niflsdâg 3ï Ok^ober 1916. Tweede Jaarg. ^ mimis*usaMmttsmefumumÊamti n 1 mmmmmmmmoiMaÊmmÊmKaÊmimÊm Nf 302 Prijs ; 6 Gentlemen door geheei België Het Vlaamsche Nieuws Het beat ingelicht ea meest verspreid Nieuwsblad van België. - Verschijct 7 maai per week A80NNEMENTSPR1JZEN ! pei maaiui Per 3 maanden S.— I'er i maanden '•— • I>cr iakr * i®>— AFGEVAARDIGDEN VAN DEN OPSTELRAAD : Kii VERIiULST, Dr Aug. BORMS, Aib, VAN DEN BRANDE M et vasîe niedewcrking van Dr A, JACOB BUREELEN: ROODESTRAAT, 44, ANTVVERPEN. Tel. HJflft AAN KON DIG ING EN ! Tweede bladz., per regel. 2.ou Vierge bladz., per regel. 0.56 Derde bladz., id. I.— Doodsbericht 6.— Voor aile anrioncen, wende mcn zich ROODKSTRAAT, 44. IBERICHT ter gîlêjwhfild van ALLERHE1LI L W! ons blad op Donderdag, Lber a.s.. niet verschijnen. DE OORLOG ■ De Toestand ta het itoemeenscne gevecntsierrei ,ît aanzieu van de,n stiijd sedert d ta twee dagea niet verauderd. « Oî: jfdeelingeu — aldus het Bulgaarsc iniimiqué van den 28n dezer — stei loverai een overhaasteu ongeregelde jgtocht (in de Dobroedscha) vast. hetzelfde telegrain vernemen wij da iRusscn en Roemenen in de richtin i Braïla, de groote Donauhaven voo latvoer van graan, en van Toultsch Brekkeu. Als frontlinic wordt o feemelden datum aaagegeven, d us Wcst-oostwaarts loopende lijn va fow, aan den Donau, tôt de versterkt ats Babadagh. 't Is over Babadag •de ouvoltooide spoorwegvertakkin iMcdjidje naar Toultscha loopt. I ta lijn gemeten hebben dan d mien sedert de heraanvatting va loffénsiéf een afstaad van meer da: kilometer in Noordelijke richting ai egd. Het Duitschè legerbericht va: 129ii zegt over den toestaad bij d roroep v, Mackcasea : de toest'an :ft zieh niet gevvijzigd — hetgeen da: t beteekaiea dat de achtervolgia rdt voortgezet, of zoud'ea de Russe Roemenen beproeven zieh op de l'j: row—Babadagh staande te houden het vijàndelijk offen'sief te breken ir zal het Bulgaarsch en Duitsch b< it in dit numiner we.1 bescheid ove en, De laatste veronderstelliug is on lusschen weinig waarschijnlijk, omda ènlangs'het Koordcn Russische vei kingen kunnen aange.voerd worden :moet opgemerkt wordtn dat de aeb folgende Centralea weinig gr.vangenei jtar, dit oitidat de tegeustander zicî ! don v jandelijken druk heeft wetei te maken, hetgeen dan echter ook eei «haaste vlucht » impliceert. Voo pogenblik bevinden de twee strijd dflen zich dus in het moerasgebic. k:cn Zuiden van den Donau. De ver ide punten waarop de verslagen le j nch 'thans kunnen stéunen, ziji Pa-Matsàiiu en Toultcha ; zij zul [in ieder geval wel de basis vormei jdeontwikkélitig van den togenstand ['dat ook gebeure, de Dobroedseh; noor de Roemenen alsverloren wor besehouwd nu bijna heel de Noord flijke loop van den Donau front-li Sworden is. Daarmee is de insluitinj [Rocmenië ecn lieel eind gevorderd t dicat nog vetmeld te worden da' pulgaren weer een Donau-eiland heb-|bezet, ditmaal ten Oosten van Silis | aldus is een nieuw stounpunt oi pstroom in huh handen geraakt, wa Wang is voor een itival in Roemenii het Zuiden, indien, wat \vij no^ poten, dit in het plan der Centrale! If de grens van Moldavie ontvvikke-F Roemenen emstigen tegenstand [ |zou v'C>or ben een vijandelijke op F1 dan ook het gevaarlijks-f- zijn Maar de afstand tusschen de lands rn het geringste is; de Duitschc bij Dorna Watra begonner ,^-ns iiiets goeds te voorspellen. He in die streek dat de Russische Crkineen het snelst en gemakke-1 «iniien aangevoerd worden, zco-Uar o.i. gecn belangr'jke vorderin-an de Centralen moeten worden ge-" ■ "p de Zuidergrens van Zeven-^ is de toestand echter eenigszini • "aar heeft Falke;nhayn de voor Y WCnspassén in handen. en ont-de grootste bedrijvigheid ten Pm 1,311 Kronstadt. Ten Zuiden van ird ?C?ocsei"Pas werd Azuga, ten li"05»1 Yaft ^lnaia (het buitenver-u® Kojîing Ferdinand) bezet, ook tu j van Sinaia komen de Cen-'< oeli langzaam, voorait; zoo ook ov>'tmg V'ai1 Kampolung. Van heel ige uitgebreide Roemeensehe L "'?u gebeurtenissen te ver- le-'f gaan de ontlastingsof- lii ■v 5- gallR' vooral in het Wes" I'pim'1 n' ,waar de artillerestrijd L , çS schijnt te zullen inluiden, waar de geallieerden fou l311 kesbœufs een plaatselijk lk.fal^u- - Ook ® Tirol eu EL:.,het geschutvuur in L, ' w^licht wordt een uegfinde fWrbereid. pan\ç "s^sc^e ^ Balkanfront, Onzé Groote Geïllustreerde Letterkundige Prijskamp V O N D E L - 17 Nov. 1587- 1679 5 Feb. i | Om « de innigheid, en fijnheid van ge-\'oelschakeeriug » en vooral om « de rnacht van ziju verbeelding en de krach' van zijn geluid » is Vondel de allergrcot-s te der Nederlandsche dichters en een u der grootste van de wcreidletterkunde. e Aan elke stroof weet hij verhefang te . vqrleenen en wijding te geven en <c als schepper van breed opgezette dichtwer-_ ken staat hij nagenoeg alleen», Q Vondel was dichter in gansch zijn we-„ zen ; hij leeft geheel en alleen voor de X dichtkujist ; zij maakt zijn leven schoon g en geeft er waarde aan. r l'a 't jaar zelf van zijn stouten en gz-a weldigen Pcdamedes, het werk dat heiu p zou beroemd inaken, niaar teveus veel e onaanguaamheden berokkenen, in 1625: a'schrijft hij het merkwaardig en steeds c aangehaald gedicht Geboortklok van :i Willem van Nassau en daarin zingt hij, ^ naar waarheid en iunig gevoel, de poëzic a toe : e Om wie ik 't le\eu lie\e, en zonder wie ik niet 1 De raajesteit der zou aaaschouw, als met vefrdrk-t, 1 En droef en eenzaam wensch ® in duisteruis te stroukelen... i -■ i r Zijn eerste treurspel Pascha, van 1612 ï dagteeke.nend zooals we gisteren zc-iden, 1 schakelt nog aan het tooneel van de mid-1 déleeuwen en van de rederijkers vast, , daar bet een- zinnespel is. Het stuk moge ■' zwak zijn, de opzçt is reeds breed en de ~ taal dikwijls klcurrijk en met beelden r die treffen. Wij haaldcu gisteren de verzen 3an over het braambosch. Als een beeld uit M fi van G ortej dit vers : De tritons trompten op hun groote waterschulp. Hœ beeldend ook dit vers, in Mozce' mond, zijn schapen hoedend aan den berg Horeb, eu waarmee het stuk begiut. Weid hier, mijn tierig vee, i Golf hier om dit gebergt, niijn wit-gewolde zec, t Dit Pascha is geboren uit twee zijner sterkste neigingen : vroomheid eu vrij-( hcidsliefde. 't Is een zinuebeeld van den strijd en de overwinniug der Nederlan-t den tegeu Spanje, want het Twaalfjarig Brstand was reeds de vrijheid voor Ne-. derland. Hij kan de redding van zijn va-. derland slechts vergelijken bij de won-r derbare redding van Gods uitverkoren ' volk uit de macht van Farao. De doops-; gezindc jonge man stort zijn vroomheid, . ziju bohoefte aan gemeenschap met God . uit. en tevens zijn vaderlandsliefde. Ook j zullen de vvare Vondel-vereèrders het : stuk niet versmaden om zijn zwakheid. ; Voor den tijd staat het zoo hoog als de • Gudrun van Albreeht Rodei>bach. Ook ' de tijdgenootcn erkenden de meester-schap van deu jongén dichter. Bredero dichtte, ee.n sonnet te zijner eerc. en de geleerde dichter-uitgever Pers , droeg hem een diehtwefk op. Pers, die tevens een zakeucnau was, wist wel wat hij deed : hij begroette, de . opkomen.'e zon. De man bezat prenten van een auderen Vlaming, Jan Moerman, ; en vroeg nu aan Vondel er bijschriften voor te schrijveri. Zoo oustond, het vol-gende jaar rcedsi in 1613, Den Guide n IVinckel. ZL daar dus een bestelling van een uitgever. Voudel aanvaardt hûar met blijdschap en kwijt er zich van met lief-de. Zoo werktcn de kunstenaars eu am-■ bachtslieden vroeger. Om d<v bijschriften te kunnen levereu stelt hij zich op de hoogte van de, Grieksche en Romeinsche godenleer en van de verhalen der Oud-heid. Hij leert zelf, anderen leerende Hij is een bie die naar kennis en kunst uitvliegt. Wat een frischheid, wat een kinderlijko. vreugde in dieu Gulden IVinckel, hoewel er nog veel stoplapix-n in voorkomen.i op zijn middeleeuwsch. Uitgc-ver Pers moet de me.dewerking gewaardeerd en er geen schade bij ge-leden hebben, want drie jaar la ter wendt hij zich tôt Vondel me;t een dergelijke opdrâcht ; bijschriften maken op de dier-fabelen va y den Vlaamsche n (weer al een Vlaming !) plaatsnijckr Marcus Gce-raaris. Zco ontstaat in 1617 De Warànde der Dicren. Met de diereU), die Vondeî kende en lirifhad, is de dichter meer thuis dan onder goden, halfgodep, helden en wijs'geer<yi. Hij schetst zijn mindere broeders door înnerlijke en uiterlijke trekken, ook staat hej boek vol aardige, geestfce en mooie verzen, tiaaar Dr Kalff getuigt, en zijn \roolijke luim speelt ev dartelt in zijn stof. Er zijn daar niet min-der dan 125 diergedichtjes, elk van eer twintigtal verzenj min of meer. Nemer wij het hondtrdste ; 't is de fabej di< Lafontaino (eerst vier jaar iater, in 1621. geboren) ook zou verwerken in Le Ra\ de ville et le Rat des champs. Esopus i; er de -schepper van ; Horatius behandel de het onderwerp met veel geest en sier-liikheid.HKT VKLD- RN STAD-MUISKEN 't Bol muiskeu kwam van stad bij veldmuis zich vergasten Maar vond zoo'n soberen disch dat het zich niet verbraste \\'aut envten, boonen, grut, ■ •' worteleu was de kost Daar 't lekker diefkeu :h mee vroolijk maken most De stadmuis, ongewoon zoo'n sober middagmalen Wil tôt een zoete wraak ook haar waardin onthalen — Zwartzuster! zegt ze, kom, verzoek uw oude kaar Wees gast me, waar men smiilt of 't altijd bruiloft waar De veldmuis is gereed. Ter stadwaart zij zich haasten, De stadmuis in haar woonst verwelkomt haar ten laatstf I.i kelders, diep-gewelfd, maar 't was er minder vri; Dan rijkelijk voorzien van aile lekkernij : Want tafelknechts bezoek haar beven deed en ijzen Zoo dik hij voorraad haalt om 's meesters disch te spijzen En stoort het muizemaal nu met nu zonder kaars Wie soberlijkjes leeft in 't vrij en open velc Smaakt droog brood suikerzoet als hem geen zorg en kwelt Vorslelijkc Warande der Dicrcn. (Vau 't jaar 1017.) VONDEL- NOTA. — De Letterkundige Prijs* kamp von Het Vlaamsche Nieuws, en die un Vondel behandelt, is beelemaal afgescheiden van advertentiën che in het blad verschijnen. L. UAiîfcLiMSCH mmm ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND. (Afdeeiing Hooger Onder= ■ wijt;.) — Voor jonge lieden, die middel-baar onderwijs geuoten hebben, ea zich voor un.versitair onderricht zouden wil-leu vexjrbereiden, richt de Afdeeiing Hooger Onderwijs van het Algcmeen Nc-derlandsch Verbond, met geldelijken steun van « Volksopbeuiing », een kur-sus in van Eatija en Grieksch. De lessen v angeu aan op Zaterdag 4 Noveniber, en zullen vau dan af gegeven worden de.-, Zaterdags namiddags, van twee uur tôt ha!f vier, eu des Woensdag 's avonds van 8 uur tôt half tien. Zij, die deze lessen wenschen te volgen, worden ver-zoeh; dit sehriftelijk te laten weten aan het Sekretariaat van de Afdeeiing Hooger Onderwijs, Pdarelc-nmarkt 11. HET « VOLKSMAN1FEST » EN «GEEN VLAAMSCH, GEEN CEN-TEN ! » — Vroeger werd het zoo dik-wijls gezegd en herhaald : « Geen Vlaamsch, geen centen ». Dat was ook de eenig-e taal die eenig résultait zou kunnen afwerpen. De goede leus schiint echter in den vergeethoek te zijn gcraakt. Dagetijlcs verschijnt nu in onze kolom-men een lijst van « oprechten », van dur-vetîde fianifinganten, waaronder ook vêla handcldrijvers, van menschen die niet ge-aarzel<l hebben hun naam onder de \rer-klaring te zetfcen, trots het ge\;aar dat zij opliepen ook hun niet-flamlngantische en v ijandiggezinde klanten te verliezen. Thans moet meer dan ooit de gulden leus « Geen Vlaamsch, geen centen » bij ons gelden. Sieun deze menschen en gun d'en penning niet langer aan uwe belagers. Het is plicht 1 DE PRUISISCHE ADELAAR. — Sir Albert Rollit, we'ibekend, deed onlangs een ontdekking die hem met verbazing vervulde. Als bestuurslid van de Londen-sche universiteit is hij afgevaardigd in het bestuur van de school te Chertsey die g-enoejnd is naar Sir William Perkins. In den gevel van die school nu is het wapen van Perkins aangebracht en in dat wapen zag Sir Albert Rolliit zoo waar den Prui-sischen adelaar. Hoe kwam Perkins aan den Pruisischen adelaar in zijn wapen? Sir Albert ging naar het bureau van den wapenherant en vond daar, dat Sir William Perkins in het geheel geen wapen had. Een fantazie dus van de bouwmees-ters. Het bestuur van de school, waar Sir A. Rollit de zaak bij ter sprake bracht, nom cen besluit aan,, waarin het uitsprak, dat de bouwmee$ters niet het recht had-den gehad, den stichter van de school dat wppen toe re kennen, en benoemde een , commissie uit zijn midden om te overwe-gen, wat ter zake kon worden gedaan. Wij vreezen dat daar voor den Pruisi-, sehen adelaar in den gevel van de school : te Chertsey niet veel goeds zal van komen, IN- EN UÎTTREDE. —- Uit een preek ; \ an den Anglikaanschen bisschop van - Londen, in de « Times » vermeld, verne-■ mcn wij, dat de Engelsche oorlogscorres-pondent Washburn het Russische leger bij zijn ir.trcde in Po-len heeft beschreven' als « het type van een Christelijk volk in den oorlog ». , Of het Russische leger bij zijn uittocht uit Polen, zegt de « N. R. C. », toen het ailes verwoest en rerbrand heeft, ook het type van het Christelijke leger in den oorlog vertoond heeft, vinden wij niet vermeld, Het was niisschien goede oorlogs-taktiek, maar Christelijk, althans in den gangbaren zin van wat Christelijk is? FRANSCHE KUNST TE AMSTER* DAM. — Te Amsterdam zal eerstdaags een tentoonstelling geopend worden van Fransche Içunst, kunstnijverheid, pren-, ten, enz., en aile Hollandsche bladen zonder uit/ondering begroeten natuurlijk deze kunstgebeurtenis. De « Nieuwe Rot-terdamsche Courant » die deze tentoonstelling ook^aankondigt, sluit zelfs in dier voeg-e : « In deze tijden die het reizen i buitenslands zoo goed als onmogelijk maken, zal het in bijzondere mate wel-i kom zijn de acfueele productiviteit van Parijs, op kunstgebied, tôt ons te zien komen. » , Wij vreezen echter dat onze Noorder-buren zich wat al te flink om den tuin laten le.iden en de bedoeling niet schijnen te .gissen die dergelijke « kunstgebeurte-nissen » in Nederlandsche middens er op . na houden. Als deze onbewustheid maar cen-s geen. slechte gevolgen heeft? Laat ons hopen dat de ontnuchtering niet lang Aal uitblijven. ALLES VOOR DE ENGELSCHEN. — Jules Vofue, de berocmde Fransche sclir.'jvër, heeft in cen zijner werken, " De kindc-ren van kapitein Grant », iets oigetiaardigs ueergepend dat ons bijzon-der op dit oogc-nblik koddig genoeg scliijnt om 't aan te halen. Hij doet namelijk een jongen, die op de Normaalsehool van Melbourne ge-leerd heeft, en Austraîiër is, ondervra-gen door cen'Fransch aardrijkskundige. De jongen, Toi i né, was ecrste der school in aardr:jkskunde, en zijn ant-woorden bewijzen hoe de Engelschen de inboorlingc-n eerbic-d inboe?emeu door hen van ele aardrijkskunde juist de Engelsche bezittingen te leeren kennen. « Occaiiië wordt verdeeld in... », en de kleine noemt de Engelsche bezitlin-titigen en bewe-ert dat al het overige onder Engelsche beschenning staat ! Voor Azië, Afrika, Amcr'ka is het net hetzelfde; hij beweert zelfs dat de Vercenigde Staten den Engelschen be-hoort, en bestuurd wordt door den « goe-verneur Lincoln » ! Voor Afrika kent Toliné de Engelsche bezittiiagen, cloch Algiers, Marokko, Egypte waren van de Engelsche atlassen geschrapt. Zoo gaat die koddige ondervraging ; voort, en de eetsfe prijs-in aardrijkskunde van een Engelsch leerling in een En- : gelsche school gegeven, zegt genoeg hoe 't onderricht daar gegeven werd. Het gesprek wordt echter bij zonder : belangwekkend waar 't volgend gesprek ] door Jides Verne wordt neergepend : — Maar, Tol'né, vraagt dç aardrijks- ] kundige, ik zou wel cens willen weten . wat gij, of liever uwe ouderwijzcrs, i over Europa denkt? Aan wien behoort > Europa ? • s — Wel, Europa behoort aan de En- f gel schen. t — Ik dacht het wel. Maar hoe? Ik ( zou dat wel cens willen hooren? v — Door Schotl'and, Ierland, Enge- i land, Malta, de eilanden Jersey eu E Guernsey, de Ionisehc eilanden, de He-briden, de Shetlandseilanden, de Orka-deu.— Goed, maar ge vergeet de andere 1. Staten : Spanje, Rusland, Oostenrijk, l Pruisen, Frank rij k ! t —i Dat zijn geen Staten, maar Provin- s ciëa ! zei Toliné. I — Hœ heb ik het nui riep de ge- a 1 eerde. ^ 1 — Wel zeker ! Spanje, hoofdslad Gi- \ brait ar. v — En Frankrijk dan? t — Frankrijk, eene Engelsche provin- n cie, hoofdplaats Calais! z Dat is het gesprek door Jules Verne v geschreven. Eigenaardig, is 't niet? En h juist, heel juist, voor 't oogenblik. d Maar zou Jules Verne, die zooveel d dingen met juistheid voorspeldc, de vliegtuigen, de onderzeeërs, enz., hier 0 soms ook niet ju;st voorspeld hebben bij s monde vau elien kleinen Austraîiër To- n liné, eerste prijs in aardrijkskunde aan a pfn Engelsche vhool' m De verboden Max Rooses-Huide Redevoerins die Volksvertegenwoôrdiger Léo Augus-teyns nanîens den Hoogeschoolbond op Zondag 29 October 1916 zou uit-gesproken hebben, bij het graf van Max Rooses indien de burgemeester het ontii'orpen huldebetoon aan dien grondlegger van de Vlaamsche Hoo-geschool niet hadde verboden. Geachte Toehoorders, Nu etudelijk na zies-en-tachtig jaar Vlaanderen in het bez t werd gesteld van een eigea Hoogeschool ea eea door stillea weemoed gedempte \-reugde ons gansche wezen doortintelt, past het ons onze dierbare dooden te hennneren, die zoo een rij ten brok van hun leven hebben ten kos'e gelegd om datgene te hel-pen voorbereiden wat wij thans hebben zien tôt stand komen. Terwijl verleden Dinsdag de nieuwe hoogleeraars van Gent op het kerkhof van St-Ainandsberg, aan den « Heiligen \"laamschen HeUveL» bijeengekomen zijn en den man herdacht hebben, Keste-loot, in wieas bre'a voor het eerst het dcakbeeld van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent wortel had gesclioten, tçrvviil op dit oogeiiblik zelf de Brussel-sche Vlamingen op het' graf vau den ver-slaggevcr vaa de tweede Vlaamsche Hoogeschoolkommissie, Lodewijk de Raet, vergaderd zijn en daar namens deu « Hoogeschoolbond » in herinnering wordt gebracht wat hij al voor de ver-wezenlijking van het dcnkbeeld heeft gedaan, zij,n wij hier verzameld, om namens deazelfden « Hoogeschoolbond » en uameus aile Antwerpsche Vlamingen, w'er Vlaamsch-voeleu en -denken onder do huidige omstandigheden in samen-k'îink met het onze is, onze iunige ge-waarwording van dankbaarheid te betui-gea aan de nagedachtc-uis van hem, dit-van 1896 af tôt weinige weken v66r zijn dood in 1914, aagenoeg onafgebroken eu steeds met dezelfde wanne overtuiging geijverd heeft \'oor het bc-reiken va.n het grootsche :deaal onzer beweging. Toen op het Nederlaudsch Paal- en Letterkundig Kongres, dat hier te Ant-werpeu in 1896 werd gehouden, liet vraag-àtuk van de \rervlaamsching van do Gentsche Hoogeschool aan de orde werd gestekl en de eerste Maamscdie Hoogeschoolkommissie in het le\ en werd geroepen, was Max Rooses er de voorzitter van. Eu met de wils- en werk-kracht, de voortvarendheid en het door-zettingsvermogen, die hem eige-n waren, wist hij de werkzaamhc-den 7.66 te lei-deu, elat reeds het volgende jaar het uuriVvaardig verslag van Prof. Dr Mac Leod het liclit kon zien. Toen wein'ge jaren la ter het vraag--,'iuk, ten gevolge van de veranderde lijdsomstandigheclfai en van de wijziging van deu ekonomischen toestand, die in Vlaanderen aanstaande was, vooral door het optreden van Lodewijk de Raet, een ni der aanzien had gekrègcn en de uit-dag van het onderzoek van de eerste Hoogeschoolkommissie niet inecr aan :iet veranderde inzicht bleek te beant-ivoorden, werd in 1907 een tweede vlaamsche Hoogeschoolkommissie sa-nengesteld u:t een veel grooter aantal eden dan de eerste bestaande en waarin nen wel noode eenige vooraanstaande edea van 1896 zag ontbreken, doch vaarvan Max Rooses nogmaals de even jrachtdadige en onvennoeibare leider vas. Het was niet zoader eea zekere bevau-cenheid dat de vertegeuwoordigers van le jongere gedachte in die Kommissie, lie weldra blekeu in ele overgroote meer-lerheid te ziju, zich afvroegen, toen de >cspreking van de-stelsels van vervlaam-iching zou aanvangen, aan welke zijde dax Rooses zich zou scharen en zij wa-en wel eenigszins beducht, dat hij, die oo een groot gezag had, de partij zou âezen van hen, die hardnekkig vast-lielden aan het stelsel vaa 1897 of zich 10g zelfs met minder tevreden wilden tellen en voor wie de tijd niet geëvo-ueerd schecn te zijn. Toen het echter Iras bleek elat Rooses zich aansloot bij ten, die de meest radikale oploss'-ng oorstonden, dat hij, ondanks zijn ge-ot der deu ouderdom, waarop de gedach-en over het algemeen niet zoo lenig îeer zijn, de jongere denkbcelden als ijnde de meest ratioiieele en de >cenig .erkelijk praktische, ten voile in zich ' ad opgcnomeu, toen voelde men, dat in , e Kommissie zelf de nieuwe gedachté e bovenhand zou halen. Wij hebben hem daarbij tegenover ude, beproefde, trouwe vr:endeu zien 1 :aau, die in dat opzicht een andere mêe- 1 ing toçgedaan waren. Wij hebben hem 1 [ zij a overredingskracht hooren aan- S ■enden om te bewerken dat de beslis- ' sing over het stelsel van veivlaamschiag vaa de hoogeschool met eenparigheid vaa s.emmen zou worden genomen, om-elat hij wilde dat ook het werk van de tweede Hoogeschoolkommissie als een onwrikbaar blok voor de buitenwereld zou worden ueergelegd. En nooit of nim-mer, tôt aan het e.nde vau zijn leven, is hij ook maar een duimbreed afgewe-ken van den weg, dien hij mee had hel-pen banen en waarvan hij zelf een van de voornaams':c pioniers geweest was. Hij ondc-rging stellig den invloed van de jonge krachten, die in de kommissie werkzaam waren, maar op zijn beirrt wist hij door zijn meegaan, d'e krachten ze'.f in hun werking tôt een vollèdige ontplooiïng te brengen. Geen oogenblik heeft hij als degelijke trouwe leider op zijn post ontbroken, zoowel als voorzitter van de uitgebreide kommissie dan als voorzitter van de Antwerpsche onderafdeeling. En toen hij in zijn laatste levensjaar niet meer de noo-dige kracht m zich gevoelde. om zijn lei-dende roi te blijven vetvullen c-n hij die in andere handen had overgedragen, heett hij t'och steeds in persoon van zeer nabij de werkzaamhedcn gevolgd. Nog weinige weken v66r zijn afsterven woonde hij de laatste vergaderng, die de kommissie v66r het uitbreken van dezen oorlog gehouden heeft, bij. Het was op die vergadering dat hij voor het l'aatst alî voorzitter optrad c,n dan zija ambt afstond aan Lodewijk de Raét. Weinig dachten wij toen dat hij zoo kort daarop vau het leven zou scheiden en dat de riieuw Ijenoc-mde voorzitter hem eenige maandcu later in het graf zou volgen. H j kon zijn hoofd gerust ncerleggen en uit deze wèreld eraan met het besef dat hij al het mogelijke had gedaan om het dcnkbeeld dat hem, dat ons allen zoo nauw aan het harte lag, ingang te doen vinden. En onvermoeibaar is hij ook geweest toen het er op aan kwam om voor cV Verspreiding van de Hoogeschoolkommissie de noodige gelden te verzamelen waatmee het Strijelfonds zou worden ge-vonnd.In het kostelijk werk « Vlaanderen door de eeuwen heen », dat onder zijne leiding in 1913 is tôt stand gckomen, heeft h'j in het naschrift ons nog herin-nc-rd aan den strijdkreet der Vlaamsche beweging : Wij eischen de Gentsche Hoogeschool. « Hij zal het blijven, zeg-» de hij, tôt dat er voldoc-ning worde » aan gegeven. Na vijf-cn-zeventïg jaar » ia het Fransch geregeerd te zijn ge-» weest, hebben wij verkregen dat onze » wctten in onze taal gegeven worden. » De beweging die ons zex> ver bracht, » was een machtige opbruisching van. » het volk; het was meer het gebaar » der herovering van een rech' dan d'e » herovering zelve. Naelerhand hebben » wij een hooger en vooral meer afdoend » doel bcoogd. Wij -hebben de Gentsche )) Hoogeschool niet met enkele stemmen » gevraagd, maar met duizenden roepen » geëiseht. Wij zullen ze bekomen, zon- * » der dat zou geen den voldoeningcn » die wij gekregen hebben van waarde » zijn; met haar'krijgt ailes stem en » kleni. Dan eerst zal het Vlaamsche » volk vrij en onafhankelijk zijnj wan-» iieer het die laatste zegepraal zal be-» haald hebben, maar d'an ook zal het » eene grootheid kennen, waarvan het » -ich nu geen denkbeeld vormen kan. » Het zal vrij geworden z'jn door eigen » wil en naar de wegen die het zich zel-» ven vcorgeteekend had. » Wij zullen ons volk beter leeren » achten en beter leeren beg.riipen wan-» neer wij het langs aile zijden zullen-» hebben bek'eken en beluisterd; wan-» neer wij zijne groote hoedanigheden » kennen en wannecr wij zullen wx-teii . » hoe waardig het is bemind te worden. » Wanneer men zal verstaan hebben de » waarde van die mannen en vrouwen » zal men met minachting het hoofd af-» wenden van die hunner landgenooten, » d e hun naam in plaats van cen eerc-» titel tôt cen schandwoord willen ma-•) ken. » Ziedaar wat Max Rooses ons nog too-riep in dat grootsche werk, waarin de Vlaamsche bevolking wordt afgeschil-derd zooals ze leefde en streed voor hare n n a f h an keli j k h ei d. zooals zij uitblonk in kunsten en muziek eu letterkundc, zoo-ils zij haar stoffèlijk brood en weel.de ,-ergaderdc door handel, nijverheid en andbouw en in gansch haar nationale rerword'ng weerspiesreld wordt. De omstandigheden die wij nu belc-,'cn, de loop van de wcreldgeschiedenis, le o.ntzaglijke oorlog. di'e Europa teis-ert en bijzonder ook ons land. hebben -<X;1 vrranderd wat in normale tijden een jeheel andere wending zou hebben ge-iniieu,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.