MâiUîdag 24 juli 1916. Tweedc J&arg. Nr 203 Prijsi 6 Cefâtiameii door geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best^ngelicfat en meest verspreid Nieuwsblad ¥ao Belgie, - Verschijnt 7 maal^per week rÀBONNEMENTSPRIJZEN: « Par œ&Ka« 1.71 P«r i aus*a«l4«! , . ...... 11»--- I Z ïsaAS-iea , .. S.— par ;«&r . 15,— AFGEVÀASJDIGDEN VAN DHN OPSTELRAAD : Dr Asg. BORMS, À!fr, VA^N DEN BBANDE, Met iast« vsà B? Â, JACOB BURBELEK: ROODEST8AAT, 4i, ANTWEfiPEN. T«l. ïSOîi AÀNKONBIGINGEN: Tweed* bltdi., f«r reg«l... S.S? Viexd» biadi., <xij- regel.,. 1.54 Dwd* Hais,, kl. i>— Doodjh®iiobt S.— V«* *11» «iMKHHsaa, w«&d« BMXt r>Ji BOODÏtfTRAÂT, 44. r.-,733s^-jtsj«arK«*rsa». «MBex2a«a2f'aniMCKs«aj>'*4<«K£Ki& .aBttStMBHiwz2fi£8«afcS2nMN'»%Z2f-S3ESGSmst^tBBBasaKmesutamtmarnii»oomar«*MS•** J=_!l LU T ----- •-..--- pEOORLOG ■Gevechten van plaatselijke be- ■ teekenis in het westen. — ■ Strijd met afwisselend suc- ■ ces in Italie. — Amerika I en de Engelsche zwarte lijst. ■Amerika en de Engelsche zwarte lijst. ■Washington, 22 Juli. — Het Kabinet | ■:!, na te hebben beraadslaagel ovev de | ^Kestie van het « op de zwarte lijst stel-Hn» van Amerikaansche firma's op Hond van de Britsehe wet op 't handel-Hijven met den vijànd, a«n den Ameri-Hanscben gezant te Londen, Page, op-Kdraq^en, te onderzoeken, welke Ameri-Munschc firma's op de lijst zijn gebracht Hicrn welke redenen dat is geschied. ■Behalve deze actie wordt 00k nog een ^■ormeel onderzoek ingesteld bij het H-itsche gezantschap te Washington. ■Londen, 22 juli. — De « 'l imes » ver- dd. Yrijdag uit Washington : De | Mrbittering van d|c kooplieden over de | ^fcirte lijst van handelaren, opgesteld | ■ de Britsehe regeering, neemt toe. | Heutrale mogendheden hebben voorge- | Held, dat de Vereenigde Staten zich znl-■nbelasten met de leiding van onderhan-Blinffen, die tôt doel hebben om te ko- n Hc tôt den een of anderen vorm van Hracenschappelijke tegenmaatregelen. ■De houding der Amerikaansche regee- ^ Hi»' wordt gesterkt door voorstellen van a Hdere neutralen, om samen te werken. ® ■ eisehen van de openbare meening en ^ ■ bliikbare politieke voordeelen, die zou-■:: kunnen worden behaald, hebben ge- ^ ■ri tôt het vaste voornemen om te pro-Rteeren. Het protest zal waarschijnlijk ■ti vorm aannemen van een felle verlda-■ignopens het nadeel, dat aan Amerika- ] ■; ■. aangedaan en zal éindigen met een ■îidooi \ oor het opheffen van de schade, ■dat — indien dit niet mocht gescliio- . ■n — het optreden van Engeland als Mvriondschappolijke daad zal worden be- ' ■iouwd. Ook wordt aangedrongen op ®enmaatrcgelen van wetgevonden aard. ■D: N'ederlandsche g'ezant te Washing- 11 Riiskrachtig bezig met het bekend ma- 11 ■n van de grieven der neutralen. ■De Amerikaansche vloot. c ■Vashington, 22 Juli. — De Senaat \ Hcit de gelden toegestaan voor de uit-■eritig, \an het program van scheeps- S( ■mv gedurende drie jaren. Het pro- cj Hm voorziet in den bouw van vier ç Badnoughts en vier slag-kruisers, die ci Bniddellijk zullen wo'rdeji op stapel ge- r, ■De toegestane kredieten beloopeu voor v Rcerste jaar 315.800.000 doll., hetgeen t] ^■TO.OOO doll. meer is dan was toege- d in het wetsontwerp dat dooi' het [ ■pkvan Afgevaardigden was goedge- ], ■Duikboot- en mijnoorlog •' ^flgiers, 22 Juli. — Het Engelsche ss. J> B^olf » is door een duikboot in den h geboord. De bemanning is gered. n V «Wolf )> mat 2423 ton en behoo; de 0: Bide Fargrove reederij te l^onden. ^B°lgeas Havas zijn de Engelsche s.s. vi » en « Grangeinoor » in de e BjdclLandsche Zee in den grond ge- '• bemanningen zijn te Algiers B « Kaarun » komt in Lloyds régis- 11 B n'et voor ; de « Grangemoor » mat v' B ton en behoorde aan Runciman en ^ B fe Newcastle. I Italie en Duitschland. ~ Bci'lijn, 22 Juli. — De « Idea Nazio-B- wijst er in een beschouwiug van ■ defcreet van den 18den Juli tegen de B('genooten van vijandelijke landen z< B,at delcreet met de jongste maat- 7( Bei; v<m Duitschland mets te maken B; dit dekreet had men al lang ^ Bc vor«i besloten. Het kan dus niet K B cen anwootrd aan Duitschland ®r£aan. Het nationale bewustzijn ver- w B' 111 dit opzicht van de regeering b, B ail(iere politieke maatregeleu. B " p?Polo Romano » verlangt van k, B^^ring, dat zij den oorlog aan O ■ ^nland verklare, opdat de misver- zi BCu tusschen Italie en zijn bondge- v< Ben ophouden en Italië van dezen de gi ■Musclée voordeelen verkrijgt, die ■ au dit land tôt nu toe onthouden. ti, vervol'g « Oorlogstelegrammen >> B1 2de bhdzijdt. d< Onze Groote Geillustreerde Letterkundige Prij skamp JAN BAPTIST HOUWAERT 15334599 I— . — 1| 30 OCH ! HOEVEEL... 30 Och ! hoeveel heeft er daar hunzelven bedorven, Die uit den lande zijn geloopen en gevlucht ! Hoeveel zijn er daar van gebreke gestorven ! Hoeveel zijn er daar, die voor een klein gerucht Vertrokken, en die, in plaatse van een zucht, Geleden hebben tienduizend verdrieten ; En die uit hun vaders paleis in een slecht gehucht, Veel meerderen tegenspoed hebben moeten genieten : Een brand die zij hier wel konden uitgieten Met eenen roomer water, of een keeren der kranen, Konden zij elders niet blusschen met een zee vol tranen. Al meenen zij 't lijen te vlijen zij en vlien dat niet ; Want waar dat dezulke loopt of vliet, Hij draagt altijd de droefheid van de smerte Met hem inwendig in zijn eigen herte. Jan-Baptist HOUWAERT. \ Zijn Hjfspreuk was: Hoxidt Middel-late.Hij is aldus de vader van het middel-latism, cen woord uitgevonden door nzen nog te Brussel in leve.n zijnde tijd-enoot, den bekènden rechtsgeleerde en :hrijver Edmond Picard. Deze nain de enspre.uk over en in zijn Fransche :hriftcn en artikels spreekt hij gaarne an wat hij heet la middelmate, de aurea ledîocrit'aSj van médium midden, doch aak in ons land juister door het pejo-itieve, Fransche woord médiocrité ver-ia1d.De kenspreuk die, Houwaert aannam, n die ook tôt richtsnoer schijnt gediend ; hebben van zijn tijdgenoot, den Hol-mdschen dichter en wijsgeer Dirk Vol-erts Coornhert, bracht bçiden weinig eluk aan in de oproerige en benauwde jd.eii, dus ternis tijden van verdacht-laking waarin zij leefden. Jehan Baptist Houwaert werd gebo-:n te Brussel en behoorde tôt den adel. [ij woonde op Sint-Joost-ten-Oode, op sn mooigelegen landhuis met water mringd en dat hij daarom zij 11 Klein 'enetië (Cleyn Venegiën) had geheeten. Eilaas ! het rustig oord van den Brus-îlscheu bard werd wreed gestoord door e komst van Alva, Evenals in Holland Oornhert werd hij gevangen genomen oor de dienaars van den Raad van be-jerten.Was hij de Hervorming toegedaan of 'as het alle.en omdat zijn broeder Bal-îazar, cen kloosterling, en zijn vriend, e Antwerpsche uitgever en dichter Vtllem van Haëcht tôt de nieuwe leer elioorden ? Na een jaar van doodsaugst, met den randstapel voor oogen, in de kerkers an Treurenberg, nabij de Sinter-Goe-elepoort, te Brussel, te he.bben doorge-racht, werd hij in vrijheid gesteld. Hij eeft dit ycrschrikkelijk avontuur 011-liddellijk in 4300 verzen geboekstaafd tider den schrikaanjagenden titel De 'ier Uitersten : Dood. Oordeel, Eeuwig even en Hel, doch omdat niemand ooit •eten hou of hij liefde of haat van Alva 1 van zijn inkwizitors waardig was, liet ij het boe.k slecht s verschijnen nadat : 2 bloedhond het land had verlaten. 't Heeft overigens zijn dichterader iet gestelpt, dat getuigen de 200.000 a-zen die; Houwaert ons heeft nage.la-n.Maar zijn Klein Venetie was intus- ; :heu deerlijk gehaveud en menigeen.-- ancli' io! — tevens indachtig Pieter i ï Herpencr's woorden : : Al1 -wa-t de vijartdten niet en Hiebben geroofd' Dat naanen 011s de ATieaiden... >u Houwaert kunnen najamnieren dat ; i geplunderd werden tôt den lieste.n pa»d ; J ijn huizeai schuren, hoven. hebben verbrand ii inij-n "STuohten verslondten op bea'gememidalen. > Houwaert, eve,n als Jan van der Noot, erd hooggewaardeerd in zijn tijd en :iden boven aile mate lof toegezwaaid. Houwaert werd opvolgenlijk vergele- < ;n bij Vergilius, Homeros, Petrarca en 1 vidius, hoewel hij, wat trant en geest 1 jner werken betreft, veel juister een s >orlooper van Cats en Poirters mag 1 ;noemd worde.n. 1 Kalf vraagt zich af wat Houwaert's 1 jdgenooten dan zoo aantrok in dezes l erk en hij antwoordt : « Zij begrepen hem ten voile, zij voel- î ;n zich thuis in de ouderwetsche. vor- 3 men zijner kunst, lazen met genoegen zijn gemakkelijk berijmde, eindeloos voortkabbelende verzen, zij hadden ont-?.ag voor zijn zoo vaak tentoongespreide kennis der Ondheid... » In 1571 werd voor hem een eerepen-uing geslagen, en hij was de eerste wien sen hulde van dien aard tç beurt viel. Willem De Gorter, dezelfde Mechel-sche dichter die het getuigenis aflegde te wcteu dat het Wilhelmuslied van Mar-uix is, schrijft dat hij in 1616, dus ze-\''Cntien jaar na Houwaert's dood, te voet :1oor het Zonicn-bosch ging en van daar kunstvromelijk ter beevaart ging naar Klein Venetië. Vau hier ben iek g.hecomen, naerderhamt, BinTien «Cleyn Venegiën», HouwaeTts 'logijs. Dit hnys, t' sijnder ghedachtem, heb iek d'oorkeken En met 't volck ghecout, die hem hebben hiooren sprekeo. 2vlet .wat diejien eerbi^d tn met wat vereering ! De Gorter heeft zijn huis gezien en met menschen gekout die met hem hebben gesproken ! Het groot werk van Houwaert, 60.000 verzen,^js zijn Lusthof der Maagden. Hij stijft de, meisjes in de deugd want, zegt hij : a Jonge, dochters oft jonge n'ouwen die uyter nature teere, broos ?nde onghestapelt (sic) syu « gaan gemakkelijk verloren » door datter soo veel Mitallijcke boecken ende liedekens ghe-druckt ende ghelesen worden die vol dorperheyt ende oneçrbaerheyt syu. » Houwaert zal daar eens alras een dam voor bouwen van 60.000 verzen eu de schuldige minnarijen zouden dadelijk Dphouden ! De brave man beschrijft dan ook den ioorn vau Venus e.n Cupido, toen zij Houwaert's gedicht hadden gelezen. Venus spi^ak : Die mijns kiinds Boge Iieeit gebroken Dat is, in Belgica, fieneh Houwaert. En de godiu smeekt Jupiter den dich-;er met zijn douder te treffen ! Ook bij Jan van eler Noot zullen wij den dat diehters, die zoo hoog opliepeu net zichzelven en hun tijelgeuooten een DOgenblik wisten te verschalken en te >ekorcn, dikwijls daarna in de vergetel-îeid worcleu gedompeld, tôt zij, door een îapluizer, weer even het daglicht 1110-,reu zien. Houwaert heeft zijn borstbeeld te $int-Joost-ten-Oode, doch iu de gansche jerneente of in gansch Brussel is er liematid — dan hier en daar een gelet-:erde — die ééu vers van Houwaert las if zelfs vernam dat hij een dichter is. Miemand, voor dit beeld, vraagt zich af .vie die man was en bij geen enkele gele-jenheid wordt er een krans neergelegd. Niet verre van Houwaert herdenkt îchaarbeek den dichter Em. Hiel. HIEL : 1834-1899. HOUWAERT : 1533-1599. Ter gelegenheid van Jonker Jan van 1er Noot, die een vriend was van Hou-vaert en een groote vereering voor hem îad, zullen wij nog op onzen Brussel-ichen dichter terug komen. Vee.l is ge-ijk in hun leven : hun dichtkunst, hun 7oorbijgaande roem, en ook hun karak-erloosheid in een grooten en geweldi-ren tijd. Doch de aktualite.it van Houwaert's jedicht, dat we mededeelen, zal me-ûgeen treffen. Die verzen blijken waar voor velen onzer be.klagenswaardige landgeuooten, die thans in Engeland en Frankrijk in ballingschap vertoeven. Zij, die in Holland zijn, hebben 't dan nog zooveel beter, Maar —• mutatis mutàndis — hoe de geschiedenis zich herhaalt. LUC. 0A6ELIJKSCH NIEUWS IN DE HOOFDKERK. —■ Zeer in-drulcvvekkend was de Requiem-mis, die verleden \rrijdag in Onze-Lieve-Vrouwe-kerk ter nagedachtenis onzer gesneuvelde soldaten, gezongen werd en waaraan een ontzaglijke menig-te deelnam. Ailes werkte sameti om die rouwplech-tigheid grootsch en hartroerend, te maken. Wat evenwcl de stemming weêr brak, was het overtollig en luid Fransch spre-ken door velen der genoodig'den en vooral door « MM. les commissaires >> die in de ; kerk den ordedienst \-errichtten onder leiding van een Waalsch heerschap. Ware 't: niet beter geweest dat die mijnheer wat minder snakerde en er bijvoorbeeld voor : gezorgd had de aanwezige invalieden met ! meer voorkomendheid te behandelen en 1 hun o. a. bij het uifgaan de eereplaats te ! gc\en: dan hadden die gebrekkige jon- < gens .niet door het gewoel moeten dringen ' zooals nu. < We bemerkten in den dienst zeer vele 1 Vlaamschgezinden, zoo bijv. volksverte- 1 genvvoordig-er Adelfons Henderickx en 1 verscheidene anderen, die we eveneens 1 op de plechtigheden voor den non Juli 1 zagen ; nadat ze Ylaanderen hadden ge- t vierd, huldigden ze nu België, overeen- ] komstig met het activistisch programma : i vrij Vlaanderen, in \ rij België. ( Zeker zullen die zich allen geërgerd { hebben aan het Fransch gedoe waar we hierboven gewag van maakten en ook zal î lui hun opgevallen zijn, dat de kerk- i naljuwen van O.-L.-V7. met uitsluitend t "ransch® ©pschr-iften--rondloopen. Zou de j Eerw. Meer deken Cleynhens, die het ] Franck-rekwest teekende, zich niet willen 1 herinneren wrat hij daarin onderschreef : ( « Er is geen \ laming- die er aan denkt de \ rechten zijner taal te laten kleineeren. » j Zou hij dus in 't belang zijner « groote c en goede Vlaamsche zaak », zooals hij < verklaart in 't autorekwest, de kerkbe- , waarders niet in Vlaamsch ornaat willen ] steken en zoo de taal eerbiedigen van ^ 80 t. h. der Belgische soldaten. ( Wij hopen dat het voldoende zal ge- ( weest zijn, daarop eens even te wijzen, ^ om onmiddellijk de taal van 't Vlaamsche ( Antwerpen eloor de kerkoverheid te doen , in eer herstellen. LIEDERAVONDEN VOOR HET i VOLK (A. N. V.), lokaal «Antwerpsch : Koffiehuis », Van Straelenstraat. — ! Woensdag 26 Juli, te 9 uur (toreuuur), 1 algemeeue herhaling. Aanleeren van het lied « Storui op Zee », woorden van Fraus De Cort, muziek van Joris De B0111. — Toegang vrij. VOORDRACHTEN VAN POL DE MONT. — Zooals aangekondigd zal dus de volgende spreekbeurt plaats grijpen op Donderdag a. s., 27 Juli, 0111 4 T. u., in het Ko,n. Atheneum. De reeks over onze jongere dramadichters, zal aange-vangen worden met een bespreking van : « Gudrun », door Albrecht Rodenbacli, un «Varli de Zauger», door Hendrik Baelden. De toegang is, als altijd, vol-kome,n vrij voor iedereen. ! DE NIEUWE APOSTOLISCHE NUNTIUS IN BELGIË. —Wij hebben de aanstaande aaukomst gemeld van den nieuwbenoemden apostolischen uuu- ; tius voor België, Mgr. Aclr.el Eocatelli, titeldrager aartsbisschop van Thessalo-uika, werd in 1856 te Sereguo, bij Mi-laau, geboreu en in 1879 tôt priester gc-wijel. Hij was van 1880 tôt 1886 leerling van de Akademie der Geestelijke edelen, werd in 1884 tôt geheim kamerheer, en in 1902 tôt prelaat benoemd. Hij was achtereenvolgeus gehecht aan de uun-tiatuur te Munchen, te Brussel, te Pa-rijs en te Weenen, iu deze laatste stad als auditeur. In 1899 werd hij naar j Rome teruggeroepeu eu aldaar werk- ■ zaam gesteld in het Staatssekretariaat ( al-waar hij tôt 1904 verbleef, om daarna ( als zaakgelastigde iu Nederland en Lu-xembung op te treden. Op 22 November j 1906 werd hij tôt ele waardigheid van ( aartsbisschop eu internuutius iu Argen- , tinië verheveu. Het is dus een beroeps- < diplomaat die ons land kent, dien de ] Paus gekozcn heeft om hem in België te , vertegenwoordigen. ] GEEN «DANK VOOR STANK» ! ; — Voor het Kantongereeht te 's-Gra- I venhage stond gisteren een chauffeur te ) recht, om met zijn auto le veel stank i verspreid te hebben! 1 Geëischt wordt 5 gulden boete of 2 j lagen hechtenis. ( EEN WAAL ove. de TALENKW ESTJE en het FŒDERALISME Van Oscar Gilbert drukteu wij on- h langs, in het nunimer van 7 dezer, uit t Le Soir van Parijs een verklaring over, t waarin de sclirijver opkomt voor de in- a voering in België, naar het voorbeeld q der Zwitsersche Confœderatie, van den e fœderalistischen staatsvorm. Geheel in « de. lijn van deze opvatting ligt een ander fl Waalsch artikel van de hand van den c< lieer A. Lombard. Uit de Gazette de S£ Lausanne, waarin het (7 juli j. 1.) voor- se komt, nee,mt de Opinicn Wallonne in v< haar eerste Juli-nmnmer er een belang- et rijk ged.eelte van over. ri Lombard begint met de negentiende ceuw te kenschetsen als de eeuw van d< den rassen-, talen- eu nationaliteiten- h< îtrijd : « Op het oogenblik dat, door de V( niitwikkelijig van het verkeer, de gren « '.en wegvielen, een eenvormige bescha- °> ving zich over aile landen verbreidde V£ :n, door de idée der Menschheid, uit lîuropa één broedervolk zou worden ge-naakt — op dit oogenblik werd, in de uoderne samenleving, de mythe van V£ len toren van Babel verwezenlijkt 3a îcherper dan tevoren voel den de rassen, ls/ lat zij elkander vreemd waren en vijan- W-lig. Bij de verschilleude motieven waar- v! un reeds de menschen naar elkanders 7e ,'ernietiging trachtten, kwainen nu de ls aal- en nationaliteitskonfhkten.Dat Vol- ^ ceren, die tôt dusver lang in één staats- a11 /erbatid hadden samengeleefd, uitslui- S'en d uit het taalverschil voortspruitende en egenstellingen en ourustbarende onge- ,W1 ijkaardigheden kunnen gaan opmerkeu, ^ s maar al te zeer bekend : voldoende re- "1 len voorwaar om dèze kwestie ernstig m' 1 >p te neme,n. » Want, zegt Lombard, het zou kinder-ichtig wezen, bij de vraag naar het hoe ia :oo van dit verschijnsel, het op rekening clc e stellen van een stuk of wat onruststo- m' sers. (Il serait puéril de n'y voir que na 'invention de quelques esprits brouil- pe ons.) Integendeel blijkt, dat het stellen P1 1er rassen- en taal kwestie — want heden en dage wordt door de taal het ras be-;aald — sleclits een der gevolgen van ,a le ontwikkeling der beschaving is. (11 ' , ;e trouve au contraire que les questions le race ou de langue — car c'est par la ^ angue, de nos jours, que doit se définir ^ a race — sont un des effets du progrès le la civilat.on.) Hoe is, in verband met leze kwestie, die beschavingsontwikke- L iug in zijn werk gegaan? «In de nio-lerue landen wordt de Administratie ^ iteeds meer volkomen en ingewikkeld. 7Q :Iet individu wordt geheel gevat m het r<? îetwerk van haar verordeningeu. Een ,/Q nenigte burgers uit aile standen vindt ' :eu verzekerd bestaan in het waarnemen 'se 1er bovenmatig verveelvoudigde admi- ^jt listratieve functies. Een gevolg hiervan ^( s, dat het het volk niet langer onver- m ichillig laat, dat de taal die het spreekt, m il dan niet de bestuurstaal is. Vooral vc couit hierbij, dat ook het Onderwijs îich ontwikkelt : eerst wordt het lcoste- |J]L .00s, daarna verplicht. Niet langer is de zc îationale taal slechts de taal van den t], îuiskriug; zij is ook de taal die op vc school wordt geleerd. Opvoeding, boe- re jen en dagblaclen vormen de ziel der na- gC :ies en zoodoende wekken de talen onder ze le volkeren verschillen : het taalverschil cl( ïamelijk, even sterk als, ja sterker dan h< iet godsdienstverschil. » (Dans les pays jTi uodernes, l'administration se perfec- jn .ionne et se complique; elle enserre l'in- in lividu dans le réseau de ses règlements, zi Les fonctions administratives, démesu- zi rément multipliées, assurent l'existence dt l'une foule de citoyens de toute condi- vc .ion. Aussi il cesse d'être indifférent à g< .a masse que la langue de l'administra- ni .ion soit ou ne soit pas celle que parle to .e peuple. Enfin et surtout l'instruction al se développe; l'école devient gratuite, zc mis obligatoire. La langue nationale le l'est plus seulement celle que l'on parle m i la maison, mais celle que l'on apprend w i l'école. C'est par l'éducation, par la 01 .ecture des livres et des journaux que se d( orment les âmes nationales ; et ainsi les 01 angues mettent entre les peuples des st ïifférences aussi fortes et plus fortes que re :elles qui résultaient des religions.) di Opmerkelijk is, dat Lombard de taal- C' o.vestie hier, voor het nationale bestaan le lezelfde ovenvegende beteekenis in- fa uimt, die Kurth haar zooals bekend is le; oekeut. Sprekende over de Vlaamsche qt cwestie, zegt Kurth, dat zij van aile qv fraagstukken liet ernstigste is, dat de pa >elgische samenleving stelt : « Zelfs de ti< fodsdienstkwestie en de sociale kwestie M jebben voor de Belgische nationaliteit bi liet de beslissende beteekenis van de ui rlaamsche kwestie. Van de eerstge- ra îoemde vraagstukke.n zijn de meest te1- tk renstrijdige oplossingen denkbaar, zou- ga 1er noodzakelijk afbreuk te doen aan à et wezen ze.lf der Belgische nationali-lii. Van de oplossiug der Vlaamschc westie echter kan het verdere bestaan îhangen van het Vaderland zelf. » (La uestion religieuse et la question sociale Iles-mêmes n'ont pas pour notre natisc-alité la portée fatidique de la question amande. Celles-là, vous pouvez en con-ivoir les solutions les plus opposées ms que la nationalité belge soit néces-jrenient atteinte dans ses œuvres vi-s ; celles-ci, de la solution qu'elle re-:vra pourra dépendre l'existence ulté-eure de notre patrie elle-même.) Tct zoover Lombard's verklaring van ; wording van het talenvraagstuk. Van :t nationaliteitsbeginsel blijkt hij bo-'tidien een overtuigd voorstander : Een volk mag aan geen ander volk '.derdanig zijn. I11 dit vermaarde woord .11 Napoléon wordt, met meer kracht .11 hijzçlf wellicht heeft vermoed, uit-sproken de konsekwentie van het ua-maliteitsbegiusel. Inderdaad, in het rvolg zouden de- volkeren niet meer n vreemde \orsten, maar (wat erger aan vreemde volkeren onderworpen n. Door gehoorzaamheid aan een eemd vorst wordt niet de nationaliteit rnietigd. Maar wanneer een bevolking vervallen tôt niets anders dan een win-west voor eeu ander volk van een der ras met een audere taal, zoo is zij doemd er te worden door opgeslorpt haar oorspronkelijkheid en zelfbe-istziju er bij in te schieten. En dit vaar zal des te grooter zijn, naarmate : andere volk een moderner volk is, ït een flinker organisatie en vohnaak-• instellingen. » {Un peuple ne peut ■e sujet d'un autre peuple. La phrase neuse de Napoléon exprima avec plus force encore qu'il ne l'a pensé lui-hne, les conséquences du principe des tionalités. Dorénavant, en effet, les uples vaincus 11e se.ront plus sujets de inces étrangers, mais de peuplés étran-rs ; et cela est pire. Car l'obéissance .111 roi étranger ne détruit pas la natio-lité, tandis qu'une population réduite n'être qu'une province d'un peuple Line autre race et d'une autre langue : condamnée à s'y absorber, à y perdre; 11 originalité et sa conscience clis-îcte. Et le danger sera d'autant plus and que ce peuple sera plus moderne, us organisé, et pourvu d'institutions us parfaites.) Ook den staatsgeest beschouwt Lom-rd in verband met ele taleukwestie, o in iiet algemeen, als in het bijzonde,-Belgisch geval : « Begrijpelijk is », gt hij, « dat de moderne staten hebben poogd, het antagonisme ondqr de ras-n weg te nemen. Gewelel en ouder-ukking zijn middejen, die op den eluur ior hen, die over de maclit be<schikken, et sukses kunnen worden aangewend ; aar het zou verkeerd zijn, al te spoedig >or een oplossing aan tç zien, dat do erwonnelingen tôt zwijgen zijn ge-acht... Daarenboven, een oplossing u geenszins zijn, — integendeel ! — : beteekenis van het vraagstuk willens iorbij te zien. Een vooropgezet negee-11 zou, zelfs indien het voortsproot uit lede bedoeliugen, even gevaarlijk we-n als de systematische ontkenning ior een staatsmaeht, die vast is besloten :t recht eler mindexen te miskennen. welk ander land zijn rassen en talen betere overeenstemming gebracht dan Zivitserland? Welk ander land mag ch met recht er op beroemen, achter :h te hebben gelaten het tijdperk van ■ n rassenhaat? Nochtans ook ivij staan wr hetzelfde vraagstuk : vclledig op-■lost kan het bij ons slechts worden, t dat eersl zijn bestaan onbevangen is egegeven en nauwkeurig zijn bepaald le gevolgen die hieruit vo.ortvloe-ien, 0 op gebied van de politiek als van hel ger en het onderwijs. Het veiligste iddel om de kwestie voorgoed op te erpen, met nog grootere verbittering er nheen, en om zoodoende ailes te be-■rven, zou wezen ze te negeeren of te itwijken... Thans weet men ten min-e, dat de noodzakelijkheid om de chien van het Fœderalisme te eerbie-gen vôôr de politieke voordeelen eener :ntralisatie gaat. » (On comprend que ; Etats modernes aient cherché a ef-:er l'antagonisme des races. La vio-ice et la compression sont des moyens li peuvent réussir, à la longue, à ceux 1 disposent de la force. Mais il ne faut s se hâter ele prendre pour une solu-m le silence imposé aux vaincus... ais ce ne sera pas résoudre la question, su au contraire, que de prétendre eu er l'importance. Un parti-pris d'igno-uoe, même fondé sur de bonnes inten->ns, serait aussi dangereux que la né-tion systématique d'un pouvoir décidé méconnaître les droits des minorités.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.