pterdag 27 No^ember 1915. Ferste Jaarg Nr 316 Frijs : 5 Centiemen door g-eheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelicht en meest verspreid Nieuwsblad vao België. - Verschijnt 7 maal per week ABOMNfcMËNTSPRUZBN Per week 9.3S Fer 3 saaarsda» 3.76 Per msand 1.25 Ber 6 maaadfa 7.S9 Per jaar 14.— m AFGJJVAARDISDEN VAN DEN QPfTELRAA© Dr Âug. BORMS — Albert VAN QEN BRANDE BUREELEN : ROQBESTRAAT, 44, ANTWERPEN. Tei. 1990 " AANKftNBiaiNCBN Ilwicdf Wa<te., per tegei 2^0 Yiuiâti blada., per mgtl.. 0.80 D#rde blsâz., id. K— Doedefcarieht 5.— Voor aile amntuiMi, weade mec sâsJi : RiïâSS'Sl'R A AT, 44. |s er itts ta doen om het schoone uitzicht van het huis te verbeteren ? Het schoone uitzicht dat de woningen ,ertoo!ien, die eus uit middeleeuwen en redergeboorte-ti j d vak, zijn overgeble->En, heeft op onze moderne huizen geen invloed gehad. De eenvoudige, aantrek-ieiijKe netheid van huizen, zooals die ut het St-Niklaasplaatsje te Antwer-ptt, kar-aktervol bewerkte gevels, zooals [effiuivelfihuis te Mecnelen er een verrat, de sierlijke eenvoud die zoovele rnizen uit de 17e en 18e eeuwen als. mrdevolle eigenschappen bezitten, be-Sooren niet meer tôt onzen tijd. Bij uit-tondering alleen zijn er onder de gebou-, (en, in 't bijzonder onder de huizen uit If 19e en het begin der 20e eeuw aan te «jzen, die even hoog staande beteekenis iebben als de meeste die uit vroegere ij^en ons behoudea bleven. Is het niet opvallend, dat juist de euw, die de eigenlijke kunstgeschiede-iis zag geboren worden, die de stijlen iseft ontleed en bestudeerd, er niet al-een niet toe gekome-n is een eigen stijl t scheppen, doch zelfs niet in 't minst sa natuurlijke en logische voortzettin.y :an de historische stijlen heeft kunnen lewerkstelligen? Wat kan er nu zooal gedaan worden ira aan dien toestand te verhelpen? Geldelijk belang stelt eigenaar en saurder dikwijls vijandig tegenover el-kaar, en gewoonlijk is het aan den laat-te door zijne beperkte middelen onmo-jsJijk een voorliefde voor het eene of iudere huis uit te drukken. En toch, een geldbezittend rnan laat puizen bouwen ora ze te verhuren en al-iuszijn kapitaal-winstgevend te maken. iij, als eigenaar, ziet uitsluitend naar tCelijk voordeel. Wanneer hij aan bou-W gaat denken, richt hij zich tôt een oawmeester, ook wel, om den goeden rnop dan, tôt een bouw-ondernemer. De-ipWooft hem ailes zoo goed en zoo Mtoop mogelijk te doen. En de man «ieniet weet wat bouwkunst is, wat een ilegelijk huis van een slecht onder-Scheidt, wat een schoon huis is, neemt aan al wat zijn bouwraadgever hem voor-legt. En het is inderdaad het beste wat hij te doen heeft, want veel erger i» het rameer hij hoog-ernstig de le» spelt aan len bouwmeester e* woningen verlangt îooals hij er hier of 'fcinds een zag, of looals M. X... of M. Y... er bezitte*. De eerste plicht van den bouwheer ie : ten gewetensvol bouwkunstenaar op te îoeken vooraleer zijne opdracht te ge-ven. Het zoeken van een bouwmeester dis het juist gewenschte huis kan op-nchten, moet zijnen tijd hebben. Al te iaak loopt men bij gebuur, kennis of friend zonder naar hunne waarde als paakvol mensch te zien. Een opvoe-iing die moet leiden om te leeren onder-raeiden het schoone van het leelijke en ot waardeering van het degelijk een-loudige is voor ons volk nog gansch te îMkfcn. En helaas ! ook nog voor vele kouwtneesters e» bouw-ondernemer» ! Allea wel ingezien, hebben noch eige-U»r, noch bouwmeester het recht te be-tkikken over het uitzicht van het huis, fet'is treurig zulks te moeten vaststel-'i, maar zooals de toestanden zijn,moet ï mede afgerekend worden. En daar fch bouwmeester, noch eigenaar — aile ûderne itraten aijn er bewijzen van — îrkelijk op de hoogte zijn van hunne tok, i» de tusschenkomst van een an-tan invloed dringend noodzakelijk itworden. Het mag niet mogelijk blij-v® dat ,om slechts een enkel voorbeeld "n te halen, een halve straat in de mooie liad Lier bebouvid werd met een samen-kUing die een Turksch paleis moet ver-^Iden en een zeker aantal woningen ïhoudt. Het is toch onvoorwaardelijk bm een gevel-architektuur aan te pas-:n aan woonhuizen, die met het innerve van het woonhuis geen hoegenaam-s betrekking kan Jiebben. De inval zoe f' te doen kan toch maar alléén in een ®Utmanshoofd opkomen. Indien de ei-taaar zoo iets wil, zou het hem mœtes '«mogelijk zijn een bouwmeester to vin-ei, die zijn naam er aan leenen wil. dezt toch te vinden ware, zou de '®i«ente of atad daar moeten zijn om ''"'l ç» perk aan de armzalige fantazieên J®»dien aard te stellem. Want de zaak ia " d« bouwm«esters niet moeten trach-Mn huis of gebouw te ontwerpen, het door zijne verhoudingen, ver-en algemeen uitzicht wedijvert 'Kn d» andere huizen van het straat-, 'Men. Zijn doel moet zijn een woning-'Pus te scheppen, dat : 1* aan aile mo-^ yereischten voldoet ; 2* in de ont-selinjr bouwwijzen eenen logi-'chakal vormt ; 3° het karakter *re«k ®trbiediçt. Dit allos oui dat1 huizenbouw niet is een proefveld voor originaliteitzoekerij, doch heeft te trach-ten eene voor de groote meerderheid bruikbare woning te ontwerpen. Om te vermijden dat feiten, zooals dit van Lier, dat duizenden broertjes en zus-jes heeft, blijven voorkomen, moet een heel nieuw organisme in 't leven geroe-pen worden. Tôt heden hebben de ste-den en çemeenten een bouwkundig ver-slaggever die âlle ingeleverde ontwerpen onder techmsch oogpunt keurt, en waar le gemeente op steunt cm hare toelating tôt bouwen te verleenen.Over de schoon-heid.de kunstwaarde,den samenhang van îet ontworoen gebouw met de omgevin waarin het moet verwezenlijkt worden, wordt niet geoordeeld. Wanneer zulk gemeente- of stads-bouwmeester nu inderdaad een flink-be-gaafde fijn-kritische geest is, zou Het mogelijk zijn, dat hem ook over die vraaemmten verslag werd çevraagd. Die nogelijkheid is onwâarschijnlijk, daar-om is het noodzakelijk dat niet één T>er->oon over de waarde van bouwkundige ntwernen oordeele, maar wel een kom-nissie die per kanton of arrondissement '.ou erroeoeeren enkele bouwmeesters, kunstschilders, beeldhouwers en letter-cunstenaars. Alleen door zulke kommis-iie, die, naar gelang de noodzakelijk-îeid, om de veertien dasen of maande-ijks zoj vergaderen en al de ontwer-cn zou onderzoeken die in de verschei-lene sremeenten van haar gebied zouden 'oorsresteld worden, is het middel ee-/onden om het vermijden van wansma-kelijke en noch met land, noch met tijd ivereenstemmende gebouwen mogelijl-te maken. Zulke kommissie zou alleen le schoonheid in 't oog te houden heb-)en en de bouwkundige verslaggever zou )ij elke gemeente blijven om de techni--,che kwaliteit van de voorgestelde hui-en te keuren. Waar overal zulke kommissies hare legelijke werking zullen uitoefenen,daar :al in een naaste toekomst te zien zijn )f steden en dorpen eens opnieuw de choonheid en aantrekkelijkheid van die it de vervlogen tijden zullen vertoo-nen.SERJANS. N. v. d. R. — Gaarne mochten wij hopen met onzen medewerker Serjans, dat kommissies het kwaad verhelpen /.ouden. Doch wij hebben befaamde kommissies van archeoloeen en estheten haar sroedkeuring zien hechten aan ver-knoeiineren van prachtisre gebouwen. En dan wa# er slechts te herstellen, na te bootsen en vooral... te eerbiedigen. Wat dan? Ta, konden we maar den goedea smaak en den zin voor het schoone, het keurige, het degelijke, het heerlijk-prak-tisebe terugkrijgen ! Van Vledermuizen, Schildpadden en andere Kruipdiefen si Het tweetalig stelsel, aan onze Vlaamsche gewesten opgedrongen, werkt oat-ztnuw«nd op ons volk, en valt ten na-deel« zijuer ontwikkeliag uit. Dat heeft het Algemeen Nederlandseh Vtsrbond, Tak Brusael, duidelijk doen uitschijnea, voor wat het onderwijs betreft, in zijnen brief aan de Kamer van Volksvertegen-woordigers (zie Vlaamsche Guzet van 17 Pebruari 1914). Het Nederlandsch, dat men ons geeft, is dan nog eene vertaling, un wat ellendig geknoei die vertalingen gewoonlijk zijn, kan iedereen zien aan de bekendmaking van het ministerie van spoorwegen, dat van landbouw, enz. Daarenboven, wanneer het kan, wordt het Nederlandsch nog achteruit geduwd, in kleiner letter gedrukt, of op de keer-zijde der aankondigingsborden wegge-mofield. Daar zullen wij, in een ander schrijven, eenige stichtende staaltjes van aanhalen. Dat zoogezegd tweetalig stelsel is overigens een huichelarij ; daarmede wil men zoo ter sluik» (met geweld is het niet gelukt), on» Nederlandsch langza-merhand geheel verdringen, de ziel van Breidel en Artevelde in on» volk doo-den. D» schandalige houding onzer mi-ni»teriën, in de tegenwoordige omstan-digheden, geeft daar het allermeest door-slaande bewij» van. Maar zeg eens, als de heere» Franskil-jon» het tweetalig «telsel zoo goed vinden, waarom pa»»en zij het dan niet toe t« Luik, Seraiug, Charleroi, Jumet, en andere Waalsehe gemeenten, waar er meer Vlamingen zijn, dan er Walen zijn te Antwerpen, Gent, Oostende en andere Vlaamsche steden. Dat zij het niet doen, bewijst dat zij er van over-tuigd zijn dat het niet deugt, en juist om die rede op Vlaanderen moet toege-past worden. » * # De XXe Siècle, die zijne voornaam-ste ingevingen bij onze ministers haalt, schreeuwt moord en brand ; hij smeekt ONS de taalkwestie thans te laten rus-ten. Dat is aan eene verkeerde deur kloppen : wij zijn de aanvallers niet, wij verdedigen ons. Waarom wendt de XXe Siècle zich niet tôt de aanvallers? Waarom, nu dat ruim 75 per cent van onze nog overblijvende soldaten Vlamingen zijn, komt hij er niet tegen op, dat de afficieren, die men thans op het slagveld benoemt, bijna uitsluitelijk vlaamsch-onkundisre Walen zijn, en de Vlamingen oozettelijk achteruit gezet worden omdat ze Vlamingen zijn? Zijn er nog niet srenoeg onheilen gebeurd doordat de officieren tegen hunne soldaten niet konden spreken dan door eenen taalman, waardoor er een kostbare tijd verloren ging? Zijn er nog geene slachtoffers ze-noe? eevallen, door dat de officieren niet '-onden s^reken met de bewoners van de streek. juist met die lieden. het best in staat om h"n iniste en kostbare iriïich-tin^en te gevea? Het "'aat niet op thans. terwijl de franschdolheid hàrdnekVie doorgedre ven wordt -in het leger' en in de nog door ons sfehouden streek, waar de burgerlij-ke ambtenaren de taalwetten aan hunne hielen vagen, geen woord van afkeurin? te hebberi voor de razende aanvallen der ^ranschkiljons, en dan in eene fraa:c Fransche redevoerinsr, die onze Vlaamsche ion°ens toeh niet verstaan, den Vlamineen bitter te smeeken hunne taalbelano'en te la^en msten. dat is : te .Nten vertraopen, him belovende dat la-ter, aïs de maan drie toten heeft, ieder--*en recht bekomen zal. Zulke nillen slikken wij niet meer : ondervindinsr heeft ons ereleerd. * * *• Van tijd tôt tijd, vind ik 's morgeui -il iiiijiic oritvciiULiS, t«n Uiaaujc, tUi ai Ucicui lu uuia.cr uu.*r îu geoLo*.cu is. i>ie ticciu:iuui& uoeuit zieu zeivcu « j_a iiort ». z-ij is aâuten^i-stooten met opuiuscnae aruiielen, uit rrau^cue Dia-ucn en uoi-ken ^ei-uipt, en met razeucli. aaiivdiien tegen al wie strija voor Viaan-uerciis. taal en reçut. Up eeriooze wi]ze traeiit dat papierije de Viaamsene sirij-' ders verdacut te majeen ; misscnien droomt net wel van ze later te doen oi te zien lusùjeeren. — iNu, Vlaamsche vrienden, zoo we zeker waren van geene andere kwaal te sterven, aan werden wij zcKLr nog ouder dan wijien Matùusa-lern.j De Vlamsche Post is met Duitsch geld ' gesticht en onder houden ; in iNeueriand iieoit de f Lu dis eue ùiem een iiouandi.r tôt geldschieter. Dat vertelt de J.ihre Belgique, en de opsteller voegt er vtr-ra^erujii uij : « Maar van waar ùaalt di« het geld? » hoe vindt gij zoo'n eerloosheid? Die vledermuis heelt eenter vergeteu et ils in den spiegel te kijken. JaarnjKs staat er op de staatsbegroo-ting, in f raiiK.rijk, eène hooge som uit-getrokken « pour le service de la presse eu lielgique », voor den dienst der pers in België. VV ie strijkt dat geld op, en om wat te doen? Mogen wij nu ook een» vragen van waar het geld komt dat «r noodig is om de Libre Belgique uit te geven? Het herinnert ons, alho«wel het metr dan twintig jaar gelcden is, dat een Brusselsch dagblad, Les Nouvelles du Jour, eens eene lijst afkondigde van Belgische dagblauen, natuurlijk in het Fransch geschreven, die van het fransche staatsbestuur ouderstand genoten, en hèt bedrag der som, aan elk dier bla-den jaarhjks toegekend ; voor soininige was het 40.U00 frank. Bij ons weten, heeit geen enkel der aangeduide bladen gelooehend, heeft geen enkel Les Nouvelles du Jour voor de rechtbank ge-dâagd wegens laster. Is iemand daar be-ter over ingelicht, hij wijze ons terecht. Zekere dier bladen bestaan nog heden, andere zijn verdwenen, maar ook nieuwe zijn er bij gekomen, en worden nog rij-kelijker bedeeld. Zou de « Vrije Vledermuis » ofte Libre Belgique ons daar niet over kunnen en willen inlichten? « * * Er loopen ook eenige schreeuwers, wier ambacht bestaat in de Vlamingen te beliegen, beleedigen en belasteren, en Walen en franskiljons, met woord en pen tegen ons op te ruien. Een dezer, die eene zeer hooge, vetbetaalde plaats bekleedt,trekt daarvoor maandelijks nog 400 frank. Geld heeft geenen reuk ! Een andere, mij irtsgelijks bekend, krijgt 350 frank. Deze laatste heeft vroeger zijne pen ten dienste van Duitschland aange-boden. edoch de consul, met wien hij het koopje hoopte te sluiten, heeft hem feestelijk aan de deur gezet ! Er loopen er nog anderen. * * * Eenige Walen zijn begonnen met de bestuurlijk» scheiding te eischen.^ Wij gaven hua jslijk ; maar zooàra ai] ge- waar werden dat het ons ernst was, begonnen die scheidingsmannen (meestal Nederlandsch-onkundige ambtenaren en advokaatjes) met aile geweld tegen ons te huilen, omdat zij inzien dat de vette postjes en de rechterzetels,in het Vlaamsche land, hun gaan outglippen. Men le-ze daarover de « 34 Brieven van Didas-kalos » (uitgegeven te Antwerpen bij Bouchery, Hopland, 22). Wij handelen alleenlijk in het belang van onzen stain, zijn bestaan, zijne ont-wikkeiing, uit eigen ziel en door eigen .rachten ; daarom willen wij de bestuur-lijke scheiding en de Vlaamsche Hooge- ' school te Gent, en wij zullen beide hebben, het koste wat het wil! * * * De XXe Silcle heet ze een paar do-zijn verdwaalden, die Belgen, die te [Jtrecht voor de bestuurlijke scheiding itemden, maar hij weet wel beter ! Hij weet dat ieder dier verdwaalden duizenden Vlamingen vertegenwoordigt, die iezeltde verzuchtingen hebben ; hij weet lat die verdwaalden onze voormannen /.ijn van heden, onze leiders van mor-■ïen, hij weet dat, als het onze taalrech-ten geldt, er geene rooden noch blau-weny gelen noch groenen meer zijn,maai illen kinderen van die moeder Vlaanderen, waarvoor zij bloed en leven veil lebben. De «Vrije Vledermuis » geeft den raad illeen de ware leiders der flaminganten 'e volgen : Van Cauwelaert, Buysse, -los'e zoon, Van Reyvelde, Ducatillon, De Ridder. Oordeelt over onze verbazing : geen veinhard, geen Josson, geen Minnaert, reen Meert, geen Hoste vadc-r, geen van dlen, die de Vlamingen met eerbied en ontzag als hunne leiders erkennen en liefhebben. Van Cauwelaert is niet een leider, uaar is door de Vlamineen naar de Ka-ner geleid, omdat zij van hem het beste -oopten. Zal hij die hooo teleur stellen? Buysse, de kloeke Vlaamsch® schrijver, is en dat bekent het, een franskiljon ; >'^pstè zoon zal van Hoste vader nog wel wat leeren; Ducatillon hebben de Vla-nen nooit voor ernstig opgenomen, wel voor een brave, jolige jongen die zich ■rgens in een plaatsje zocht te nestelen, n hij heeft zijn doel bereikt : hij is in-eens bureeloverste gebombardeerd in het ministerie van landbouw, zonder ooit door de lasrere graden te zijn gegaan. Wat Van Reyvelde en De Ridder betreft, van die namen heb ik nog nergens gehoord, en gij, lezer? . Maar divide ut imperes, verdeel opdat 'gij moget heerschen, dat is de leuze van ' « Vledermuis » en XXe Siècle. Maar dat zal niet lukken ; zij mogen zooveel val-sche soldatenbrieven zelven in hun re-dactiebureel fabrikeeren als ze maar willen, zij zullen niet beletten dat de klach-ten aan den dag komen der echte soldatenbrieven, die wij bij de ouders gelezen hebben, en de Fransche papierkens, waardoor ons minsterie van oorlog aan de lieden onzer Vlaamsche- Kempen de driestheid heeft het overlijden hunner zonen aan te kondigen. Wij blijven een-dracntig, trots XX e Siècle en Vledermuis.* * * i Maar wat is nu de meening van XXe Sièclc en « Vrije Vledermuis « over zeke-ren Af>-bel aux Wallons (Oproep tôt de Walen), die hun niet onbekend kan we-zen ( j. Wat denken hunne hooge, ja zeer hoo- ' ooms daarover? Die zoo vioedige als naamlooze op-stellers van dat stuk (het is niet onder-teekend) vragen niet de bestuurlijke scheiding, maar eischen kortaf, en opj dreigenden toon nog al, de aanhechting\ van het Waalsehe land aan Frankrijk. . Het Vlaamsche land zouden zij dan, na- ( tuurKjk uit medelijden, maar mede aan- j hechten. Met dat Waalsehe (???) uitbroeisel, ' willen wij ons lieJst niet inlaten, maar,i van ons Vlaamsche land, handen af, : hoor ! ; i Kraelit'g en machti^ ealmt de Vlaam-I sche Leeuw over de sla^velden. Het is 1 , nog de leeuw van Kortrijk, onze jongen» 1 ! zijn nosr der Keerlen zënen. Franskil-^' ^ jons, herinnert u den 11 Juli 1802 ! j ( /. PEILDER. De Col di Lana « In de laats'e officielle legerberichten van het Italiaansche front werd van dien berg gewag gemaakt. In de « Vossischc Zeitung » sehrijft een goede kenner van de Dolomieten : De Col di Lana is een ongeveer 2500 me ter hooge berg, van kegelvorm en me1- eer steile, gladde hellingen. Vtle 'eologen houden hem voor een uitge-bluschteu vulkaan en inderdaad vertoont de top e«n kratervoi-mige inzinking. D< Col di Lana behe»rscht het geheel< Cordevole-dal, van den Pordoi-pa» toi aan den Falzarego-pas en het Alleghe-meer. Langs zijn steile wanden kron-kelt d» beroemda Dolomieten-weg, dis langs de plaatsen Buchenstein (Livina Longo), Salsesei en Andratsch loopt. Door de in groote massa's optredende donkerkléurige lava en tufsteenachtige mengsels is het landschap hier ernstiger en somberder* dan in andere dalen van de Dolomieten. Zwaarmoedig zijn ook de sagen, die met den Col di Lan» en zijn omtrek verbonden zijn. Daarboven, zoo vertelt men, trokkan zich de Salwa-ries, de wilden uit den voortijd, terug, tôt zij langzamerhand door de menschen uitgeroeid werden. Er bestond ook ee i oer-oude Ladinische profetie, dat in hel gebied van Buchenstein, dat wil zeggeu aan den voet van den Col di Lana eens een groote slag g-eleverd zou worden. Deze thans in vervulling gegane voor-spelling spreekt ook van de Arona, een legendariach goudland, dat onder den Col di Lana en onder het Padon-geberg-e verzonken moet liggen. Want het dal /an Buchenstein was eens een der rijk-stj dalen. Daarop werd het »en der arm-ste. Na den grooten slag, zoe heet het, /.al het weer rijk worden. Het is blijkbaar het plan van d« Ita-'ianen, de hoogvlakten t» bereiken en d laro/et heen in het bekken van Cor-vara te komen, waar de toegangen tôt het Pus erdal en tôt het Eisachdal zieh openen. In het Oosten schaart zich naa.;t den Col di Lana het ontzaggelijke unssief van de Fanistofana-groep met oppen, die bijna de 3300 meter bereiken en met uitgestrekte rotsplateau's en met steenen bezaaide hellingen. Hier steken de '.anden van de Lagazuoi om-lioog, hier verriist de dubbele top van de Conturines, hier is het juk Tra-i-î'assi. Hier steekt de Heilige Kruis-Ko-el naast de Weunerhorn omhoog. Hier liggen in de eenzame woestenij bergme-ren verstrooid. hier is het tooneel van de Quds'e en merkwaardigste sagen der Ladiner. En overal op deze hoogten wordt gevochten. Het kanongedonder dreunt om de rotsen van deze met my-hen bekleede bergen. En rondom het anders zoo stille, plechtige Travenant-ses-dal knetteren de machinegeweren. liet oorlogsgeraas golft ook om de oude, holoogige kasteelruïne Buchenstein, aan den voet van den Col di Lana en rœpt den geest vas den grimmigen kardinaal Cusanu wakker, die hier als rijksbis-schop hof hield; terwijl hij met hertog Siegmund van Tirol in strijd lag (vijf-tiende eeuw). De kardinaal had namelijk de nonnen van Sonnenburg, die hem niet wilden gehoorzamen, door zijn lansknechten laten overvallen en uit het klooster ver-dreven. De hertog echter trok zich rid-derlijk het lot der nonnen aan en er ont-stond een hevige twist. De hertog werd in den kerkelijkcn ban gedaan en de kardinaal, die vreesde door de lieden van den hertog opgepakt te worden — zooals het in de oude stukken heet — begaf Jch naar zijn sterk kasteel aan den Col di Lana. Dez» sombere berg, waarop than» zooveel bloed vloeit, i» du» innig met de geschiedenis van Tirol ver-ixmden. Hij wordt ook reeds in een oor-konde uit de elfd» eeuw genoemd. La-wine» zijn aan den Col di Lana talrijk ;n vreeselijk. De oorlog z»l hier dan >ok na de eerste giroote sneeuwjacht wel ot staan kemen. DAGELIJKSCH NIEUWS ONZE LETTERKUNDIGE PRIJS-KAMP. — Liniburgsch. — Er wordt fflj gevraagd waarom wij geen staaltje ïuven van het Limburgsch dialekt. Dit ag wel in onze bedoeling. We geven nu een meesterstukje van lie gewestspraak en tevens een meesterstukje ou ziehzelf, « Ne-waor, Marie, ie waor? » Onze le er» weten wellicht dat de al-e&erste Nederlandsche schrijver dkr >ekend is en de geschiedenis onzer let erkunde opent, een Vlaamsch edelman was uit Limbur^ Hendrik van V«lde-je.die schreef rond 1170. Doch daarna verhuisde de letterkunde raar Vlaanderen en Brabant, waar Maerlant, Willem van den Madoc, die ( R»inaert de Vos » schreef, Lodewijk /an Velthem, Boendale «n Ruysbroeck ip»tonden, en Limbnrr zweeg oeuweo. Limburr £af den voorgalm, Vlaanderen bleef de bakermat «n Holland kwam ichterna. TERECHTWIJZING. — Door den ( Echo Belge » vernemen we dat de Bel-Tische soldaten, die naar Rusland werden ees'uurd "inder zeer eoed ontvan-""en ziin en eerst m 't vooriaar naar het front zullen moeten. Wij verheuge® er ras ten zaerste over, maar kt "on toeh \ niet naiaten te betreuren dat onz» jon-: gens nu gebruikt worden om het Rus-: sisch millioenenleger te helpen ! W# hadden wel al» klein, onzijdig landeken het tegenovergestelde mogen verwaclt-: te*... STERFGEVAL. — Vandaag bereikt on# het smar.elijk nieuws dat Mevrouw 1 Vie .or Naveau, de nog jonge echtge-noote vau den gekenden Vlaamschge-zinden leei'aar van het Antwerp^ch Athenseum, in Den Haver, Frankrijk, op Allerzielendag overleden is. Slecht» sedert enkele weken was zij met hare dm kindjes naar Frankrijk gereisd om zôô dichter bij den geiiefden echtgenoot ! te z^n, die dienst doet in het Belgisch : leger. Wiç het teergevoelig hart k»nt van onzen zwaarbeproefden Vlaamschen vriend Naveau, zal begrijpen wat har-den sla"- die tragische dood op vreem-den grond, hem zal toegebracht hebben Mocht hii in zijn dien gfeloof en in de liefde ziiner aangebeden kleintjes den noodigen moed vinden om die levens-rurr-" te boven 'e komen. EEN RECORD VAN BUREAU-0RAT1E. — Uit een Fransch blad in . -iyOpgr'aveii : « Het papier hejft zijne rechtcn niet yerioren en toont zich soms allerfantas-isch.In de loopgraaf van M..., lie le,a de utficijren en soldaten, terwij zij zich tegen den bodem gedrukt hadden, een orkaan van ijzer, vuur en reuklooze gas-s^n over hunne hoofden heengaan. Het hool'd opheffen ware een dvvaas-ue.d geweest en de beschermende mas-kers deden duchtig dienst. De tweede lui.enant D..., die aan het hootd stond eener kompagnie, voeli op-eens aan ujn kapotjas trekken, en een soldaat, die als een aal naar hem toege-slopen was, geelt den ofiicier een couvert waarup net woord u bpoed » stond. Jtiet bevatte een papier waarin dringend verzoeh. Wjrd, vôôr 10 uur — en het was reeds half tien — eenstaat m te zen-den met de namen der manschappen die in aanmerking wenschten te komen voor eene uitdeeling van snuiftabak. LETTERKUNDIGE VOORDRACH-TfcN ObH VuLlvS^AR 1 U. — De mtiuwe reeks letterKundige ieesavonden dtzen winter mgericht door de jUiberale Voiuspartij, mag op 't zellde succès wij-zen, als ^ie welxe veneden jaar teltens voile zalen lokte .Dat mag waarlijk een verheugend verschijnsel heeten. De beide vonge voordrachten — over Alultatuli door hr Léo Augusteyns, en over Mar-nix van Sint-Aldegonde door hr Victor Resseler — werden dankbaar door een aandachtig en talrijk publiek genoten en de leesbeurt van Donderdag 1.1., gehou-den door hr Louis Verhulst, die sprak over Herman Teirlinck, i» s ven eens ten voile geslaagd. Daar ,toevallig, deze schrijver behan-deld werd vôôr een paar dagen in den Letterkundigen Prijskamp van 't Vlaamsche Nieuws, kunnen wij over de bio-grafische bij zonder heden hem betref fende heenstappen. De hr Louis Verhulst, in zijne inleidmg, legde er nadruk op dat, waar de meeste onzer Vlaamsch* prozaïsten der laatste jaren hunne kunst beproefden aan natuurbeschrij vende ver-halen en aan gevoels-romans, Teirlinck zich bepaaldelijk toegelegd heeft op ! meer tastbare schetsen en werken, waar-i aan, vooral in zijn laatste boeken, een diepe ziels-ontleding tôt ondergrond strekt. Door welgekozen brokstukken uit de* ] schrijver» werk, deed spreker zijne op-| vatting duidelijk uitkomen. Hij besprak îof las fragmenten voor uit Zon, De Doo-lage (de plaats waar de zwerver zijne vrijheidsweelde uitkrijt), De wonderbare Wereld, Ilet Bedrijj van den Kwade (het gesprek tusschen den vader en zijne le-vens-gulzige dochter), Het stille Ge-sternte (het blind-worden van Lote), Mijnheer Serjanszoon (de fantastische ontmoeting met « de dood van Ieperen») en hij hield zich breedvoerig op bij Het Ivoren Aapje. Over dit boek zijn, zooals bekend , de meeningen uiteenloopend, maar de vourdrachtgever houdt het met den schrijver zelf, welke dit, zijn laatste boek, ook voor zijn beste aanziet. De hr Verhulst roemde opzet en uitbeelding in dit langf*ademig verhaal, waar de botsing van menschelijke passies tôt een zoo treurig konflikt leidt. Ii^ de personnage van Pastoor Doèning, de vergoelijkende middelaar in dit draina, wil «preker Pa»-tor Hugo Verriest herkennen. Na de le-zing der stervens-scene van Vere, be-sloot de redenaar zijne voordrachten met eene hartelijke waardeering van de iet-wat raadselachtige, maar zoo voornaam-onderscheiden, als kunstvol persoonlijke figuur die Herman Teirlinck buiten kijf is, tusschen de moderne Vlaamsche r>ro-zaschrijvers. Het talrijk gehoor onder-lijndfe deze hulde door zijn luide toejui-chingen.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.