■Vïfaensd&g 9 Augustus iqi6 Tweerïe J&arg. Nr 219 Pr lis t 6 Centiemea door geheei Beïg*ië Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelichfc eo meest verspreid Nieuwsblad van België, » Verscfaijnt 7 emal per week ÀBONNEMENTSPRIJZEN i P«f auicd Î.75 Per 6 ni4aad«ii il.— Psr i *aa*B<kji S.— Peî ja*r 18.— AFGEVAARDIGDEN VAN DEN OPSTELRAAD : j Dr Aug. BORMS, Alb. VAN DEN BRANDE. I Met vastê tnedewerksng van Dr A. JACOB i BUREELEN: ROODESTRAAT, 44, ANTWERPEN. Tel. 1909 ——ta—Mf >mnn iwii—«ii'i. ,BS3«t3B»aB««aaagB»jBiii i •imnnuirun.i.—i AANKONDÏGÏNGEN: Tweed* bladz., per regel... 2.58 Vierde bladz., per regel... 0.50 Derda bladz., id. 1.— Doodsbardcht 5.— Voor «Ile aiinonceTiw«nde mm zich ROODESTRAAT, 44 DE OORLOG Hieuwe gevechten aan de^Somme en bij Verdun. — Het Russisch offensief in Galicië. — Italiaansche bedrijvigheid aan de Isonzo. — De houding van Roemenië. j^dmiraal Eberhard ontslag gekregen Ktrograd, 6 Angustus. — Een keizer-lt dekrect verleent aan Eberhard, den :velhebber van de vloot in de Zwarte den titel van admiraal, en staat toe, it'hij wegfns gezoïidheidsrede tien ont-Lneemt en zitting krijgt in den Tiijks- o 3(1 îroote brand in Zweedsche vlaspakhuizen kopenhagen, 7 Angustus. — _ Uit sckholm wordt aan « National Tidcn-| geseind : Tijdens cen hevigen storm jn gisteren de in de nabijhcid van de ka-spinnerij gelegen groote vlaspak-jizen, waar de voorradeu van aile feedsché spinnerijen waren opgesla-I, afgebrand. De waarde van het véranda vlas bedraagt ver over de twee plioen kronen. Daar het, ondànks aile pogingen, niet lelukt vlas uit Rusland te krijgen, zit feden nu geheel zonder vlas. Vele jmerijen hebben hun bedrijf reeds >p gezett, De lersche kwestie Londen, 7 Augustus. — Lord Wim-me is herbenoemd tôt lord-luitenant n Ierland. De « Times » betoogt in ar ruhriek Poliiieal Notes, dat. deze mxraiag, in verband beschbuwd met uitlatingen van Asquith, j.l. Maan-5, over de nuttelcosheid van het ambt, t hier een beslislc en plotselinge wijzi-îg van politiek in* het spel is, waar-hijnlijk veroorzaakt door der\ wensch itegemoet te komeïi aan het verlangen rnationalisten, door een — zij het ook lar in naam — liberaal element van wïnd op 't Kasteel van Dublin te bren-n.De rede van Asquith Beriijti, 6 Augustus. — Wolff bericht ar aauleiding van Asquith's rede. : Asquith heeft in een rede naar aaulei-jgvan de verjaring van de oorlogsver-iriug van Engeland aan Duitschland Duitsche diplomatie stumperachtig loétnd. Voorts heeft hij op het succès aar hij zegt) van het gemeenschappe-|e offensief gewezen. Vcrder heeft hij bewee.rd, dat de Duit-k vloot sedert den slag bij het Skage- -k een ontmoeting met de Engelsche vermijdt. en ten slotte de beschul-pg van wreedheden van het Duitsche brin België herhaald. Of nu de Engelsche ministers onder de k, waar Casement aan opgehangen is in verband met den slag aan het Suez-naal, redenen hebben met hun prestes als staatslieden en he.t succès in n oorlog tevreden te.- zijn, kiuinen wij ' 7-ijde laten. De hoon aan onze vlcot en onze diplôme en het woe^te schelden op ons leger lakt op zich zelf niet den indruk, dat pprekers zoo zeker van hun zaak wa-)• De heer Asquith meende ten slotte !«pinerking te moeten maken, dat een pwaarde voor de uitvoering van aile ffmaatregelen tegen Duitschland was, ' Engeland den oorlog wint. pèr juist.mijnheer Asquith,en daarom |w htele rede; onbelangrijk gezwets. houding van Roemenië ^dapest, 7 Augustin. — Uit Boeka-| wor<Jt aan de « Est » geseincl : "La Roumanie », het orgaan van Take : "fôcu, vraagt in een hoofdartikel den -Ng verontschuldiging voor de aan- die Take Jonescu in de laatste ; ptiele vergadeiingen tegen de kroon w gericht en huldigt den koning op f^anige wijze. Het blad erkent de f,°'e verdiensten der dynastie voor i Nfinië en zegt, dat de dynastie zich : ?!i lande in de gi-ootste populariteit l: lewe mag verheugen. jemeoië en de middenrijken , ^neii, 7 Augustus. —- Blijkens een . elitig van het Oostenrijksche i y j'rç n ver kehrsbu rea u » heeft het Roe-L? ^inisterie van handel, ter uit- , ii Vai1 de overeenkomst nopens den ; Lan 8'oederen, afgevaardigden naar I tiîi î die de Rœmeensche Kl '"c kommissie van aankoop hier vertegenwoordigen en, na onder- zoek van de verkoop-facturen, toestem-ming voor uitvoer naar Roemenië zullen geven. De afgevaardigden zijn Raducan en Posesstu, die lange jaren in de Levant als handels-attaché voor het Roe-meensche ministerie van handel werk-zaam is geweest. Als bestuurder der Roemeensche centrale kommissie van invoer te Weenen fungeert dr. Jon Teodorescu, die even-eens tôt den staf van het Roemeensche ministerie van handel behoort. Pî^Vbnot- en miinoorl->? Londen, 7 Augustus. — Lloyds maakt bekend, dat het Bntsche s.s. a Mount Couiston » in den grond geboerd is. (( Mount Couiston ». gebouwd in 1892, behoorde aan Sefton s.s. Co LM, te Li-verpool. Groot bruto 30] 8 en netto 1907 register ton. Londen, 7 Augustus. — Het Noorsche s.s. « Aranda » is in den grond gebooid en —• volgens een niet bevestigd bericht — ook het Engelsche s.s. « Espiral ». De « Aranda » mat .1792 ton en behoorde aan de reederij I. Foss, te Farsund. De « Espiral » komt in Lloyds register niet voor. Londen, 7 Augustus.— Het s.s. « Spiral » is getorpedeerd. In Lloyds register komt ceti Noorsch s.s1. van dezen naam voor. Het meet 1372 ton en behoort aan de reederij Océan te ICristiania. Of dit schip is bedoeld of dat het bericht de bevestiging inhoudt van de torpedeering van het Engelsche st. « Espiral », kunnen we niet uitmàken. Uit Poîen Lodz, 7 Aug. — Vandaag zijn hier, voor het eerst na de bezetting door de Duitschers, de evangelische predikanten des lands bijeengelcomen. Ongeveer 50 predikanten, o. w. 20 uit Duitschland (die beroepen zijn om de onbezette plaat-sen tijdelijk in te nemen), hebben deel-genomen aan de conferentie, die onder ieiding stond van den plaatsvervangcn-den superintendant, consistorialrat Gundlacli, uit Lodz. De conferentie is geopend met een iu-drukwekkende godsdienstoekning in de Joannes-kerk, waaraan 4000 lidmaten der gemeente te Lodz hebben deelgenomen, en vele militaire en civiele autoriteiten. Superintendent Angresstein heeft gc-preekt.Het Duitsch- Itaîiaansch han-delsverdrag ook van Duitsche zijde opgegeven. Berlijn, 7 Oogst 1916. —■ Het Pruissi-sche vStaatsblad maakt eene bekenchna-king van den Minisfer van Geldwezen openbaaa- over het Duitsch-Italiaansch liandels-, toi- en scheepvaartverdrag, waaruit blijkt, dat dit verdrag door de Italiaansche regeeriug als .iiiet meer van krach t zijnde beschouwd wordt. Dien-tengevolge zullen ook van Duitsche zijde voor de Italiaansche landbouw- en nij-t'erh ei dsvoortbrengselen de bepalingen van het bijzonder tarief niet meer toege-past worden. De strijd in de lucht Weenen, 7 Augustus. — Officieel : Gisteren heeft de luitenant ter zee Ban-fielcl met zijn zeevliegtuig een groot Ita-iaansch vechtvliegtuig (Caproni), na ïen langdurig luchtgevecht op 2700 M. 'i00gte boven de Golf van Triëst, neer-jeschoten en daarmee zijn vierden tegen-itander geveld. De Caproni is bij Sistian îeergevallen en verbrand. VTan de inzit-enden is een•. een luitenant, gedood, een ïnderofficier zwaar, een ander onderof-ricier licht gewond. Mesopotamië Konstantinopel, 7 Augustus. — De Engelschen melden, dat zij bij Koet-el-\mara in totaal 8070 man, o. w. 600 offi-;ieren, aan gevangenen hebben verloren. in tegenspraak met die bewering is het \gentschap Milli tôt de bewering ge-nachtigd, dat het aantal door de Turken >ij Koet-el-Amara gemaakte gevang-enen [2,597 bedraagt, o. w. 615 officieren. Zie vervolg op de 2de bladzijde. Onze Groote Geïlluslreerde Letterkuiidige Prijskamp BREDERO 1535 - 1618 DE SPAANvSCHE BRABANDER De Val van Antu'erpen van 1585 — Bredero's geboortejaar — had een groo-ten invloed op de Nede.rlandsche letter-kunde.De Val van Aniiverpen van 1914 zal ook niet zonder invloed blijven op onze letteren, want weer zijn talrijke gcleer-den, dichters, letterbeoefenaars en kun-stenaars van allen aard naar Holland uitgeweken. Dit was ook het geval, zooals gewe-ten, in 1585 ,en bij gelegenheid hopçn we wel cens de lange reeks namen op te geven van berocmde Xederlanders, die Holland, dank zij de staatkundige ge-bcurtenissen, aan het vruchtbare Vla'am-sebe vadcrland, verschvddigd is. Doch onder dit vele koren vas er kaf, toen en thans, en Holland nioet het een en 't ander opuemen for beiter for n\ r-sc. Nu ook liooren we wel Qens klachten over de Belzen, en we zullen geen verzet aanteekc.nen. 't Kan niet anders. De Spaansche Brâbander was een ver-zetmiddel tegen de ongewenschte inwij-kelingen e.n, we zeiden 't re.eds, zou evengoed heeten : De Antwerpsche"'Sin-joor. We zouden er nog kunnen bijvoe-gen : of de ivraak van den Hollande?! De ouders van den tooneeldichter Bre-dero ware.n immers slachtoffers gewor-den van 't bankrôet van cen Spaanschen Brabander. Dus op den k<x>p toe blijkt hot een persoonlijke veete. iict Spaansche Brabander s bedoelde hij de Zuid-Nederlanders die zich bij de Spaansche regeeriug haddeu aangeslo-ten, Spaansche zedtn en gewoonten na-bootsteu, zelfs hun naam hispanoliseer-den, en dus de franskiljons van den îijd waren. Die Hispànjôls waren zoo potsler-lijk als onze franskiljons, en indien er thans een Bredoro in Holland leeft, zullen we over de. Amsterdamsche of Bus-sumsche uitwijkelingsgemeente wel een kostelijken tegenhanger krijgen van den Spaanschen Brabander JeroHmo. De anderc. hoofdfiguur van Bredero's stuk is Robbeknol, een Amsterdamsche jongen met een trouw hart eu een ge-zonden geest. Jan ten Brink heeft misschien wrl de beste en volledigste studie over den Hollandsehen dichter. Hij spre.ekt aldus van het stuk : « lu Amsterdam kende men de Bra-banders of Antwerpenaars zeer goed sedert 1585. De Brabanders liadden, sinds Karel V onder Spaansche regeering en onder Spaanschen invloed langzaam de kleûrenpracht der Spaansche kleedij, de deftigheid en de courtoisie der Spanjaar-den overgenomen. Zulk een Spaanschen Brabander te Amsterdam op het tooueel te brengen, naast een eerlijken schooier als Robbeknol, zou het gewenschte ko-miscli effekt teweeg brengen. Het Bra-bantsch van Joiiker Jerolimo zou een al-leraardigst kontrast vormen met Robbe-knol's Amsterdamsch vau den kouden grond. Vijf bedrijven lang weet de kunste-uaar deze tegenstelling de plus fort en plus fort vol te. liouden. en ten top te voeren, wauneer hij den van honger in-cenkrimpenden grootspreker doet bewe-ren, dat hij een prachtiger maaltijd bij vriende.11 heeft genoten, maar daarna met kwalijk verborgen gulzigheid doet aan-vallen op de gebedelde brokken van den armen Robbeknol. De hoofdpersouen, Jerolimo en Robbeknol, vormen door het gelieele blijspel heen, het koddigst kontrast, niet weinig verhoogd door de per-sonen van den tvveeden grond : de drie spiusters, de twee « snollen », de straat-jongens, den hondenslager, den liuisheer Gierige Geerdert, de uitdraagster, de schuldeischeres, den notaris, den schout en de drie « ou de klouwers » — Jau Knol, Andries Pels, eu Thomas Treck. Nooit werd het Amsterdamsche straat-gepeupel met aaugrijpender waarheid in drama of novelle geschilderd — een schat van studiën en waarnemiiigeu is in den Spaanschen Brabander op iedere bladzijde te waardeeren. Naar aanleiding vau den hoofdpersoon Jerolimo is het vraagstuk ou.tstaan, of Bredero met dezen eene karikatuur heeft willen leveren van Ridder Theodoor Ro-denburg. Schoon er oppervlakkig wel iets voor deze hypothèse te zeggen scheen, bleek het later, dat zij niet houd-baar was. Bredero heeft zijn Spaanschen Brabander ui.tsluitend gericht tegen de Amsterdamsche Brabanders, die sedert 2(585 deh aan het IJ kwameu vestigen. Hij heeft inzonderheid aan het verschil in Icttcrkundige richtiug gedacht — en het baukroet van Jerolimo vooral in het 00g doen vallen. De fanii.l 'e Bredero had door bankrôet veel geld verloren. Daarenbo-ven had onze dichter eene persoonlijke redeu de Brabantsche Amsterdammers te haten, als blijkt uit de geschiedenis zijner laatste minnarij.- In 1617 en 1618 heeft hij eene, te Amsterdam logeereude, Dortsche jonge dame, Madelena Stockmans, met onge-meenen hartstocht liefgehad. Zij werd hem ontvrijd door eenen Brabander, Isaac W llemsz van der Voort, een Ant-werpenaar van geboorte, die te Napels door den handel rijk was geworden. Deze diepe teleurstelling en eigen on-matigheid ontwikkelden bij hem de uit-terende ziekte, waaraan hij 28 Augustus 1618, op 33-jarigen leeftijd, st^erf. » Spijtig genoeg dat de stukken van Bredero als kunstwerk niet e.en schoon geheel vormen. Molière zelf is in dit op-zicht niet volmaakt en weet doergaans geen goed bevredigen<l einde aan zijn anders zoo mqesterlijke tooneelspelen te geven. Toch.vrageu wij 011s af of Royaards er nooit zal aan denken den Spaanschen Brabander ten tooneele te: brengen. Waarom zou dat niet mogelijk wezeu en 't zou tegenwoerdig nog een belangstel-ling van aktualiteit bezitten. Het is verbazend' weJken vooruitgang Bredero maakte van stuk tôt stuk. De, Spaansche Brabander staat veel hooger dan het Moortje en 't is wel te veronderstellen dat, bij langer leven, de dichter met zijn schitterende gaven tôt een volmaakte. dramatische techniek zou gekomen zijn. Als men hem op do gebre-ken wees, dan antwoordde hij luchtig : 'l Kan verkeeren, Eilaas! op 32 jaar voltooit hij zijn ineesterwerk en bezwijkt het jaar daar-op.L. OIGHIJKSCH NIEUWS GRAFZERKEN IN DE KRIJGSGE-VANGENENKAMPEN. — Ieder .Vla-juitig zal gisteren met genoegen den deugddoendcn brief gelezen hebben uit het karrip van Soltau, waarin de heer L. De Mulder oi\s schrijft over den interna-iicnalen wedstrijd voor het oprichten op de begraafplaats aldaar van een gedenk-teeken ter nagedachtenis der gesneuvel-de krijgsgevangenen. De Vlamingen hebben zich in dien wedstrijd schitterend onderscheiden en in de schiftingsproef komen zij als de vijf eersten in aanmerking. Bravo ! Vlaamsche kunstenaars ! Gij blijft ook in us vreemd ballingsoord den roem van uvv geslacht hoog houden ! Zorgt er nu evenwel voor, dat in Soltau niet gebeurt wat in het kamp te Alt'en Grabow is geschied. Ook daar prijkt reeds een grafzerk op het kerkhof, die als opschrift draagt : « A nos camarades morts en captivité au camp d'Allen Grabow. Leurs camarades. » Vlaamsche broeders in ballingschap, laat niet toe dat men uwe zelfstandigheid zoo- wegcii'fere en doet uwe geliefde doo-den eerbiedigen ook in hunne taal. De nakomelingschap moet weten dat cok Vlaamsche helden daar beg-raven lig'gen. EENE FICHE. — Ziehier, naar Auger de Busbeck, schrijvend in de « Echo Belge », de « fiche » van den Z. E. heer pastoor Hugo Verriest, lid der K. Vlaamsche Akademie, die in het pa-leis van den bisschop van Brugge be-waard wordt : Hugo VERRIEST. -- beaucoup de talent, excellent professeur, prêtre irréprochable, mauvaise tête, esprit turbulent, désordonné, révolté, excitateur, fanatique. Flamingant à tous crins. A ne jamais élever à un poste en vue, 1 surveiller à perpétuité. (Hugo VERRIEST. — Veel talent, uitmuntend leeraar, onberispelijk pries-ter, heethoofd, onrustige geest, zich niet schikkend naar de orde, opstandige, ophitser, fanatieker. Zeer lievigvoelend flamingant. Nooit te verheffen tôt eeu aauzienlijk ambt. Zonder op liouden te bewaken.) Voor aile menschen, met uitzondering vau heu, die in rijkworden alleen de waarde van het leven leggen en van lien die in eeu miirVerfrak de hoogste waar-digheid zieu, met uitzondering nog vau lien die dorre harteu hebben en versteen-de hersenen, voor aile ware menschen, — kindereu van het Licht en kinderen Gods ! — kan niemand meer heerlijke adelt'tels dragen dan de brave paster vau te lande. Zijn overheid heeft waarlijk goed gezien, al heeft ze gemeten met kleine maat. Zijn a fiche », die hem bre-ken moest, is een schild van menschelij-ken adel, aïs weinig edellui toonen kunnen ! ER IS NIETS VERANDERD. — Naar lu.d van de verslagen over de 21 Juli-feesten in het buitenland hadden deze aile ee,n Fransch karakter, waren opgeluisterd door Fransche toespraken en Fransche gezangeu ; nevens de « Brabançonne », zong men er de « Marseillaise ». Met de Vlaamsche menschen, die nochtans talrijk onder de vluchtelingeu zijn, houdt men geene rekenschap. Die moeten van de eigen taal afstand doen en de vreemde leeren om mee als Belg te mogen voelen. In Londen hield een volksvertegenwoordiger uit het Vlaamsche land eene Fransche redevoering. die gericht was tegen de actieve eu acti-vistische Vlamingen, rede, die met vreugde onmiddellijk door de Fransche en Franschgezinde bladeu opgenomen werd. Smartelijk en teekeneud ! DE POPULARITEIT! — Sedert eenigen tijd. in de bergachtige streken der Abruzzen, verwonderden de ambte-naren van den Burgerlijken stand zich er-over te zien, dat de ouders, in steeds toe-neinende mate, voor hunne pasgeborenen van het sterke geslacht een zonderlingen en onverklaarbaren voornaam opgaven. Honderde jongens moesten den naam « Firmâto » dragen. Eindelijk kwam een « municipio »-sekretaris, meer geniaal dan zijne kollega's, er achter. De dage-lijksche communiqués van het Groote hoofdkwartier der Italiaansche legers werden onderteekend door generaal Ca-dorna. Zij dragen deze vermelding: «Firmâto Cadorna ». « Firmato » wil zeggen : gcteekend, maar de boeren u't de Abruzzen hebben dezen naam genomen voor een voornaam, en vandaar dat de populaire glorie van den generaal een geheel geslacht van bergbewoners begif-tigd heeft met een nooit-verwnchten naam. NOG STEEDS DE IERSCHE KWESTIE. — In zijn brief aan de « Echo de Paris » heeft Junius het over 't lersche vraagstuk. Hij is er van over-tuigd dat men ten slotte de oplossing zal \inden,maar ten kostc van welke moeite! De moeiilijkheid welke de Engelsche regeering ondervindt bij de regeling der lersche kwestie, toont cens te meer, zegt hij-, hoe ingewikkeld de problemen zijn, waar eene lange gesch'edenis mee gemoeid is. Sedert een kwart eeuw heb ik het Groenc land niet meer bezooht, maar ik betwijfel dat deze vijf en twiritig jaren veel zullen v eranderd hebben aan de men-taliteit van deze eilanders, die mij spra-ken over de kapitulatie van Limerick in 1691, alsof zij gisteren had plaats gehad. Tijdens mijn laatste verblijf, herinner ik me, dat een reiziger, die aan een boer van het Oosteliik gedeelte van Ierland vroeg : — Wien behooren deze gronden?, dit ten antwoord kreeg : — Het is 't land der Mac-Mahons. Zij hadden het geheel in hun bezit vanaf zes mijlen boven Ennis, tôt de rotsen van Loop-Head. Dat was een beroemd geslacht, Mijnheer. Maar zij hebben het land verlaten... — En wanneer waren deze Mac-Mahons weg gegaan? In 1688, toen Jaco-bus II van den troon viel en de lersche edelen met hem. emigreerden. De volks-overlevering- noemt nog deze uittocht : « De vlucht der wilde ganzen. » Voor dezen eenvoudigen landbewoner, die met een bewonderende eerbied den zin uitsprak: « They were a great people, Sir » waren die hoofden van zijn clan nog de rechtmatige bezitters van den grond. De tegenwoordige schijnen hem indrin-gers toe. Het is volkomen jui-st te bewe-ren, dat gedurende heel de 18e eeuw, de lersche domeinen maar al te dikwijls dienden om de d'aden te beloonen van mannen uit de politiek, zonder schaamte, de als uitbuiters in de slreek leefden. Zulke nationale wonden heelen langzaam. Zij willen, ook al bloeden ze niet meer, met eene delikate hand aangeraakt worden. Daarenboven verwart zich het politieke vraagstuk in Ierland met een ander en dat wel met het problema van den godsdienst. Tusschen de protes'an-ten van Ulster en de katho'ieken van het overige gedeelte van het eiland hecr-schen nog te veel oorzaken van viiarcl-schap. Laten wij eens bedenken van hoB korten datum de emancipatie nog maar is, afgedwongen meer nog als in in 1828 verkregen door O'Connell en van nog jonger datum de afschaffing, in 1871 onder het ministerie Gladstone, van de voorrechten der Anglikaansche geestc-lijkheid.Junius schijnt te gelooven, dat eene tùsschenkomst van de Fransche katho-iieken een heelenden invloed zou kunnen hebben op de wonden, waaraan de lersche z'el lijdt en hij raadt eene missie in dien geest sterk aan. Lees de laatste oorlogstelegrammen op de derde bladzijde onder de rubriek « Laatste Uur ». Sociale Klassen I11 ons vorig artikel hebben we het woord « sociale klassen » gebruikt. We hebben méér dan cens dat woord met eeu verkeerde beteekeuis gehoord, en ook daar, waar men het werkelijk had kunnen bezigen, een andere, minder ge-paste uitdrukking weten toepas^en. Velen denken dat een sociale klasse reeds dàn bestaat, wanneer een redelijk groot aantal individuën met dezelfde be-staansvoorwaarden leven naast of mét andere individuën m één en dezelfde min of meer groote streek. Niets is minder waar, wanneer dàt al-lééu beschouwd wordt als voldoende om een sociale klasse te vormen. Wel kunnen identieke levensvoor-waarden één van de oorzaken uitmàken, die een sociale klasse in het leven roe*-pen.I.ct wel op, dat we zeggen : kunnen, en niet zullen, omdat het net altijd zoo is en dat de levensvoorwaarden kortaf — weggenomen dus het sociale geweten — veeleer tôt het biologisch domein behooren.Identieke levensvoorwaarden zullen dau ook nooit de oorzaak zijn van het ontstaan eener sociale klasse ; er hooreu andere factoren bij : zij kunnen dus één der oorzaken zijn. Dat er groepen van individuën met beter of sleehter bestaausvoorwaarden leven nààst en mét andere groepen is eigen aan aile levende wezens, zoowel planten als dieren. Dat phenomeeu kan door iedereen nagegaan worden : aange-borcn aanleg en aanpassingsvermogen vau het individu gedurende zijn ontwik-keling worden ongelijk verdeeld in de levende wereld. De ougelijke levensvoorwaarden zijn biologisch verbonden aan die ongelijke verdeeling. De natuurlijke gesehiktheid is bij iede-ren mensch, bij ieder dier, bij iedere plant niet dezelfde « De groote Duitsche anthropoloog Otto Ammon, bi]'zonderlijk bekend door zijn werken : « Der Darwinismus gegeu die Socialdemokratie », « Die Natiirliche Auslese beim Menschen » en « Der Ur-sprung der Socialen Triebe » heeft, even-als de geleerde Engelschman Farncis Galton, die o.a. « Hereditary genius » en « Inquiries into human faculty » schreef, ons een graf'sche voorstelling, een gebo-gen lijn, gegeven van de menschelijke natuurlijke geschiktheden. Maar, wanneer 1111 in den schoot van een synethische groepeering het sociale geweten ontwaakt, of gewekt wordt door één individu, dan ontstaat er eeu soort van band, die al de individuën van die groepeering injiig samenhoudt : daar is een vereeniging, waaraan men den naam van sociale klasse kan geven. We zeggen dat het sociale geweten kan gewekt worden door één individu. Daartoe behooren natuurlijk initiatief en activiteit aan den eenen kant en een verwautschao een gelijksoortige vor-ming aan den anderen kant. Bij analoog gevormde individuën is het mogelijk eeu gewaarwording van overeenkomst met elkaap te wekken. Dat is mogelijk omdat er bij die indi-vJduën eeu niet-werkende sociale verbiu-ding, een verborgen sociaal geweten bestaat.Het kan zelfs zijn dat die individuën niet in groep samenwonen, maar, inte-gendeel verstrooid zijn over eeu streek, van elkanders bestaan niets afweteu, er-ger nog, vijandig gezind zijn tegenover elkaar; doch, een zekere gesehiktheid eu aanpassing verbinden ze. De vorming van een sociale klasse liangt dus af van nog onbepaalde factoren, van sociale gemeenschap der individuën en van historische toevallighe-den.Niet in aile landen bestaat er b. v. 111 werkelijkheid cen arbeidersklasse en een patronale klasse ; wél zijn ze in België te vinden. Prof. Waxweiler bevestigt dat er geen klassen van burgers, gegoeden, ambte-naren of geleerdèn zijn. We îneenen nochtans dat er langs proefondervindelijken weg zou kunnen bewezen worden dat er wél een sociale klasse van burgers bestaat, of althans dat zc sedert eenige jaren in wording is, althans van de kle;n-burgers. We weten inimers dat er eeu sociaal gewc'en ontwaakt is bij die menschen, die eeu plaats inuemen tusschen den ge-wonen arbeider en den rijke. Wij willen hier niet onderzoeken hoe dat gekomen is ; we stellen slechts vast, maar stellig is het dat dit sociaal geweten in den laatsten tiid nog meer tôt uiting kwam, dat er een heele beweging ontstaan is bij die burgers, dat er ver-eenigingen, samenwerkende maatschap-pijen, aankoop- en verkoopkoperatie-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.