4B0SHBH*HT»P*!«SS! Voor «n tDMti L7S Voor 3 macad S--— Voor 6 o««,li "I'— Voor «» J«* ™— gtiittlt, BehMj es AtakimiigiKjta: 44, RSODCSTRAAT, M ANTWBRPRN Woeosdag 9 Januari 1918 - 4de j&arg;. JMr 8 ^rijs S Ceotieoa vccr Peîg'ië AAKKONDltilfttiE Ni Tweede blad, den regel « 2.60 Derde id. id. I.— Vierd« ïà. id. 0.50 Doodalwriciit ........ 6.— Bise weiewerksc ia yœtaawlijk rctJLMtw®#Tielijk *ecr aj* ackriivc*, e» bia4t *iet keel «le Rt^cïic. HET VLAAMSCHE NIEUWS VERSCHVNT 7 MAAL ÏN DE WEEK De •pitclrud : Ra: VERBETLST, Dr. À«g. SORMS, BiùglMnu Alb. VAN DSN B#AN»B: bks i. t2>t« nedtnerking tu h»#».*» D«<»f AMtw JACM DEBAT-AVOND VANDAAG, WOENSDAG 9 JANUARI 1917, TE 9 TORENUUR, IN DE ZAAL VAN WESENBEKE (Van Wesenbekestraat, 7-9). DEBAT-INLEIDER : DE HEER STEVEN PRENAU. ONDERWERP : HET AKTIVISME EN DE BESTAANDE SOCIALE WANTOESTANDEN IN VLAANDEREN. HET WOORD IS VRIJ. TEGENSPRAAK WORDT GEWENSCHT. Ofiîcieele berîchten m DUITSCHE ZiJOE mjitsçh avondbericht Berlijn, Maandag 7 Januari. — Offîr cicel: ]n de stedlingboog ten Noordoosten van Ioper&a bleei het vuur boven peil. Van de andere gevechtstorreinen niets nieuws. Berlijn, Dinsdag d Januari. — Offi-cieel : Westelijk gevechtsterreiiï Front Gen.-veidm. Kroonpr. Ruppr. van Bei<eren : Enkele sektortn in Vlaanderen en be~ zuidwesten Kamerijk iagen b.j tusschen-poozen onder heftig vuur. In de avond-scuemering viol et•ri Engelsche kompa-gnie b^oosten Bullecourt aan. Ze werden afgeuezen. Fro^t gèn.-veldm. Hertog Albrecht van Wurtemberg : ln Sundgau onlwikkelde zich des avonds levendige artilleriestrijd, die na fùstigen tiicht kedenmorgen weer begon. Russtïch en Roemeensch gevechtsterrein Niets nieuws, Balkanfront Tusschen het Ochrida- en Prespa-m*crt in de Cerna-bocht, evenals tusschen Wariar- en Doiran-meer was de artilleriebedrijvigheid levendjg. Duitsche jagers brachten van een aanval op vijan-detijke, totdusver door Russ?n verdedig-de loopgraven een aar Wl Fransche ge-vangenen btnnen. Ital'aansch gevechtsferrein Tegen den Monte-Asolone en den Piave-sektor benoorden Vidor richtte de vijand den geheclen dag heftige vuur-aanvaUen. Ook gedurende den nacht bleef het vuur levendig. SES COST.-HONG. ZIJOE Weerrem, Maandag 7 Januari. — Officiel : ITAUAANSCH EGVECHTSTERREIN G«en gebeurtenissen van belang'. RUSSISCH EN ROEMEENSCH GEVECHTSTERREIN Wapenstilstaud. Vi.8 T'JRKSCHE ZiJOE TURKSCHE FRONTEN Kons'aatinopel, Zondag 6 Januart. — Officicel Ixiricht van 5 dcztrr : Aan lict front in Palcslina hecft ccn cskadsr van Iwaalf à veertien vliogluigcn <x?n aanval gcdaan op een van onze lood-Ali gevolg van onze afweer-maat-regcli-n te !and on in de Iueht, wertîen !?,-ee njandcliikc vliegtuigen nfergescho-Van de i»zittendcn werden drie ge-dood en éên zvaar gekwetst. De îoods waarop de aanval geiicht was, leed geeii schide. J?r werden door onze vliegtuigen vecriig hommen op vijandclijke installa-dos geworiien. Talrijke treffers werdeu n-aargonorr.cn. Ondanks de hev:ge tegen-aktie van den vijand zijn onze vliegtui-,?on aile onbeschadigd teruggekeerd. m FBINSCHE 2IJDE WESTELIJK GEVECHTSTERREIN Parijs, Maandag 7 Januvi. — Offi-cieeJ : Het wederzijxische geschut heeft zich overdag bedrijvig getoo^d benoorden Sint-Kwintijn en in den Boven-Elzas, in de streek benoorden het Rhone-R.'jn-kanaal.VAN rpoiLSCHE ZIJDE WESTEI.UK GEVECHTSTERREIN Londèr,, Ma«ndag 7 Januari. — Officiel : Bchoudons af en toe gesehutbedrijvig-heid Irj de tegfenstanders ten Zu'doosten vaji Meessen, is er niets te melaen. iiâiJMNscHE mm (TAUAANSCH -GEVECHTSTERREIN Rome, Nf«.andag 7 januarr. — Offr-cieel : Ovcr en weer roffelvuur tusschen Pravo en Cimeg'o (Jud.icari3che dal) en vmnig'or werkzaamheid van de gemiddel-kaJiber» des vijands in de streek van Sugna (Lagarina-dal). Op de hoogvlakte van Àsiago schoten onze batterijen met de beste u'twerking op wagens en troepen der tegenstanders, ^y^^MMMp^htersto linies bewegen. ^^^^^^n^^^f^kennlng safdeel i n gen Costalungaj^^^ Oosieru I^^Hj^^roepen op de vlucht gcjp.rsd en door een Italiaansché pa-troelje, die eenigf1 gevan^enen maakte. Hevige vuurkoncenrraties van ons schut op de \*iinndeîijke stellinç-en tusschen het Frezela- en het Brenta-dnt,^ in antwoorcl op de aanheudende beschieting van onze 1 nies. De viiandelijke schnn^en J^nachterwaartsche linies tusschen Vidor ^yÉ^nte délia Prfnla werden opnieuw ■Étende resulfcetçti door de Fran sche en Engelsche batterijen bestookt. Op enkele punten trokken Engelsche pa-troeljes de Piave over en bracluen de viiandelijke linies in beroering. In de vlakle was het geshut niatig werkzaann TELEGRAMMES DE VREDES-ONDERHANDELINGE^Trotzky naar Brest-Litofsk St-Petersburg, 5 Januari. — Trotzky vertrekt vaaiavond met de Ruaaische vr«de»deiega^io naar Broiit-Lii-ofik. Een verklaring van de Centralen Bre»t-Litofsk, 7 Januari. — Gisteravond in don Duitschen tsk»t liet volgende (Jraadloozr t®-legram'aan do Russische dolegatio gozonden, per ndreu van haax voorzitter, den heer Joffo t« St-Pct-ersburg : «In haar ant.woord op de voorstellen der Rus^sche doîogatie hadden de delegatiea van het viervondig v^rbond den 25n Decèmber 1917 te Brest-Litofsk zekere hoofdlijnen voor hot s'.uiten van œn onmiddellijken aigemeenen vr«de opge-»teld.IVr vermijding vt-n een eenzijdige verbirt«ni« hadden zij de goldigheid van deze hoofdlijnen nitdrukke'.ijk ervan afhankelijk gem*;ikt. dai nll»» aan den oorlog deelnemende mogendheden eich binnen een zekeren tevmijn, onvoorwaar-deùijk on zender eenig voorbohoud. tôt nauw-gezotte inachtneming van deze, aile volkeren op gelijke wijze bindende voorwaarden inoesten ver-piirhten.Mot toestemming der Yi'er verbonden delegatie* was daarop door de Russieche dolegatie een ter-mijn van tien dagen va»tge3te'.d, binnen welken do andere oorlogvoerenden zich van de te Brest-Litof&k opgestelde beginselen voor een oiimid-dellijken vrede op de hoogte inoesten stellen en over Iran deelneming aan de vrodeaonderhan-delingcn moeeten besîissen. De delegaties der verbonden mo^endheden konstateeren, dat de terraijn van tien dagen den 4en Januari 1918 geëindigd is, en dat van geen der andere oorlogvoerenden een verklaring om-trent deeineruing aam de vredesonderlidJideîin-gen ig ontvangen. De voorzitters der verbonden delegaties : (W. g.) Von Kuhlmann (voor i.'uitscliland) ; Graaf Czecrnin (voor Ooste-nrijk-Hongarije) ; Po-pof {voor Bulgarije) ; Nessijni-mei (voor Turkije). De onderhandelln^en en wengehen der Oekraine Breat-Litofsk, 6 Januari. — De beaprekingen met de Ookralnsche afvaardiging is vandaag voortgezet in voilallige vergaderiug, waaraan di: gevo[mach'cjgden van «ail© mogendhedoii van het viorvoudig verbond dteeincmen. Brest-Litofsk, 5 Januari. — Gi^teren en vandaag hebben hier niet-officieele onderhandelin-gon met do afvaardiging van de Oekraine plaaU gehad, die een bevredigonden loop hebben geaio-men.Berlijn, 7 Januari. — Uit hot veld wordt d.d. giatereu gemeld : De samonaprekingen met a Qekrainache afvaardiging zijn vantiaag in eeii vokaUige zitting, waaraan de gevolmachtigdei» van alla verbondene dcclnam^n, voortgezet. Naar het « Berliner Tageblatta uit Wcenen Yeruùemt heeft het algemeene aekrelariaat der Oeiuaine den 2csten D*>cejuo#r «en nota ger;ciit tôt de oorlogvocrende en onzijaige mogendhe-den w tôt vcrtegenwoordigera der Kada te Brest-Litofàk. Het herinnert daarin aan de onafhankeiijk verkiaring van de Oekraine, die als demokrati-(roJie aiaat naar de vorming eenex- federat;eve re-pubieit, die aLle landen van het vroegere Rus-iand zai omvatten, streeft Zooiang dat doel niet bereikt is, wenacht de Rada zeifslandig intemationalo betrekkingen aati te knoopen. De Rada ia overtuigd, dat de huidige oorlog een groot ongeluk voor aile landen is, daaroni staat zij een vredeapolitick voor en is bereid zich bij den wapenatiistand aan te 3iuiten. Verlegenwoord;geiâ \an de Kada zijn naar het Zuid-Westelijk en Rocmeensche front gezonden, dat thans ala het « Oekrainsche front » oudei- op-perbevel ataat van de regeering der Oekrainsche republiek, en tevena na^ur Brest-Litofak, zulka omdat de raad van voikskommiaaarissen te Sint-Petersburg naar Brest onderhandelaarg heeft gezonden, zonder zich hierover met de Ockram-scho regeering te verataan. Als het vredesprogram van de Rada wordt dan opgegeven: 1°. L*e geheele demokratie van de Oekraina atreeft naar een aigemeenen vred®. 2°. D vrede moet elk voik, ook bet klemste m iederen staat, het zelfbeachikkingareclit waar-borgen.3°. Gewelddadige inlijvingen en heffing van oorlogeachattingen van welken aard ook zijn ongeoorloofd. 4°. Kleine landen of volken, die door den oorîog geleden hebben, zuiien stoffelijke ondersteuniiiy: ontvangen volgena beginselen door het vredea-kongres te bepalen. De Oekrainsche-demokratiache republiek heeft. thans haar eigen front en zal in intemationalo aangeîegenheden zelfstandig optreden bij monde van haar eigen vert egen w oord i g die haar be-langen zullen voorstaan. Haar rtgtering zai aan aile vredesonderhandelingen, konferenties en kongressen declnemen op gelijken voet met andere staten. De raad van volkskommiaaarissen te St-Petersburg heeft niets te zeggen over de Oekraine. De vrede kan alechta bindend zijn, wanneer deze ook door de regeering der Oekraine geteekend wordt- . Het is de wensch van het sekretariaat-gencraal, dat de vredosaangelegenheden op een intornar lion aie konferentie behandeld worden, waartoe de Oekrainsche regeering aile oorlogvoeionde mo-gendlieden uitnoodigt. DE DUIKB00T= EN MIIN00RL0G Rerlijn, 8 Januari. (Officieel.) — Kieuwe duikboot'îuksesspn in het verboden gebied rondom Engeland : 20.000 br. reg. t. Vnn die schepen werd het meerendeel aan de West-knst van Frankrijk, de rest in het verboden gebied rondom Kngeland vernietigd. Twee groote zwaargeladeu stoomsohepen werden in behendigen aanval uit hetzelfde konvooi weg-gesrboten. Onder df» overige ^rhepen kon de aanweziçheid van het Ençelsche stoornschip «Nyanza». 6595 ton, worden gekonstateerd, dat met voile lading voor Engcland bestemd was. KEROPENING VAN HFT AMERIK4ANSCH KONGRES Havas verneemt nit Washington dat het Kongres opniruw zal versraderen. Men ver-wacht eene rede van Wilson. UIT ENGELAND Londen, 7 Tanuari. — Volerens Kc Daily Tel^graph * i» h©t hoocrst waar^rhiinli Uc, dat lord Reading tôt stezant te Washiustf^ bo-no«iM<3 mf wr, ] ;i De Taalto:stand in het Klein-Scminarie te St-Truidea VôAr enkele maarcdçn verschenen in dit blad en in de « Gazet van Brusscl » <?cu paar flinke artikels over don taaltoe sïnnd in het Kîcin-Scm^iiaric te St-Trui-den. Dat ze hccl wat opschudding ver-wck'cn in een gesticht waar de hardnek-kigste wallingan'cn en fianskiljons den boventoon voeren, hoeft niet gezegd ! Kort daarop besprak de « Bode van Limburg » in een degelijk lioofdartikel denzelfden toestand. Ditmaal was het te erg ! Het artikel word voor den E. H. Bèstuurder vertaald en con an'woord naar den « Bode » gezonden. Deze laseli-te het behoorliik in, en... sloot op hecl zonderl'jige wijze de diskussie, alzoo de Vlaamsche waarhcid in 't hoekje du-wend.Dat antwoord s'oeg ieder die iets over 't Klein-Setnmarie afweet, met verba-Z:njr. Onze tegenstrevers zijn doorgaans van gceii kleintje vervaard als 't ojj wnarheid-vcrdraaien aankoint, dœh d-' onbcsehaamdheid zoo ver drijven als in dat antwoord, ncefl, tôt nogtoe geoeurde het zelden. Al bon ik de s'.elîar van geen der bo-venverniclde art-kels,. tôch kan ik als katholieke Vlaming het inlot over mijn hait krijgen, dat zoo'n »rove onjir'i the-den als i" d'tii blief van den Ii. H. Bèstuurder staan, aaverlet over 't hoofd worden gezien. Ziehier letterlijk de enkele regels waarmee aile grieveu doa kop woiden in. gedrukt : « ln liet Klc:n-Semiuairie van Sint-» Tru'den is de Vlaamsche taal iS ecre. » Noch leeraars, noeh surveillanteu spre-» ktn met verachting over de Vlaamsche » taal en deze verachting zou gcenszins » vanvvege de Walen gedu'.d w-oidcn. » Vlainingen cm Walcn leggeu zich c:n-» s'-ig toe op de studie der Vlaamsche » taal. n Hcl Scminarie sçhikt zich volkomcn « naar de vvet van 1910. De Bisschoppe-» lijke vcrorden:mgcn worden stipt toc-» gepas' en a'zoo vorwerveii' wij de 'e-» vrcdeuheid van aile ouders. u Al 't overige heeft geen betrekkiing tôt de taalkwestie en gaat ons dus niet aan. Ziehier ons antwoord : 1) Men heeft den H. H. Bèstuurder moctea « kennis geven » (1) van het ar-■tikel uit den « Bpde», klaaidcr gezégd : mon heeft het hem meeten ver'a'cn. Want, alhoewel hij « vôdr veertien jaren het bestuur van dit ondcrwijsgesticht outv-ug », heeft hij zich noo't de moeite gctroosl Nederlandsch, te lceren. Hij kent er geen gebenedijd woord van. En dan be*,vee.rt hij zonder blikken of blo-zen : « De Walèn leggen zich ernstig toe op de studie der Vlaamsche taal ». 2) De leeraar det' Poësis, en, wat nog veel erger is, de leeraar der 5de, die on-derwijs gocit aan knapen van 11-1^ jaar, zijn totaal Vlaamschonkundig, zoodat h uni ne Icerlingcn de vertalingcn uit het Latijn en het Gr cksch niet in onze taal kunnen opmaken, wat de Bisschoppclij-ke verordeningen toclaten. Ze zouden het ten anderc niet durven, want beide Ue-raats —- d!e reeds jaren te Sint-Truidcn verblijven — zijn eehte Vlaamschhaters. 3) Vcrleden iaar vcrklaarde de surveillant ; « Je préfère qu'on me casse, qu'on m'envoie dans n'importe quel trou, plutôt que d'apprendre le flamand... » Hij heeft zijn woord gehouden en... is nog altijd te Sint-Truidcn. Wat m ne'an de Waalsche lecalingcn over hebben voor onze taal als ze zien dat én bèstuurder, én sommige leeraars, ên 'n surveillant die jarenlang in de ge-lagonheid warcn ze aan te leercn, het vci'tikten cr ook maar iets voor te doen ? Zullen ze vccl iever hebben voor de studie ervan, a's de Gioote Voorbceldcn zoo weinig trekken? « De leoraars spreken n:ct met ver-achting over de Vlaamsche taal », be-weert de E. H. Bestuurder. Bewondcrt die advokaten-spitsvondig-lieid, Uzers : u We ziin 'niet tegen het Vlaamsch ! » (We profanceren het vooral niet door het te dikwijls te gebruiken !) Verachting, verdachtmaking, lastering, vervolging gelden allcen de Vlaamsclige. zinden... zij die hunne taal durvea ver-dedigen.Wat zoudt U denken, E. H. Bèstuurder, van iemand die zou bewercn : « Ik licb niets tegen het priestcrklced, doeh nen die het dragen mag ik niet Hjden. Ben ik daarom eeni anti-klerikaal ? » Zulke trukjes maken geen indruk. Ieder Vlaming die ccn weinig met Walcn umgfing ondervend weldra dat hunne ge-voelens jegens de Vlaamschgczinden ook onze taal gelden en aile n flamins » zonder ondetscheid. Dat zulks ook eeniger-xnate het geval is bij de inceste « Flamands de cœur» (genre n leeraar der Rhetorika ») is overbekead. Tegenover de huichelaclitige bewering van den E. H. Bestuurder, wiens waarde we nu kennen, gtellen we de volgende feiten : Verachting der Vlaamscbgcz'ndeo gedurende den oorlog. 4) De leeraar der Rhetorika, een vol-bloed Truienaar, a.u. b., vcrklaarde v66r de gansche klas, dat de aktivisten andere Eschir.as zijn, betaald door den vijand, hetgeen zegeen wil : vuige laudverra-ders. (Sept. 1917.) 5) De leeraar der Poësis gaf volgend gtaal'je zijner hoogachting. (Nov. 1.917.0 Hij had het, over oud'-laerliingen . « ces fi^le menuisiers, de maçons, qui viertv, ment-fairc- gratuitement leurs^étndes che-A nous, pu's vont menclier une placa^aj ministère (<• flamand » natuurlijk). ' 61 Zelfs. van don prerksfo<rf vallon de verdachtmakingen neer. De pater die bij 't begin van 't schoo'jaar de re'raite rre-diktp, hn'd d'é nieuwe stof voor kansel-wehpTekendheid reeds benuttigd. Piti waardiff navolg«" ia d® leeraar de natuurlijka wetrosehappcn, ca « Wallon pur-sang », eehte Vlaamschhn ter, die geen Vlaamseh woordje propo kan ui spreken al is hij (hoed af !) dit) cesaan-opziencr voor lict Nederlaudscl aau de Walen 1 (2) Op Zondag, 9 Deccmbcr, zci hij in cet sermoen over uJ^Envie»; «Et dir que dans notre pays il y a des gens qn sèment la discorde et la désunion entri deux races faites pour saimer tou jours. » (sic.) 7) De prefekt der kongregatie (ec student) werd afgezct om zijne Vlaamsch gezindheid, door den leeraar der rheto rilea, bestuurder der kongregatie. 8) Verseheidcne lcerl-ngcn, schuldii aan n ak'.ivisme », werden uitdrukkclijl met wegzending bedreigd. 9) De E. H. Bestuurder riep uit bi 't vernemen der verbanniug van dei E. H. V:un der Mculcn : « Voilà oi Monseigneur en arrive avec son l'ami" gantismt ». Een leerling d e in zijn op stel dat geval had aangcraakt werd doo liein met wegjaging bedreigd. Dit al'es gebeurde dus onder dei oorlog. Doch vôôr dsn corîog rceds be s'qnd de verachting die de E. H. Be s'uurdcr looehent. Een drietal voorval letjes slechts ter illustratie.. 10) Vô6r eenige jaren werden studen ten aan de denr gezet, omdat ze p'ak biiefies met den e^sch ccncr Vlaamschi Hoogcschool hadden verspreid. Il} lu Kebruati 1914 haaldcn Waal sche studentcin de bus vain den Vlaam sehen strijdpenning veiradcrlijk weg ei wicrpen ze in... den vuilnisbak. 12) Injuli 19.'4 verbood de leeraar dei 5de aan zijn lceriingcm de lecuwenspcld jes van het Katholiek Vlaamsch Sckreta naat te dtagen en voegde cr bij : <, J< n'ai jamais vu dans un ménagerie un lior qui i>orta t une croix dans ses pattes ». Een paar wekon la'cr deed hij in hel Latijnsch thema, uitgeschrevcn voor der wcdstrijd, volgcndcn zin vertalcn : « Er 1914, au Séminaire de Saint-Trond, lieu agréab'e pour les jeunes-gens (sic), des élèves furent forcés de dévouer leurî insignes au courroux (resic) de leur pro. fesseur ». « Vorachting zou vanwege de Walcn )>eensziiis geduld worden », zcgt de E.H. Bestuurder. Wij antwoorden : « Geen d er Vlamingenhaters werd ooit om de bovengcmelde feiten door zijn oversten last'g geva'len. De leeraar der 5de, wien de katholieke « Stem van Haspengouw » m 1914 zoo duehtig onder handen nam, ticklcedt nog denzelfden post. In het Seminarie is de Vlaamsche taal in esre ! ! Is het daarom dat mededeelingein, ge. beden, geestelijke overwegingen, cnz., uitsluitend in het Firansch geschieden vanal de Cdef Is het daarom dat in de eetzaal nooit Noderlandsch mag gesproken worden en dat het voor 't overige slechts drie dagen in de week is toegclaten ? De bcstuuider vcrklaarde woordelijk, toen h j 't règlement voorlas : « Les Wallons parlent ce qu'ils veulent. Les Flamands parlent le français les lundis, mercredis, vendredis et samedis, et tous les jours au réfectoire. >, Daar wordt hecl s'rcng aan gehouden: wie 't overtrecdt wordt de zondc-nbok. Of n de bisschoppelijkc verordeninge stipt worden toegepast » wcten we niet ; indien wèl. dan zijn ze voorwaar nie! voclc'schcnd. Eerlijklicidsha'.ve geven we toe dat df wc-t van 1910 niet overtreden wordt. Zij die weten wat ze voorschrijft zullen daarin ook al geen reden tôt overmatiat vreugde vinden I De E. H. Bestuurder cindigt met te v<-vzekeren dat « aile oudcis tcvredei -zijn ». Dat hij hier, op zijn minst, sterk over drijft, bew'jzcn de talrijke klachtcn wel ke we zoo vaak vernamen uit. den moue van ouders, die in onderwijsaangelegen. tieden bijzondcre bcvocgdhcid bezitten. Tcrloops willen we cr nog op wiizer hoe gemàkkelijk het valt de tevreden heid vc'.ct liedcu te verwerven, door U spekuleercn op hunne ijdelheid, di< Fransch te spreken tocli zoo voornaau: vinclt ; door ook te spektilecren op Belgi-sehe wantoestanden die aile ambtc.n zelfs de gcrings'e, slechts opeustclleri voor Franschkenncnden. Ziedaar ! Feiten en niets dan feiten be-wijzen dat lict tegciiovcrgestclde vati hetgeen de E. H. Bestuurder ztgt, waar-heid is. Voile waaiheid hebben we gc-geven, en die is. « In het Kle'n_Seminarie van Sini-» Truiden is de Vlaamxhe taal niet iB » eere. Sommige lctrraars en de surveil-» lant spreken met verachting over de » Vluamrsehe taal, over de Vlamingen » en hetgeen hua 't meest aan "t harte » ligt ; deze verachting wordt gaarne » geduld vanvvege de Walcn. Noch bo-» stuurder-, noch Waalschc leeraars, » noch Waalsche lcerlingen, leggen zich » toe op de studie der Vlaamsche taal. » Het Seurnarie schikt zich naar de » prulwet van 1.910. Het verwerft al » nieer Cn meer de ontevredenheid velet » ouders. » E. H. Bestuurder, aan U het woord He'gcen zeggen wil voor Vlaamsch-onkundige bestuurders : « Vous avez h parole. » EEN KATHOLIEK. |*_(1) Ik haal letterlijk aan. (3) Aan den Raad van Vlaanderen. — OM Wat Vlaanderen in de Letterkunde \ooitbracht 1 Voor een talrijk auditorium zette de hetr - BaekeLmana dit uiteen voor hot V or bond r voor Vrede en Vrij Vlaanderen. Het door zijn . veel-omvattendheid bijna achrikaanjagend onder- werp ontwikkelde hij op bevatteiijke en tevons oorap-ronkelijke wijze. En zoo bereikte hij een duboel doei : in do eerste piaata boezemde hij \ het minder-'ingewijde deed der vergadering be-a langatelling voor, iozst tôt nader© kennismaking mot onze letterkunde in, en ten tweede gunde 1 hij mecr ontwikkolden een nieuwen kijk op s z^kere figuren én toeatanden. Van af de 12e eeuw, wanneor onze taal voor 't eerst van mecr dan gewtBie-ijke beteekeaiia werd, en doororong tôt aan de noven van do i Beierache vorsten, tôt 18^rJ, heeft ona vo.k, door . vreugde en iijden immer zichzeif uitgezegd tu uitgezongen in zijn iiteratuur. t la die ptrjode van aeven eeuwen- die sprékfir bchàndoicie, met ais alotfiguuar Jan Jj'r&ns Wil.ems, zinneoe«id r van het nieuwe, heropaïaande Vlaanderen, met, , wie a.a het ware een u:euw tijdvaK onzer ge-achiedems wordt ingeluid, dus ook onzer ietteren. W e vinden als eera^eu kunsLenaar onztr taa- Hen-j drik van Vcddeke, wrochtend, op de grena van , Hoog. en N eder - u ui tachiand aan zijn 6int-SeJ'-vatiuàlegende, aan zijn minneuederen, aan zijn Eneas-vertairng. De ix.ndreizende zangera geven " de Ridderromans, den Roeiand, de Vier Heem»- ■ kl.nderen, den Forguut, den Waiewein, het pa- - reltje van poezie dat l'ioris ende Blancef.oor heet. en dit beeid van de eerste nieuwe ridder-achap Carel ende Eiegast. Dat is nog niet de t nationale kunst in Vlaanderen; maar weldra . zal de gemeemenaar, bewuat geworden van zijn . maatachâppeiijke positie, een monument achep-pen, waarin met bijna cyniache rondborsL.igheid zijn voor niets tei'ugdeinzende individuaiiteita-gcest neêrgelegd wordt, zoo v/aar, zoo diep-miensoheiijk dat dit werk van Vlaamschcn groei. zich een plaats veroverd in de wereldateratutrr! Daarnevens bloeit, wat latsr, de Vlaamsche i myetiek, geboren uit den innigen drang van ons volk naar het. hoogere leven, naar het geheim, naar God; drang die hem bijblijft, werdt dan ook zijn primitief gelooven door den tijd om-• ncer gehaald. i Zuster Hadcvrych achrijft hare liederen, Jan van Ruuabroec, de geniale monnik van Grosnt . dael, zijn lenig, ja, veirasatnd-njke proza, en een or.bekcnde, — de voikamond ztif — dicht de iegende van Beatrijs, vol wai> \roomheid, voj ■ gevoel voor het werkelijke leven ook, vol goda-. dionslig betrouwen ten a'otte. De Maria-legen- don, de heiiigen-levens, de hagiografische liteia-tuur en goeatelijke liederen zijn eveneens hier te vermeicen, als produktie van den zin voor kunst, maar vooral van de r.eiging tôt morarr secren en tôt bekeexen der midoe^esirvrsche geta-teùijkheid.Gndertussclien heeft het gemeent«levea> zich veroer ontwikkeld : Jacoo \an Alaer«nt heeft het rte ht van oen eenvoud.g^n m^n in s.rie-anonde didaktiek veikond, liect't er de eerste be-gwiiacxtn Van de rau-re av^iiox.raLie in nu^rge-kgd. Zijç- voik had kennia uoouig : hij hteii tr zijn leven aatn gewijd liet dio ^ veistrekken, a.aus ge/uugon.3 ai.eggeud van een oijna met te geuooven gweztynneûO ôp aile geoiedtn : gtauhie-denis, speKu.at.eve en piak^ache wetenscnap van aLen aard. Zijn werk oeantwoordt aan een ware behoel'te, en vindt dan ook voortzctteis ; een daarvan, de meest op den voorgi'ond tre-dende voorzeker, is de toenmaiige sohepcnkierk ■ van Antwerpen, de Brabander Jan van Boen-daJe_ Temidden van dat allés neemt het lied, het ; simpele, roerende volkaiied een eigen plaats in, ' 't is miascliien in die periode die afdeeiing onzer ( Ietteren waarin het zuiverst Vlaanderen'a kunst-zin zich mt, vrij, over 't aigemeen, van eike bij- ' komatigheid. Uit de didaktische âtroom.ng in 1 onze literatuur ontwikkelen zich de Kamers \*an ; Rhetoi'ica, en het Middeleeuwach tooneel, met ■ werken diô nu nog te genieten zijn : Eemoroit, ■ Lanceioot en Sanderein, Marieken van Nimegen, Elckerlyc, het meeat kavaktwistieke werk van onze didaktische toanseikunirt, en eind&iijk de , sappigo, boartige kluchten, iuimige uiting van het gezond verstand en den humor van onze menaehen. Komt de hervorming en de atrijd tegen Spanje : al wat onze voorouders van toen voci-den en dachten legden ze, eens te meer, neer in hun zangen en verharidckngen. Zoo de fanatiek- ■ katholieke Anna Bijna. zoo de Lutheriaansch-gezinde Marnix van ISt-Aidegonde, dichter van het Wilhelmûs. En ais daarbuiten staand figuur, enkel bekomnierd om louter achoonheid, de man van de Renaissance, of iiever : de voorlooper ervan : Jonier Van der Noot Na de scheiding van Noord en Zuid, begint in Vlaanderen 't verval. Op 't eind van de Î7e eeuw, eeuw van geweldage bcio^ri .g, van op-perate kraclitinspanning, eindigend met het in-dommolen van Zuid-Noderland, herinneren nog de volkache Pater Poiiters, de AntweJ'per.aar W. Ogier, en een mindor bekende, niettomin in hooge mate de be'.angsteUing verdienend figuur, Harduyu aan don grootachen bioci die voorbij : )a De 18e eeuw levert bitter weinig op, buiten 't gerijmeld knntaelwerk van de rederijkers. De ; verfransching zijpelt al dreigender en dreigen-b der in Vlaanderen door, en tegen 't einde weer-klinkt de waai'schuwende stem van Verdoo. Daarop volgt de Fransche-overheer&ching, onze . taal wordt verboden, en de Holiandsche tijd, met de te vroegtijdige uitcenrukking van Hoi-land en Vlaanderen, en de vestiging van den Belgischen staat. Meer dan een vJuchtig overzicht kori hiervan in één voordracht niet worden gegeven. Toch wist apreker dit waar het paate te onderlijnen met voorlezing van goed gekozen, kenachetsende brokken. Daarbij deed dit goed aan 't hart : te hooren hoe hier niet een o speciaïist » der litera-; tuur aan 't woord was, maar iemand die breeder voelt en denkt, die niet verblindt wordt door het voor hem allca overschitterende van zijn Œvak», maar oog en oor open houdt Yoor den aigemeenen nood van zijn volk. Daarop wees ook heer Augusteyn», in enkele woorden, waarin hij den voordrachtgever tevena geluk wenschte en den dank der vergadering uitarorak. Dat dit algemeene instemming weg-droeg bewees langdurig en luid handgeklan. F. IL waariHTjpg-wt - ! ■ -»»- - . ■.-? ' ■ STAD en LAND DE BROQUEVILLE TEGEN DE FLAMINGANTEN. — Gisteren is er oi> deze plaats een uittreksel van het « Bel- , gisch Dagblad » geslopèn, met beschou-wingen omkleed, die geen grand hebben. Dat de Broqueville den hr Franck in z'jn ministerie zoude opremen, indien , deze, niet in het bezette gebied vertoefde, is een bewering louter uit de lucht ge- 1 grepen. Ten eerste, de Broqueville wil van geen Vlamingen, zelfs niet van de tint-Franck. Ten tweede, hr-t minister.ie, van gpheel katholiek, is ,^fds overwe-gend liberaal geworden ciwr de p?rsona-liteiten die er deel van uitmaken en door de belangriikheid hunner portefeuilles ; het is dus niet waafschijnlijk dat het mi-nisterhoofd er van hou den zoude, de op-positie nog te versterken in den schoot van het kabinet. Hr komt noo^ bij dat, zoo de hr Frans van Camvelaert o-een " nerçona grata » is . te St-Adresse, de hr Franck er nog veel ||k^der in eeur vnn heilifheid staat, wat ■te^veet. Het bewiis liet voor de H^j^re het anders, dan zou de den hr Franck niet k^ten etanv^Ueo door de uitwijkc-lingeupers, die zij bezoldigt en iingeeft. Den hr Franck nu benoemen ail een om den hr Lrans van Cauwelaert te pesten, is een poliliek die slechts kan ontstaan in het brein van het «Belgisch Dagblad». 't Was dus spijtig dien prietpraat op te nemen. KOLENVERDEELING. — Het artU kel over de Kole n verdee li n g, door Luc aan de lezers van « Het Vlaamfche Nieuws » belcofd, werd geschreven, doch moest om zekere redenen, onafhankeiijk van zijn wil — voorloopg ten mmste — achterwege blijven. BESCHAAFDE UITSPRAAK.- Za-terdag a.s., 12 Januari, voortzetting der wekel jksche praktische oefeningen in beschaafde Nederlandsche u.itspraak., in de lokalen der Middelbare Meisjesschool, Eikcnstr-aat, om 7 en om 8 Torenuur, naar believen der belangstellrndep Dp nieuwe kursus in beschaafde uit-spraak zal tevens Zaterdag a s. aanvan-gen in hetzelfde lokaal, om 7 Torenuur. Inschnjvingen worden aangenomen : 54, Lange Beeldekensstraat, en b j den aan-vang der lessen. Een inschrijvingsgeld van 3 frank wordt; gevergd, dat terugbe. taalrl wordt aan de Leerlingen die regel-mat ig de lessen zullen gevolgd hebben. Een betalende kursus zal kortelings ingerichj- worden. VLAAMSCHE GOUWDAG. — Op Zondag 10 Februari zal er te Kontich een. Vlaamsrhe Gouwdag plaats hebben, in voorberaiding tôt de algemeene kiezin-gen, welke er moeten plaats hebben, tôt het samenstellen van den Gouwraad. Op deze vergadering zullen allé inge-schreven Vlaamsche kiezers van het karv-ton uitgenood'igd worden. In deze bijeenknrnsi worden insgelijks de kandidaten aangeduid welke in aan-merking komen voor de aanstaande ver-kiez ngen. Binnen enkele dagen zullen wij de ver-dere regelmg en plechtigheden bekendi maken. Deze Gouwdag zal gesloten worden met de opvoering van « Ontwaakt », het ivrisch spel in drie tafereelen van heer Léo Van de Velden en K. Watelet. EEN FRANSCH BARBIER, LID DER KORPORATIE VAN BOEK-HANDELAAR5 EN PRENTEN-KLEURDERS TE BRUGGE. — In [472 zag men in de korpora.ie of gilde :1er boekhaudc]aa:s eai prentcnkleurders vc/:i Bruggc zijn in'rede doen, om er sverigens slechts kor'en tijd te blijven, 3en barbier van een Fransch personaad-ie, den heer de Montferranl, goeverneur /an een jongen prms uit het huis Bour-x>n. Het schijnt geoo loofd 'c veronder-îtclleii dat cr ccn betrekking moet be-itaau tusschen dit koite v^rblijf van den >arbicr van den hoer de Mon'ferrant in 3e langen van de Brugsche korporat'e 1er bockliande1aars cn prentenklcurdo:3 ;ii de vervaard giing te Brugge va" een <ostbaar liandschriit, thans iin de Natio-ia!e B:b'io'hcek ven Parijs, hetwelk ge-llustrccrd is met mcrkwaardige schildev-*ingeties en dat, als tekst, ccn cigenaar-li.ge littéraire ko*respondent'e bevat. ge-Aâsseld tusschen den heer de Mon'ferrant. d:e er de hoofdrol in sp^elt, den k* ron i j kseh r i j ve r ;n titel van het huis van Bourgogne, Georges Chastellain. en ccn letterktmdige cn d'chter ui.t het Bour-^onjiecsche, Jean Robcrtct.achtcreenvoirons sekreta''7s van verseheidcne konin-fren van Frankrijk en herto^en van Bo-urbon. VERTEL- EN LEESUUR (Liberaal Volkshuis, Voikstr., 40). — Op Dondcr-dag, 10 Januari c. k., om half vier torenuur, wordt een verteluur voor de jongens gehouden. Als spreker trccdt op : de heer Lco Rikct, dic bchandelen zal : a) De Too vcrlainp; b) Bcrouw. DE OORLOG Teîegrs,mtnen EEN REDEVOERING VAN LLOYD GEORGE Ivonden, 5 Jauuari. — De eerste-minister hseu ter injosàing van de beioue, geaaan iegeiiii alg-vaardigden van vakvtr»_e^igiugeu, [>.n de k«vestie vaa net ruauneuïna^eriaai a^et den nums:er van iiatijnaien dienst te beiian-deien, daaronnrent uu naani uer r-geenng eea Delangnjke verkiaring algelcgd. Als de regeering aeu georganiseerden ar-bciciersstand ni uu land oai lujSiana vraagt ten aanzien van het werk der legers m net ve.d, mogen han vertegeinvourd.gers terecùt vragrn, iiat de angstige twijtei, uicu eemgen hunner kunnea koesicren aaagaauae liet doel, ivaartoe lian kostbare kracht moet woruen aan-ge»vend, eens voor al uit den weg vvorde ge-ruiind en dit geldt voor aile burgers vau oit Land, zonder onderschead van rang of b-rotp. Alleen de rechtvaardigste zaak Kan de ver-lenging, ais ware liet maar voor ééu dag, rechtvaardigen en dezen onbeschrijfclijkea ioodstrijd der naties. We behooren duidelijk de beginselen uiteen :e kunnen zrtirn, waar we voor vecïueu, maar :veneens de onherroeplijke en feilelijKc :oe-jassing daarvan op de oorlogskaart der we-:eld.U'e hebben het hachelijkste oogenblik in ieze schrikke'ijke botsing bereikt eu alvorens îenige regeering beslist over de voorwaarden, vaaronder ze den strijd zou dienen te eiu ligen )f voort te zetten, zou men zekerheid moeien lebben, dat het geweten der natie achter dio voorwaarden klopt. Het/.elfdr innei het geval zijn met de icracht-ontplcoimg di2 noodig jvs om dezen^ ' r!og toc een \oorspoedig eind Derhalve heb ik in de laatste dagen bijzondcre ïchikkingen getrof(%n om nie te \ erge.vissen vau het standpnnt en de houding der vooraan-siaandft manneii van aile overtuiging in dit land ln de afgeloopen week had ik het voorrecht niet alleen om nauwkeurig kennis te nemen van de oorlogsdoeleinden, die door de arbei-derspartij zijn medegedeeld, doch e\eue-na om met de arbeidêrsleiders den zin en het doel dezer verk'arino: te bespreken. Evenecns had ik de ge'egenheid om dezelfde kwestie met Asqujth en burggraaf Grey te b'sprek^n. terni 1 het mij b vendien mc-gelijk is gewee t ^ verscht'iden vertegenwoordigers der dornini(>ns en ovetveesche be/ittinger. plegen. Ik hen verheugd in staat le zuJH verkla-en aW resu'taat van ni dîv^j^B £"«!, dal, alhoewel de regcœiu?

Er is geen OCR tekst voor deze krant.