Âcht en veerligste jaar Zaterdag 28 Februarà 1914 Nummer 9 fr. 5-00 % jiat », met de post bestele ¥088 89QRD-NEDERLAKD fruieo S g . 25. Sfci «h'>B»?ïneMtspnji if ▼Q«rop bsie*&a*r. l£Î3ïg€4& ff" Arn. ifirfl's wiï^! HET VOLKSBELANG TERSCHIJNENDE ELKEN ZATEEBAQ fr. §00 '< jaart, net ét port feeatall VUfiS «0881-NtKSU»# irsnce 3 g. @5. de »hon*ei»rt-nitprij» h fMtlf feUltfc»» &atn**istê;<ii s» «a* Afzonderlijke animera lijn te bekomen bij AD. HOSTE, Galgenberg en bij AD. HERCKENRATH, Veldstraat 47, te Gent, en bij aile gazetverkoopers, tegen 10 cent. BUREEL YAN HET BLAD : Galgenberg, 2S, te Gent. IAlle mededeelingen, biieven, handschriften, enz., vraohtvrij te sturen Aan de Ftedactie van het Volktbelang, Galgenberg, 23, Gent. Inhoud : Het Artikel 15. —Eene nieuioe katholieh Partij te Gent ! — No y de Voordracht van den heei Paul Lippens.— Zou het toaar zijn ? — Vlaarnscih Belangen. — Couche en Goelhals. — Pro West landia. — Het Werk van het Willems-fonds. — Algemeen NederlandschVerbond.—Concert van he Koninklijh Conservatorium. — Hooger Onderioij. voor het Volh.— Tooneelhronieh. — Onze Tijd schriften. — Kurnt- en Letternieuws. Het artikel 15. Dat is het praohtig artikel uit de nieuw( schoolvvet dat, zoo er in de Senaat geen veran deiing aan komt, voortaan de voertaal van hel lager onderwijs in ons land zal regelen. Hei praohtig fopartikel, waarover de heeren Vai Cauwelaert, Van de Perre, Henderickx, Borgi-non blijkbaar zoo tevrede^ waren, dat zij he niet ncodig achtten hunne Vlaamschgennd* collega's uit de beide linkerzijden eens te iaad' plegen, eer zij het aannamen. Het jezuïetiscl franskiljonsartikel, waarvan niet eens de teksi aan die collega's mocht bekend gemaakt wor den, eer de klerikale flaminganten het allen, oj bevel van den onderkardinaal Woette, aan neembaar vonden. Ze hadden geroepen : » ani één paus hebben wij genoeg! » Ze hadder zich op de groote meeting te Antwerpen zot boos getoond, hadden zoo bedreigd n.et « ge trouw blijven aan hun volk eerder dan aan hui partij », dat de veisohillende pausen dier parti een oogenbli ; bang werden en met die ontem bare Vlaimsche leeuwen aan het onderhandelei gingen. En ten slotte verkîaarden zij zich voldaai met wat toch oogenschijnlijk boerenbedro^ was en is. Zij hebben dit gemeens met eer Ylaamsch leeuwken uit deze stad, het Fondsen-blad, dat braafjes tôt de slotsom komt : « Kortom, de nieuwe school wet is een gro t< « stap vooruit op aile gebied. Hulde aan hel » Goevernement en de katholieke meerderheic » dat sohoone werk te hebben tôt stanc » gebracht. « Jammer voor al die politieke tevredenheic dat zij aan geestdrift moet onderdoen voor d( oprechte, gewettigde voldoeniitg der fran^kil jons in 't algemeen en van Prof. Wilmotte ir 't bijzonder. Deze hardnekkige bestrijder en verguizer vat al wat Vlaamsoh is schrijft in de Chronique twee lange artikels om te bewijzen dat er ein-delijk iets goeds gebeurd is ophet gebied dei taalregeling. Zijn de hearen Nobels, Van Cauwelaert en andere bedevaartgangers nair Canossa uit noodzakelijkheid des gebods tevreden, hij, de pater provinciaal van hat jezuiëtisch Fianskil-jonisme, is opgetogen. En hij geeft zijne rcde-nen op. Ten eerste, er wonen in het Vlaninsche land eenige dun ezaaide Waljn (17 op 1,000 in het arrondissement Gent-Eek!oo). Die noemt hij nataurlijk « des miliers de Wallons » en juicht omdat die niet langer zullen gebukt gaan onder » la plus odieuse des contraintes, colla de la m langue dans laquelle on donnerait linstruc-» tion à leurs enfantff." » Dien hatelijken taaldwang verdragen aile Vlamingen sedert 1880, maar dat gaat natuur-lijk den heer Wilmotte niet aan. Toch is het goed, eens uit dien mond te hooren dat tnal-dwang hatelijk is. î Ten tweede, de stem van den familievader zal meestal beslissend zijn. En twee omstandig-heden zullen meebrengen, dat de voertaal dikwijls het Fransoh zal zijn : f « Ce sera d'abord la concurrence de l'école ï « libre, où, pour des fins commerciales, on « cherchera à grouper les petits fransquillons, « où on les attirera de toute façon, et avec une « ardeur d'autant plus justifiée qu'elle sera ré-« compensée, et par les subventions, et par le " succès. •> Ce sera, ensuite, l'opinion publique. Dans " toutes les villes flamandes, nos amis vont « constituer des comités scolaires, comités de. n surveillance et de secours, où le père de « famille le plus humble et le plus illettré ' « n'aura qu'à s'adresser pour qu'on lui assure » l'aide effective de conseils, de démarches, " voire de réclamations, qu'une presse intelligente et influente fera aussitôt siennes. » Die vreugde over de mededinging, door de 1 vrije scholen aan het officieel onderwijs berok-' kend, al gebeurt die « pour des fins commerciales », bij iemand die zich liberaal noemt, ' is oprecht aandoenlijk. Vooral wanneer men bedenkt — wat Prof. 1 Wilmotte weat maar veinst niet te weten 1 dat de nonnekens- en paterkensscholen zoovele uitsiuitend Fransche klassen uit den grond zullen doen rijzen, als ze zullen wenschen, en ' daar telkens nieuwe subsidies zullen voor ' krijgen. Als een getal familievaders — dat door de wet niet bepaald wordt ! — b. v. een 1 half dozijn, er door pastoor of pateroverste of moederoverste toe gebracht worden, een klas 1 met Fransche voertaal aan te vragen, dan moet ' die klas ingericht worden, al was het te 1 Scheldewindeke of te Zoetenaeve; die school krijgt krachtens de nieuwe wet subsidie voor elke dergelijke klas. En welke familievader zal op den buiten of in een kleine stad aan den wil | van de geestelijke overheden willen of durven I weerstaan ? De liberale heer Wilmotte verheugt zich dus over een bepaling, die alweer iedereens geld in de kassen zal doen vloeien van de katholieke partij, en die o. a. daarom in de wet werd ingelascht. Zooab later is uitgelekt, wilde bovendien minister Poullet, tijdens de onderhandelingen met de heeren Van Cauwslaert en vrienden, geen tekst aannemen, die de katholieke scholen zou dwingen de talrijke overgewaaide Fransche nonnen door Nederlandschsprekende elementen tevervangen. Pastoors, moeder oversten en andere geld-pompen van den klerikalen winkel zullen bij het stichten der tailooze Fransche klassen gehoîpen worden door de » Comités scolaires » der vulgarisateurs; aldus hebben de katholieke flaminganten aan die heeren de wapenen in de han-.i gegeven om onze taal op doelmatige | wijze te bevechten. j Zij halen eer van hun werk, enzouden kunnen I instemmen met het echt liberaal hoBannah! door hun medegeldpomper en mcdeverfranscher aan het slot van zijn artikel aangeheven : « Rares » seront les abus que nous tolérerons, et M. le « ministra Poullet, dont la sincérité éclate dans • tout ce débat, nous saura gré de coopérer, » avec une énergie intransigeante, à l'application » stricte et loyale du seui, article de sa loi çu'un » libéral puisse, sous les réserves formulées plus , » haut, approuver nettement. » De « réserves formulées plus haut « betreffen het cngelukkig feit dat vele onderwijzers Vlaamschgezind zijn en dus den wensch van de familievaders zouden kunnen dwarsboomen. Prof. Wilmotte is daar echter niet zeer bang voor. Hij weet wel wat dp « concurrence pour des fins commerciales » vermag, en dat alleen 1! in eenige otficieele soholen de onderwijzer de verfransching eenigszins — zeer weinig — zal kannen tegengaan. Dat artikel 15 is dus een prachtig artikel. » Approuvé nettement » door Prof. Wilmotte, hoewel liberaal. Wat kunnen de meeting-leeuwen, die Koning Nobel(s) als zoovele Cuwaerts en Belijnen te voet zijn gevalien, meer wenschen? EENE NIEUWE KATHOLIEKE PARTIJ TE GENT? In een vergadering, Zondagnamiddag in den » Rooden Hoed « gehouden, waar alleen de uitgenoodigden toegang hadden en waar aan-wezig waren een honderdtal katholieke Vlamingen van Gent en een veertigtal Vlamingen van den buiten, werd, naar men ons verzekert, besloten de nieuwe katholieke partij, genaamd » Katholieke Vlaamsche Vereeniging van het Arrondissement Gent-Eecloo «, bepaald te stichten. In principe zou daar ook, na eene lange bespreking van den politieken toestand, in verband met de Vlaamsche kwestie, aangenomen : zijn om in den a.s. kiesstrijd onafhankelijk op te treden met een zuiver Vlaamsch katholiek programma 1 Anderzijds wordt er gezegd dat de heer Van de Wattijne, een vrije Vlaamsche katholieke kandidaat, burgemeester van Bassevelde, katholieke afgevaardigde voor Eekloo, aan zijne vrienden verklaard heeft, dat hij niet meer op de katholieke lijst van het arrondissement wil voorgedragen worden, zoolang in de katholieke partij de Vlaamsche belangen aan de politiek moeten geslachtofferd worden. Men zegt ook dat hij gebeurlijk de kandidaat zou wezen voor Eekloo der nieuwe Katholieke Vlaamsche Vereeniging. Als bisschop Stillemans, beschermlid van de vulgarisateurs, dat ailes goedkeuren zal, zullen wij het aan onze lezers ook bekend maken. N0G DE VOORDRACHT VAN DEN HEER PAUL LIPPENS. Verleden week hebben wij gewezen op hel moedwillig verdraaiend verslagje over die voordracht door den heer P. E. in de Flandre libérale geschreven. Nu heeft de heer Paul Lippens zelf een samenvatting ingezonden van wat hij werkelijk over de « Question des Langues » gezeid heeft, zoodat de lezers van dat blad nu weten dat hij verschillende drogredenen van de vulgarisateurs onmeedoogend den bodem heeft ingeslagen. De eentaligheid van Wallonië, zegde hij, is een feit waarmee de Flaminganten altijd eerlijk rekening hebben gehouden ; nooit poogden zij aan de Walen hunne taal op te dringen. In Vlaamsch-België moet men, om redelijk te zijn, rekening houden met het even eerbied-waardig feit dat de overgroote meerderheid als eenige taal het Vlaamsch heeft. Er zijn ei | ook wier moedertaal het Fransoh is ; maar hoevelen ? Minder dan twee ten hoaderd. Aan den anderen kant is die Vlaamschspre-kende massa niet door het Fransch, maar alleen door middel van het Vlaamsoh te beschaven. Te Moerbeke beataat er sedert meer dan 60 jaar een school waar het onderwijs van het Fransoh zoo verzorgd werd, dat » on peut soutenir qu'à un moment donné de leur existence tous les garçons et toutes les filles ont été capable» de s'exprimer convenablement en cette langue et cependant le rôle de cette langue dans la culture générale y est resté absolument nul ». Bewijs : de rijke Fransche bibliotheek der school wordt bezocht door twee lezers (de ondeiwijzeres en een Waalsche ingenieur) ; die van het Willems-fonds deelt elken Zondag vijftig, zestig, ja soms honderd boeken uit. Dus, de leidende minderheid heeft tôt plicht de taak der overgroote meerderheid te leeren, om hare beschavende roi te kannen spelen zooals het behoort. Spreker verklaard eronduit, dat hij het gémis aan dat noodige cultuurmiddel persoonlijk ondervonden had : als student te Luik kon hij aan aile werken van volksver-lichting doelmatig meewerken, maar «Revenu en Flandre, je me suis senti paralysé et comme désarmé par ma connaissance imparfaite de la langue de la majorité de mes concitoyens, auxquels j'aurais voulu rendre les mêmes services sociaux qu'a nos frères Wallons de Liège. Et mon cas est celui de presque tous les jeunes gens qui m'entourent en Flandre. « Ce sont eux, les citoyens anormaux, dont la destinée est, hélas ! d'éprouver, plus que d'autres, les inconvénients de notre nationalité ». Onze hoogere standen, zegt spreker hebben vele plichten : » Mais il n'y en a pas de plus noble que d'apprendre aussi bien que possible la langue du peuple flamand, afin de contribuer à son développement et de lui faire partager notre savoir et nos espérances «. De reporter van de Flandre, dat het orgaan van aile liberalen ook van deVlaamschgezinden, wil zijn — kon het natuurlijk niet aangenaam vinden dat de * culture française » aan een zoon uit de hoogere standen zoo onmachtig was gebleken te zijn; en het Willems-fonds daarentegen zoo doelmatig om het volk te beschaven. Maar de waarheid zeggen is ook voor reporters en Fransche bladen een plicht. Zij zijn or om het publiek in te liohten, niet om het op een dwaalspoor te leiden of te houden. ZOU HET WAAR ZIJN P Er komt ons over de liberale vulgarisateurs een gerucht ter oore, dat wij niet kunnen ge-looven, al weten wij bij jarenlange ondervin-ding hoe weinig vercrouwen wij, op het gebied van verkiezingsmanoeuvres, in hen mogen slellen : ze zouden namelijk, voor den eerstko-menden poil der Liberale Associatie te Gent, aan een wachtwoord gehooriamen, dat er op berekend is om de heeren Paul Lippeni en Arthur Buysse eene minder gunstige plaats te bezorgen dan op de candidatenlijst der voor-gaande verkiezing. De heer Lippens was vierde candidaat op de lijst der titelvoerenden en tegelijk eerste plaats-vervanger. De heer Buysse bekleedde -.ie derde plaats en is uittredend volksvertegenwoordiger. De vulgarisateurs weten leer goed wolke

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.