28 Februari 1914 m 9 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekbSad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen I.\SCHIUJVIXG)»PHIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederlanû » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Bit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vâôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Àfzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaau 43, te Borgerhout. AAÏWKOIVOUGHHHSEIW Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Ageneie HA VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) <ïîî, Bopgerhont-Antwerpeii Inselirîjvingsprljs uan 't Vlaamsch Heelal, van heden tôt 31 December. Ir. >4.00. Tusschen twee Vuren De stemming der schoolwet heeft andermaal bewezen, dat de Vlamingen immer tusschen twee vuren geplaatst worden om hen te dwingen iets te stemmen dat hunne goedkeuring niet verdient. In de schoolwet imtners, krijgen de Vlamingen zoo weinig recht of voldoening mogelijk, maar tegen stemmen konden zij niet, omdat de wet onder andere oogpunten goed is en voordeelig tevens voor de onderwijzers in 't algemeen, * * * Op dezelfde wijze wierd er gehandeîd in krijgszaken. Daar 00k bekwamen de Vlamingen weinig of geen recht, maar niettemin waren zij gedwongen de wet te stemmen uit vrees het Ministerie te doen vallen en de tegenpartij aan 't roer te helpen.Zij stonden hier weertusschen tweevuren en moesten buigenof barsten. * * * Voor de nieuwe krijgswerken van Antwerpen zagen wij hetzelfde gebeu-ren. De vestingen zouden afgebroken worden en Antwerpen vergroot, op voorwaarde dat er miljoenen gestemd wierden voor nieuwe versterkingen. Er wierd geene àfzonderlijke stemming over het een of ander punt toegelaten, zoodadig dat M. Coremans, de onwrik-bare tegenstander van aile krijgsuitga-ven, verplicht was dit ailes te stemmen, uit vrees Antwerpen in zijne ontwik-keling en uitbreiding te benadeelen. .. * Uit die doenwijze vloeit voort, dat de wetten door zulke knepen opgedron-gen, weinig stevigheid bezitten en geen duurzaam bestaan hebben. Dit is bij-zonder het geval met de legerwetten, die bestendig veranderd en verknoeid worden, in strijd met'beloften en aan- gegane verbintenissen. * * * De wet van 1909, die den persoon-lijken dienst instelde en slechts één zoon van elk huisgezin eischte, wierd juist door dit verlokkend stelsel opge-drongen. Zij die tegen aile krijgsver-zwaringen waren en geen vertrouwen hadden in de nieuwe wet, konden niet vrijelijk handelen omdat het eigenbe-lang van velen hier gestreeld wierd. Een zoon voor elk huisgezin, dat von-den velen heel schoon en aanneemlijk, maaranderen betrouwden dit niet en beweerden heel te recht, dat zulks de laatste stap was naar 't alleman soldaat. Maar dezen wierden niet geloofd, het waren « isegrims » en eeuwige onte-vredenen.* * * De tegenstanders der nieuwe wet stonden hier dus weer tusschen twee vuren, tusschen hunne innige overtui-ging en het oogenschoonlijk voordeel voor de huisgezinnen met talrijke kin-deren gezegend. Maar wat is er ge-beurd ? De wet was nog geene drie jaren oud of het alleman soldaat kwam tôt stand, zelfs door toedoen van geko-zenen die drie jaren te voren heel anders spraken. Zij moesten weer buigen of barsten op gevaar af voor vaderland-loozen uitgescholden te worden, want het gevaar was groot en België stond op den boord van den afgrond ! ! ! * * * Om die oneerlijke nieuwe wet aanneemlijk te maken, wierden er weer allerhande beloften gedaan nopens den ; verkorten diensttijd en meer andere ontlastingen. Maar de wet is nog geene twee jaren oud, of er wordt reeds ge-meld dat zij onvoldoende is en de diensttijd zal moeten vermeerderd worden ! * * * En toch laat het volk zich immer foppen en hebben de gekozenen den moed niet daartegen in te gaan. Het belang van het volk is nogtans de opperste wet. En eene les van onafhan-keîijkheid door de gekozenen gegeven, zou de beste vruchten voortbrengen. Mannen die geene verplichtende zending willen aanvaarden vanwege hunne eigene kiezers, zouden nog minder moeten bukken onder de roede van krijgsliefhebbers en Vlaamschhaters, die door ikzucht en eigen belang de beste zaken bederven. M. * Wat ons betreft, wij kunnen vrij terugblikken op ons verleden. Nooit hebben wij toegegeven aan drang van hooger, die enkel aangewend wordt om slechte zaken door de Kamer te doen stemmen. En wat thans is gebeurd met de schoolwet en wat nu weer ge-beuren gaat met de nieuwe krijgswet, bevestigt onze zienswijze en zet ons aan te volharden in den tegenstand tegen aile verfransching, tegen aile soldaterij. J. L. POST. — Alwie te klagen heeft ofer | de laattijdige bestelling of achter-lioiiding van ons blad, wordt verzocht ons zulks dadelijk te doen kennen. De numuiers worden ten 8 ure 's mor» gens ten postbureele besteld, en kunnen dus reeds in den voormiddag, of ten laatste in 't begin van den aamiddag bij de inacbrijvers toekomen. DE TOESTÀND HIER EH ELDERS VRANKRIJK. — Het Ministerie-Caillaux doet al wat mogelijk is om aan het roer te blijven, ten einde zijnen invloed te kunnen doen gelden bij de aanstaande wetgevende kiezingen. Het verloocbent om die reden zijn programma en al zijne beloften. Het was tegen den driejarigen dienst en nu klampt het zich juist aan dieu dienst vast en wil ailes voor het leger ten offer brengen. De nieuwe legeraanwerving heeft 40,000 man meer opgeleverd dan geschat was. De milicie-raden zijn niet streng geweest in de goedkeuring j en hebben vele ziekelijke jongelingen doen j inlijven. Het gevolg is dat nu een aantal ! besmettelijke ziekten in de kazernen uitge-broken en reeds vele jonge soldaten overleden zijn. Een algemeen onderzoek is thans ingesteld, om de gebreken der legeraanwerving te bestatigen. Het Ministerie heeft eindelijk eene neerlaag geleden in den Senaat, bij eene stemming over een nieuw belastingstelsel. DUITSCHLAND. — De kinderbeperking woedt ook op verschrikkelijke wijze in Duitsch-land. In steden waar vroeger 46 geboorten op ; 1,000 inwoners waren, zijn er nu slechts 20. \ In sommige plaatsen is dit zelfs gedaald op 12, | zoodat Duitschland eindelijk aan Vrankrijk ! niets meer zal hebben te benijden. Het Staatsbestuur van Pruisen heeft dien- 1 aangaande in de Kamer hulde gebracht aan de Katholieke geestelijkbeid, die tegen dien geesel te velde trekt en heeft de Protestantsche geestelijkheid aangemaand dit voorbeeld te volgen. Door straffen en wetsbepalingen is dienaangaande niets of weinig te bekomen, zegde de Minister ; 't is het zedelijk en vader-landsch gevoel dat bij de menigte moet opge- : wekt worden. Hij wees tevens op het groot getal jonge vrouwen, die de kinderbeperking door ziekte en voorbarige dood moeten bekoopen. ENGELAND. — De gedeeltelijke kiezingen vallen dikwijls tegen het Ministerie uit. In Engeland bestaat nog de wetsbepaling, dat een Kamerlid tôt Minister benoemd, aan herkiezing onderworpen wordt, zooals dit vroeger ook bestond in België. Aldus is nu M. Masterman, tôt Minister benoemd, niet herkozen, hetgeen een leelijke tegenslag is voor 't Ministerie. In Engeland bestaat ook het gebruik, dat de i kandidaat die de meeste stemmen behaald, i i gekozen is ; er bestaat dus geene volstrekte meerderheid of geene herstemmingen. Ook zijn , de kiezingen daar allen eennamig, zoodat elke kandidaat afzonderlijk gekozen wordt. Uit al de gedeeltelijke kiezingen blijkt echter, 't is eender welke parïij de meesle stemmen behaalt op haren kandidaat, dat het Rome Rule nogtans de bovenhand heeft wanneer de stemmen der mislukte kandidaten worden bijeen getrokken. —o— PORTUGAAL. — Er is door de Kamer eene kwijtscbeldingswet gestemd voor de politieke gevangenen, maar de Senaat vond deze niet breed en menschlievend genoeg ; hij zpnd ze terug, met eenige wijzigingen, naar de Kamer. —o — ALBANIË — De prins von Wied. verwel-komd door de Staatsregeering in 't Albaneesch, antwoordde in 't Duitsch. Hij zal waarscliijnlijk het Albaneesch nog niet kennen en zal zicti dus aan 't aanleeren moeten zetten. —o— MEXICO. — Door buitensporigheden van allen aard, maar bijzonder door 't dooden van vreemdelingen, zullen de Vereenigde Staten eindelijk wel verplicht zijn tusschen te komen. EQgeland is niet te vreden over dien toestand, nu bijzonder dat weer een Engelschman, de rijke heer Benton, is neergeschoten door generaal Villa, die een bandiet schijnt te zijn. Pax Uit de Gazettenwereld In een vorig nummer deden wij uitschijnen, dat de verplicbting de dagbladen met den titel langs buiten te vouwen, geene vijandige streek is tegen deze of gene dagbladen, maar een maatregel in 't belang van de toepassing van 't verminderd postrecbt. Nu meldt eea blad, dat Minister Segers toegelaten heeft zekere dagbladen niet te bestellen, wanneer de personen aan wie deze gericlit zijn, schriftelijk verkiaren deze niet te willen ontvangen. En dit blad ziet daarin weer een aanslag tegen de drukpersmjheid ! Maar waar blijft dan de « persoonlijke » vrijheid, wanneer iemand het recht niet zou hebben bladen te weigeren die hij niet gevraagd heeft of niet wil ontvangen ? Deze maatregel is bovendien ingegeven om briefdragers te beschermen tegen moedwilli-gaards, die aan Peer of Pauw, wonende op het uiteinde eener gemeente, enkel een blad zenden om eenen briefdrager beet te hebben en hem nutteloos soms eene uur wegs te doen afleggen. •te » * & Oniangs hebben wij gemeld, dat een dagblad-schrijver uit Luxemburg, bescuuldigd het beroepsgeheim geschonden te hebben, deze zaak voor 't gerecht bracht en den beschuldiger deed veroordeelen tôt zware boet. Het Beroepshof van Luik heeft thans dit vonnis bekrachtigd, zoodat het beroepsgeheim van dagbladschrijvers een eervol iets is, waaraan niet mag te kort gekomen worden. * * * Vooruit en De Werker zijn thans veroor-deeld, in den persoon van den schrijver der artikels tegen de geestelijken van Bercbem, tôt 400 fr. schadeloosstelling en inlasschingen. De lijfsdwang is op eene maand bepaald. Hildebrand LEVENSBEELDEN XI Willem's g-odsdienstig- gevoel g-aat om zeep ! Wie ooit The Life of Georg Tyrrell gelezen heeft, en er over nagedacht, zal zich voorzeker nog wel herinneren boe iJie Engelsche modernist begon ongeloovig te worden. Toen hij nog bilter jong was, stond hij in Leel nauwe betrekkingen met zijne tante Melinda, die dweepzuctitig kristelijk, of, op zijn Antwerpsch gezeid, eene « razende kwezel » was. Natuur-lijk wiide deze haren invloed doen gelden op de kinderen... met het gevolg dat de oudste der knapen WillieTyrrell, weldrain den slechten j zin van 't woord, eeu vrijdenker werd, en dat de jongste, Georg Tyrrell, die in latere jaren als modernist zou gebanvloekt worden, onver- j schillig werd aan den godsdienst en er weldra niet meer wilde van hooren... tôt eene ziels-crisis hem in de Jesuïtenorde bracht, om er la*er weer uit te treden... Iets dergelijks viel bij Willem Pauwels voor, en daar het vorige tafereel eene roi speelt in die wording, vallen de gedacbten van den rustenden denker als van zelfs op deze heria-nering... Er zijn twee manieren om godsdienstig op te voeden, maar slechts ééne goede. Het kind moet leeren dat aile blijbeid des levens, aile vreugde, aile geluk, uit den godsdienst voort-spruit ; het moet God leeren aanzien, zooals Christus het leerde, als een goede vader, dien wij geheel natuurlijk uit ganscher harte beminnen ; het moet gewend worden nooit bijzaken onder den naam van godsdienst te zien vermelden. Ongelukkiglijk is dit niet aliijd zoo ; wij zouden zelfs mogen zeggen, dat bet zelden zôô is ; en dan laden de ouders, die âl te îjverig willen zijn, een zoc zwaren last op hunne sctiouders als zij die niet ijverig genoeg zijn. Voor Willem, aankomeling geworden, was de godsdienst iets heel strengs, zoo iets als de ijzeren boeien der galeislaven. Voor straf zooveel maal die of die geb^den uitschrijven, of eene les van den Catecbismus ; op straf van eene ramrneling op te loopen naar de mis en hei lof gaan ; op siraf vau retenue te biectnen gaan... hoe? liât kwam er niet op aan, zoo het Testimonium confessionis maar geteekend ingeleverd werd : ...neen, Willem had er zijn goesting van ! Er sctieen maar één licht in die iiuisternissen, en 't was dan nog de vurige schijn der hel ! Somber was zoo'n godsdienst, en verre van godsilienstig te zijn ! En dan hoorde hij zijn oudste zuster Rika dikwijls zeggen, dat zij zoo bang was om dood te gaan, om vôôr den schrikkelijken rechterstoel GoJs te verscbijnen. En zij was de braafheid in persoon ! Willem begreep er niets van : hij had toch in het « Nieuw Testament » geleerd, dat God « een goede vader » was voor diegenen zijner kinderen al'hans die zich niet wetens en willens van Hem afkeerden !... Dat vreeselijk begrip scùeen hem wat al te oudmodisch toe ; daar wilde nij zich van losmaken. En om de vlek van het ideaal af te wisschen, vaagde hij de vlek... en tezelfder tijd het ideaal weg ! Dat was dus zoo'n soort « modernisme » ...avant la lettre ! Een ander feit kwam hem nog in dien verkeerden weg vaster vestigen. Eenige jaren te voren hadden in Wim's goedzalig landje dikpunters en dunpunters een hevige strijd geleverd. Te Rembecb, waar Wim's ouders verbleven, waren deze in zeer vriendscliappe-lijke betrekkingen met twee personen, die, bij het uitbreken van den strijd, onder de dunpunters gerekend werden. Van iiat oogenblik werden aile betrekkingen afgebroken ; Wim mocht niet eeys meer die heeren groeten : 't waren « slechte » menschen geworden ! Nochtans ondervond Wim dat zij bleven doen wat zij steeds gedaan hadden ; dat zij regel-matig ter kerke gingen, waar zij nochtans veel, heel veel moesten hooren... 't Waren dunpunters, ziet ge ! En dat zegt ailes ! Maar wat Wim geheel uit zijn verstand sloeg, was op zekeren avond, toen iedereen hem reeds in slaap waande, zijn vader, de oude vurige dikpunter, aan moeder te hooren zeggen : « B... heeft groot gelijk ; hij zou anders moeten soldaat worden. » Die B... was een dier " slechte menschen », een schandelijke dun-punter... En toch gaf vader, die dikpunter was, hem gelijk ! De lezer ziet van hier hoe die kinderhersenen daarop werkten ! Eene andere maal was er een pater gekomen in de patronage om de kinderen te leeren zingen ; Zij xullen haar niet hebben, De schoone xiel van 't kind. En Wim vond, dat die heer, en vader. die de Patronage leidde, en de pastoor die er bij was, veel over hadden voor die « schoone ziel » — de zijne was pr ook bij. — Maar toen hij aan vader eenigen uitleg vroeg over de vragen die zijn kindergeest pijnigden... kreeg hij fc de hel » voor schering en tnslag ! 't Was helaas ! eene bittere ontgoocheling voor « de schoone ziel van 't kind ! » Al die feiten, die ervaringen, die ongekookte besluiten en gevolgtrekkingej zelfs, geheel natuurlijk in eenen navorschenden kindergeest, oefenden een noodlottigen invloed uit op Wil-lem's godsdienstige gevoelens, die noch tôt geene overtuiging gerijpt. waren En zoo kwam het dat Willem Pauwels, in de streng godsdienstige omgeving waarin hij zich bevond, en juist om wille dier al te ijverzuchtige en te weinig zielkundige omgeving, weMra nog juist zooveel aan gods lienst deed om geene straf op te loopen, om geene « ranseling » te krijgen. Willem's godsdienstige gevoelens stonden onder vriespunt, en daalden al meer en meer. En de normaalschool, waar hij zich zooveel van voorgesteld had, deed ze nog meer en meer zakken. Er was zoo eene godsdienstles geweest, daar, tusschen die muren waaraan hij nog slechts met pijn terugdenkt... De leeraar had verteld van eene fontein ergens in Jeruzalem, ten tijde van den Zaligmaker, waar aile jaren een engel over neerdaalde om het water te beroeren, en die er dan eerst insprong, was genezen. Dat

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.