4de jaargang, Nummer 3i. Prits : 5 Centie-men 3 December igiô ONS LAND STAATKUNDE — WETENSGHAP — KUNST — TOONEEL — LETTERKUNDE ABONNEMENTSPRIJS : Per jaar fr. 3.— Voor 6 maanden . . » 1.75 Voor 3 maanden ... ... . . . . » 1.— men schr1jft in ten bureel van het blad. Opstelraad en beheer : Markgravestraat, ii-i3, Antwerpen AANKONDIGINGEN NAAR OVEREENKOMST. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. « £en ondergrond der Waalsche Bewegiog Le Programme de Liège Het is goede staatsmanskunst waarborgen voor de toekomst te vragen Daar de pobtiek een be-hartigen is van het volksbelang is het goed, betamelijk, rechtma-tig en noodzakelijk dat elke poli-tieke zet, die het volksbelang in de toekomst bindt, evenwichtig gemaakt wordt door een waar-borg-in-de-toekomst voor dat volksbelang. Waarborgen heeft men te zoeken bij die machtig zijn als men zelf zwak is ; — niet zwak in het recht maar in de noodige macht om zijn recht erkend te zien Waarborgen moet men daar-enboven trachten te vinden, niet bij hen, die u schenkende aalmoes van wat fraai-klinkende frazen, maar bij hen wier belang ligt in de lijnen van het gezonde volksbelang. Heel de politieke historié van de volkeren van heel de aarde is daar om aan te toonen hoe de volkeren geen ander belang dan het hunne te behartigen hebben, — hoe ze ook nooit een ander belang dan het hunne behartigd hebben. Daartegenover kan men redeneeren zooveei men wil en plaatsen zooveei dwaas-ridderlijke houdingen als men verkiest ; — dat ailes neemt niets weg van het konstante feit, dat de geschiedenis leert aan wie met aandacht en logika haar lezen. In het feit dat een machtig volk belangen heeft die gelijkloopend zijn met die van een minder machtig volk ligt reeds een waarborg voor dat minder machtig volk. Goede staatsmans-kunst moet er naar streven die waarborgen goed te doen om-schrijven, ten einde, in de toekomst, van nu af, reeds zekerheid te bezitten, Zôô doe de Walen, die in Frankrijk verblijvjen en daar, te Parijs, hun blad L'Opinion Wallonne uitgeven. In het hoofdartikel van dit strijdschrift, door de Bel-gische, zeer scherpe censuur, toe-gelaten, komt Raymond Colley, de beruchte Vlaamschhater, op tegen le nationalisme français van Barrés, die slechts eene omschrij-ving is van - haat aan ailes wat niet Fransch uit Frankrijk is » en plaatst er tegenover le nationalisme français de Belgique. Omdat het eene besproken vverd te Luik en te Bergen, heet het le programme de Liège, en het andere te Nancy, le programme de Nancy Naar de besluitselen van het programma van Nancy zijn de Walen voor de Franschen net zoo goed vreemde-lingen als de inboorlingen van Formosa bijv . Men zal nu wel-licht begrijpen hoe dàt niet in de kaart van de Wallonizanten is. Want vergeet het niet : uit menige de uitlating van Opinion Wallonne weten wij hoe hoe de oude tegen-strijdigheid, — ja, zelfs de haat ! — tusschen Waal en Vlaming heelemaal niet geluwd is. De logische konkluziën van de Waalsche aktie, — ontstaan als eene reaktie tegen de Vlaamsche bewe-ging, — hebben de Walen ge-bracht tôt het federalisme Hunne zwakheid alleen doet hen afzien van de hegemonie in België en in Vlaanderen. Niet ter wille van de rechtvaardigheid, noch ter lief-dewille wenschenzij een federatief Bslgië, — alleen omdat het federalisme ligt in de lijn van hun belang, zijn ze geneigd om ons « meester te laten in ons eigen huis. » Zij zeggen het zelfs met eenig medelijden omdat ze Vlaanderen aanzien als een taaleiland en dat, zoo zij ons loslaten, onze afzondering nog groofer worden zal. In aanmerking genomen de houding van de regeering in zake de Vlaamsche aktie, weten wij nu reeds hoe onder Belgisch bestuur de uiting van de Vlaamsche ge-dachte met aile geweld zal worden onderdrukt. Maar de zeer strenge censuur van die zelfde regeering, nochtans door L'Opinion Wallonne ducbtig aangevallen voorwat de annexionnistische plannen der regeering betreft,.laat de aikondi-ging toe van het programma van Luik, dat, mits inachtneming der grenzen en regeeringsvormen een militair en ekonomisch bondgenoot-schap van Wallonie met Frankrijk eischt. Het vraagt zelfs de schep-ping van een Fransch-Belgischen postzegel... Zal het noodig zijn de Vlaming-en te wij zen op de houding der regeering tegenover de naar Frank-rijk hellende Walen? Zal het noodig zijn aan te wijzen hoe, zelfs in een federatief België, zoo de Walen in FrankrijK de waarborgen vinden (en ze zullen die waarborgen met allergrootste ge mak vinden !) de Vlamingen nog, als ze verwaarloozen waarborgen te zoeken, de ondergeschikten en verworpetingen zullen zijn, daar de neutraliteit van den staat niet meer bestaande, gezien de militaire overeenkomst, die staat aldus z d overhellen naar de sterkere. natie met wie militair bondge-nootschap werd aangegaan? Is het noodig te zeggen dat in het toe-komstig leger onze jongens zullen behandeld worden als Senegal-negers ? Zullen wij, Vlamingen, dan altijd blijven... blijven... blij-ven toezien... als een van Cauwe- laert...als een Huysmans... als zoovele anderen... en berusten... berusten.. berusten.,. tôt weerom een nieuwe strop is rond onzen hais gelegd ? Bij God! mannen van Vlaanderen, het past niet dat wij toezien hoe onze tegenstanders stroppen voor ons gereed liggen... 't Is nu detijd om te spreken, te hande-len... schoone daden teverrichten, die vôôr het aanschijn van de we-reld verklaren : De Vlamingen willen niet dood ! George P. M. Roose. Het Versehil. — Bij de weerkomste van de regeering zal men kort spel maken met aile akti-visten. Nu, dat laat zich begtijpen. Ze zijn eene echte e>gernis in het land. - Zoo ? Eu .,'iî.Jûm ? Euh !... Ja, omdat ik niet van hun idee ben. Jt n'aime pas les éléments avancés, In dezen tijd moet men patriot zijn, dat is plicht... J'aime la Belgique, moi Ik was er altijd goed... — En je zult er na den oorlog nog beter zijn, hé ? — Hoe zegt ge, nà den oorlog ? Och ja, en waarom niet. J'y ai mes amis ! Daarom roep ik : « Levé België ! » en is landverrader, die niet met mij meeroept. — Welnu ja, « Leve België ! » zoovsel als en meer dan jij, maar met met jij en jouw vrienden... die het nâ den oorlog beter zullen hebben dan vôôr den oorlog, want het lust me met in koor te roepen met echte patriotten van jouw soort...die zich hebben rijk gemaakt met wraakroe-penda oorlogswinsten ; die fortuin hebben gemaakt met onge-oorloofde handelingen : die honderdduizenden hebben bijeen gegrist door verboden en bestrafbaren koophandel ; die maar eene moraliteit kennen : die van hun geldzak ; die maar daarom de aktivisten verket-teren wijl zij ideahsten zijn ; die 'maarom zich patriot toonen — doorsnee-pairiot opdat de goedjonstige lui zou schouwen naar het uithangbord, maar luisteren naar den klank, er blind en doof van woiden,opdat ze niet verrie-men zou wat laaghaitige handelingen ze verbergen. Wasch eerst je handen en reinig je mond en werp het vml uit dat in jeis... door openbare schuldbek-ntenis... want jij hebt in het donker gewioet... Daaiom dat ik niet met je roepen kàn ! G. R. - - - —— Internationalisme ? Tegenover onze beweging, splitst een bijna onoverbrugbaar meningsverschil de lokala.socialistie-egroep in twee lijnrecht kontrai-terende kampen. Enkelen, schaar-se, witte raven zten de gewettigde oppor-tioniteit en de rechtmalige noodzakelik-heid van onze volksstiijd te dezer ure in, — anderen, de taliijkst? daarentegen be-bekijken het huidigs aktivisme door de troebele, bevoorooideelde orilglazen, waarop het hartstochtelik-aangekleefde broederlikhaidsbeginsel roetige, ondoor-zichtbare smooklagen te voorschijn riep en een heldere, nuchtere kijk onmogehk maakt. Teoreties gevestigd, programmaties ontworpen en omlijnd berust de Vlaamse nationalistiese aktie opstrengwetenschap- pelike, rationele fondamenten. Het intel-lektueie Vlaanderen heeft voor goed afge-worpen aile romantiese, onstuimige, dol-onbedachte gemoedsontvlambaarheid.alle dreunend, retorikaal-opgfzwollen gefra-zeer en onbezonnen-doordravende Sturm und Drang. De liefde voor ons volk, de geheohtheid aan stam en taal helt bij de flaminganten allerminst over naar blind-fanatiek chauvinisme. Het moderne nationalisme, onontbeerhk stadium, noodzakehke ontwikkelingstrap naar al-gemeen-kultureel internationalisme, vergt een ijzeren onpantsering der gevoels-wereld in het disciplinaire harnas der rede, wil het tôt hoogere krachtontplooi-ïng gedijen. De tragiese gebeurtenissen, die de epiese weikelikheid dezer eeuw als pozt-tieve gegevens verstrekt, droegen er on-lochenbaar toe bij de ideësle u opiën en louter subjectieve wereldconstructies van veel buitenstaanders der bestaanswerve-ling met een mokeiklop aan gruizelmen-ten te beuken. Dat de ondergang van zijn innigte. steen voor-steen fictiefopgebouw-de droomgebouwen memgeen een angel in 't hart dreef, hoeft, ons dunkens wel geen betoog. Het ware onzinnig nochtans de tastbare realiteit kinderhk weg te negéren of doorpeisoonlike beschouwing en en individuele zienswijzen de wortels van haar ontstaan te besnocien. Onnodig de to#!ichting te verstrekken, dat men zijn bijltje aldra stomp zou hakken. Als internationalisten van de oude s empel wagen de sociaal-demokraten het nochtans de verkleefdheid aan hun cos-mopolisties standpunt hoog te houden. Zij slopen de palissaden, die tussen de verschiliende ra»sen opiijzen en dromen van een ontvoogding dermensheid buiten aile staatverband om. Onlangs was het ons vergund daaromtrent een openhke uiteenzetting te veinemen, vanwege één der vooraanstaande leiders hier ter plaatse. Waar liij de te volgen gedragslijn der werkerspartij voor na den oorlog in 't vooruitzicht stelde, verklaarde hij dat geen haat als onuitroeibare kanker tuosen de stiijdvoerenden mocht voortwoekeren, maar dat men zich wederzijds moest be-ijveren om de algeineene bioederhke coalitie der socialisuese partij te verwe-zenliken, getrouw aan de strijdleuze : Weiktieden van aile landen vereemgt U 1 Van socialistisch standpunt uit, kon volgens hem de oniketende wereldkiijg enkel een noodlottig voortvioeisel zijn van het burgeiiik kapitalisme. Dit buiten kwestie, het hoort met in 't kader onzer bespreking. We menen onze stellinggerechligd, dat de diepe kloo", het afwijkend grondver-schil in levetiswijze, aard, karajacr, zeden en gebiuiken, en wat nog meer tùssen de volkeren, tôt dusverre slechts gedempt werd door de begoocheieride algemeen-gtest en de holle frazen van enkeie ge-evaporeeide humanisten. Beschouwde voormeide spreker volgens de materialistiese grondgedachte de mens als sociaal dier en de taal als een gewoon uitdrukkmgsmiddei, dan ware zijn verder betoog aannemelik. Doch het gaat juist om de wankelbaarheid. de drassigheid dezer thesis, waarop hij zij a overtuiging vestigt. Is het individu essensiel en uitsluitehk het stoffelik produkt van wat sociaal-eko nomiese, uiterlike factoren opzijn levens-strijd teweegbrengen ? Of uit zich veeleer in zijn taal een ! eigen karaktertrek als spoor ener inge-wortelde doening, die hij met zij a onmid-dellike omgeving gemeen heeft ? Bevor-dert de innerlike vo dmg, de oniwikke-ling ener persoonlikheid de algemtene gemeenschap of dient zij slechts be-schouwd als een nauwe verenging, een schandelike «Bekiânkung» binnen de grenzen van een egoistiese gezichtskring? Kan de menschheid zich harmonies verder ontwikkelen zonder dat elk volk als onderdeel, door volledige onbelemmerde krachtsontplooiïng, tôt de universele vooruitgang bijdraagt ? De wereldge-schiedenis is toch bij uitstek die der volkeren. Men transplanters, dit om het on-houdbare feit, het verwerpelike van deze breed-menselik-lijkende teorie te doea uitschijnen, — men transplantere da West-Europeër als ap irte enkeling in de pampas van Patagon.ë, afgezonderd van het midden en de volksgemeenschap, waarmee hij in nauwe voeling bleef, ç.ls rad in het collectieve raderweik? Of de vervreemding zich tusschen hem en zijn Patagoniese broeders niet onmiddelhk zal opdringen, staat logies buiten kijf. Opdat een opgebouwde teorie haar praktiese verweikehking kunnen vermo-geliken is het broodnodig, onontbeeruk dat zij aangepast worde bij de bestaande, te wijzigen vormen om langs dien weg haar doel evo U'ief te bereiken, met systematiesegeleidehkheid. Woidt het ont-wikkelingsprocçssud naar een bioedériike wereldgemeenschap gebruslceerd door de inwend ge vermaliuging van een der ele-menten. zo kan het universalisme er s echts door lijden. Een cosrnopolities internationalisme dat met tôt op het merg doordrongen is met de levensappen van het nationalisme vergaat onvermijdellik aan beenderziekte. Een volk ziet het hoogtepeil van zijn bloei « cresendo » gian, naarmate het binnen een staatsverband, waar zijn integrale kracht gedijen kan, saamgesteld is uit individuen die zijn kultuurwaarde uit peisoonhke intellekiualiteit te voorschijn roepen. De weg ligt voor de hand : în-het-te huidige dage opgeflakkerd nationalisme ligt de kiem de fœtus, waaruit de wereldbcirgerschap zich ontwikkelen zal. « Ein wenig Internationalismus entfernt » vom Vaierland, viel InternatiO'-'alismus » fiihrt zum Vaterland zuriick. Ein wenig » Patriotismus entfeint von der Inter-» n itionale, viel Patriotismus fùhrt zur » Internationale zuriick ». (Engelbert Pernersdorfer. — De neue Rundschau, 1915 blz. 704). «De ontwikkehngderNationalePersoon-» lijkheid is een noodzikeiijke vooiwaar-» de, én voor de, niet buiten het na'ionaal » verband mogeiijke, krachtige ontwikke-» ling der individuèle karak;ers, èn, voor » de tôt standkommg der slechts als een » verband van gelijkgeiechtigde natiën » denkare wereldgemeenschap ». (Dietsche Stemmen. — Ter inleididg). Antwerpen. G. Bardemeyer. Over Duitschgezmdheid. In mijn « Oproep aan de Vlaamsche Sociaal-Demokraten », verschenen in de « Gazet van Brussel » (nr 314), schreef ik : ...Men mag niet wijzen op het onrecht dat onze Viaamsche jongens in 't Belgisch leger wordt aangedaan... op de onge-hoorde verhcuding van de Vlaamsche, in vergelijking met de Waalsche gesneuvel-den... op het broodrooven van René de Clercq en Dr. A. Jacob, door de Bel-gische regeering... op het verdrukt Fransch-Vlaanderen, welks vrijmakmg wij thans van Frankrijk zouden moeten eischen, — nu de Vlamingen, om zoo te zeggen, Frankrijk gered hebben, van een overrompeling door de Duitschers... op het gedurig, immer-meer miskennen onzer taalrechten door de Beigische regeering... op de uit'atiugen van de franskdjonsche pers, jegens de Vlamingen... op den «

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.