4de JAAR GANG, Nummer 36. PRIJS : 5 CENTIEMEN 7 JANUARI 1917, ONS LAND STAATKUNDE - WETENSCHAP - KUNST - TOONEEL - LETTERKUNDt ABONNEMENTSPRIJS Per jaar fr. 3.— Voor 6 maanden ' . » 1.75 Voor 3 tnaanden »1.— MEN SCHRIJFT IN TEN BUREELE VAN HET BLAD Opstelraad en Beheer : ROODESTRAAT, 44 - ANTWERPEN. i ■ ~ i AANKONDIGINGEN NAAR OVEREENKO.MST Ongeteekende stukken worden niet opgenomen Bij de vernieuwing van het jaar. « Ons Land » wenscht aan àl zijne Iczers een gelukkig jaar; — dat is een jaar van strijd; een jaar van zege; een jaar van vrede! Van strijd! Ja, want ta strijden voor het' wieaal is het reine doel van het Leven. Van zege! Ja, want thans moet voor Vlaanderen den zege bevochten ; thans, want na dezen uitzonderlijken tijd komt wel lient nooit meer als thans de eenige kans om Vlaanderen te makeii wat het zijn moet: — ons onvervreemdbaar Va-derland ! Van vrede! Ja, want vrede is van allen strijd het beoogde doel en 't is noodzake-lijk dat ook bînnen het weergevonden Vaderiand er vrede heersche opdat aile zaken kunnen heropbloeien tôt welstand van ons volk... Vrede! — Ja, want dan *al het Recht hebben gezegevierd over het Onrecht... 't Is der moeite waard te ieven om daaraan mec te werken — uit al de krachten die ons gegeven werden. Daarom onze hartelijke wensch aan àl onze lezcr? : een gelukkig jaar van Strijd, van Zege, van Vrede. Dat God het hoore en verhoore ! George P. M. Roose. Slechls Vlaamsch en niets dan Flaamsch Het zal weldra twee jaar en half zijn dat de vreeselijkste der oorlogen Euro-pa.te vuur en te zwaard zet, en voor den eersten keer nu is er sprake van vrede. Daar is nog hoegenaamd geen reden om den toestand rooskleurig in te zien. Maar al is het slechts op een kier, het is toch bijna ongetvvijfeld, dat de vre-despoort, die eenmaal werd geopend, hoe langzaam en moeilijk ook, verder hare vleugçls zal ontsluiten om weldra na zooveel duistere ellende en wreed-heid, vollen doortocht te geven aan 't licht van welvaart en liefde. Want één ding is zekçr. Hoezeer ze ook tegenstribbelen en moeilijk zullen te bewegen zijn, geen der regeeringen is b&stand tegen den algemeene.n wensch van 't volk. En zeker in beide kampen is er geen mensch die dezen, ondraaglij-ken toestand nog langer zou willen zien dnren, die niet met den dag van mor-gen reeds dien goecVjj tijd van v6or den oorlog zou willen zien herbeginnen. Zoo kunnen de groote, volken spreken. Geen van alleu zal door dezen oorolg ten onder gaan. Maar wat beteekent vrede voor ons, wij, klein Vlaamsche volk ! Neen, voor ons beteekent vrede niet het hçrstel van den vroegeren toestand, zonder meer. Voor ons kan de vrede er slechts werkelijk een zijn, als hij verbe-tering bi'engt in ons lot van onderdruk-ten en verachterde.n, als hij werkelijk na 85 jaar knechtschap ons eindelijk de voile vrijheid schenkt waarop ieder volk recht heeft onder de zon. En daarom moet er voor ons, Vlamingen, nâasf het heerlijk woord vrede, thans eerst nog een ander het doelw't zijn van ons streven : eendracht ! Sterk is de vijand, verfransching en ontaarding, waartegen wij 85 jaar lang hebben gekampt, en he.viger dan ooit heeft hij ons gedwongen tegen hem te strijden gedurende dezen oorlog. Maar nu het woord vrede. op aller lip-pen klinkt, nu het oogenblik nadert waarop rond de groene tafel ons lot in de toekomst zal worden vastgelegd, nu moeten wij ook lijk een leger den uit-slag over zien van onzen duur gestreden strijd, om bewust van onze macht, ons niet voor eeuwig te ziên ontglippen wat niet anders is dan ons heilig recht. Vooral de Vlaamsche Beweging var gedurende den oorlog kan ik niet betei vergelijken dan bij een algemeen offeu-sief.Onder ons tellen we opperste aanvoer-ders en leiders van lageren rang. Ook ir den Vlaamschen strijd heeft niet een-ieder denzelfden plicht te volbrenger gehad. De eenen stapelden ammuniti* ! en materiaal ; de anderen vonnden de vvachtende reserve waar soms nood to bijspringeu dwong ; dezen kozen al: taak den vijand af te weren, geener kweten hun plicht in de eerste loopgra ven, sloegen den indringer geducht maar liepen ook zelf op vele plaatseï wond. Eens in 't vuur is 't moeilijk de man nen achteruit te trekken, en diegenei die ver van 't gevecht bleven verwijder( willen altijd niet gelooven hoe hevig d< strijd en hoe noodig hij was. Docli thans is 't uur gekomen om ver garing te blazen, en alvorens met dei vijand zuivere rekening te maken, kaln en koel den uitslag te verkennen var den kamp. Genoeg de onvoorziehtig heid beknibbeld der voorposten ! Genoeg de traagheid gelaakt der reserve Eenieder deed zijn plicht, en niet aller zijn bekwaam hem te volbrengen zooal; slechts het ideaal zulks zou kunner wenschen. De aanvallers kunnen het loon vooi hun offers te gering vinden ; de toe-schouwers met den lytslag al meer dar tevreden zijn. Maar de vraag is : waarop heeft mer recht in 't algemeen en wat kan de twee uitersten bevredigen? Wij allen willen het beste voor Vlaanderen ! Doch zoolang we niet eendrachtig zijn zullen we dat beste niet bekomen. Wij Vlamingen willen ons zelf zijn lijk de Holla,nder zich zelf is, de Duit schers en Engelschen, de Franschen er Italianen zich zelf zijn. Wij willen dat lijk in aile landen en bi; aile volken, ook bij ons onze moedertaa' zonder eenige uitzondering de eenige ambtelijke taal weze voor regeering, wet-geving, rechtswezen en leger. Wij willen dat lijk overal bij de vrijc volken ook bij ons Vlaamsch worden aile openbare, en daarmee gelijkgestelde diensten en besturen, Wij Vlamingen willen dat ook voor onze kindereji in 't onderwijs van hoog tôt laag, in vak- en andere scholen, zoo-wel in vriie als staatsche, de voertaal he! Nederlandsch zij en geen andere. Wij ook, wij willen uit dezen oorlog komen ontdaan en gereinigd van allen vrcemden smet, en om verdere ontaarding te voorkomen en in de toekomst on| zelf te kunnen zijn en ,niets dan ons zelf, eischen we de macht ons eigen te besturen en te regeeren, eischen we politiek zelfstandig te staan tegenover de Walen, en willen we de wetten waaronder we wenschen te leven, voortaan zelf geven aan ons volk ! Alleen onder die uitdrukkelijke voor-waarden kan voor ons de vrede er werkelijk een zijn, en kunnen we ons sehikken in 't staatsverband waarin we als klein volk komen te staan. Wie acht dit te veel? Aile oorlogvoerende en onzijdige Vinden verklaren zelf, dat eeme der voor-naamste voorwaarden van een duur^a-men vrede, in de eerste plaats de vrijheid der kleine volken is, alsmede de ge-waarborgde verzekering dat in de naaste toekomst geen volk of een deel van een volk ni ag gedwongen worden onder de heerschappij van een ander te leven tegen zijn wil in ! Welaan, nu of nooit is het oogenblik gekomen om lijk één man, Vlamingen, op dezen grondslag op te komen voor 't heilig recht van uw volk, om aan de gan-sche wereld, aan oorlogvoerende en qn-zijde staten te verkonden, en op de aan-staande vredeskonferentie te verklaren en te verkrijgen: noch Fransch, ,noch Duitsch, noch wat ook, maar Vlaamsch, ons zelf en niets anders ! i Reimond Kimpe. Hoog de Harten ! > j H-ou-dt U fi«r «n ziefc niet omme, Gij diô kampt voor volk en recht ! Pal de Mont. I 1 Wellicht heeft ni en'; and dutven ver-hopen, toen de actief-Vlaamsche strijd in de eerste. maanden van 1915 ont-î brandde, dat hij thans zulke uitbreiding zou genomen hebben. Broodroof, achtervolging, verdacht-makingen, — niets heeft gebaat... Krachtig, grootsch i.-; het Vlaamsche leven opgeflakkerd... In de harten van 't meerendeel der vroegere Vlaamsche l,1 m per s is terug de strijdîust ontvlamt, — de strijdlust die niet berust op politieke vooringe.no-menhoid, en persoonlijk belang, zooals weleer bij 'n van Cauwelaert,'n Franck, 'n Huysmans, en zoovele anderen ! Ik zou wel eens willen besoffen wat er thans omgaat, in 't gemoed van 'n René De Clercq, 'n Dr. Jacob, 'n Dr. Borms, wanneer zij wapenschouw hou-den over dezen die hen nu reeds volgen, en dan als 'n visioen, uit nog maar pas vervlogen tijden, v66r hun geest zien opriizen, de kleine schaar van kranige, doelbewnste mannen, die het éérst zijn aangetreden in de rangen van dezen die op hun vaandel hf bben geschreven : « Wij berusten... it'ij vragen... -wij smeeken tiiet meer: WIJ EISCHEN. n Innig, zeer innig doet het aan, nu ailes achter de verschillende vuurlinirs snreekt van dood en verdelging, in Vlaanderen 'n nieuw leven te voelein ! geboren worden, dat de eindeliJke her-opstand:ng van z66 lang e,n diep-verne-derde Vlaamsche volk zal bowe-rkstelli-' gen. Ailes toonde, bij het begin der op-laaiïng van den nu nog immer-voort-woedenden wereldbrand aan, dat de, Vlamingen meegesleurd in den Bel-gisch-chauvinist'schen oorlogsroes, meer en meer hun zelf-zijn zouden gaan ver-loochenen, en zoodoende. op sleeotouw crenomon door het « stokkenoaardje » der « Belci^ehe vaderlandsliefde », hun eieren doodvonnis te teekenen, en zich-zeb'e van den lijst der volker-en to ver-t wijderen. Het Vive la Belgique smolt samen met de lenze, Vive la France..., z66da-nig ze/1fs dat mçn op den duur geen on-derscheid meer kende tusscren die twee kref en... Midderwij! lieten de Vlamineen zich srelaten in slaap sussen, — uit goeder-tronw eenr.r — en onbedachtzaamheid anderzijds. Dock de frartskiljonsche vijand waak-te!...Door de Belgisch-patriotische houding van de Vlaamsche bevolking, den grond onder h"n voeten voèlende versterken, boveiidien steunende op de regeerings-macht, waagden eenige Waalsche heet-hoofdon het, plechtig te verklaren : « Na den oorlog zal er geen s-praak meer zijn van de Vlaamsche taal in Bclgi'ê. » Deze uitlating, hoe dom en onbesuisd ook, is voor ons, Vlamingen, van het grootste geluk geweest. Want hierdoor ontwaakten, — v66r het te laat was ! — de door den « godsvrede » in slaap ge-wiegde Klauwaarts, en fier antwoord- den zij : « Vlaanderen weze dood of vrij ! » Docli, evenals élke rechtvaardige beweging, telde de actief-Vlaamsche,reeds van bij haar ontstaan, meerdere slacht-offers.En hii die, bij het uitbreken van den wereldbrand, de. Vlaamsche jongens het vuur inzond, met de woorden : « Gij, Vlamingen, herinnert U den Guldenspo-renslag », — hij trof de zonen der koe-ne, onversaagde strijders van den Groe-ningerkouter, in hunne leiders : René De Clercq en Dr. A. Jacob, omdat zij, evenals hunne vaderen in 1302, zich niet wildeti laten knoeten, en hun volk wak-kerschudden mit zijn doodslaap, voor het gevaar dat dreigde, onder den kreet: « Vlamingen, waakt ! » Toen het noodsein « Vlamingen, waaki ! » voor de eerste maal door Dr. Borms aangeheven werd, trokken de meeste franskiljons verachtelijk de sçhonders op. en gingen ongestoord voort in hunne verfranschingswoede, doch alsdan vortnden we slechts 'n niet in aanmerking-komende minderheid... Sindpdien zijn we onsrelooflijk in aantal «■pp+egen. en th»n"5 V^nt de razernij van de fr^nschelaars geen errenzrn meer... Indiv'dneele en wel-georganîseerde lasterveldtochten, vanwege de franskiljons, wordr-n tegen het actief-flamingan-tisme op touw crezet... Maar dit ailes raakt ons niet in de verste verte... Wat meer pi in aan 't harte doet, is dat we soms door vrienden bedevrlingen worden aan^ewreven, die we in het ge-herl niet W^esteren. Zoo ontvinsr ik, van één mijrer naar Diiit';ch1ind weo-sr-voerde \verkelooze makkers, het volgende kaartje : Bmckhausen, 27-12-16. « Vrie.nd Jozef, » Het is zeker al lang geleden dat ge nog gediscuteerd he-bt?... Nu bij ons hier niet, want hier heeft men aile da-gen wat anders om te redetwisten. Schrijf eens hoe het te Antwerpen gaat, met de gekende mannen. »Ook moet ik schrijven dat de Vlaamsche taal hier met verachting wordt aan-hoort. Zoodus loopt maar niet te hoog op met uwe VLAAMSCHE DUIT-SCHE beweging ; want hier wordt ge het eerst gewaar. dat het diplomaten-kwestie is. Nu tôt ik 'n antwoord van u krijg, niet te lang wachten, a. u. b. » Dat de activisten te Antwerpen nog wat heel laten... » Uw vrie.nd, » Florent. » O, ja, wij beseffen opperbest dat de Duitschers, de Vlaamsche Beweging, — evenals de Poolsche, dit hebben ze ove<-rigens zélf bekend, — besehouwen uit diplomatisch oo?p"nt... Doch wat gaat ons dat aan : WIJ houden alléén Vlaan-deren's belang voor oogen en als we daartoe ôf de DUITSCHE,6f de FRANSCH E. ôf de ENGELSCHE, 6f de RUSSISCHE diplomatie kunnen ge-bruiken,dan aa&elen we niet éfn oogenblik ! Evenwel wanneer ik het bovenstaan-de kaartje gelezen had, bevaugde me 'n wrange smart ! « Zocdus loopt maar niet 1e hoop op met uwe VLAAMSCHE DUITSCHE beweging... » 't Is om in vertwijfeling àlle propa-gandawerk, voor de heropstanding van Vlaanderen, te staken, zich afvragend : « Vlaamsche volk, zijt ge dit ailes nog 7i'el waard?... » Doch dàt zijn slechts stoiiden van ban ge moedeloosheid, die se:f en s ver-dwijnen, wanneer men de oogen opslaat naar de zonne van Vlaanderen's glorie-riike horwording, die, weliswaar, nog zwak is, hare eerste stralen over de Vlaamsche akkers zeridt, eu het zaad door de actief-Vlamingen gestrooid, weeklerig zal doen opschk.ten !... Daarom, Vlaamsche strijdbroeders : hoog de harten! EENDRACHTIG he.t doel te gemoet, EENDRACHTIG den stoot gegeven... En Vlaanderen zal hemjzen uit zijn eeinvenlangen doodslaap... Vlaanderen zal worden, als weleer : de fakkeldraag-ster der beschaving ! De zege naakl!... Jef Van Exter^em. Boom ontwaakt ! Boom ontwaakt ! ! ! Ja, Boom ontwaakt uit den, duttenden roes van de ingedommelde slaperigheid ; de Vlaamsche Boomenaars zijn opge-staan uit de stil-doodende onbewieeglijk-heid ; de Vlaamsche Boomenaars zijn nù échte Vlamingen geworden ! 't Werd tijd ! Sinds lang waren de Boomenaars om-pantserd door den omhel7ende.n druk. door de prangende korst der onvcrschii-ligheid, in zake Vlaamsche Beweging, in zake Vlaamschen strijd om Vlaanderen's goed recht ! Doch stilaan kwam er een merkbare kentering, een rustelooze broeïng in enkele Boomsche zonen, op-laaiend t'elker stonde in vlammende op-walming, opstralend t'elker uur in een hellen, heerlijken glans-gloed ; 't was een heet-brandende warmte, een warmte die wild opfl.akkerde en de harten trillen deed van aandeende toewijding. Van aandoenende toewijding!... Ja, langzaam was de goede gedachte, de aanhechtende liefde voor ons di-ep-gezem-ken Vlaanderen in hunnen boezem geslo-pen; die liefde groeide er aan in opwel-lende aanwakkering. De Vlamingen willen niet dood ! De Boomenaars willen niet dood ! Die Boomsche zonen vereenigden zich in sterke-ompranging, in een knellenden Vlaamschen broederbond, in een kring! Ze sloten zich aan bij een anderen bond en met vereenigde machten zouden ze voorwaarts streven, met vuur in 't oog en vuur in 't hart naar 't edele doel dat wij allen, Vlamingen, beoogen. Maar ailes liep niet van een ki-en dakje ; veel tegenwerkend geknoei en groote m-oeilijkheden beletten de noodige werkzaamheid en men wrocht in een slen-terenden voortgang. Toen kwam er weer een omwenteling, een rusteloos-bewegende kentering, bij de stemming van het Algemeen Nederlandsch Verbond... Aktief of passief?... Vechten of talrriend wachtend?... Strij-der of onzijdige?... Strijder!.,. vechten !... Aktief ! En als een deinende zee, die plots in woedende golving opbruist, zoo vlamde het bezielende vuur laaiend op in onze harten ! We zouden ons Vlamingen too-nen ! « De Tière's kring » als de oudste, zou het voorbeeld geven, en wij, «Vlaanderen Boven Al!», zouden volgen! Borms, de moedige Vlaamsche strijder, moest met zijn machtig, krachtig woord de Boomsche harten doen komen ontbranden ! En hij kwam, de forsche kamper, De Antwerpsche Klok kwam fllarm luiden in, dreunende harropgalmen in 't rustig-onverschillige Boom en blies liefdevonken voor 't arm-ongelukkig Vlaanderland in de Boomsche harten, liefdevonken -en stichtende vereering voor Vlaanderen's Taal en Vlaanderen's Ze-den. Een tweede maal ontbood « De Tière's kring» den wakkeren Borms, een tweede maal kwam hij om 't ontkiemde zaad wortel te doen schieten, om de vuur-gevatte harten te doen vlammen van fiere geestdrift. Bijna ieder een, die hem zijne

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.