4de jaargang, Nummer 25. Prijs : 5 Ceatiemen 22 Oktober 1916. ONS LAND STAATKDNDE - WETENSGHAP — KUNST — TOONEEL — LETTERKUNDE ABONNEMENTS PRIJS : Per jaar ....... fr. 3.— Voor 6 maauden . . » 1.75 Voor 3 maanden ... ... men schr1jft in ten bureel van het blad. Opstelraad en beheer : Markgravestraat, ii-i3, Antwerpen AANKONDIGINGEN NAAR OVEREENKOMST. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. ONZE HOOGESCHOOL Symbool van onzen Strijd Boven aan het blad lezen we 22 tôt Vlaanderen en zoo doende hebben Oktober 1916 ; — en 't zegt ons : nog zij voor Vlaanderen een schoonere tweemaal 24 uren en dan zal de onver- toekomst mogelijk gemaakt ; of zij getelijke dag d gen waarop, voor hebben gehandeld onder den drang van de eerste maâl in Vlaandejen, eene eene edele gedachte... Zij 00k Hebben Vlaamsche Hoogeschool hare poorten daardoor nù al in de toekomst geleefd. voor de Vlaamsche jeugd opent. Dit is Dat is voor Vlaanderen van eene over- een feit van zoo groot eene beteekenis groote beteekenis. Dat is, door ons Volk, in de kultuurgeschiedenis van Vlaan- de plechtige verzekering gegeven aan deren, dat het goed is, waar 00k wij Europa, aan de geheele wereld, dat wij dien dag zijn mogen,— dien 24 Oktober willen ons-zelf blijven nu en later. dat 1916 ! - in ons zelf te keeren om op wij volk zijn en geene bijeenhooping ingetogen wijze de beteekenis van eene van individuën, dat we, als Volk, leven Vlaamsche Universiteit voor Vlaanderen, zullen, léven en vrucht geven op aile voor Europa, voor de Menschheid te gebied, twintig-, honderd-, duizendvoud! bepemzen... Dien dag mag ons hart De opening na de algeheele aanvaar- jubelen van hooge vreugde, — van ding van de Vlaamsche Universiteit hooge, reine vreugde niettegenstaande jg de ujting van onze kracht. Dit is de vieeselijke tragiek van dezen, onzen merkwaardig. Na vier en tachtig jaren tijd ! ter wille van de klare en heerliji-re yan de mees(; perfiede aile* verbasterings- gedachte ontloken in ons hoofd, bevrucht systemen, na eeuwen van onderjukking, door deze gebeurtenis ! waarbinst verfransching met gunsten Laat al wie onze vijanden zijn razen werd bevoordeeld of met geweld werd van gunst en van Duitsch belang. Zij opgedrongen, na dus tijden-lang van doen alzoo omdat zij onze vijanden zijn kwijnend leven voor ons volk, nadat en het in der vijanden plan ligt aile onze tegenstanders zegeliederen hadden wapenen te gebruiken om den tegen- aangeheven, die als Dies irœ's in onze stander aan te vallen, te bevechten/ en ooren moesten weergalmen, hebben we te overwinnen. Laat onze vijanden met nog de kracht om ons recht te kennen, den dag verwoeder aanvallen ; wij te aanvaarden, te verdedigen ; — om kunnen niet met woorden alléén zeggen ons recht op voortbestaan hoog en vôôr hoe zeer gerust wij stormloop na storm- heel de wereld te belijden met er bij loop zi. n komen aanrennen en hoe wij den eed om voor dat recht te strijden, met den glimlach op de lippen de koste het wat het moge, en tégen wie vertwijfelmgswoede lezen in den blik dan 00k,vijanden van binnen en vijanden van onzen belager... Dag na dag, uur van buiten. na uur, moment na moment groeit En als we thans> den vooravond ons léger. Gister waren we eemgen, yan de nin van onze ViaamSche die het aandutfden het volksbewustzijn Hoogeschool smaken de groote vreugde wakker te schudden door te wijzen op yan den krijgsmanj _ die rust op zijn het nakend gevaar ; gister nog waren schud ed tQt nieuwen kamp) en we eemgen, die durfden op te treden gelukkig, wijl hij heeft te strijden voor als kampioenen ter verdedigmg van die het levensrecht van zijn volk) _ dan is Vlaamsche veste, onze Universiteit . onze vreugde dààrom zoo groot en zoo — gewonnen op den vreemde... Thans rejnj wijl wij, door de opening van onze zijn we duizenden en nog duizenden Hoogeschool te begroeten voor heel wachten om zich te laten mschrijven de m het bewustzijn van onze op de lijsten ten einde evenals wij, kracht in dg overtuiging van wat onze kampioen te zijn van Vlaanderen en toekomst als volk zijn zal die open Vlaanderen s zaak ! Daaronder zijn de vlaamsche Universiteit aanschouwen besten van ons volk : letterkundigen, &lg het bool van onzen strijd en onze dichters, toondichters, pnesters, burge- eindelijkJe opstanding. meesters, leeraars, leeraressen, onder- ..... .„ , wijzers, onderwijzeressen ; daarnevens VWj willen de 11enschheid dienen beambten, bedienden, neringdoeners, door haar te g.^en al wat wi] geven kortom, menschen uit aile rangen van de ^nuen ; wij willen de wereld m bewon- wmpnlwin» denng naar Vlaanderen doen schouwen, ,Tr.. t j 1 1 t, 1 —naar het toekomstig,heerlijk oplevende Wij mogen thans met de hand op het vlaanderen _ zooals eenmaal de wereld tr ^ t^01 ? veik.aren . van vroeger met eerbied en bewondering Het Vlaamsche Volk te midden van tui devan een Vlaanderen, - baker den wereldbrand, zich dieper en met de ^ y&an vrijheid welvaartj wetenschap, dagen scherper bewust geworden van kunst en handeL zijn rechten en van het gevaar dat „ dreigt en waarmede zelfs de eigen- eorge . i oose. regeering dreigt, wil de Vlaamsche , Hoogeschool, om 't even wat men er 00k van zegge, overtuigd dat de om- milieu lliet VJCrûClfoeit, zetting van een zedelijk recht in een ' norh »erlKl6teren positiet recht is het doen ophouden van een onrecht en dat aile ding recht is en " Snmsou 3?oost JJnit Dm ÎJonbcl. als dusdanig moet worden erkend van zoohaast men tôt de verzekering is gekomen van het zedelijk recht daarop. Wij berichten onze abonnenten De Hoogeschool gaat hare poorten Etappengebied dat wij eerstdaags denabonnementsprijs landij is weer eens wat meer vaderland zullen laten ontvangen eïl hebben voor ons,Vlamingen, geworden. Elkeen, voor dezen dienst een persoon van die zijn naam heeft geleend, die zich vertrouwen aangesteld Vriende- heeft bereid verklaard om onze Hooge- xîjk verzoek een goed onthaal te bezorgen ïpaat deze ^ landers, die, thans levend, hebben deel- geene vertiaging ZOUde onder- genomen aan het Vlaamsch leven in de gaan. toekomst. Zij hebben gehandeld uit liefde De beheerder. Onze Economische Strijd HET KEMPISCH KOLENBEKKEN IV. of het ruim handelsbedrijf, waar Ant- In het economisch ontwikkelingsproces werPe" het tooneel voor was moet aan- van het Kempisch kolenbekken is er 'n me™]k groeien door de intensieve mj- factor, die innig vergroeid is met de be- verheidsproductie, die m de Kempen zal langrijkheid van de koolontginning eener- on}stfa^- de toekomst onzer haven zijds, met het opbloeien van 'n intens îf * kolenbekken dus yan het grootste groot-nijverheidsleven anderzijds. Het belafg" ^ler ook zullen de noodige hoeft immers geen betoog, dat wat juist maatregelen moeten getrotfen worden zoo 'n overwegend karakter geeft aan het - havenuitbreidmg, verbetermg yan het Kempisch kolenbekken berust in de aan - ™aterlaal; verbmdingsvaart en dokken - wezigheid in z'n naaste nabijheid van dl« ™oral praktisch en zoo spoedig mo- 'n haven van eersten rang als Antwerpen. felljk uitgevoerd moeten worden om te 't Komt er niet op aan, aan voordeelige £U,nne? vo°rzien ™ de noodzakehjke voorwaarden kolen uit den grond te del- ^ehoeften, die er door de sterk aktieve ven, wanneer de ontginning niet kan °^g!nfln.& der koolmijnen zullen uit steunen op 'n gemakkelijke en doelma- 01 v oelen- tige verbinding met de buitenwereld, o-m Wat zal ons de toekomst brengen ? de opgedolven stof, tegen zoo goedkoop Het is gevaarlijk wissels op de toe- mogelijken prijs, aan den mante brengen. komst te trekken, omdat het economisch 't Groot-nijverheidscentrjm, dat geroe- leven van'n volk aan zooveel strooming- pen schijnt zich in het Kempenland te en onderworpen is, omdat er zooveel in- vestigen, dank zij de aanwezigheid van vloeden zich kunnen doen gelden, die steenkool, een der eerste factoren voor zich soms zoo spontaan openbaren. z n bestaan zelf, zou nooit tôt voile Maar toch in aanmerking nemend dat- * krachtsontplooiïng kunnen komen, indien gene waar op wij thans kunnen bouwen, er niet n natuurlijk aangewezen plaats steunend op eigen kracht, rekening hou- ware, waar al de geproduceerde waren dend' met de wezenlijke feiten, kunnen zullen heen getraind worden. Hoe korter we de schoonste toekomst voor ons bij des te voordeeliger worden de uit- kolenbekken voorspellen. batingskosten des te goedkooper de ver- Het K isch koienbekken, de haven voerkosten, dus logisch daaruit voort- yan AntwerJen -t zijn twee factoren innig vioeiend des te voordeeliger de voor- i : waarden worden om tegenov.r «ndere on- ^nn'°eT """"scho",™ ullen kunnen toe ,er a,geheel ie™ordi"s ïan gaan Vlaanderen. En ons kolenbekken en toekomend Reeds onlaai te Winterslag, 't eerste nijverheidsgebied bezitten dievoordeelen centrum van e njvig ei , waar on an ?s door de haven van Antwerpen. 't Eenige et oorlogsgebeureu îjveng en voor sig waarvoor er te zorgen valt, is dat ailes doorgewerkt woi , e norni voor een wat er toe bijdragen kan die verbinding nieuw leven m e emp^n an . uizen, des te gemakkelijker, er des te feitelijker l fabrieksgebouwen njzen er ui en te maken, moet ingericht en ontwik- grond' werklieden worden aangespoord keld worden en daarvoor komen vooral daarheen te komen, om a er wer cge in aanmerking de ijzerenwegen, de vaar- legenheid v0°r en . aa ■ ten en de steenwegen. En het aanleggen schetsend m deze peno ezu s.e a v 1 \ 1 ei of verbeteren van dat ailes geniet nog te zien plaats grijpen. erserv ons dit voordeel, dat in de Kempen enkel echter in onze op\ atting, dat ook nu, met vlak land dient afgerekend te wor- meer dan ooit, onze ewegmg g den, hetwelk de uitvoering en de kosten moet richten naar îe w ei a îg ei en ervan gemakkelijker en goedkooper vooral met magwac el^t0 e e aa zij. maken. Worden die verschillende fac- Ons nationaal-Vlaamsch leven, de her- toren nu eens degelijk, met kennis van wording ven Vlaan eren, e eroP e.u" zaken aangevat en uitgewerkt, dan kan r^nS van °ns ,Z1^a ?°i°u a laf f het niet anders of ons kolenbekken moet van ^et Kempisch ko en e < ^en, a îe er bij winnen. Te lang is Vlaanderen ware zelfmoord plegen, m îen ei met a misdeeld geworden ook in opzicht van de voordeelen uitgeao v .en wor en, cie verkeersmiddelen ; erbiedt'zich thans er voor °ns, Vlamingen, m erus en. een eenige kans aan om al de vroegere Het Kempenland raag \oor n groo misslagen weer goed te maken. om al de dee^ zn schoot de toekoms van aan rechtsmiskenningen, die wij ook op dat deren. gebied te verduren hadden, weer in ons Wee hem die aan ons nationaal- voordeel, in het algemeen belang te her- Vlaamsch pammonium afbreuk zou wil- stellen. 't Is niet alleen 'n rechtsherstel, " len doen ! 't is echter een dringende noodzakelijk- Handen thuis, gij, die het op ons heid geworden, waartoe de Regeering Kolenbekken gemunt hebt, gij, die zin- verplicht zal zijn tegenover al z'n ge- nens zijt onze haven te gronde te regeerden, wat overigens enkel plicht is richten. en niets meer. Vlaanderen, het stambewuste Vlaan- Maar in verband met deze kwestie deren waakt en staat pal op z'n Recht. moeten wij even de rollen omkeeren en Karel Waternaux. zien welke roi het Kempisch kolenbek- October 1016. ken spelen zal tegenover de haven van Antwerpen. Onze haven, die voor den oorlog, zoo Al is «ONS LAND» geen vrije tribuun, 'n geduchte mededinging te verduren wil het toch het zijne bijdragen om zoo had, verkrijgt een nieuw gebied, dat er bree[j mogelijk de Vlaamsche gedachte yeel toe bijdragen zal om er een nieuw t t jtj te jaten komen. Daarom ver- leven, nieuwen luister aan te g-even. Het ... , i:i Kempisch kolenbekken en nijverheids- schijnen de opgenomen artikels onder gebied zal voor de haven van Antwerpen de verantwooi delijkheid van de ondci vormen 'n klein nationaal h'rterland, teekenaars. dat niet anders kan dan on^ nationale De redactie-sekretaris. welvaart bevorderen. 't Lijdt geen twijfel „ UKRAINE en de UKRAINERS Alrussische en Alpoolsche ijveraars ontkennen beiden het bestaan van een zelfstandige Ukrainsche taal, maar de taalgeleerden, ook Russische geleerden, hebben aangetoond dat het Ukrainsch noch een Poolsche noch een Russische tongval is. Fr. Miklosich in i852, de Russen Lavroskyj en W. J. Dahl, Sjachmatov in 1891, en tegen de ver-wachting der Russische regeering, de Keizerlijke Akademie van Wetenschap-pen te Petersburg in igo5, hebben het als volkomen bewezen verklaard. De moderne Ukrainsche letterkunde begint met Kotlarevskyj's Eneïs in 1798. Kostomarov stichtte in 1846 te Kijev de Cyrillus-Methodusbroederschap, een taal- en letterkundige vereeniging, die reeds het volgende jaar opgeheven werd. Kostomarov en zijne vrienden werden verbannen. Taras Sjevtsjenko moest als gemeen soldaat dienst doen en Tsaar Nikolaas I verzwaarde zijn staf met hem het lezen en het schrijven te ontzeggen. Van toen af werd van ambtswege den strijd tegen het Ukrainsch stelselmatig gevoerd. Reeds in 1720 hadden de Moskovieten in het door hen bezette gebied het drukken van boeken in de landstaal verboden. Ukazen van 1847, 1863 en 1876 bevestigden dat auto-kratisch dwangmiddel. De Kijever hoog-leeraar Drogamarov werd in i875 ontslagen en stichtte te Geneve het tijdschrift Hromada. De Bulgaarsche regeering stelde hem in 1889 als hoog-leeraar te Sofia aan. Drogamarov's doel was het zelfbestuur der Ukraine, haar volkomen onafhankelijkheid heeft hij nooit beoogd. Dat er geen Ukrainsche nationaliteit bestaat, dat zij nooit bestaan heeft noch bestaan kan had de Minister van Onder-wijs Valujev in i863 uitgeroepen, maar het is vooral in 1876 dat de Russische regeering strenge maatregelen trof tegen de Ukrainsche taal. Kerkboeken, lie-deren, programma'sja zelfs naamkaarten mochten in het Ukrainsch niet meer gedrukt worden. Valujev's onzinnige uitspraak was het ambtelijk antwoord op het betoog, dat N. Kostomarov in het tijdschrift Osnova in i863 schreef ovej de twee Russische nationaliteiten, de Groot-Russische en de Klein-Russische. welke geschiedkun-dige factoren,macht en geweld vereenigd hebben, maar die zoowel door de taal als door den volksaard verschillen. Andere schrijvers gingen nog verder en beweerden dat de Groot-Russen, geen echte Slaven zijn, maar een gemengd volk met vele Finsche, Tataarsche en Toeranische bestanddeelen. Het Rus-sisch despotisme zou van Aziatischen, Mongoolschen oorsprong zijn, zooals grootendeels het Groot-Russiche volk. Anthropologischonderscheiden zijn ook de twee volkeren : onder de Groot-Russen treft men meer langschedeli gen en blonden dan onder de Ukrainers, die veelal kortschedelig en bruin van haar zijn. Hoe het ook zij, gezag-hebbende russophile Tsjechen, zooals Prof. Niederle en Prof. Th. J. Masarijk moeten tôt hun leedwezen vaststellen dat het Ukrainsch zich tôt een letterkundige taal ontwikkeld heeft en dat, vooral onder de meer-ontwikkelden, de los-van-Rusland-beweging talrijke aan-hangers gevonden heeft. De meest-radikalen verwachten dat het Tsarenrijk uiteen zal vallen en dat de Ukraine als onafhankelijke staat op sociaal-demokra-tischen grondslag zal kunnen ingericht worden.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.