fti&andag 3 Juli Tweed® jmarg. j Nr 183 Prîjss 6 Gentlemen d@©r geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelicht en meest verspreid Meuwsbiad van Beîgië. - Verschijnt 7 maal per week ABONNEMENTSPRLÎZEN : <■ Per masrod 1.75 Per 6 inaaroden 18.— f Par 3 laa&adan 5.— Per jaar 18.— 1 AFGEVA ARDIGDEN VAN DEN OP9TELRAAD: Dr Aug. BORMS, Alb. VAN DEN BRANDïL Met vaste medewerking vaa Dr A. JACOB »I!BCC?tîM. DOftneSTDAAT Ad A JiTWPBPFN. Ts>l îQftn AANKONDIGINGEN: Tweeds bl&dz., per regel... 2.59 Viexde bîadz., poï i€gei. . fl.Cfi D««1b bladz., id. i.—r Doodsbericht- S.— \f .vin aiIÎa ~i — i Tr'in^u mivn mt.-vh îîAnilïi'.QTR. A AT1 Zî/i DE OORLOG I [ Een offensief der geallieerden in Frankrijk. — De strijd in Wolhynië, Galicië en Boekowina. — Mexiko en d * Vereenigde Staten. ■— De politieke toestand in Engeland Het Engelsche ministerie Londen, 1 Juli. — De « Daily Mail » I valt scherp tegen Lansdowne uit. Zoo-I lang de poging om een vergelijk te vin- ■ ck-n scheen te zullen misluk ken, schrijft ■ het blad, hield Lansdowne zijn moud, ■ maar uauwelijks was ieder ander tevre- ■ den of hij hield een booswillige rede, die ■ geen ander doel had dan het vergelijlc Boverhoop te gooien. Als hij in zijn toe-I kg slaagt, kunnen er in Ierland geen an-E dcre dan verderfelijke gevolgen van zijn. ■ Dit is geen vaderlandsliefde, gelijk Car- ■ son en Balfour, Redmond en Devlin haar ■ toonen,. maar ellendige partijgeest, die ■ het larid hatelijk nioe is. Lloyd George f. Londen, 1 Juli. — De « Daily Chro-Bnicle » meldt, dat de benoeming van ■ Lloyd George tôt minister van oorlog nu ■een uitgémaakte zaak is. Tusschen hem Ben den generalen staf van het rijk is een Bvolkomen o v erc ei i s temm ing bereikt. Engeland en Zweden [. Stockholm, 1 Juli. — Uit het onder- 8 zoek is gebleken, dat het Duitsche stoom-B schip « H m,s », op 19 Juni in de Zweed-Bsche ten-itoriale wateren door een En gel- ■ sche dùikboot, door beschieting, in den ■ grond geboord is. De Zweedsche gezant ■ te Londen heeft daartegen, uit naam van ^Hzijn regeering, een protest ingediend. Uit Engeland Londen, i Juli. — Asquith heeft eeti ■ brief gericht tôt den aartsbisschop van ■ Canterbury, waarin hij weigert den 4 den ■Augustus vast te stellen als boete- en ■ bid-dag, wijl 7 en 8 Augustus als alge-BK mee.ne verlofdagen (bank-holidays) zijn Bvastgesteld. ^B —— | Londen, 1 Juli. — Gisteren is te Lon-Bden het vakvereenigingskongres ge-■opend ; cr waren 600 gedelegeerden op-Bgekomen. Met algemeene stemmen werd 9 een resolutie aangenoinen, waarin van ■ de regeering wordt verlangd, dat zij on-I verwijld Stappen zal doen om de prijzen I van voedsel en brandstof vast te steÛen, ■ teneinde een uitbuiting van den werken- ■ den stand te voorkomen. De Ver, Staten en Mexiko Londen, 1 Juli. — Volgens een Ex- ■ change-telegram uit New-York, heeft ■ Wilson, sprekend tôt het verbond van ■ Amerikaansche adverteerders, gezegd : ■ « Ik ben vandaag in een vechtlusftige I steinming, maar- ik geloof, dat Amerika, ■ tôt elken prijs, tegenover anderen recht-Hvaardig moet zijn.» Deze en andere uit-Hlatingen worden verschillend uitgelegd. ■Het pleiten van den président voor « ge-■reehtigheid voor elke natie » zal waar-H^chijnhjk den tekst vonnen voor een be-Bangrijke rede, die hij heden avoncl in ■de New-Yorksche persclub zal houden. New-York, 1 Juli. — Wilson heeft in Been rede, voor een belangrijke vergade- ■ ting van de Persclub, uiteengezet, dat B liij geen oorlog met Mexiko onder de ■ oogeii zou zien, voor er geen ander mid- ■ del oui de grensgeschilleji te regelen, ■overbleef. B Het gehoor stemde van harte met zijn aoudmg in, f verklaringen van Ballin i i ^Pt'Hhâgen, i Juli. — In het gesprek, ■ dat Bailin met een vertegenwoordiger van ■ ue « Berlinske Tiidende » heeft gehad, f zeide hij o..a. : Wij zijn alien druk in I ie weer, al gelooven ook de vijanden en ■ eenige onzijdige mogendheden, dat de I I uirsche koopvaardîjvloot nu langzaam ■ maar zeker in de havens vergaat. Natuur-E hjk heeft deze bloedigste van aile oorlo- ■ gen die de geschiedenis kent, een zeker ■ gebrek aan overzicht van onze scheep- ■ ttoestanden met zieb mee gebracht. I kent het standpunt van de Duitschers. K VVij vechten ervoor, dat de vrijheid op de I wereldzee en onze positie als koloniale ■ mogendheid voortaan van dien aard zal ■ ^:jn, dat wij niet meer bij Engeland in een I huurhuis wonen. Wij gelooven dat de af-K uop van den oorlog- dit doel zal verwezen- H jijken. Ik kan mij een verwijzing naar de ■ jongste gebeurtenissen voor het Skager- besparen, en wil alleen de aandacht vestigen op de vele mlllioenen, die de Rijksdag tôt ondersteuning van particulière scheepvaartondernemingen heeft toegestaan. Ballin somde de vele nieuwe schepen op, die voor de Duitsche koop-vaardijvloot tijdens den oorlog gebouwd worden. Deze getallen, vervolgde hij, zullen u bewijzen, dat wij mannen van de Duitsche scheepvaart na den oorlog de handen niet in den schoot denken te leg-gen. Wij weten dat wij misschien een moeiliiken eoonomischen oorlog zullen moeten uit vechten, als de reederijen, die thans vijandig tegenover ons staan, zich tegen ons aaneensluiten. Maar wij zijn zulke handelsoorlogen gewend en het feit, dat ik tôt zegen voor aile deelnemers aan de Noordatlantische scheepvaart, den vomi van een internationaal verbond heb kunnen invoeren, bewijst alleen reeds, dat ik er nooit tegen opgezien heb den con-nii-rentiiestrijd tôt het uiterste te voeren. De vrede, die ons de oude werkzaamheid terug zal geven, lcan niet lang meer op zich laten wachten, daar de oorlog voor onze vijanden doelloos is. Om ons nog te kunnen overwinnen, zou men ons in de vijandelijke landen,Waar wij nu met onze legers staan, zegevierend slag moeten le-veren, zou men ons lût de bezette gebie-den moeten verdrijven en ten slotte na zegevie'rende veldslagen in ons land moeten binnenrukken en ons daar volkomen moeten verslaan. Zelfs de grootste fana-tici moéten erkennèn, dat de vijandelijke mogendheden niet over zooveel men-sehen, geld en organisatie-kracht beschîk-ken, om zulke ondernemingen met succès door te zetten. Men zet den oorlog alleen nog maar voor de tribune voort. Ballin besloot met te zeggen, dat de Engelsche uithongeringsblokkade geen maatregel was, die; eenigen invloed op den afloop van den oorlog zou kunnen oefe-nen. Door chicanes zegeviert men niet uver de verbonden mogendheden. De opstand in Arabië Ivonstantinopel, i Juli. —- Volgens een mededeeling van het nieuwsagentschap MiUi,zijn eenige kuststammen van Dzjed-dah.die zich sinds geruimen tijd met plun-deren afgfaven, sinds kort door de Engel-schen omgekocht. Onder bescherming van de Engelsche oorlogsschepen vielen zij de in Dzjeddah gekampeerde, zeer zwakke troepenafdeeling aan. Ook een kkine Bedoeïenenstam' uit de streek tusschen Mekka en Medina, welke eveneens gewoon was, zich aan plunde-ring schuldig' te maken, en die ook door de Engelschen was omgekocht, begon een dergelijke beweging als die tegen Dzjeddah. Deze onlusten zijn echter door onze troepen ter plaatse onderdrukt, welke troepen de orde in de streek herstelden. Toen de opstandelingen bemerkten, dat hun actie uitsluitend door Engelsch geld was teweeggebracht, leverden zij zelf hun \erantwoordelijken leider uit aan de Turksche autoriteiten. De Entente-mogendheden en Griekenland Londen, i Juli. — Uit Athene wordt gemeld, dat de Grieksche regeering de voorstellen van den Entente heeft aange-nomen, welke voorstellen strekken tôt be-spoediging van de demobilisatie. Deze zal einde Juli zijn afgeloopen. Uit de ïtaliaansche Karaer Rome, % Juli. — De Kamer heeft met 391 tegen 45 stemmen een motie aange-nomen,waarin zij haar goedkeuring hecht aan de verklaring van de regeering, bij monde van den mAnister-president Bo-selli, en overgaat tôt de orde van den dag. Casement Londen, 1 Juli. -r— Het hooger beroep tegen Casement's vonnis is gisteren aan-geteekend. Doyle, de Amerikaansche ad-vokaat, zal te Londen blijven, tôt de zaak iin hooger beroep behandeld is. Casement zit nu in een cel voor veroordeelden in de gevangenis van Pentonville. Gisteren mocht hij met zijn rechtsgeleerde raads-lieden spreken en onderteekende hij de stukken voor het appel. Hij was opge-ri'.imd en optimistisch. Lees vervolg « Oorlogstelegrammen » op de 2de bladzijde. Onze Oroote Qeïllustreerdâ Letterkundige Prijskamp De Rederijkers De Kamers van Rederijkers, zooals ze zich noemden, hadden wel een groo-ten, doch daarom nog geen heilzamen invloed op Vlaamsche; taal en letteren. De kunst ontaarde in kunstjes en de taal verwilderde in de bastaardwoorden. Priester Visschers schreef in 1837 een korte studie over « De Oude Rbetorijk-kamers», waaruit wij mededeelen wat overigens iedereen daarover kent of ten minste dient te kennen. Wij laten ook volgen wat hij zegt over de Kamers van Rhetorijke. van Autw:erpen : « Het gewoon bedrijf der rhetorijkka-mers was het vertoonen van tooneelstukken,alsook de bcoefening der dichtkunst, en het voornaaniste doeleinde. hiervan strekte, zoo het schijnt, om door deze si>eien de zeden te verbeteren, met nu op eene boertige, dan op eene ernstige wijze, aan ieder zijne plicliten te leeren. De ecrsten bestonden in blijspelen, die men esbatte-menten of battementent en kiuchten, die men °bk kluiten of zolle kîuiten noemde. De tweeden voerden den naam van spelen van zinne of zinne-spelen. Deze oefeningen werden in het openbaar verricht, en daartoe noodigde men oek andere kamers of gezelschap-pen uit door middel van kaarten, die zij aan de steden en dorpen toezonden. Op de kaarten stond aangeteekend het voor-werp der vertooning, van het zinnespel of gedic'nt, dat men uitvoeren moe.st, als-ook den prijs of de belooning, voor die het best daarin gelukte. De uitgencodig-de kamers kwamen bijeen op gestelde;n tijd, met veel praeht en luister. Deze samenkomsten werdlen genoemd jntre-den, welke voortijds onderscheideu werden in iandjuweelen en haagspelen, wor-dende de eersten slechts in de steden ge-vierd, hijzonderlijk ter gelegenheid der belialinc van eenen cereprijs. De tweeden, ook dorbsspelen geheeten,geschied-den gewoonlijk in de dorpen en vrijhe-den.De rhetorijkkamers hadden hunne wetten, door haar zelven voorgeschre-vert, en meestal door hooger gezag be-krachtigd. Zij hadden versdheidcne voor-rechten, '(en werden dikwijls door de regeering dermate, beschennd, dat er.naar sommiger getuigenis. geene broeder-schappen met zoo vele voorrechten en vrijheden voorzien waren. De. leden der kamers waren onderscheiden in hoofden en kamerbroeders. De eersten voerden den naam van keizer, prins, factor, de-ken, vinder. Er was ook een fiskaai om de orde te onderhouden, en allesi na te gaan ; vervolgens een vaandrager, die bij slaandle trommel voorafging- aan het lioofd der leden, als zij naar eeniere sa-inenkomst gingen. Gemeenlijk werd tôt factor (maker of opsteller) gekozen die-gene we.lke het meest ervareu was in de dichtkunst. Zijne bediening bestond in het voordragen der onderscheidene onderwerpen van dichtkunst en van ver-tooningen, alsook het uitdeelen der ver-scliillende rollen aan de spelers. Zij hadden voor hunnen prins zulken eerbied, dat <( zij geen spelen sloten, zegt de schrijver van de Historié der Nederduyt-'se Rymkonst, noch geen gedicht, zelfs » geen liedeken eindigden, of "in het » laatste koeplet wendde zich de poëet » tôt dien prins, ten ware. dat er den souverein tegenwoordig was. » Dan, gelijk in die tijden de vorsten veelal gewoon waren, « t'hunner verlustignig een » hofnar te onderhouden. zoo had men » ook, op aile deze kamers, een dergelijk » personage, die, gemeenlijk in een zots-» kap gedost, bij openbare vertoonin-» gen, rijkelijk het zijne bijbracht om » het gemeen te vermaken. » Nu een woord ov'er de oude rhetorijkkamers van Antwerpen. Deze stad heeft vier rhetorijkkamers gehad, waarvan de, eerste tôt blazoen hebbende de Violiere, en tôt zinspreuk voerende Uyt jonsten versaemt, in 1400 opgericht is geweest ; de tweede, den Olijftak, tôt zinspreuk Ecce gratia ; de derde, de Coudsbloem, tôt zinspreuk Groeyende in deugde ; de vierde, T'ielieken van Calvarien, tôt zinspreuk In liefde groeyende. Het eerste landjuweel, of de eerste in-trede. die binnen Antwerpe;n plaats gehad heeft, is geweest in 141)6. Er kwamen op dien dag binnen de stad twee-en-twintig kamers van de omligegnde plaat-sen, met veel pracht en toestel. Onder dezen waren de Barbaristen, en die van de Boomlooze mande van Gent,; de Groeyende boom en Jenette bloem van Lier ; de rhetorijkers van Audenaarde, Aalst, Dendermonde, Hulst, leperen en Zeveeote bij Gistek-n. Twee dagen later voegden zich hierbij de Fonteinisten van Gent, de kamer van Sluis, Oostende, Bergen-op-Zooin, Reimerswaal en Amsterdam. Er werd in die vergadering tôt beantwoording opgegeven : Welke de grootste genade was, die God tôt het ■meeste heil der menschen verleend had ? De Jenette bloem van Lier heeft het best deze vxaag beautwoord, en drie zilveren kannen tôt eerprijs behaald. » Emile Waxmetler De Brusselsche correspondent van de « N. R. Ct » schrijft, onder meer, over den dood van den heer Waxweiler : Van al de hoogere jjersonaliteiten die de dood, ook buiten het slagveld, van België heeft geëischt. — en gij weet dat zij deze laatste maanden buitengewoon talrijk waren —, zal deze van Emile Wax-weiler misschien het meest worden be-treu-rd. Dat hij moest sterven bij ongeval, ver van het vaderland, heeft zijne vrien-den dubbel getroffen. En zijne vrienden waren te talrijker, naar beter werd inge-zien, en meer algemeen, welke kracht de nog jonge Waxweitler ware geweest voor morgen. Die hoop, neen, die zekerheid, berustte op vaste gronden, waarvan de eerste was : het karakter van den verongelukte. De leeraar Emile Waxweiler is geboren in 1867, en een Waal. Die Waal echter gaf les door middel van het Nederlandsch, een zeer gekuischt Nederlandsch, dat hij had aangeleerd omdat hij van oordeel was dat het elken Belg betaamt de twee lands-talen te kennen, en die hij in zijne lessen gebruikte uit overtuiging dat het streven naar hooger onderwijs in de moedertaal de eenige zekerheid gaf van een sterk en harmonisch-zich-ontwikkelend Vlaande-ren, hetwelk er zijn maximum van volks-kracht in vinden zou ten gemeenen bate van het gezamenlijke vaderland der Wa-kn als der Vlamen. Die Waal, die het niet liet bij theoreti-sclie goedkeuring (wat reeds een schoone beteekenis zou hebben),maar zich de moei-te getroostte van de daad : heel de recht-schapenheid van Waxweiler, heel het ab-solute van zAjne eerlijkheid en van zijn wilskracht, liggen in dit kleine feit van iemand die, nog geheel in het begin zijner locpbaan, er geen andere beweegreden toe had dan eenvoudig zijne overtuiging. Het was die uitnemende eerlijkheid ge-steund op de grondigste wetenschap, ge-wapend met een onbevangen scherpzin-nigheid die open stond, zonder vooringe-noroenheid, voor elke nieuwe geestes-uiting, welke van Waxweiler liad gemkakt niet alleen één der beste en meest-geziene mannen der Belgische àanvoerende krin-gen, maar ook deze wàar het België van morgen het stevigst op rekende, wars als hij bij nature was, hoe dan ook rots-vast in zijn politiek geloof, van aile kleine partij-politiekerij. Toonbeeld van den kompleten Belg, was hij vooral, hij, de Waal, de hoop der Vlamingen, — hij, die immers deel had willen uitmaken van de Vlaamsche Hoogeschoolcommissie, en al-dus beter dan ooit het goede recht op die hoogeschool bewees. Naar hem hielden wij dan ook onze oogen gekeerd: hij heeft, helaas! de zijne voor eeuwig ge-sloten... DAGELIJKSCH NIEUWS AAN ONZE LEZERS. — Wij vestigen nogmaals de aandacht onzer lezers op de stafberichten van de verschillende fronten, die zij in ons blad aantreffen. Wij deelen voor éénig ander blad de of-ficieele telegranmien mede over 't Wes-telijk, het Russisch, het Balkan- en al de Turksche fronten. Onder de rubriek (( Laatste Uur » vindt men reeds het telegram uit het Franscha Hoofdkwar-tier van den dag te voren. POSTDIENST. — Luidens de veror-deuing van den heer Geueraal-Gouver-neur van 17 Maart 1916 is het verboden, lucifers of andere licht ontvlambare vooi-weipen in postzendingen op te stu-ren. Niettegenstaande dit verbod werden in den laatsten tijd weer dikwijls lucifers in postpaketten en brieven verzon-den ; de gevalleu zijn aan het gerecht overgemaakt en de afzenders zijn met aanzienlijke geldboeteti bestraft gewor-den.De bevolking wordt uit dien hoofde dan ook opnieuw gewaarschuwd, geen brandgevaarlijkc voorwerpen met de post te verzendem. Van heden af is voor het postverkeer van het gebied van het Generaal-Gou-vernement België, met Duitschland en Oostenrijk-Hongarië, buiten de Duitsche, Nederlandsche en Fransche, ook de Madjarische taal toegelaten. EEN NEGER-MAHDI. — De « Daily Chronicle » bericlit dat in de Nigeria, e.en christen-neger, die zich Elisah II noemt en beweert mirakelen te verrich-(en, ter. getale van een duizend per dag, voor zijn zaak meer dan een miljoen in-boorlingen gevonden he.eft. In een zijner redevoeringen beweert hij den oorlog te kunnen doen ophouden en zegt, dat de macht op dit oogenblik van het blanke op het zwarte ras overgaat. Deze beweging, een soort neger-mah-disme, veroorzaakte groote moeilijkhe-den aan d'en- hàndel en ondermijnt zco-wel het gezag van de Britsche Regeering als den invloed der missionnaris-sen.ONDER ARTILLERIEVUUR. — Sir Arthur Conan Doyle, is bij een bezoek aan het ïtaliaansche front het doelwit geweest van het Oostenrijksche artille-rievuur. Hij vertelt in de « Daily Chronicle » : Toen wij Ronchi naderden, zagen wij op den weg, dien wij inoesten afrijden, de granaten uiteenspatteu, maar wij hadden nog niet begrepeu, dat het juist onze auto's waren, waarop de Oostenrij-kers gewacht hadden en dat zij den schootsafstand tôt op een meter nauw-keurig hadden berekend. Wij reden dien weg met een vaartje van een 80 K.M. per uur af. Het dorp was dichtbij en het leek «f wij de gevaarlijke zône reeds voorbij waren. Maar wij hadden d e in-teçendeel pas bereikt. Juis- op dat oogenblik hoorde ik een geluid alsof onze vier banden tegelijk gesprongen waren, een vrceselijken knal, gevolgd door een brommenden toon alsof een enorme gong van een hevigen slag natrilde. Ik keek on en zasr drie wolkjes vlak boven mijn hoofd. Twee daarvan waren wit, de derde roestbruin. De lucht was vol stukken rondvlïegend metaal en de weg was volkomen omgewield, zooals de chauffeur mij later vertelde. Het mefalen onder-stuk van een granaat lag midden op den weg ; juist op de plaats waar onze auto's gepasseerd waren. Men behoeft mij nu niet meer te vertellen, dat de Oostenrij-kers niet kunnen schieten. Ik weet beter. Onze groote snelheid heeft ons gered. Wij zaten in een open auto en de drie erranaten sprongen, naar een van mijn ïtaliaansche geleiders, die artillerie-officier is op ongeveer tien meters boven ons hoofd. De stukken vlogen echter ver-der. terwijl wij, met zoo groote snelheid rijdend. er juist ondenit schoten. Voor zij opnieuw konden vuren waren wij een hoek omgereden en onder de luwte van een huis gekomen. De poede kolonel B... drakte mij zwijgend de hand. BÏBLIOGRAFISCHE ONTDEK= KING. —■ Onder oude papieren is in het plaatsje Schliengen in Breisgau, naar de « Freiburger Tagespost » mededeelt, een merkwaardig boekje gevonden : een Virgilius met aanteekeningeu van Philip Melanchton. Het deeltje is te Mainz gedrukt bij Ivo Schôffer, een neef van Johannes Schôffer, die van 1503 tôt 1531 het drukkersambacht bedreef in de zaak van zijn vader, door Johannes Futs, Gu-tenberg's compagnon, mede opgericht. GROOTEN EN KLEINEN. — De « Temps » schrijft over het opschrift (( Union Sacrée » : Men leest in een socia-listisch blad: « Wat willen, per slot van rekening, onze bestierende klassen? Zij willen eerstens zooveel mogelijk profijt (thans en later) van den oorlog trekken : geen belasting op hunne inkomsten, nocli op hunne grondbezittingen te be-talen hebben en tôt het einde der eeuwen voortgaan om winst uit de monopolies te slaan, op grond van het kapitaal dat zij 111 handen hebben. Nog beter, of-schoon de oorlogstiitgaven vreeselijk zwaar zijn, zullen, als eenmaal de storm voorbij is, waaraan het te danken is dat de proletariërs de eigendommen der ka-pitalisten verdedigd hebben, deze laat-steii weigeren om het verplichte deel van de rekening te betalen ». DE GASPRIJS TE PARUS. — Men wil op het Stadhuis te Parijs de gasprijs verhoogen, zooals men trouwens ook vau plan is met de prijzen van elecbrici-teit, transporten, enz. te doen. De schro-melijke stijging van steenkolen en de vermeerderde uitgaven van het personeel zijn in de meeste municipale uitbatingen de oorzaak geweest van aanzienlijke de-ficieten, welke men daardoor zou trach-ten te dekken. De gevolgen zijn voor de stad, wat het gas betreft, welk in « régie » uitgebaat wordt, veel gevoeliger geweest. De ge-m e en 4e f i n a n c i ë n trokken van dit domein een jaarlijksch aanzienlijk inkomen : dit inkomen heeft sedert den oorlog geheel opgehouden. Een verhooging van den verkoopsprijs van 20 tôt 25 of 28 centie-men, gedurende een te bepalen tijdperlc, zou het evenwicht herstellen. De kwestie, welke de Gemeenteraad zich stelt, is te weten of het beter zou wezen, als de prijs verhoogd werd, den last enkel door de gasverbruikers te laten dragen. d'e sedert twee jaar van den ver-minderden prijs geprofiteerd hebben, in verfreliiking van hen van steenkolen en pefroleum, ofwel dien last over al de belastingsplichtigen te verdeelen. lets voor iederen dag Stijn Strewv&Is Wij zijn in het bezit van enkele num- -mers van de Gazette van KcrLrijk, die weer regelmatig elken Zaterdag ver-scbjnt.Het is een degelijk en flink geschre-ven blad, oi>en-top Vlaamsch met bij-dragen van Hugo Verriest, Stïjn Streu-vels, Dr I,auwers en bijna telkenmale een vers van Guido Gezelle. Gezonde, heerlijke, fijne kost voor het Kortrijk-zaansche volk. Met geiioegen zien wij cok dat Het \'hmm$fhe Nieuws geen onbekende is voor het Westvlaamsche blad en dat er menig artikel wordt uit 0 verge dru kt. Zoo vinden wij, met melding van herkoinst, heel het mooi en zakelijk artikel van on-zen medewerker E. M. B. : Men her-bennvi., maar hoe ? Wij treffen er ook een bladzijde in aan over Streuvels' kunst en zijn volk, ongeteekend, doch van iemand met een klaar inzicht. Daar Stijn Streuvgls op dit oogenblik de zuiverste, de stëvigste en hoogste let-•■erkundigetoem is van Vlaanderen en er niemanù is van wien we meer mogen, moeten eu kunnen houden, zijn we ge-lukkig die waardeerende regels op onze beurt uit de Gazette van Korûrijk over te nemen. Ge ziet waaraan ze denken onmiddel- ' lijk achter 't front. Boven het gebulder der kanonnen, klinkt het wekkende lied van den leeu-werik. Met blijdschap e.n met betrouwen kunnen w<e iu aile eerlijkheid zeggen : Vlaauderen denkt aan zichzelf. L. * * * De roman en novelle zijn letterkundige vormen waarin onmiddellijker dan in andere vormen, het innerlijk leveu van een tijd tôt uitdrukking komt. Zoo is bij ons b. v. Guido Gezelle's heerlijke poezie, zoo tijloos, zoo zuiver, dat ze buiten al tijdverband en geestelijke stroo-mins; komt te staan. Die grijpt niet zoo direct in den tijdgeest, ;n het geestesle-ven van een volk. Anders is het met Streuvels; eerst dit werk, aan tijd en, volk otnsproten, bracht aa,n ons, moderne menschen, dieper inzicht in de pracht van 011s volkswezen en omgevende 11a-tuur. De vorm van zijn kunst, — roman, poeëm, novelle met epischen grondslag — bracht dit zooals boven gezeid, meer dan bij Gezelle, meê. Er wordt wel eens gewezen en ge-klaagd op het beperkte — het buiten-volk en de natuur — van Streuvels' kunst. Men vergeet dan dathet in kunst-zaken, op de stof, het onderwerp niet aankomt, maar wel op gehalte eu kunstinhoud van een werk. Alleenlijk de geest en het gemoed van den dichter adelt e n loutert de stof. De kunstenaars met episch karakter als Streuvels zoeken het wezenlijke, de oer-waarheid en schoonheid van het volksleven; zij brengen geestes- en ge-moedsverruiming, verinnigen en zuive-ren de ethische krachten van het volk en brengen het nader tôt de onbesmette eu levenskrachtige bron van zijn oor-spronkelijke gaven. Een scheppende adem doorvaart hun gewrochten, die overal leven wekt, het gemoed verheft, den se h 00 n h e i d s ■' in loutert, en voor het volk een bad is dat levenssterkte en le-vensfrischte geeft. Die pezige, natuur-krachtige dichtersgave en werk vau Streuvels werd al door Nederland's grootste critici eens vergeleken met den cc eik » en eens met de « zon » : de oer-groe; kracht en eeuwigheid der Vlaamsche aarde. de weldoeude omlxikeling eu hoogheid vau het hemelsche licht. Wat lieeft hij ze verheerlijkt onze weidsche natuur en met haar wat heeft hij soms diepzinnig het zieleleven, frank en eenvoudig, van den buitenmensch, in pure wezenlijkheid, in pure wezenlijk-heid en trouwe eerlijkheid nagegaan en vertolkt ! Wat voor de kunst der Grie-ken de menschelijke gestalte was, dat is voor hem de natuur. Hij heeft ze be-zield, zij is door zijn kunstenaarstempe-rament gegaau. hij heeft ze stemming ge-geven en levend gemaakt De kunst van Streuvels is vrij van aile artistieke en andere tendenzbijkomstig-heid ; zij ziet nie tuit naar fijnzinnige zielkundige ontleding, maar ze zoekt naar dit, waarop het juist in de kunst aankomt, naar groote synthesen. Als Streuvels voor de wijde natuur staat, dan sehildert hij niet met kleine vlekjeSj. maar verdiept zich geheel in 't schou-wen ; als hij zijn menschen, karakters en zielen, aanpakt dan ontleedf hii niet, maar in hunne kerawezenlijkhe:d ko-men ze episch voor hem te staan. Wij hebben genoeg aan aile verfijmng en overfijning. Is het immers niet de zin

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.