Àcht en feertigsie jaar /.aterdag Feferuarl 1914 !¥uoifxi€»r 8 fr. 3-00 H j»»r», œ«t de post besteld. VOOR NOORD-NEDERLAND franco 3 gf. 25. 9e tboBBementsprijB If vmrop bctialkur. à&&&ox*{Hgingen e* èta VOLKSBELANG VERSCHIJNENDE ELKEN ZATE&DAO fr. 5-00 Vj»ar»> met <fc pmt ke*t«lâ. wamn-Kumm tnate 3 g-, 29. Se tW-smcHUprtSto Ml fMr^ketatlkar. AaskMMgHilHHi. Afzonderlijke nuujmers lijn le bekomen bij AD. HOSTE, Galgenberg en bij AD. HERCKENRATH, Veldstraat 47, te Gent, en bij aile gaaetverkoopers, tegen 10 cent. •BUREEL VAN HET BLAD : Galgenberg, 25, te Gent. Aile mededeelingen, brieven, handschriften, enz., vrachtvrij te sturen Aan de Bedactie van het Votksbelang, Galgenberg, :.'3, Gent. Inhoud : De Schoolwet. — De Meeting te Gent voor de Vlaamsche Amendementen. — In de Liberale Associatie. — Nogmaals de Flandre libérale. — Van ailes icat uit Noord-Nederland. — TJit de Scheldestad.— Uit de Hoofdstad. — Gentsche Tah van het Algemeen Nederlandsch Verbond. — Willems-fonds.—Hooger Onderwijs voor het Volh.— Een Fransch Boeh over Jan Bart. — Sterfgevallen. — Tooneelkronieh. — Onze Tijdschriften. — Kunst- en Letternieuws. De Schoolwet. Woensdag werd de schoolwet, in tweede lezing, in de Kamer aangenomen door 98 cleri-cale stemmen en 2 onthoudingen (priester Fon-teyne en de heer Daens). De beide linkerzijden hadden, voor de eindstemming, de zaal verlaten, na kernachtige verklaringen van den heer Van Marcke, namens de liberalen en van den heer Vandervelde, namens de socialisten, waarin al de critieken en grieven tegen de partijwet Poullet werden samengevat. Zij verscherpt de mededinging van het bijzonder onderwijs en stelt de opvoeding der kinderen onder voogdij van de Kerk. Zij stelt nevens het officieel onderwijs een soort half-officieel onderwijs, waaraan zij ruimschoots toelagen schenkt. De Staat zal betalen, maar hij oefent geen toezicht uit op de benoeming der onderwijzers, op de méthodes, de keus der boeken, de tucht, het bestuur en de opvoeding. De Staat zal de kas vullen ▼an het katholiek onderwijs. De meerderheid heeft al de amendementen der linkerzijde verworpen. Zij heeft geweigerd de lijst der personep, die het bestuur der aanneembare scholen uit-maken, mede te deelen. Zij heeft geweigerd de beslissingen te ver-nietigen der gemeenteraden, die private scholen zouden aaonemen binnen den tijd die de ge-meenteverkiezingen van hetinbedieningtreden der nieuw gekozenen scheidt, de schandigste misbruiken, tegen den wil van kiezerkorps ge-pleegd, aldus toelatende en beschermende. Zij heeft aan de ouders, die samen twintig dochters in schooljaren hebben, het recht ont-zegd het oprichten eener bijzondere meisjes-school in vervanging der gemengde school te eischen, dit om de kloosterscholen te bevoor. deelen. Zij heeft de ondersteunde scholen ontlast de lijst voor te brengen der schoolboeken, die de provinciale overheden hun, zonder onderzoek noch toezicht, overhandigen moeten. Zij heeft aan de gemeenten het recht niet willen verleenen dat de wet van 1884 hun erkende, om al of niet op het leerplan hunner scholen het onderwijs in te schrijven van de zedenleer en van den godsdienst, of van eea dezer naar hunne keuze. In 1884, aldus sprak de heer Vandervelde tôt de rechterzijde, beriept gij u op de zelfstandig-heid der gemeenten. In 1895 hebt gij die zelfstandigheid met voeten getreden om den catechismus verplicht te maken en om in al de «cholen van het rijk de opperheerschappij van den prieBter te vestigen. Maar daarmeê zijt ge niet tevredeD. Het was u niet voldoende al de vrijheden te hebben die gij aan andtren ontzegt ; voor uwe «cholen moest gij deze buitengewone zaak veroveren : de voorrechten van de openbare school met de rechten der vrije school ! Voortaan zullen er in Ëelgië, behoudens eenige uitzonderingen, maar twee soorten van scholen meer bestaan : de scholen der Kerk, onderhouden door den Staat en de scholen van den Staat, door de Kerk beheerscht ! De Staat looft premiën uit voor het zaaien van verdeeld-heid. Hij richt van de kinderjaren af, den burgeroorlog der zielen in. Hij verleent dezelf-de gunsten, wat zeg ik, grootere gunsten aan partijscholen, aan scholen van dwepers, waar men aile vrijheid genieten zal, — op voorwaarde dat men de personen ontzie —, hunne zedenleer te veroordeelen, hunne leerstelsels aan te klagen, hunne overtuiging af te keuren. Dergelijk stelsel vindt ge nergens. Er bestaan zekere landen, waar de Staat aan de officieele scholen en aan de vrije scholen dezelfde toelagen verleent, maar hij onder-werpt ten minste deze laatste aan een degelijk toezicht en eischt van haar stevige waarborgen. Deze waarborgen wijst gij van de hand. Dit toezicht vindt gij belachelijk. Dat is de bekentenis dat de schoolwet eene partijwet is, eene wet van reaotie, van uitdaging en van oorlog. « * Hoe ging het met de Vlaamsche amendementen ? De volgende tekst, door de regeering voor-gesteld, werd aangenomen : In al de gemeentelijke-, aangenomen- of aanneembare scholen is de moadertaal der kinderen de voertaal in de onderscheidene graden van het lager onderwijs. Tôt het eenigszins verzacht toepassen van bovengemelden regel kan, volgens de behoeften der scholen, machtiging worden verleend te Brussel en in de voorsteden van Brussel, als-mede in de gemeenten op de taalgreus. Die verzachte toepassing mag niet toi gevolge hebben dat het grondig aanleeren Tan de moedertaal geschaad wordt. De ministerieele besluiten tôt machtiging worden in het Staatsblad bekend gemaakt. Het gezinshoofd verklaart welke de moedertaal of de gebruikelijke taal is. Acht het hoofd der school dat het kind niet bekwaam is om de door het gezinshoofd aangewezen taal met vrucht bij te wonen, dan kan het gezinshoofd in beroep komen bij het sohooltoezicht. Elk jaar brengt het sohooltoezicht een bijzonder verslag uit over de toepassing van bovenstaande bepalingen. Die formule is maar eenigszins veel gelukki-ger dan de vorige, en ze is even gevaarlijk. Zij behoudt het knoeistelsel waardoor te Brussel en in de voorsteden de Vlaamsche kinderen tôt achterlijken worden misvormd. Zij laat, zooals minister Poullet zei, » de handen vrij aan de regeering, die met de besturen van de scholen zal trachten overeen te komen. »Zij huldigt het principe van de vrijheid van den huisvader, wiens verklaring over de moedertaal of de gebruikelijke taal eene inmenging ver-onderstelt in onderwijszaken, in methodes en pedagogische regels, waarvoor hij aile bevoeg-heid mist. Zij laat het voortduren toe van concurrentie tegenover officieele scholen van wege uit Frankrijk overgewaaide nonnekens. Want, zooals de heer Franck te recht deed opmerken, in eene kloosterschool zal de pater overste of de moeder-oversto doen wat zij willen en de opziener van den heer Poullet zal niets te zeggen hebben. Meent gij dat de ouders, de arme liedeij van Vlaanderen, zullen klagen ? Kunt gij u voorsteilen dat zij tegen het gezag der prieBters zouden opkomen ? Dus zal de minister ontwapend zijn, indien de ouders en de schoolbesturen het niet oneens zijn. Hij is ontwapend in dat geval, omdat zijn tekst hem niet toelaat dan tusschenbeide te komen. Daarom is die oplossing onvoldoende ; zij leidt tôt willekeur en is vol gevaar voor de stel!ig8te rechten van de Vlaamsche bevolking. De verantwoordelijkheid daarvan moeten de Vlaamschgezinde katholieken dragen, die wel samen met liberalen en socialisten in meetings optraden om recht te eischen, maar die, in de Kamer, niet eens meer hunne Vlaamschgezinde collega's der linkerzijden raadpleegden en in minister Poullet een vertrouwen stelden, dat hij, naar zij wisten, niet verdient en dat hij misbruikt heeft om hen in doeken te winden. Zij hadden meester kunnen zijn van den toestand. Zij zijn teruggedeinsd. De sohoolwet zal daardoor niet alleen hatelijk zijn voor aile vtiîzinnigen, zij zal ook, op vele plaaisen, de Vlamingen in hun recht krenken. DE MEETING TE GENT VOOR 0E VLAAMSCHE AMENDEMENTEN- De zaal der Gentsche Beurs was Maandag-avond vol geestdriftige Vlamingen, die den oproep van het Nationaal Vlaamsch Verbond en het Algemeen Nederlandsch Verbond beantwoord hadden, om verzet aan te teekenen tegen de wijze waarop onze taalrechten in de Kamer van volksvertegenwoordigers werden miskend. Voorzitter was Mr. Léonard Willems, en niet August Vermeylen, zooals sommige Gentsche bladen, Nederlandsche als Fransche, geschreven hebben. De volksvertegenwoordigers Anseele en Lampens, die in de zaal waren, werden aanzocht aan het buieel plaatstenemen. Volksvertegenwoordiger Buysse sprak op hetzelfde uur in het Willemsfonds te Zelzate. Het woord werd gevoerd door de heeren Persoons, Wildiers en Huysmans. l)e eerste hekelde vooral de pedagogische ketters, die niet willen dat Vlaamsche kinderen hunne opleiding genieten in de moedertaal, en aldus de weldaden van den leerplicht tegen-houden.Dat zijn de vijanden van onzen stam, meer nog dan van onze taal. Zij meenen dat wij gedreven worden door haat tegen de Fransche kultuur. Dit is onzin. Al de leiders der Vlaamsche beweging waren steeds prachtexemplaren der universeele kultuur. Wij zijn niet tegen de Fransche kultuur. j We willen alleen maar dat men door het J ? gebruik van de moedertaal in het lager onder-j wijs de Vlaamsche kinderen in staat stelle de < ' noodige technische kennis op te doen die ; hun tôt knappe menschen moet opleiden. Wij zijn ten andere niet onverzoenbaar. De wijze waarop wij, volksvertegenwoordigers van het Vlaamsche land, de Vlaamsohe amendementen in de Kamer opgesteld hadden, kan een ieder bevredigen. Moest de regeering echter met andere amen- , i * dementen voor den dag komen, die ons geen voldoening schenken, dan zullen wij voortgaan met de regeering hardnekkig en kop^ig te* bestrijden, tôt ons recht geschiede. De heer Wildiers zei dat we het ministerie moeten verbieden het Vlaamsche volk te ver-nietigen ; anders zullen de Vlamingen op hunne beurt de bestuurlijke scheiding eischen. 1k doe vandaag aan geen politiek, zei, in eene puike, humoristische redevoering, de heer Huysmans ; maar ik zeg dat de politieke partijen uit Vlaamsch België in 't vervolg betere Vlaamsche vertegenwoordigers naar de Kamer zouden moeten sturen en geen menschen meer die hun land en han kiezers verradeu. Ik heb nog meer betrouwen in den geest van rechtvaardigheid en het reohtsbegrip van de Waalsche arbeiders dan in de begrippen van sommige breed-aangelegde franskiljons. Er waren destijds menschen, die vreesden dat we van Vlaanderen een klein eiland van Noordnederlandsche, protestantsche indrin-ging wilden maken. En nu nog begrijpen de stompzinnige en verstokte Franschelaars niet, dat de taal van het Vlaamsche volk de Nederlandsche is. Toen ik in de Kamer voorstelde het woord Vlaamsch door Nederlandsch te vervangen, was ik beschaamd omdat ik aan een beschaafd Parlement nog bewijzen moest dat de taal waaruit allen een deel hunner wijsheid hebben getrokken, de Nederlandsche is, de taal van Vondel, Hooft, Bilderdijk, Beets. Het recht dat we vragen is een recht dat niet kan worden betwist ; de voertaal in Vlaamsch België moet, van onder tôt boven, Neder. landsch zijn. Als besluit van de meeting werd de volgende dagorde aangenomen : De Vlamingen, opgekomen tôt de groote volksvergadering in de Beurs te Gent op 16 Februari 1914, betreuren de afstemming van de Vlaamsche wijziging aan de Schoolwet voorgesteld door de hh. Franck, Huymans, Van Cauwelaert ; verzoeken met aandrang de Vlaamsche Volksvertegenwoordigers, bij de tweede lezing een zoodanige wijziging te stemmen, die voor het Vlaamsche volk het uitsluitend gebruik der moedertaal als onderwijstaal waarborgt ; het aanleeren van een tweede taal siechts dan toelaat, wanneer deze geen afbreuk doet aan de algemeene ontwikkeling van 't Vlaamsche kind ; geen afwijkingen inhoudt, die zouden toela-ten genoemde beginselen te ontkrachten ten voordeele van de verfransching en ten nadeele van den Vlaamschen volksstam. * * * Naar aanleiding van deze meeting schrijft de Gentsche correspondent van Het laatste Nieuws : « Toen de vereenigingen Het Nationaal Vlaamsch Verbond en het Nederlandsch Verbond de inrichting beraamden van bewuste Vlaamsche volksvergadering, besloten zij ook het Willemsfonds en het Davidsfonds uit te noodigen mede den plakbrief en de omzend-brieven te onderteekenen. Daar de tijd drong kon alleen maar met de voorzittere en sekre-tarissen dezer fondsen onderhandeld worden. « Gaarne verleenden de heeren Paul Frede-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.