is soms | groot, des te meer daar de gebreken die dil - voortbrachten, moeielijk uit te roeien zyn. t Want ondanks de geleverde bewijzen, bly ven zulke lieden toch in dienst en gaan voort in r hunne doenwyze, alsof niemand hun kan * hinderen. Het klagen over de droogte en regen wordl e nog al eens verboord, soms te veel, maar anden i klachten bereiken moeielijker hun doel, zoodal s het nadeel soms onuitroeibaar wordt. ' Laat ons hopen dat het gezegde « na regec j komt zonneschijn », ook e«ns zal toepasselyk â zijn op komiteiten en ander* besturen. Hildebrand 8 SCHRIJVERS EN BOEKEN XXXVII LEO TOLSTOÏ 1 Een gansche wereld van gedachten doemt J vôôr mij op bij het nederschrijven van dien wereldberoemden naam. Ik herinner me met welke vreugde ik den alom voreerden wijsgeer t belang zag stellen in mijn werken en streven ; ; ik herinner me ook met hoevael weemoedig go-' luk ik zijn laatste portret, eigenhandig geteef-t kend en gedagteekend, mocht ontvangen,toen hij zijn landgoed te Yasnaya Poliana verliet om in een klooster de enkele levensdagen die hem nog overbleven, door te brengen. Tolstoï was als de reus der XIX* eeuw. j Wat Rousseau voor de Fransche omwenteling - van 1789 geweest was, dat is Tolstoy voor de f Russischeomwentelingvanl917 geweest. Want i het woord van den wijsgeer is machtiger dan men wel vermoedt, en vele wereldschokkende i gebeurtenissen danken hun aanzijn aan wat een ' eenzame droomer — dikwyls door bet volk als ; gek uitgekreten — in de stilte van zijn studie-( kamer overwoog en nederschreef. i Léo Nikolaï^witcb (1) Tolstoï (2) werd op i 28 Augustus 1828 te Yasnaya Poliana geboren. | Reeds wees van in zijn prille jeugd werd hij aan i ! een Fransch huisonderwijzer toevertruuwd, die | hem reeds op zijn vijftiende jaar, de werken van Rousseau en Voltaire liet lezen, ieis wat ' zijn doorslaanden invloed zou doen gelden op het gansche volgend leven van den jongen Tolstoï. Gedurende eenigen tyd diende bij by het . Russisch leger, doch reeds in 1852 openbaarde i zich zijn scbrijversgave in het Peterburgers ; tijdscbrift Sovremennik. Van dan af leverde , zijn vruclitbare pen onophoudend nieuwe werken. Na eene reis door Zwiiserland, Frankrgk , en Duitschland, voelde hij in zien de behoefte zijn gaven ook aan de opvoeding te wijden, en daarom stichtte hij te Yasnaya Poliana een heel oorspronkelijke school, waarin hij zelf « scbool-meesterde », en waarvan hij de wederwaardig-heden beschreef in het door hem geleide tijd-schrift dat den naam der gemeente voor titel droeg (3). In 1862 trad hij in het huwelgk, en van dan af dagteekenen zijn groote en meestverspreide werken Opstanding, Oorlog en Vrede, Anna Karenina. Onder den invloed van Sutaïev en Bondarev vestigden zich zyn gedachten al meer en meer op godsdienstige vraagstukken, wat hem onderscheidene wijsgeerige werken in de pen gaf, als Mijn Geloof, Mijn Biecht, Het Koninhrijk Gods is binnen in u, en menige andere, die in allerlei talen overge-bracht zijn, en hem een beroemdheid verwier-ven die vrijwel onovertroffen is in de XIXe als in de XXe eeuw. Om den man te leeren waardeeren in al zijn ùitingen, zou men moeten het uitgebreide Leven van Tolstoy van Paul Biroekoff — in twee deelen — lezen, of tocb ten minste het mooie boekje van P. Sergejenico : Hoe Tolstoy leeft en werkt. In deze schets echter mag ik me niet bezig houden met aanhalingen uit beide levens-beschryvers, daar ik allicht veel te ver gaan zou, zooals liet ten andere niet anders kan wanneer men een groot geest als Tolstoï even onder het kykglas nemen wil. In Nederland zijn de wijsgeerige werken van Tolstoï—benevens de reeds hooger genoemde, dienen nogvermeld te worden Mijn Èvangelie, De Christélijke Leer, De Wet van het Gewèld en de Wet van de Lie/de, Rijpe Aren, Wat is Kunst ? — veel verspreid en druk gelezen, evenals ten andere zijn drie groote romans en zijn eveneens wereldberoemden Kreutzer - Sonate. In Vlaanderen echter zijn meest zijn kleine vertellingen bewerkt en verspreid, doch of ze even druk gelezen worden — en verdienen te worden — als zgn andere werken, betwijfel ik ttn zeerste. Wat Tolstoï bijzonder kenmerkt — ik zou moeten zeggen : ten eerste, daar er een : ten tweede, volgen moet — is zijn krachtige en doorslaande stryd tegen de losbandigheid onzer eeuw. Onder dit opzicht spant zijn Kreutzer-Sonate met den Brief voor het Huwelijk die er gewoonlijk bij ingelascht werd, vèruit de kroon : de « zwijnerij » onzer tijden wordt er in een heel naakt daglicht gesteld en ten gruwelykste veroordeeld. In Opstanding is de hoofdfiguur een prins die een kauaermeisje ten val bracbt en later als gezworen bij de recht-bank haar moet veroordeelen. Dit brengt een ommekeer teweeg in zijn gemoed, een oinme-keer zoo geweldig dat hij ailes verlaat om haar — die als « publieke vrouw » veroordeeld is — naar Siberië te volgen en haar uit den poel der schande op te hfffen, waar zy door zyn toedoen in gevallen is. Onmiddellyk op Opstanding sluit Anna Karenina aan, hoewel er gansch anaere personen in cptreden. Hier toch zien we een geval van echtbreuk; en wat dât onder de pen van Tolstoï en in zijn geest wordt, is te overweldigend om het in korte woorden samen te vatten. Een ander bijzonder kenmerk van Tolstoï — en wat de reden is waarom bjj in Katho-lieke kringen liefst openlyk doodgezwegen wordt, wat m. i. een verkeerde opvatting is gezien den overweldigenden invloed van zyn geest op onze Samenleving — is dat hij wèl godsdienstig is, maar geheel en al buiten aile kerkgenootschap : de kristen - anarchisten, waar Nederland zoo menigt merkwaardige persoonlijkheden onder bezit, zijn eigenlijk de rechtstreeksche volgelingen van den Rus-sischen wijsgeer. Dat hij wèl en diep godsdienstig is, bewyzen menige zijner wijsgeerige werken; voor me zelven heb ik er een nog tref-fender bewijs van. Over eenige jaren, immers, had een Fransch anarchist me een boek van zijn hand ten geschenke gezonden, waarin hij als vasistaande aannam « dat het thans voor goed uit was met den godsdienst ». In dank stuurde ik hem, voor zyn eigen tijdschrift, een kriiiek van dit werk, onder titel — voor zooveel ik me berinneren kan — van Propos d'un bourgeois anar-chisant. Ik deed hem er in opmerken dat een onemdig klein getal ongeloovigen niets bewyzen tègen den godsdienst en dat ik' het un peu trop raide vond den godsdienst zoo maar en petit comité dood te verklaren ! Te meer, voegde ik erbij, daar er van dat oneindig klein getal nog moeten afgetrokken worden — wat klaarblykend is — : l8) zij die nooit op die gewichtige vragen nagedacht hebben; 2e) zy die verklaren ongodsdienstig te zijn uit zuiver winstbejag of om des te vryer teugel te kunnen geven aan àl hun Lartstochten, tôt zells aan de vuigste; 3e) wat om zoo te zeggen reeds in de vorige soort begrepen is, zij die zich zelf willen opdringen dat er geen God is, om des te zeker-der tôt de tweede klas te kunnen overloopen. Dit stuk werd opgenomen, en kort daarop ontving ik van Tolstoï een uitvoerig schry ven, waarin hij mij geluk wenschte met dit opstel en verklaarde geheel en al mijn woorden te onderschrijven. Tolstoï was een droomer, een ziener, een aposvel voorbetere tijiien; een man daarenboven die in zyn terugwerking tegen de bestaande ge- en misbruiken m i. zijn doel overschreed, misschien wel opzettelijk, om des te beter begrepen te worden en des te meer vrucht-baren invloed te maken op de gemoederen, iets waarin hjj ten zeerste geluk te. Zoo b. v. zal zijn naam steeds gehecht bly ven aan het grondbeginsel der weerloosheid, waarin hy de woorden van Christus : « zoo men u op de ééue wang slaat, biedt de andere aan », als stelregel van ons persoonljjk en maatschappe-lijk gedrag opgeeft. Om waarlijk van Tolstoï te genieten, om hem in zyn weesterwerken naar waarde te schatten, ook om niet door hem op een ver-keerd spoor geleid te worden in godsdienst-vraagstukken, dient men toch eenigszins wys-geerig en theologiscb onderlegd te zyn. En dat is men in Vlaanderen maar al te weinig, wat dan ook voldoende uitlegt waarom Tolstoï's werken ten onzent zoo weinig bekend eu nog minder verspreid zyn. Yours (1) Nikolaïewitch : zoon van Nicolaas. (2) Er wordt soms Tolstoï gescbreven, maar de schrijfwijze die ik hier — en elders —gebruik, is die welke Tolstoy zelf gebruikte. (3) Een Vlaamsche uitgave, onder titel Het School-levbn te Yasnaya Poliana veischeen in de uitgaven van het Internatio'iaal Bureel voor Opvoeding en Onderwijs, te Oostende, ten jare 1912. De volgende schets handelt over Théo Hamilton. o v k h z i c ii r Bellen Een Antwerpsch blad klaagt er over, dat er veel aan de huizen gebeld wordt door leurders en andere lastverkoopers ; dat dit dikwtfls onaangenaam is en het sradsbestuur dit diende te verbieden door de een of andere policie-verordening. Volgens een vonnis van den vrede-rechter van Heist-op-den-Berg, — indien wy het goed berinneren, — mogen de openbare besturen dit niet verbieden omdat dit alleen in de bevoegdheid valt van den eigenaar of huur-der. De Gemeente-verordening van eene gemeente uit dit Kanton wierd daardoor onwettig verklaard. Alleen het « bellekentrek » door kwaâjongens of groote flauwe plezanten, valt onder de gewone strat'bepalingen van eigendomschennis of rustverstoring. Wie niet gaarne heeft dat leurders hem verontrustan, moet aan de huisdeurbel door

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad behorende tot de categorie Katholieke pers. Uitgegeven in Borgerhout van 1878 tot 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes