ABONNEMENTSPRIJZEN : Voor een maand 1.75 Voor 3 maand » 5.00 Voor 6 maand 10.00 Voor één jaar 18.00 Allé klachtan nopena onregelm&tig-hedcn im de bestellingder postabomne-manten zijn UITSLUTTEND te rich-ten aan het BESTELLEND POST-BUJREEL, en niet aan het beheer van het blad. ZATERDAG 9 NOVEMBER 1918 PRIJS 7 CBNTÎEMEN voor VLAANDEREN en WALLONIE VIERDE JAAR<IANG — Nr 304 I AANKONDIGINGEN : Aankondigingen, per regel ... Û.7G 4 Stadnieuws id. ... 1.25 Finantieele berichien I.5li Doodsbericht 6.00 Elke'mede werker is persoonlijk , verantwoordelijk voor zijn schrij- ven, en bindt niet heel de redaktie. REDAKTIE, BEHEER EN AAMKOJSDiùINGEN : 73, Si^AKOI>5MARKT ANTWERPEN Het Vlaamsche Nieuws Verschijnt 7 maal per week DE OPS'l ELRAAD : Hoofdopsteller Raf VERHULST, Dr. Aug. BORMS, Hoogleeraar Alb. VAN DEN BRANDE Minf wttt-—■" •" —— —~.-T~ ^ J«ib iHii'f niiHii >sninBMaHM»H»aii■ OFFICIEELE 8ERICHTLN Van Duitsche zqm DUITSCH AVONDBER1CHT Berliijn, Donderdiaig 7 November. -Officiieel : /Van het Westelijjc fron,t een, mstig dag. DUITSCH il GERBERICHT Westelijk geveclits terrera Berlijn, Vrijdag 8 November. — Officieel : De Franschen, die zich benocrd oc>3ten OudeTiacirde op den Oostelijke: oever der Schelde vastzetten, werdei door tegenaanvallen weer over de! sfroom geworpen. Tusschen Scheld en Maas hebben wij de bewegingea verleden nacht planmatig ten uitvoe gebracht, Voor onze nieuwe linies ontwikke] den zich achterhoedegevechten, di benoorden den straatweg Vaîencien nés. Bergen, aan de Samber, benoor den Avesnes en op de Maashoogtei bezuidwesten Sedan grooteren omvanj sannamen. Zij eindigden overal me den afweer der tegenstanders. Di vijand stond s avonds beoosten L< Capelte bezuidwesten Hirson, bezui den Signy-l'Abbaye bij Poix-Terroi en op de Maashoogten bezuidwesten Sedan. Oostelijk van de Maas apart< gevechtçn in het boschgebied bèwes ten Brandeville. Van Fr&sîscfia zij# WESTELIJK GEVECHTSTERREIN Parijs, Donderdag 7 November. — Of ficieel : De Franschan hebben vandaag di Duitschers aldloor onverpoosd nagezet. Op den linkervteugel overschreden a cten weg van Vervins naar Avesnes, tei Noordrn van la Capelie en lieten diei verre achter zich. Ten Zudden van plaats bereikten ze Wietstelà-jk van d< spooriijn la CapeUe—Hirsan de algcmee no limie Eîfry- Origny —Thiérache. V'er'.'it-r naar het Ocstcn staan de Fran - hï-n langi d'C i il on, eeri zijj-i\i«r van d< 0is«, tôt aan Lsuze op 15 km. ten Noor-den vaiix Rozoy-sur-Serre. Op het Aisne-front ho'uden de Fran schen de atgianeene linie Zuidzoom va: 0 het Signy-bosch, Wagnon, Viel-St-Rémy Mazcrny, la Horgne, waarmee ze mee: dlan lfi kmi. over de Aisne opschoten. Rechts rukten de Fransclie voorhoMe. afdeelinigfeaij ira diei vaJlei vain dte Bar Saiint Aignan-sar-Bar vooruit en knegen. ze voe ten Zuiden van de Maas op de hoogten " dite Ssdan beheerschen, 1 De Fransch,en hebben^ vandaa.g- eei 1 honderdtal dorp?n en een groot aa.ntal in 1 vvoners bevrijd. g • ; Van Enpl&cbf? zîjli . - WESTELIJK GEVECHTSTERREIN ; Londen, Donderdag 7 November. — - Officieel : De Briften hebben dén vooruitg'ang- 07 ' het slag-front gisteravondl voortg-ez'et. Zi X namen Damplcre, Monceau St-Vaast er t be.reikten de linie Avesnes—Bavai-wef - tusschen Monceau St-Vaast en der 1 speorweg ten Zuklen yan Bavai of over - schreden die. Een tegenaanval -wteird de< 1 avonds ten Zuidoosten van Bavai me 1 zware varliezen \oo.r den vijand afg-esla. ; gen en onze linie \vard vooruitgebracht Bij een haindgemeen in de buurt var Aucr© kregen onze troepen gisteravonc het dorp rtn bezrt. Ze drongen naar het hooge terrein ten Ooston çrvan door. Ver-rteir naar het Noorden bereikten ze de bui-tenwijk van Quicviain-Crsspin. Bij geslaagde patrodjcgeveohten ter Zuidvvesten van Doornik moakten \vc ; meer dan 50 gevangenen. ; I^onom, Domderdag 7 November. — t Officieel : i W'ij hebben de Westdijke buiitenwijken : van Avesnes bereikt en bvimden ons. Ln de : nabôjheid van Hautmont. Wij hebben Ba- - val, Elouges en Heusiss genomen en honderden ges'aingenen gemaakt. TELEGRAMMEN DE WAPENSTILSTAND De wapenstilstandsonderhandelingen zijn begounen. Voigende telegrammenvvissehng heeit plaats getiad. Het Uuitsche opperkommanda in opdracnt der regeering aan iVlaarschalk Foch : Het Duitsche opperkommando in opdracht van den i'resident der S ereemgd éStaten be-richt heeit ontvangcn, dat maârschalk l'och benxachtigd is, bevo'.machtigde algevaardig-den der Duiische regeering te ontvangen, 0111 hun do wapenUilstandsvoorwaarden mee te Ueoien zijn <ie voigen^le ^evolniachligden be-riœmd gewoiden : Lieneraal der inlanterie von Gundell, staatssekretaris Erzberger, ge-zant Uraaf Oberndortf, peneraal von VVinter-leldt en kapitein te zee Lauseloeff. De gevoimachtigden verzoeken om mede-deeling per radiotelegram, waar zij maai-schak Foch kunnen aantreffen. Zoj zullen be^eieid zijn van Rommissarissen, vertalers en ondergeschikt personeel, en per auto in de aanRectiuoe piaatsen aankomen. De Duitsche regeering zou het in belang der menschelijkheid Ue^roeien, wannefer met het aankomen der Duitsche delegatie aan het front der Geallieerden, voorloopi^e wa-l^enrust kon geschieden. Maarschalk Foch heeff daarop géant-woordt : Aan het Duitsche Oberkommando vanwegc maarschalk Foch : . Wanneer de Duitsche gevoimachtigden in zake de wapenstilstand met maarschalk Foch willen samenkomen, kunnein zij zicn bij de Fransche voorposten op de linie Chi- may Fourmis-la-Chapelle—-Guise begeven. Er zijn beveien uitgevaardigd hen te ontvangen en naar de voor de samonkomst be-r>rt.aki.' plaats te voeren. De Duitsche pers Keulen, 7 November. — De « Kôln. Ztg. » is teleurgesteld door *het antwoord van W'ilson. Op een der belangrijkste punten, de vrijheid ter zee, waarmee niet alken de levensbelangen van Duitschland, maar 00k die van de meeste andere staten gemœid zijn, maken de Entente-mogendheden een voorbehoud, dat het vredeswerk en de -een-dracht in den volkerenbond ernstig in ge-vaar kan brengerf. , . Als Engeland 00k in den volkerenbond de roi van politieagent ter zee blijft spelen en daarbij in zijn eigen, zelfzuchtig belang te werk blijft gaan, dan verhest de volkenbond zeer veel van zijn waarde. De <( Kôln. Volksztg. » is van dezelfde meening. Het blad merkt op dat Wilson met zegt wat zijn standpunt is ten aanzien van het voorbehoud der geallieerden.Als ni] zijn idealistisch doel vast voor oogen houdt, dan mag men verwachten dat hij ook bij de vre-desonderhandelingen daarvoor zal opkomen en voor de eigenbaat van Engeland met uc via-» zal strijken. Keulen, 7 November. — De Berlijnschc korrespondent van de « Kôln. yolks/.tg. > zegt over de nota van Wilson : Inzake de schadevergoeding aan Bel^ië heeft de Duit-sche regeering reeds stellige verklaringer afgelegd. Ais op het kongres dat over wa-penstilstand of vrede zal besluiten, het vraa^-stuk van de schadevergoeding ter sprake komt, dan moeten de Duitsche onderhand» laars aanvoeren dat 9edert het vredesaan-bod der Duitsche regeering in Decembei 1916 de «oortzetting van den oorlog met meei uitsluitend aan de Duitsche rèçeerinç kar worden ■ geweten. Van dat oogenblik at dra-gen onze tegenstanders de verantwoordeli]k-heid voor de aangerichte schade. Men maf ook niet vergeten dat aan de Duitsche bur-gednke bevolking groote schade is berok- De Duitsche regeering zal wellicht goe- aoen reeus dij ae orwern<uiucmiKoiJ wa vuivw ren dat zij c. q. bereid is de kwestie der ver-an twodi'deli j kheid voor den oorlog aan het oordeel van een internationale kommissie te onderwerpen. De stemnring in Engeland Londen, 7 November. — Het aannemen door de geallieerden, zij het ook met een voorbehoud en een toevoeging, van Wi.son's veertien punten en de mededeeling van dit besluit aan Duitschland vô6r het sluiten van den wapenstilstand wordt hiei" beschouwd als een teeken van het overwinnen van de ge-matigde stroomingen. De «jingo's» waren er tegen, dat de geallieerden zich zouden bin-den door vredes-beginselen en wilde>n uit den militairen toestand het alleruiterste zien te halen, Zonder zich om Wilson's program te bekommeren. De « Morning Post » is zeer ontevreden en zegt dat Duitschland niet op de vredeskonfe-rentie vertegenwoQrdigd moet zijn, daar men niet m(x;t toestaan te diskuteeren over de bij-zonderheden van de voorwaarden, die het opgelegd worden. Want dit toestaan op een punt zou een gevaarlijk precedent schennen. Wat betreft punt 3, het opheffen van ekono-mische barrières, zegt de « Morning Post », dat dat niet beteekent, dat Wilson zelf de Amerikaansche tarieven afschaft en dus ook niet beteekenen kan, dat Engeland niet meer zijn souverein îecht heeft om zijn nijverheid te beschermen. Het blad spreekt de meening uit, dat punt 3 eigenlijk volstrekt niets beteekent. Het i3 maar een vrome wensch. Londen, 8 November. — De a^vondbladen begroeten de boodschap van Vvilson aan Duitschland met hartelijke instemming en betoogen. dat het voorbehoyd der geallieerden over de vrijheid der zeeën geen çnkel element van niet-instemming in zich sluit. De « Star » zegt : Als de leer van Duitschland op dit punt in dezen oorlog was aan-vaard. zou er voor de Ver. Staten geen nood-zaak zijn geweest in den oorlog te gaan. De oorlog zou lang geleden zijn geeindigd met een Duitsche overwinnig. Wilson verzet er zich niet tegen, dat de geallieerden zich op dit punt voile vrijheid voorbehouden voor de vredes-conferentie en wij gelooven, dat er weinig meer van gehoord zal worden. De Pall Mail Gazette : Wijsheid en kracht vinden elkaar in het werk te Versailles. De voldoening, gevœld na de verklaring van Lloyd George van gisteren, zal nog toenemen bij de lezing van de boodschap van Wilson aan Duitschland. Dit document vaagt de onbehagelijkheid weg door het vage «vrijheid der zeeën » gewekt en toont, dat de geallieerden den vrede willen, volkomen vrij van de politiek der zee. Londen, 6 November. — De Londensche correspondent van de Manchester Guardian schrijft : Men acht het hier niet wenschehjk om bespiegelingen te houden over de aan Duitschland te stellen wapenstilstandsvoc:-waarden. In diplomatieke kringein gielooft men, dat de vredesvoorwaarden niet hard zullen zijn en dat zij onzen extremis ten zullen mishagen. « Londen, 7 November. — De bladen legger er den nadruk op, dat de nota van président Wilson (aan Duitschland) allen twijfel wef-neemt, die mocht hebben bestaan oTntrenl de mogelijkheid, dat Duitschland aan be-straffing zou ontsnappen door zich te beroe-pen op « een vrede zonder schadevergoedm-gen.nOok verklanen de bladen, dat er geen ver. schil van meening zal zijn over de vriiheic van de zee, doch zij stellen zich op het standpunt dat Britsche staaislieden nooit zuller tbestemmen in eert beperking der Britsch< zèemacht* * , i Het belang van Groot-Britannië inzake d< /eemacht is eenvoudig veiligheid en niéts an-ders. Zoolang wij die bebouden is het niet waarschijnlijk dat wij zullen kibbeien over de groote beteekenis va n<le vrijheid ter zeer De Daily Chronicle schrijft — na te hebben gewezen op de belangrijkheid van het . feit, dat président Wilson zijn goedkeuring „ heeit gehecht aan de opvattingen der geallieerden nopèns herstel dat Engeland " hoofdzakelijk belang heeft bij een vervanging van de onrechtmatig in den grond geboorde . scheepsruimte. België, Frankrijk,- Servie en . Italie zullen daarentegen lange rekeningen te presenteeren hebben over de binnengeval-' len gebieden. Ook hoopt het blad dat \ol- * doende schadeloosstelling zal worden ver-worven voor het onafhankelijk Polen. Waarschijnlijk zal — zoowel wat de schade te land aangaat als wat betreft de scheep-' vaartverliezen — een ooging worden gedaan l om zooveel mogelijk de vergoeding niet in geld te erlangen, maar in natura. En daar herstel in vele opzichten, zooals bij den her-bouw van dorpen en het weer voor exploita-1 tie gereed maken van steenkoolmijnen, enkel - ter plaatse zelf zal kunnen geschieden, zal het noodzakelijk kunnen wezen om nog ge-ruimen tijd voor dat doel de Duitsche krijgs-gevangenen vast te houden. De vrije zee is een onderwerp, waarover Duitschland voortdurend getracht heeft moeilijkheden te scheppen tusschen Engeland en de Ver. Staten. Het mag met ver-trou wen worden verzekerd, dat het daarin niet zal slagen. - « De Morning Post dringt er op aan, dat de 1 pitlegging van de bijzonderheden der vre» ; desvoorwaarden, die reeds in beginsel door Duitschland zijn aanvaard, zal worden gege- ■ ven d'K>r de «eassocieerde regeeringen en ; door die alleen. i Het blad betoogt wijders, dat het absoluut noodzakelijk is, de voorwaarde te stellen, _ dat indien Duitschland thans weigert den ' wapenstilstand te aanvaarden, de huidige : vredesvoorwaarden zullen vervallen en latere . voorwaarden zwaarder zullen zijn. Met betnekking tôt het. vraagstuk van de macht ter zee merkt de Times op : « Dit 1 volk en dit Rijk hebben hun eigen opvattin-! gen omtrent de verplichtingen der zeemacht. Terwijl die zeemacht in de handen van Engeland meer dan eens de vrijheid van de wereld heeft gered, blijken er uit de geschieden is geen redenen voor beklag over de wijze waarop die verplichtingen zijn nagekomen. Doelende op de aanvaarding, door Wilson, van de uitlegging, door de geallieerden ge- • geven aan het beginsel van herstel, schrijft de Times : « Blijkbaar sluit dit de oplegging van elke schadevergoeding als straf uit, het-geen een ongebruikelijke concessie is aan overwinnen vijanden. Daarentegen sluit het blijkbare eischen, als vergoeding, op een ton ter ton basis, en voor schade door luchtaan-vallen in »". De Demokrafi8eering van Duitschland De nieuwe koers in de bondsstaten In Saksen voltrekt zich nu ook de groote omvorming die in. Pruisen reeds is geschied. Zoo leert volgeud telegram : Dresden, 6 November. — In de Tweede Kamer heeft d^ voorzitter van het staasniinis-terie, dr. Heinze, verklaard dat de staatsre-geering de wijzigingen in de rijksgrondvvet heeft goedgekeurd. Door den nieuwen staat van zaken in Saksen houden de ministers nauwe voeling met de \-olksvertegenwoordi-Ring. Geen minister kan tegen den wil van het parlement zijn ambt blijven bekleeden. De regeeiing zal binnenkort bij den Landdag een vvetsontwerp indienen, betreffende het algemeetie, gelijke, geheime kiesrecht voor de Twe-ede Kamer, met evenredige vertegenwoor-diging ter bescherming van de rainderheden. De Berste Kamer moet zich eveneens orga-ni.-ch aan de nieuwe orde aanpassen ; haar grondslagen dienen onvermijdelijk te worden hervormd > Met het 00g op" de demobilisatie is de regeering voornemens, een département van ar-beid in te stellen. De regeering zal de betrek-kingen met het rijk met bijzondere toewij-ding verzorgen. De zelf^-tandigheid der afzon-derlijke staten moet met de eenheid van het rijk worden verbonden. Hetzelfde geldt voor Beieren : Munehen, 5 November. —. Over het nieuwe Beieren schrijft de socialistische <t Miinchener Post » o.a. : . In de laatste dagen heeft zich m Beieren in aile stilte een hervorming voltrokken, die met een geweldigen ruk Beieren tôt den me^st demokratisehen en vrijen staat van het Duitsche Rijk heeft gemaakt. Uit de lijst der konstitueele monarchieën van Duitschland treedt de Beiersche =taat in het bij zonder daardoor naar voren, dat het de wetgevende vergadering en de gezamenlijke bestnursiiehamen op algejneen direkt even-redig kiesrecht opbouwt en de Eerste Kamer uit de tôt dusver bekleede machtspositie ver-dringt, ja formeel onttroont. De polltieke toestand te RerH'11 De politieke toestand in Pruisen is onder-tusschen nosp niet gestabiliseerd. De nieuwe regeering staat nog niet onwankelbaar vast. De teeenstand die ze van heide extremistische vleugèls der Duitsche politiek ondervmdt, is daar wel de oorzaak van. Zoo schreef de «Vor-wàrts » onlangs, dat de sociaal-demokrati-sche leden van de meerderheidsgrœp gereed uit de regeering 'te treden, aïs reaktie teeen den Al-Duitschen geest die op aile gebieden nog niet tôt troonsafstand werd ge-noopt, — en graan lanes een anderen kant de eyrremistisch-linkcche eîementen, van bolsiewisme doordrongen, fel tegen het hm-dig ' bewind te lfter. Onderhandelmgen zijn te Berlijn nog immer aan gang. Berln'n, 7 November. — De biieenkomst der sociaal-demokratische Rijksdagfraktte, _ welke ten d^el heeft het standnunt der fraktie vast te stellen ten opzirhte van het vraagstuk aer binnenlandsche politiek nam den 6n s mia-d"gs om twee uur een aanvang. De kommissie van vertegenwoordigers uit de verschillende frakties komt heden, den 7n d^s ochtends bijeen. . Vol gens mededeelineen in de Berlijnsehe bladen worden oner de leiders der "^ociaal-demékraten poginsren aangewend om te Ko-men tôt een hereeniging van de beide vleagel. der sociaal-demokratische pnrtij. Ren kom-. missie van verzoening, waann vertepnwoor-: dis-ers van beide groenen r.ittmg hebben,moet deze hereeniging voorbéreiden. ■ Berliin. 6 November. - De bladen melden : Oi^teren heeft in den "Riikfvdag de komrni^ie ■ van aile frnenen wederom vergRderd en ; voor heden hebben de sociaaMemokratén en ■ nation^al-liberalen grœtivçrgaderingen mtge-: schreven Gisteren midda? heeft, °e > « Tvokal Anzei-fer . viee-kanselier von Paver, den leider der konservatieven, graaf Wes-1 tarp ontvangen. lie Mmk Hegeerim en- de Impies Eindelijk ùgt het mémorandum voor dat de Belgische regeering bij de Koning heeft îngediend, om hem voor te stellen een kommissie te benœnien belast met het onderzoe-ken der taalkweatie. In dit mémorandum s-telt de regeering hare houding tegenover de taalkwestie nog eens vast. Van het standpunt der regeering scheidt ons principieel, een afgrond1, Uit het geheele stuk blijkl hoo weinig in-zicht de regeering in het wezen der Vlaam-sche lieweging heeft. En wat dit betreft spreken wij niet enkel voor de aktivisten, aile laminganten staan hiefr gezamentlijk op' één princiep. Elke Uamiiigant komt op voor het recht der Vlaamsche natie,aan een Belgische natie waarvan het stuk spreeKt gelooven wij niet. Dit is het groote onderscheid tusschen de Belgische regeering en ons : Het kenmerk der natie is de taal en karaktergemeenschap groeit uit lotsgemeenschap. Prof. Pirenne heeft op bewonderenswaardige wijze de lotsgemeenschap van Viaanderen en Wallonië trachten aan te toonen. Welke diepgaande studie hij ook heeft gemaakt, is het hem niet gelukt te bewijzen dat deze lotsgemeenschap (welke natuuriijk in een gemeenschappe-lijke geschiedenis hare uitdrukking vindt), van positie\-en aard was. Walen en Vlamin-gen hebben ongetwijfeld in menig opzicht on dezelfde wijze gehandeld, maar hunne politiek is steeds daarin gelijkaardig dat ze bei-den zich tegen vreemde centralizatie hebben verzet, dus van negatieven aard. Wanneer een poging werd gedaan om tôt positieve sa-menwerking te komen, is zij altijd op de weerstand der bevolking ge9tuit, zoo bij de poging der Boergondiërs, wier macht viel niet enkel door het opkomen der Fransche macht, maar vooral door de weerstand der gemeenten. Men moge dit nu een ongeluk-kige, reaktionnaine politiek heeten, het is een feit dat de bevolking deze centralizatie niet met hare zeden en gewoonten kon- over-eenbrengen, dat zij tegen het karakter der bevolking inging. Zoo is dan ook noch de taal, noch de karaktergemeenschap uit deze ge» meenschappelijke geschiedenis gegroeid. België, een andere poging, kan slechts bestaan door verdoezeling van het oentraal gezag. Het flamingantisme is niets anders dan de voortzetting der gemeentepolitiek van 't Boergondisch tijdvak, met dit verschil dat wij niet tegen elke centralisatie ad se ons kanten, maar willen dat de ook door ons als noodzakelijk erkende centralizatie rekening houdt met het wezen van het vdlk, en dus op nationale bâtis gebeurt. Van een Belgische natie te spreken is in onze oogen ketterij, en dit nu is juist de kern van het regeeringsstandpunt, immers deze zegt dit de gelijkheid der talen is overeen te brengen met het beginsel der nationale eenheid. Dit is nog steeds vooropstellen dat bin-nen de nationale eenheid België, elk individu het recht heeft de taal die hij wil te ge-bruiken, en de openbare besturn zich daar-naar moeten schikken. Do afkeuring voor hen die onverschillig zijn aan de taal der bevolking, zal wel heel weinig uithalen. De heeren zullen deze trouwens in vergelij-king bij de tôt de aktivisten gerichte woorden, al heel zwakke taal over hun bretde en wann bekleede ruggen laten heen loopen. Voor ons behoort het taalrecht niet tôt het privaat recht maar tôt hel publiek recht, de taal der \ laamsche natie is het Neder-landsch, dit is de landstaal, geen andere er-kennen wij als gelijke in Viaanderen, aile andere talen zijn vreemde talen, er zijn in Viaanderen geene nationale minderheden die moeten beschermd worden, Viaanderen wordt enkel door Vlamingen bewoond, de Waalsche beambten die hier door de Belgische regeering zijn binnengesinokkeld, moeten toch zeker niet als nationale minderheid berekend worden ? De kapitalisten die ver-vreeind zijn spreken o. k Nederlandsch als zij wilten ; dat zij .tehuis spreken wat zij goed-vinden, maar zij zullen niet door ekonomi-sche en politieke druk het zelfbestemmings-necht van het Vlaamsche volk beletten, of er gebeuren ongelukken. De herziening van art. 25 waar de kommi.ssie zich moet mede bezig houden is op v-oo^hand beschikt een mislukkig te zijn wanneer zij dit princiep hoog houden moet. Art. 33 kp.11, maar, zooals J. Hoste jr. te» recht zegt, op ééne manier herzien worden, ni. in dien zin dat de landstaal voor Viaanderen Nederlandsch wordt en die voor Wallonie Fransch. Aile andere oplossingen houden geen rekening met het bestaan der Vlaamsche en Waalsche natie. Dat deze na-tionaliteiten inderdaad bestaan en er zich be-wust van zijn, kan door een referendum ,hoe onvolkomen het middel ook weze, worden uitgemaakt. Dfe passieven hebben schrik van het referendum, omdat zij, wat wij steeds hebben betoogd, geen geloof hebben in de resultaten van het aktivisme. Wij, die de stemming der bevolking kennen, willen het er op wagen. Dat men een referendum in Viaanderen on Wallonië uitschrijve over de verandering van art. 32 naar Hoste's eisch, en wij zijn gerust in het resultaat. Voor enkele dagen deelden wij reeds mede hoe de passieven vreezen d&t het de Belgische regeering geen groote ernst is met die taal-kommissie, dat zij de reeds zoo kleine her-vormingen die we te verwachten hebben, nog zoo lang mogelijk zal uitstellen. De namen van de leden der kommis9ie die reeds benoemd zijn, geven ook geen groot vertrouwen in een gelukkige oplossing. Het benoemde derde bestaat uit de heeren Orner Wattez, lid der Koninklijke akademie, voor-jitter; Léo van Essen, professor aan de Universiteit te Leuven, sekretaris-verslag-gever ; Albert Brachet, professor aan de Universiteit te Brussel ; August Dewinne, Mr. Robert Gedding, H. Kevin an s, voorzitter der konfederatie der Kristelijke en Vrije V. U., Hendrik Tcboffen, procureur des Konings te Dinant. De voorzitter, de heer O. Wattez, heeft œn goede naam tusschen de flaminganten, maar wat zal hij alleen tusschen de andere heerep die zijn gœde faam in 't geheel niet deelen, en of partijpolkiekers of besliste tegenstanders der nationaliseering zijn, kunnen verrichten ? Wij denken dat het veeleer een poging is om hem met hen te compro-mitteeren.G. Het Bolsjewibtisch às Gevaar J De sociale revolutie in Polen Den 25en Oktober vingen de radiotelegra- '■ fische stations he« volgende draadeooze be- 1 richt op : € Het Centrale Sowjet te Moskou aan de c stations van de radiotelegrafie der geheele c wereld. r Kameraden ! % Nu het Russische proletariaat zegeviert € over de bourgeoisie, in het stof gedoken ; nu Duitschland, de steun van het Europeesche e kapitalisme, in aile voegen kraakt ; nu het ( geheele Europeesche proletariaat kennelijk I tôt een ontplofbare stof is geworden, klaar 1 om de wereld der bourgeoisie in de Iucht te c laten springen en te verniedgen, roepen wij v u toe : r Vereenigt u met ons door middel van de c onzichtbare ethergolven. Hartstochtelijk r doen wij een beroep op u en noedigen u uit, 2 tôt het besef te komen van de verhevenheid, r die het proletariaat beschoren is, en met be- r hulp van de voorhoeden van het proletariaat c het te wagen, de bourgeoisie door één enkele, I geweldige krachtsinspanning te verslaan. v Met ingehouden adem wachten wij op uw Y antwoord, waarde kameraden. Houdt op met c een verdorven wereld te dienen en zendt ons de helige tijding van de zegepraal van het proletariaat. Mogen de ethergolven onafge- broken het zegelied van het proletariaat zin- f gen : « Opstand ! Opstand ! >1 s ' (get.) De Centrale Sawjet van de v Russische Unie der Radio- t telegrafie te Moskou. r * * * Men kan over de gezwollen taal van dit < stuk niet meer glimlachen. In vele landen 1 zijn de gemoederen voorbereid ç>m ze in vol- r len ernst op te nemen en er naar te doen. < Uit Rusland sloeg het bolsjewisme naar t Finland over. Het kon daar, voorloopig, 1 met behulp van de Duitschers worden be- ( dwongen. Voor het zoover was, hielden de 3 menschen in Zweden en Noorwegen hun < hart vast uit vrees, dat het daar ook zou 1 beginnen. Ook daar zijn partijen, die de roi i er Russische Maximalisten zouden willen pelen. Hoe het bolsjewisme in Bulgarije, 1 Hongarije, in de landen van Oostenrijk et hoofd opsteekt, kan men dagelijks in de elegrammen lezen. Daar begint het pas. Ook in Duitschland gist het. De onafhan-:elijke socialisten zijn daar de geestverwan-en yan de Bolsjewiki.^ Voorloopig ziet het r nog niet naar uit, dat zij het heft in han-en zullen krijgen. De sociaal-demokraten 1er meerderheidspartijen zijn nog een te iucht i g tegenwicht en de demokratiseering an het rijk helpt mee om het gevaar voor en maximalistiïche revolutie af te wenden. Voorloopig ligt Duitschland dan ook als en zware dijk tegen het gevaar uit het )osten. Maar als die dijk zich bege^t, als )uitschland met het einde van den corlog im geslagen wordt,dan ziet het er naar uit, ■f de revolutie zich over geheel Europa zal erspreiden en omverwerpen wat de oorlog og overeind liet staan. In Italie noert ziçh al e aibeidersbeweging. Hoe zal-het in Frank-ijk, het klassieke land der revoluties, gaan ? lal ons eigen land, waar de langdurige iood de geesten oproerig stemt en -de lationale ondeugd der tuchteloosheid de rde bedreigt, dan vrij blijven ? Zelfs uit Engeland bereiken ons berichten, waaruit ait af te leiden, dat bedachtzame menschen et gevaar niet onderschatten, dat er na den orlog nog iets ergers zou kunnen gebeuren. » * . Duitsche bladen hebben den laatsten tijd erhaaldelijk stukken uit Poolsche bladen angehaald en andere schrifturen uit Pplen /eergegeven, waaruit blijkt, dat ook daar en revolutie wordt voorbereid. Het is de noeite waard er kenis van te nemen. Zoo schrijft de h Roboinik », het blad'van e Poolsche socialistische linker partij, in laar September-nummer, dat de Poolsche egeering alleen een leger wil hebben om een opstand van de volksmenigte in bloed e verdrinken ». Maar de toeleg der « impe-ialistische misdadigers » zal niet lukken, en : het révolutionnaire proletariaat staat met :ijn leuze van de sociale revolutie, van de nnvel-werping der' bourgeois-regeeringen, ran de inbezitneming van de macht en den itrijd voor het socialisme, zefeer van do over- wiuning aan den drempel van het vijfde oor-logsjaar ». Een o.ad, dat wij met den Duitschen naam « Zum Kampf » aangeduid vinden en dat voor Pool* h-Joodsche arbeiders schijnt ge-schreven te worden, keert zich, in twee num-mers, van Augustus en September, tegen Duitschland en Oostenrijk als de buiten-Iandsche vijanden van de Russische revolutie. Het proletariaat wordt uitgenoodigd, den strijd tegen de « imperialistisché bandieten » te aanvaarden. De nieuwe socialistische staat, waar het heen moet, zal brengen : de dictatuur van het proletariaat, uitsluiting van de bourgeoisie van het kiesrecht, oprichting van een roode garde, volksontwikkeling, enz. In Augustus is ér in Warschau een vlie-gend blad verspreid en ook hier en daar aan-geplakt. Daarin wordt gesproken van den schrik van. de Pruisen voor het zegeviertnck bolsjewisme. Ook heeten door angst aange-grepen « onze hooge Poolsche heeren, de aris» tokra£en van geboorte, de potentaten der nijverheid, de grondbezitters, die zich tijdens den oorlog door de onderdrukkiny van het uitgehongerde volk vetgemest hebDen. Schande, dat deze bende van de zonen van den eeuwigen nacht en van gruwelijke ge-weldpleging wordt aangevoerd door onz« hooge geestelijkheid ». Het manifest valt tel-kens'scherp tegen de bezettende mogendhe-den uit, en noemt den Regentschapsraad en den Raad van State hun handlangers. Weg met hen ! « Leve de vereenigde Poolsche de-mokratische volksrepubliek ! » zoo eindigt het. « Warschau, als de gouden hoorn op straat weerklinkt, ijl te wapen ! » Geteekend : Het révolutionnaire komitee. Een enkele aanhaling uit de « N'asza Spra-wa », het orgaan van de sociaal-demokratie van het Koninkrijk Polen en Litauen, van 3 Augustu9 : De oorlog zal eerst ophouden, als aan de bourgeoisie de macht wordt ont-nomen. Die « misdadige bende » moet om-ver worden geworpen. Het moet gaan als i» Rusland. « Men moet den schoften hun rijk-dommen afnemen en ailes aan het voile geven als gemoenschappelijk socialistisch eigen-dom ». Het slotwoord is : « Leve de sociale revolutie ! » Een artikel van de « Grcanada », n. 1, van Augustus 1918, schrijft in gelijken geest, en zegt o. a. : <1 In andere landen, als Duitschland, Frankrijk en Oostenrijk is het arbeà-dende volk rebelsch en ijlt het het Russische voorbeeld na, de revolutie tegemœt. » Hier hebben wij een oproeping van <i een revolutionnair komitee », waarin de Polen worden opgeroepen tôt een nieuwe sociale orde, waartoe bijv. behoort : opheffing van den partikulieren handel. En verder : « Leve de eeuwige vrede ! Leve de verbroedering der volken ! » Zoo zouden wij nog meer kunnen over-nemen.* * ♦ Wij zijn er niet zeker van, dat niet uit Nederlandsche bolsjewistische bladen soort-gelijke taal ware aan te halen, maar de bo-de mlijkt ons in Polen beter tœbereid; de haarxl van het bolsjewisme, Rusland, is dich-tderbij, de remmende krachten zijn er gerin-ger. Als straks de Duitsche bezettingstroepen wyg zijn getrokken, kunnen er erge dingen gebeuren. in dit verband is leerzaam wat de « Moni-tor Polski » van 18 Oktober behelst, ni. een adres van Polen in Wit-Rusland aan den Poolschen Regentschapsraad. Zij schrijven, dat de Duitschers krachtens de bepalingen van het aanvullingsverdrag op het verdrag van Brest-Litofsk het bezette gebied ten Oosten van de Beresina hebben ontruimd. Het gevolg was, dat de bolsjewistische anarchie er weer in aile vërschrikking heerscht. « In de kreitsen Lepel en Sjenno, waarin ife ontruiming reeds is afgeloopen, is de plaatse-lijke bevolking, die rust en orde verdedigde, in de eerste plaats de Polen van aile standen, op dierlijke wijze venmoord... » Gaandeweg worden nog andere streken ontruimd en aan de Bolsjewiki prijs gegeven. De adressanten smeeken den Regentschapsraad in de grensstreken de bevolking tegen de Bolsjewiki te beschermen. Maar de vraag is of de Poolsche regeering bij machte zal zijn het bolsjewistisch gevaar zelfs binnen haar grenzen het hoofd te bie» den. « * » Het bovenstaande was al geschreven, toen wij het telegram lazen, dat het Joodsch Korrespondentiebureau uit Berlijn had ontvangen, ni. : <( De bolsjewistische beweging neemt in Litauen en Polen op schrikbarende wijze toe. Indien de Duitschers het land ver-laten zonder dat het onmiddellijk door Geal-lieerde troepen bezet wordt, zal anarchie het gevolg zijn. » Zoo dreigt dus de groote brand naar Polen over te slaan en dan laait hij naast de Duitsche deur. En daarop het verrassende bericht, dat Duitschland de diplomatieke betrekkingen met het Rusland der Eowjets verbreekt, ton dit voor den moord op den Duitschen gezanl Mirbach genoegdoenong heeft gegeven en maatregelen neemt om aan de révolutionnaire propaganda, waaraan nu zelfs het Russische gezantschap te Berlijn meedoet, een einde te maken. Een bewijs, hoe ernstig d« Duitsche regeering het gevaar van dtz* propaganda acht. Naar «chatting van dsn heer Cyriel P.-Hissceu, den vertegenwoordlger van den Raad i:m Viaanderen bij onze jongens in Diii'sctiland, à n un mlnste nog i.OflO bladen noodi<? oin op a) de (commando** onze V!a*ir«cbe nci dffjîeïijks tva' nieii.vf te brengen uit «tu» Waanderen.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.