Àcht en veertijçste jaar Zaterdng Januart 1 fil 4L ^iiramer 4 fr. 5-00 xi i««r» aset de pont beateld. im «qdsd-neqerlanb tr»nco 3 35. «ferruHemenupnj» if Ti»iro(i benalbatt iLtkBkOBâlSlltgeii HET VOLKSBELANG fr. 5-00 '» jam, aM 4e p*«t feesUtâ. ¥808 «fiORî KEKRUUB tr*sca 3 jar. &5. ©I sîMtR Berne* Wfwty» S» 7»er»p feeu*(fe*w.. &«.* fc« «4M sfî * ««m SSw»<éaa deatrtçst YERSCHIJNENDE ELKEN ZÀTE&BÀ© Afzonderlijke nommera xijn te bekomen bij AD. HOSTE, Galgenberg en bij AD. HERCKENRATH, Veldstraat 47, te Gent, en bij aile gazetverkoopers, tegen 10 cent. BUREEL YAN HET BLAD : Galgenberg, 25, îe Gent. Aile mededeelingen. brieven, handschriften, enz., vrachtvrij te sturen Aan de Redactie van het Volksbelang, Galgenberg, ,'3, Gent. Inhoud : De Vlaamsche Amendemenlen aan de Schoc wet.— Vlaamsche Belangen.—Uit de Hoofdstad. ■ Voordracht van Frederih van Eeden.—Feeslavot in het Algemeen Nederlandsch Verbond. — Wi lems fonds — Hooger Ondei wijs voor het Volk. ■ Algemeen Nederlandsch Verbond. — Tooneelkr tiieh. — Sterfgevallen. — Liederavonden van h Willems-fonds — Muséum, van het Volhsbelan — Onze Tijdschriften. — Kunst en Letternieuic De Vlaamsche Amendementen aan de Schoolwet. Verleden week Vrijdag begon de Kamer d bespreking van het amendement de-katholiek Vlaamsche Kamergroep, betreffendehetgebrui der Nederlandsche taal in het lager onderwijs Volgens dit amendement zou het aanleere van eene tweede taal niet mogen beginne voor het 5" studiejaar. De voertaal zou, gedt rende al de schooljaren, voor al de vakken (bt halve hetFransch)en voordeherhalingen, detai zijn van het grootste getal kinderen die de klasf b'jwonen. In Brussel en omstreken, en ook i sommige grensgemeenten, zouden er klasse zijn met Nederlandsch, andere met het Pras.sc als voertaal, en de bestuurder der school zo self bepalen welke taal die van het kind i*, u eene rechtstreeksche ondervraging van en ee onderhoud met het. kind. Tôt eene eigenlijke bespreking van de bepi lingen van het amendement kwam het niet : c discussie rolde maar alleen over de vraag of h< noodigis voor eene vlugge en frisscheopvoedin van het kind, dat deze opvoeding geschiede i de moedertaal van het kind. Men vraagt zich af hoe deze zonneklare waa heid, dit onomstootbare axioma in het Belgisc parlement nog aanleiding tôt meeningversch kan geven! Voor onze Walen schijnen wij no steeds een volk te zijn buiten aile andere vo keren. Eene behandeling die hunne hoogst veiontwaardiging wekt, zoolang Polen, Finner Tsjechen, maar vooral Elzassers en Lotharingei er het voorwerp van zijn, achten zij gezond e redelijk zoogauw aij hunne eigen landgenooter de Vlamingen betreft. De heeren Delbeke, Van Sande, Borgino en Henderickx hebben dapper en met overtu gingskracht het principe van hun amendemer verdedigd. Men beweert natuurlijk (en minister Poulie heeft het deze week meer dan eens gedaan) da er geene misbruiken bestaan ; maar de hee Delbelke toonde aan " dat de gemeentebesture van verschillende groote steden als Gent Leuven en vooral Brussel, het onderwijs van d tweede taal zoo opvatten, dat het eene voertaa wordt voor een groot gedeelte van 't program ma. « En zooals de heer Camiel Huysmans te rech deed opmerken, zijn de vrije soholen noj schuldiger dan de aangehaalde gemeentebe sturen. De heer Augusteyns verdedigde het amende ment, dat hij met de heeren Pécher, Franck Lamborelle, Royers en Persoons had onder teekend, en waarbij bepaald werd dat geen< toelage zou verleend wordenaan scholen. waa de moedertaal van de leerlingen niet de voertaa van het onderwijs zou zijn in aile klassen ei voor aile vakken, vierde grand inbegrepen. ,7 * 't- • • - Verleden Woensdag werd het débat her-ld nomen. De heer Augusteyns zette zijne redevoering 0 voort en gispte streng het onderwijsstelsel. dat, et door het aannemen van de vreemde taal als y. voertaal of het le vroeg aanleeren der vreemde «■ taal, de algemeeae geestesontwikkeling bena-m deelt en ae Vlaamsche arbeiders daardoor op een lager peil houdt dan de Waalsche. De heer Vandervelde verdedigde in hoofd-zaak het Vla^mschgezind standpunt. Daar hij door de Walen onderbroken werd, zei hij hun onbewimpeld de waarheid : e Ik meen wel dat onze Waalsche collega's het alechta f, dàn eeiis zullen zijn, wanneer men zal bealist hebben dat de Fransche taal alleen zal worden gebezigd in k 't Walenland en dat in Vlaauderen het Frausch nog , den voorrang zal hebben. n 11 ij eischte dat voor de Vlaamsche kinderen ii het Nederlandsch de voertaal weze ; en zonder i- zich uit te spreken over den ouderdom waarop de studxe eener tweede taa! moet beginnen, was il hij het met de Vlamingen eens dat het gelijk-e tijdig aanleeren van twee talen van 's kinderen 'i geest iets maakt dat n<>ch mossjl noch visch is. n Voor Brussel en Oiustreken zou hij Vlaamsche h en Fransohe afdeelingen wtllen, naar de indee-u ling van het schoolhoofd. * Met klem verdedigde de heer Persoons het n amendement der Vlaamsche liberalen, er daar-bij nadruk op leggend, dat de kwestie der voer-r taal er eene van opvoedkundigeu aard is, e waarin de huisvader niets te zien heeft. Zijne >t rede was in aile opzichten de vertolking van g het Vlaamsche liberale standpunt. n Uit de rede van den heer Ozeray stippen wij alleen aan, dat hij de Duitschsprekende be-r. volking van deu Luxemburgschen uithoek h geheel wil verl'ranschen. il De heer Franck zette de beginselen uiteen, cr waarop het amendement berust, dat hij met de l_ mede-onderteekenmg van de heeren Van Cau-welaert, K. Huysmans, L. Delbeke, Persoons en Hendrickx indtende, en dat nagenoeg als ,9 volgt luidde : n De voertaal van het la^er onderwijs in de ver- 1 plichte vakken is het Vlaamsch voor de Vlaamsche gemeenten en het Fransch in de Waalsche gemeenten. Het gezamenlijk onderwijs in deze taal mag niet n minder dan IS uren per week bedragen. Het onderwijs in de tweede taal inag niet aanvan-gen voor den derden graad. Noolitans naag daarinee it vroeger een aanvang worden geaiaakt in de gemeenten der Brusselsche agglomeratie. In diezell'de gemeenten wordt als voertaal van het onderwijs gekozen de moedertaal van het kind, te t bepalen door het schoolhoofd, behoudens beroep van j. de ouders bij de schoolinspektie. n Maar toen kwam de heer Nobels met een , amendement af, mede onderteekend door de e heeren Maenhout, Lefebvre, Verachtert, De-1 meester en Decoster, amendement dat feitelijk - niemendal zegt, en waarbij zich minister Poul-let aansloot, die met allerlei magereargumenten t schermde om de toepassing van het beginsel ? der moedertaal als voertaal niet in de wet vast - te leggen en het vervroegd aanleeren der tweede taal in de hand te werken. Maar ééne enkelecri-tiek veroorloofde hij zich : hij keurde namelijk > het Leuvensch gemeentebestuur af, dat het - Fransch als voertaal van den vierden graad heeft 3 uitgeroepen. r Over de andere sprekers kunnen wij kort 1 zijn. De heer Lemonier verdedigde met veel i bombast de Vrijheid van den vulgarisateur- i huisvader om zijn kind in taalopzioht te ver- basteren en te verstompen. De heer Trocle bestreed het vervroegd aanleeren de tweed taal, doch schermde al te veel om Brussel de voorrang te laten geven aan het Fransch. D heer Woeste koos de zijde der katholiek Vlaamsche waterachtigen. De heer Destré schipperde. De heer Van Cauwelaert liet eei prachtig pleidooi voor de Vlaamsche amende menten hooren en veroordeelde te recht he amendement Nobels. * * * In de zittirvg van Donderdag was het eers de heer Devèze aan 't woord. Hij zou aan di ouders het recfit willen toekennen aan hunm kinderen een tweetalig onderricht te latei geven. Door den heer Camiel Huysmans werden e harde waarheden gezegd aan de collega's die il de Kamer kornen vertellen dat zij geen twei talen kunnen leeren, en er nochtans twee willei opdringen aan de kinderen der lagere school Ge zijt, zei hij, bedekte verdedigers van de ontaarding, en_o] schoolgebied zijt ge in den grond mannen van he cijnsstelsel, voorstanders van de rijke standen Enkele leden der rechterzijde hebben dat rondborsti; verklaard De heeren Van Cauwelaert en Vandeperre hebbei bekend dat op taalkundig gebied de toestand in di godsdienstige scholen even slecht is als in de officieeb scholen j %DO talrijk© lodon der rechterzijde, zooal: de heer Woeste bijvoorbeeld, ons stelael vijandigzijn dan is het omdat de klerikale scholen bijna heel en a de Nederlandsche cultuur uitgeroeii hebben ; zi trekken hunne schoolbevolking aan, door het uit buiten van het bij de ouders verspreide vooroordeel als zou het onderwijs in het Vlaamsch het aanleerei van het Fransch uitsluiten Onze vrienden der uitersti linkerzijde die mij niet willen volgen, steunen inder daad, zonder het te beseffen, de rechterzijde in harei strijd tegen het officieel onderwijs. Zelfs de kardinaal aartsbisschop, deed hi den minister opmerken, is van meening dat di tweede taal slechts in den hoogeren graad maj worden opgelegd. Tôt zijne vrijzinige vrienden zei hij, onde meer : Ik wil de bevoegdheid geven aan den opziener omdat de huisvader onbevoegd is, en ik begrijp dei heer Letnonnier niet, die de vrijheid voor den huis vader eischt op taalgebied en ze hem weigert o gebied van godsdienstig onderwijs. Hetzelfde werd aan het adres van den hee Destrée herhaald. De heeren Royers en Gielen verdedigden he VUamschgezind s'andpnnt. De heer Buyl steldo een amendement voor aan de meerderheid, in Vlaanderen, het rech gevend Fransche klassen te eischen, mits dei onderwijzer, die zou vaststellen dat het kind di lessen niet met nut kan volgen, toe te laten dei schoolopziener te verwittigen. De heer Feron had ook een amendement, aai een tamelijk getal huisvaders het recht gevem voor hunne kinderen het onderwijs te vergen il de taal van hunne keuze. De heer Nobels noemde ?ijn voorstel eem minnelijke schikking. Moest hij zijne pe^oon lijke meening volgen, zei hij, dan zou hij he amendement Franck goedkeuren en getrouv blijven aan de gedragslijn, die hij bij de op voeding zijner eigen kinderen heeft gevolgd. De heer Anseele bestreed het amendemen Nobels, dat aan de regeering zal toelaten aile te doen wat zij wil. Maar bij het amendemen Franck-Van Cauwelaert, dat hij goedkeurt, ool wat betreft den ouderdom waarop men d tweede taal zou beginnen aanleeren, had hi het amendement Buyl willen zien voegen : he t rechtom, voor een redelijk getal kinderen, eene e andere voertaal te eischen. n Nog valt aan te stippen eene kranige ver- e klaring van den heer Demblon, die als ee» e oveituigd verdediger der Vlaamsche amende- 0 menten optrad. Hij zei o. a. : 1 Niets is val^cher dan te beweren dat men de Fransche cultuur tegenwerkt, wanneer men aan de Vlaam-sche arbeiders recht wil laten wedervaren door het Nederlandsch le verdedigen. Het ware al te gemak-kelijk te be wij zen dat het tegenovergestelde alleen waar is. Onze tegenstrevers zijn te goeder trouw, maar worden slecht ingelicht en geholpen door k eenige schaainachtige politiekers die met een ailes behalve eerlijk doel te werk gaan Aldus berokkenen 3 zij schade aan het Walenland en aan Frankrijk, door ; ailes verkeerd voor te stellen en jammerlijke dubbel- zinnigheid in ;-tand te houden. 1 Aldus spreekt een vriend van Frankrijk die de eerste — men dulde dat ik het in herinnering breng — in 't Walenland eene maalschappelijke beweging in 't leven riep. 1 Thans zullen wij zien — wanneer er een vertegen-3 woordiger der hoofdstad van 't Walenland, sommige leden der drie partijen steunende, ofschoon met leed, ' doch zonder aarzelen zich afscheidt van zijne vrien-| den, die harduekkig blijven in hunne dwaling, volgens hem, thans zullen wij zien, zeg ik, of al de rijke leden der rechterzijde die hier Nederlandsch y spreken — terwijl zij, zegt Anseele, het gebruik dezer t taal aan hunne kinderen verbieden — al hun praten I zullen van kant laten en optreden ten gunste van de r Vlaamsche arbeiders die voor hen stem uen, èndit nu ' eens op wat meer rechtvaardige wijze dan zij het deden voor die zelfde Vlaamsche arbeiders op gebied } van algemeen stemrecht en maatschappelijke wetten. > Een paar woord^n van don heer Vandeperre 5 moeten nog vermeld. I De heer Woeste, zei hij namel'jk, heeft het i amendement Nobels als volgt gekens^hetst : " Het is de haodhaving van den bes'aanden » toestand. <> Dus is dit amendement eene foppe-' ri j en ik weig^r het te stemmen. i Daarop van wege den heer Woeste (die de rechterzijde aanzette om het amendement No-j bels te stemmen, » bahoudens er den tektst van 3 te wijzigen tegen de tweede stemmiog ») een r hatelijke aanval tegan « het lid dat daa even ging zitten », omdat hij » een dergemn is die r hand aan hand ging met don heer Camiel Huysmacs. » Maar toen ook een krachtig antwoord van î den haer Van Cauwelaert, die, protestwende - tegen de beschuldiging van verraad, ook tegen ' hem bedo»ld, antwoordde dat hij in het hart z"lf blijft. van zijne partij, « waarvan de kracht r vooral uitgaat van onz^ Vlaamsche bevolking, die verwacht dat de afgevaardigden tôt hare b^scherming optreden. » * Eene kwestie die boven de partijen staat,« zei hij r.og, « is wel degelijk de taalkwestie. » Op elk oogenblik zien wij vijanden samenscha-ren en vrienden scheiden waar het deze zaak betreft. « En dat is zeer waar. Aan de vulgarisateurs van aile kleur neemt men het nooit kwalijk dat zij samen konkelen tegen onze taal en ons recht. De Vlaamschgezinden wil men altijd venlaiîht maken, als zij het eens zijn om dat recht te verdedigen. * * * Nu moest men tôt de stemming overgaan. Eene lange w jorden wisselin^ — aldua 't Beknopt Verslaq — ontstond over de vo'g-orde der stemmingen en over het bepalen van den tekst waarover eerst zou gestemd worden. De Vlaamsche Gazet geeft daar meer bijzon-s i derheden over. Zij schrijft namelijk : ^ 'i Zelden zagen wij bij eene stemming in de Kainer 1 grooler verwarring heerschen dan Donderdag namid-e dag, toen het gol 1 te stemmen over de amendementen • betrelïende de voertaal van het lager onderwijs en het ^ aanleeren der tweede taal. t Toen de stemming begon, lag het voor de hand dat 1 . w

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.