Hooger leven: algemeen weekblad voor ontwikkelde katholieke Vlamingen

941 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1914, 30 Mei. Hooger leven: algemeen weekblad voor ontwikkelde katholieke Vlamingen. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/bc3st7g114/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

INSCHRIJVINGSPRIJS België : 5 fr. 's jaars Nederland : 3 gulden Andere landen : 7 frank Men schrijft in bij het Behee of op de postkantoren. Losse nummers 10 centiemen. AANKONDIGINGEN : 0.25 fr. per drukregel Volledig tarief op aanvraag. HOOGERLEVEN Algemeen Weekblad voor Ontwikkelde Katholieke Vlamingen Briefwisselaars gelieven telkens hun volledig adres op te geven. Aile bijdragen, waarvan de inzender zich aan de Redactie niet volkomen bekend maakt, worden onverbiddelijk geweigerd. Beheer en Opstelraad : Minderbroedersstraat, 44, Leuven. Gedrukt in DE VLAAMSCHE DRUKKERIJ Bestuurder Hugo Bomans, Minderbroedersstraat, 44, Leuven. De kiezing en hare lessen. Zij is niet meegevallen. Twee zetels verloren ; overal, behalve te Bergen, minder stemmen dan voor twee jaar. Ingezien den aangroei der kie-zers, is niet vooruitgaan achteruitgaan, en hier was 't effenaf achteruitgaan. Vergelijken wij echter met de kiezing van 1908, dan is er vooruitgang, uitgenomen te Auden-aarde ; Aalst en Zoningen geven slechts enkele stemmen meer, dus te weinig in verhouding met het grooter getal kiezers. Overal elders hebben de katholieken, sedert 1908, nagenoeg stapgehou-den met de andere partijen. 't Besluit is dat de kiezingen van 1914 nor-maal waren, en die van 1912 anormaal, wat toch steeds door de katholieken erkend werd. Dit jaar was 't « stilie kiezing » ; iedereen was gerust. Dit is voor de katholieken niet goed. Er wordt dan min gewerkt. En de kleine misnoegd-heden worden de Regeering betaald gezet. Het dunkt ons dus overdreven de schuld te steken op leerplicht, op legerwet, op sociale verzekeringen, op belastingen. Zonder dit ailes hadden wij wellicht omtrent denzelfden uitslag gehad. Het is wel waar dat nu liberalen en socialisten al die wetten tegen ons uitspeelden, zelfs die welke zij zelven altijd in princiep voor gestaan hebben en dat zij zich dus als echte reactionnairen of achterwaartschen gedroegen. Op die wijze hebben zij de twijfelaars, die in 1912 hun ontloopen waren, teruggehaald ; maar dezen waren niet moeilijk terug te halen, omdat het in den grond anti-katholieken waren. Wezen wij dus niet onthutst en, vooral, beslui-ten wij niet dat wij ons een enkelen waren vooruitgang moeten beklagen of onze voorwaartsche beweging stremmen. Vooral zij dit bemerkt : de liberalen hebben veel meer op ons gewonnen dan de socialisten. Behalve te Charleroi, waar de roode vloed nog stijgt, staat het socialisme sedert 1908 stil in ons land. Te Luik ging het zelfs den kreeftengang. De liberalen ir.tegendeel kregen iets terug van hunne vroegere macht. Mag men daar niet uit afleiden dat de lagere standen ons getrouwer bleven dan de hoogere ? Dat niet de leerplicht noch de legerwet, welke op het volk vallen, ons hebben kwaad gedaan, maar wel de belastingen en de verzekeringen welke de burgerij moet betalen ? Vandaar dan 00k de gevolgtrekking dat de kiezing van 24 Mei ons niet moet afschrikken van eene volksgezinde oplossing der stemrechthwestie, namelijk in den zin van de gelijkheid der standen. Het meervoudig stemrecht immers speelt ons perten. Toch zijn er andere lessen van voorzich-tigheid uit die kiezing te trekken. Vooreerst in 't militarisme mogen wij volstrekt niet verder meer gaan. Onze veiligheid vraagt niet meer offers en wij kunnen er niet meer geven, noch in manschappen, noch in geld. Veeleer zouden wij naar vermindering moeten uitzien, b. v., door verkorting van den diensttijd. Door eene wet zullen wij die niet verkrijgen, want de militaristen zouden niet lossen. Maar kan de Regeering aan hen, die genoegzaam onderricht zijn, niet meer verloven toestaan ? Nopens den leerplicht vrees ik dat hij binnen twee jaar, als men er de eerste ongemakken zal van ondervonden hebben, ons meer kwaad zal doen dan nu. Men weze dus voorzichtig in de toepassing. Het Fondsenblad schreef dat die dwang voor vele werkersgezinnen zal offers meebrengen van 100, van 200, ja van 3oo of 400 fr. 's jaars. Die offers zijn noodzakelijk voor het geluk der kinderen ; de werklieden zelven zullen dit begrij pen, maar de loonen moeten in Vlaamsch-Belgie verhoogen. Intusschen is het billijk dat de openbare besturen de behoeftige huisgezinnen te gemoet komen door schoolsoep of anderen mondkost, kleeding enz. In die richting moeten de gemeenten vooruit en de Regeering moet ze aanmoedigen door milde toelagen. Er hoeft 00k voor de burgerij gezorgd door goede wetten en ruime ondersteuningen. Ander-zijds is er wellicht middel tôt besparingen en tôt beperking van den aangroei der staatsschuld ; want daarmee werd door de tegensnstrevers fel geschermd. Is de Vlaamsche Kwestie voor iets in den uitslag? Ongetwijfeld. In 't Vlaamsche land gingen wij meer achteruit dan bij de Walen. De Vlamingen waren in de laatste maanden ontstemd en misnoegd door de houding van Poullet en van de Broqueville te hunnen opzichte. Nu zijn juist de Vlaamschgezinde Katholieken doorgaans de beste werkers en geven den toon in vergaderingen, in dag- en weekbladen, in heel het volksleven. Is in hen geen troef, dan is er ver-lamming in heel de Katholieke partij, en dit was het geval in de laatste tijden. Vandaar grooten-deels die stille kiezing. Buiten dien onrechtstreekschen invloed op de algemeene werking, heeft de misnoegdheid der Vlamingen 00k rechtstreeks stemmen verplaatst. Te Aalst zeker ; anders hadde Daens nooit 8000 stemmen gewonnen, terwijl Woeste er. 6000 ver-loor. Te Gent kregen de Flaminganten en Chris-tene democraten 4000 stemmen, dus 2000 meer dan voor twee jaar. Te St Niklaas behaalden de afgescheurde vlaamschgezinde katholieken bijna 1800 stemmen. Dit was al afval van katholieke stemmen. Of er nu 00k sommige twijfelaars, die van de Vlaamsche belangen een hoofdzaak maken, uitvlaamsch-gezindheid voor liberalen en socialisten gestemd hebben, weten wij niet ; maar het is te denken ; want door de onbehendigheid van Woeste en van de regeering hebben liberale en socialistische ver-tegenwoordigers zich kunnen voordoen als meer Vlaamschgezind dan de katholieken. Vooruit zelf, die vroeger bij monde van Anseele de flaminganten aibrak, kondigde nu Vlaamschgezinde artikels af. De katholieke partij hoeft in te zien dat hare macht in het Vlaamsche land is en dat eene katholieke regeering die zich onvlaamsch aanstelt, lood in hare vleugels heeft. Aan de Vlaamsche strijders geeft de kiezing andere stof tôt bedenking. Het is hun al te zeer gebleken dat zij hun voile recht niet kunnen ver-wachten van de goedwilligheid der ministers en volksvertegenwoordigers, indien zij hunne eischen geen kracht kunnen bijzetten. In den grooten strijd voor de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool is het te vreezen dat onze voormannen den slag niet zullen winnen, indien zij geene politieke macht achter zich hebben. Vandaar dan is de gedachte ontstaan dat de Vlamingen zich politiek moeten inrichten en desnoods in staat zijn om zelven als zelfstandige partij in de kiezing op te treden. Nu echter is het den 24 Mei opnieuw gebleken dat afgescheiden groepen weinig uitwerken in de kiezing. Behalve te Aalst, hebben de Daensisten niets behaald. Te Audenaarde en te Dender-monde hebben zij pauwelijks 1000 stemmen ; te Gent krijgen zij er 4000, die dan toch tôt niets dienen. Te S1 Niklaas hebben de katholieke flaminganten 1800 stemmen van de katholieken afgenomen en 't is al. Men kan hier echter op antwoorden dat de Daensisten, eene tusschenpartij zijnde, noch ka-tholiek, noch liberaal, noch socialistisch, nooit iets kunnen worden ; dat te S' Niklaas die katholieke flaminganten alleenlijk uit eigen naam optraden, dan wanneer de beste Vlamingen het ongetwijfeld beter vonden onzen vlaamschgezin-den Heyman te steunen. Moeten wij daaruit besluiten dat, als al de ern-stige flaminganten van een arrondissement samen als echte katholieken, met een degelijk maat-schappelijk program voor burger, boer en werk-man, zouden opkomen, zij dan 00k zouden on-machtig zijn ? Ik denk het niet. Alleen dit moet vaststaan dat het niet lichtvaardig mag aangevat worden, dat het slechts als noodmiddel moet dienen, nadat ailes er goed op voorbereid is. Daarom moeten de Vlamingen van nu af daarop bedacht zijn in elk arrondissement. Wanneer dan onze regeeringshoofden en 00k de plaat-selijke katholieke leiders zullen voelen dat het den Vlamingen ernst is, dan zullen zij wel ge-makkelijker reden verstaan. Moesten zij dan toch doof en onwillig blijven, dan zouden de Vlamingen zich niets te verwijten hebben, en hunne gewettigde tuchteloosheid zou bijdragen tôt ver-jonging der partij. Hopen wij dat dit niet zal noodzakelijk blijven, maar : si vispacem, parakellum. F. Drijvers. Verkiezingen in Limburg Eenige beschouwingen hierover meenen wij op dit oogenblik welkom in ons Vlaamsche land ver-I mits het hieraan ligt dat onze Katholieke meerder-heid valt van 16 op 12 zetels. Eene eerste die wij niet mogen uit het 00g ver-liezen is deze : dat door eene strooming van I geestdrift in het goede, die wij nooit zagen, en nooit meer zullen zien en die aan een hoop van omstandigheden kan toegeschreven worden, de verkiezing van 1912 buiten allé verwachting aller-gunstigst uitviel ; en dat de verkiezing van 1914 voor onze landbouwprovincie in zeer ongunstige omstandigheden gehouden werd. Ook wanneer men de cijfers van 1914 vergelijkt met die van iço8, in plaats van 1912 dan kan men vaststellen, bijzonder voor het arrondissement Hasselt-S1 Truiden dat ze wonderwel op malkaar aanpassen. De militaire' wet en op sommige plaatsen nog meer de schoolwet met verplichting tôt 14 jaren schoolgaan, zijn op eene lage wijze door onze tegenstrevers bij onze boeren uitgebuit geworden : «Tôt 14 jaar naar school en rond 19 jaar naar » 't leger, gij hebt dus niets meer van uwe kinde-» ren » wierp men hun voor, en dat vond inslag bijzonder op dit oogenblik dat door de nieuwe nijverheid zich in al de hoeken onzer provincie een wezenlijk gebrek aan landbouwwerklieden doet gevoelen, i5oo witte briefjes, in 'tarrondisse-ment Hasselt-St Truiden alleen, zeggen veel. Verder noodzakelijkheid van contrôle door een der tegenpartij is iets wat in eenige landelijke gemeenten, waar men gewoon is aan plaatselijke dorpspolitiek, nog al pakt. Boven ieder kies-nummer van den tegenstrever stond het in groote letters. De cijfers nagaande van Tongeren, Mechelen a/M, Sichen, Neerpelt en Maeseyck, in 't bijzonder de cijfers der bureelen waar nijverheidswerk-lieden zijn gevestigd, en na inlichtingen ingewon-nen te hebben ter plaatse, meenen wij tôt ons ■ ..ipiji-te moeten bevestigen dat de werklieden in 't algemeen tegen ons staan. —- De tegenstrever heeft zich nergens veel laten zien, maar heeft toch niet kunnen nalaten op die plaatsen het werkvolk te gaan opruien om het met vleiende woorden de schoonste droombeelden te gaan voorspiegelen. Ook het feit dat M. Gielen, die bij het verhande-len der schoolwet voor de Vlaamsche amende-menten stemde, 8066 voorkeurstemmen bekwam — meer dan 4000 buiten zijn kanton — en M. Van Ormelingen voorsprong, zit vol beteeke-nis.Wij besluiten het volgende : ie Dat wij katholieken ridderlijk uit den strijd komen en heel anders dan de vijand die om ons te bestrijden zijn eigen programma verzaakte dat altijd schoolplicht en kazernedwang omvatte — Zulke laagheid kenden wij nooit en zullen wij nooit kennen. 2. Dat onze katholieke volksvertegenwoordigers in gedurige voeling moeten blijven met het volk en bij de regeering de echte wenschen van het volk moeten vooruitzetten. 3e Dat men ailes wel moet inzien bij het op-maken der kandidatenlijst en dat men zich hierin niet te zeer mag laten leiden door 'n « esprit de clocher. » 4e Dat ons volk dient onderricht te worden voorop en degelijk, en dat geen geestdriftige redevoering van een half uur, gehouden juist voor de verkiezing een wet doet begrijpen, en de redelijkheid der wet doet inzien. 5e Dat het hoog tijd is dat men ons werkvolk door woorden doe inzien en door daden doe begrijpen, dat het zijne opbeuring op aile gebied alleen verwachten kan van de Kristelijke Sociale Actie en niet van de vleiwoorden onzer tegenstrevers en hnnne révolutionnaire leerstelsels. P. I. B. .. floever staat het met De Standaard? Die vraag wordt ons langs aile zijden gesteld ? En nochtans zou ieder Vlaming beter zich zelf afvragen : Hoe sta ik tegenover « De Standaard » ? Immers het staat zoover met « De Standaard » als de Vlamingen staan tegenover « De Standaard ». Welnu, de Vlamingen schreven in voor « De Standaard» de som van 25o.ooo fr., daarmee werd op 2 Mei de maatschappij ge'sticht. Die som moet verdubbeld worden. Verschei-dene duizenden werden voor die vermeerdering van kapitaal reeds ingeschreven. Nog duizenden en duizenden zijn in te schrijven. Voordat ze er zijn kan er geen spraak zijn van het verschijnen van « De Standaard ». Willen de Vlamingen dat « De Standaard » er kome, ze laten het weten aan Doctor Van de Perre, Kunstlei, i32, Antwerpen, die laat u dadelijk, op aanvraag, inschrijvingsbrieven geworden, waarop de inschrijvingsvoorwaarden vermeld staan. Het bedrag uwer inschrijving zal hij desnoods volgens uw vermogen zelf bepalen. De Vlamingen hebben slechts te teekenen. Hoe grooter het bedrag is hunner bijdrage, des te verder het staat met « De Standaard ». (Ingezonden). -v Vondel te Kopenhagen. In Het (Amsterdamsche) Nieuws v. d. Dag schrijft J. H. Rôssing het volgende over Vondel te Kopenhagen : De reizende Hollandsche tooneelgezelschappen hebben behalve in Denemarken, in Zweden en aile aan de Oostzee gelegen landen, in de 17e en 18e, misschien al wel in de 16e eeuw, de Hollandsche tooneelletterkunde bekend gemaakt en de kennis zoowel als het spreken der Hollandsche taal — het Nederduitsch — bevorderd. Tôt de kennis en uitbreiding der Nederduitsche taal hebben niet minder, vrij zeker nog meer, bijge-dragen de Hollandsche volksplantingen en vesti-ging van Hollanders in de rijken, grenzende aan de Noord- en Oostzee, tôt aan Memel toe. Officieele stukken van en aan Koning Chris-tiaan II van Denemarken zijn gesteld in het Hollandsch, de memoriën van Theod. Roden-burg, ridder van den Huize van Bourgondië, aan Koning Frederik III, eveneens in het Hollandsch, de familie van admiraal de Ruyter geeft van diens overlijden aan [den Koning van Denemarken jjbericht in de Hollandsche taal, en, om bij Denemarken te blijven, in Kopenhagen woonden vele Hollandsche kooplieden, in Elseneur aan de Sont was eene Hollandsche volksplanting, even-als op het eiland Amager, waar lang tôt vôôr de eerste helft der vorige eeuw het Nederduitsch gesproken en in het Nederduitsch gepreekt werd. De duizenden en duizenden Hollansche zeelieden die naar Oostland voeren, zullen overal sporen van het Hollandsch hebben achtergelaten. Het zou niet zonder belang zijn na te gaan of er Hollandsche scheepstermen bij de Deensche handels- en oorlogsvloot in gebruik zijn, zooals bij de Russische het geval is. Een Deen spreekt nog heden van Orlôgsskib en Orlôgsfartug, hoewel hij het woord oorlog niet begrijpt. Ook Vondel heeft ervaren, dat men in Denemarken de taal van zijn land verstond en daar, als in Zweden, behalve in taal ook in bouwwer-ken den invloed van Holland kunnen opmerken. Toen hij, 70 jaar oud, in 1657, voor de twee-de maal naar Denemarken ging om met de schuld-eischers van zijn zoon een akkoord te treffen, schilderde Karel van Mander, daar woonachtig, hem uit. De dichter herdacht in deze regelen : Op mijne afbeeldingh door Karel van Mander. Ick sloot een' ring van tienwerf seven jaren, 4 Toen Mander, wiens penseel, 200 rijck begaeft, Op grootvaêrs spoor en faem ten hemel draeft, Mij schilderde, bezaait met grijze haeren, Daer Fredricks Kroon ontzien wordt, en benijt Zoo kan mijn schijn nog leven na mijn tijd. Zoo ver ik weet, is dit portret nog altijd niet terecht. Waarschijnlijk was Vondel door het buiten-gewone gezantschap, dat ten vorigen jare, in 16S6, met Van Beuningen aan het hoofd, door de Staten-Gen. uit Holland naar Denemarken gezonden werd, in aanraking met den hofschilder gekomen. Aan hem en zijn medeleden zal hij den toegang tôt de hoogere kringen en de aanraking met de hoogere staatslieden te danken hebben gehad. Zelfs werd hij aan den Koning en de Koningin van Denemarken voorgesteld, zooals blijkt uit den kleinen dichtbundel dien hij na zijn terugkomst uitgaf : Parnas aan de Belt. Bij een bezoek aan Kopenhagen vond ik op de biblio-theek aldaar een handschrift van Vondel (door de Denen : «de Hollandsche Ovidius» genoemd): Afscheid van Mevrouw de Koninginne van Denemarken en Noorwegen Sophie Amalia toen haar gemaal Frederik de Derde ten oorlog voer, in den catalogus be» Negende Jaargang. Zatcrdag 3o Mei 1914. Nummcr 22

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Hooger leven: algemeen weekblad voor ontwikkelde katholieke Vlamingen behorende tot de categorie Katholieke pers. Uitgegeven in Leuven van 1906 tot 1914.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes