JAARGANQ, Nununei JPRIJSÏ 5 CtNTIEMKN <V>. Z.\rZi*s .. ». <r> a 7\« m A 7~hnr- la;'; ONS LAND u\* s *û ^ea&3ageacB5i«agS^^s^gage£aj^a^ STAATKUNDE - WETENSCHAP - KUNST - TOONEEL - LETTERKUNDE AiiONKEMENTSPKIJS Per jaar fr. 3.— Voor (5 maanden , » 1.75 Voor 3 maanden . . * 1.— MÉN SCIIKIJI-T IN TEN bURKELE VAN HET TÎLAD Opstelraad en Beheer : ROOr>KS'l H A AT 44. . ANTWVRPKN AANKOXD1G1NGEN NAAR OYERELNiLOAlST Ongeteekende stukken worden niet opgenomeo Wat hebt je nou aan Recht ? Iets in clien aard zegt Knier-tje tôt haar zoon Barend in Heyer-mans' « Op Hoop van Zegen ». Ik ben verlangend het lieden aan de Vlamingen te zeggen. Ik ben van meening dat de Vlamingen wel een berg van rechten hebben, — mo-reele rechten ! — maar die ver van hunne erkenning blijven. En wat hebben ze aan rechten die niet er-ktnd zijn. Zijn ze in positieve wer-kelijkheid omgezet ? Niets ! Men gaat soms wel eens, in da-gen van heel goede luim, zoover den Vlamingen toe te geven dat zij | eenigszins rechtvaardiger mochten worden behandeld, — maar met het volgend woord en alreeds het volgend uur laat men verstaan dat het voor hen toch nog beter is zich naar het onvermijdelijke te schik-ken, daar ze aile belang hebben bij I stipte gehoorzaamheid en onver-kreukbare trouw. En zoo gaan de moderne Vlamingen door deze dagen, — ja, door deze stonden van allerhoog-sten strijd om het behoud der na-tionaliteiten ! — in het gekke nar-renpak van vele moreele rechten, die niemand omzetten wil in positieve werkelijkheid. En boven dat gekke pakje hangen ze dan nog met potsierlijke fierheid en lam-lendige flikflooierij de dienstklee-dij der gehoorzaamheid en der trouw aan hen, die meer dan drie kwaart eeuws hebben gewerlct om de Vlamingen uit te roeien ! En de aktivisten ? Zij ook staan veel te zeer op hun zedelijke rechten. Zij, beter dan wie ook, kennen den heelen schat van des Vlamings moreele rechten, maar wat hebben ze tôt op de-zen dag gedaan om het Vlaamsche moreele recht om te zetten in eene positieve werkelijkheid, waaraan men iets heeft? Schier niets ! Moet ik dan toch gelooven dat eene drie-kwaart-eeuwsche verne-derinç de Vlamingen verlamd en politiek gedood heeft ? Ik kari er niet in gelooven ! Ik ken de jeugd om me ! Ik weet wat die ieugd nog doen kart, nog doen wil, nog doen zal\ Als wij, die jeugd en ik, den Raad van Vlaanderen hebben be-groet, dan hebben wij niet zoozeer dien Raad, die mannen begroet, dan wel de Vlaamsche Daad, die beteekenen moet de omzetting van àl onze zedelijke rechten in positieve werkelijkheden ! Maor als het blijkt dat die Raad van Vlaanderen een lichaam zon-[ der ondernemingsgeest, zonder durf, zonder politiek doorzicht, zonder bruisend Vlaamsch Leven is, dan moet een ander lichaam in zijne plaats komen... een lichaam dat Vlaamsche daden zaait ! Wij, Vlaanderen, hebben niets aan recht en zijn verlamd gewor-den, uitgehongerd, afgejakkerd eu bespot bij heel de fortuin onzer rechten, omdat nooit onze rechten werden omgezet in pozitieve werkelijkheid ! De Vlamingen mogen handelen. Dat zij het doen ! Vlaanderen wacht op zijn mannen ; Vlaanderen, dat kwijnt en sterft bij àl zijn rechten, omdat de zonen Vlaanderens deinzen vôor de Vlaamsche Daad die Vlaanderen Vlaamsch maken moet en den Vlamingen weergeven ! Raad van Vlaanderen ! 't Is de tijd van de Daad ! En hoe meer daden in hoe korteren tijd, hoe beter ! Een dag zonder Vlaamsche daad is een verloren dag voor de Vlaamsche Zaak ! En om uw zedelijk Recht, mijn Vlaandei-en, te verkeeren in eene • •> • pozitieve werkelijkheid, heeft U macht noodig. Schaf U aan die macht ! j Die Macht bezit heeft pozitief Recht. Gelukkiglijk ! — De Daad, de Vlaamsche, daagt ! Wij staan aan den vooravond van meerdere Vlaamsche Daden ! Zij zijn voorhands begroet ! Wij staan, Vlaanderens jeugd, Vlaanderens toekomst alzoo, aan de zijde van den Raad van Vlaanderen bij het volvoeren van elke Vlaamsche Daad, die het zedelijk recht van ons zielsgeliefd Vlaanderen omzet in de goede werkelijkheid. Mijn Vlaanderen, uw zonen wa-ken over uwe toekomst ! George P. M. ROOSE. BESCHUtT MET WIUISJFS WEER EEN STAP VOORWAARTS! — Het Wet- en Verordeuingsblad Nr. 322 brengt het volgend besluit van den Goeverneur-Generaal : « Als vervolg op de wet van 18 April 1898, belast ik de rechtsgeleerde fakulteit van de Hooges-hool te Gent, met het opmaken van een Vlaamsche vertaling van de Wetten die vôôr dien datum uitgevaardigd werden en thans nog van kracht zijn, opdat een ambte-lijke Vlaamsche tekst dier wetten, afgekon-digd en geldig gemaakt kunne worden. » Zooals Luc het zei in « Het Vlaamsche Nieuws » moet het werk dcor den Raad van Vlaanderen aangevat, nu zeer spoedig doorge-zet worden. Wij mogen ons thans kortelings aan de vervlaamsching van de Ministeries verwachten. Vooruit! Vooruit! Dat zij de leus! ONZE TA AL IN FRANKRIJK. — Weet men dat in de 17de eeuw onze taal zeer in aanzien stond in Frankrijk ? In 1638 schreef de groote Corneille in de voorrede van den s Cid » : « Les traductions qu'on en a faites » en toutes les langues qui servent aujour-» d'hui à la scène, et chez tous les peuples * où l'on voit des théâtres, — je veux dire en » italien, flamand et anglais, — sont d'assez » glorieuses apologies contre tout ce qu'on en » a dit. » (De vertalingen welke n>en er van gemaakt heeft in al de talen welke heden ten dage die-nen op het tooneel, en bij al de volkeren waar men schouwburgen bespeelt ; — ik bedoel in 't Italiaansch, Vlaamsch en Engelsch, — zijn genoegzaam prijzende ophemelingen tègen al wat meir tegen mijn werk heeft gez.gd.) Het Vlamsch was dus wel als een voertaal der Kunst geboekt! 1 EEN l'ORTRET. — De « Belgische Socia-list » teekent aldus sieur August Monet, te voeten uit : « Er zijn menschen die van nature uit, de gansche waarheid niet kùnnen be'eiden. On-der die hemelsche kreaturen neemt heer Monet van de « Te'egraaf » een gansch bijzcndere 1 plaats in. Een zijner iatrenie vrienden zei ons ; eens van hem : Zijne gegevens zijn steeds a half-lachtig, zijn feitenmateriaal is altijd on-volledig, hij fantaseert ha'.f bewust, lialf on-1 bewust. Den heer Monet is het blijkbaar niet te doen, de V'aamsche zaak een dienst te +>e-wijzen. Neen! Hij moest, ook hier, de fei.en zôô draiien, dat zij passe- in zijnen armza-ligen winkel van pnli'.'cke. 'eineering. » Wie heeft hem zôô niet gekend te Antwer-! pen ? Wat 'n geluk dat we nu voor goed van dieu hansworst zullen verlost zijn... NUTTIG WERK. — Het «Vlaamsch Eko 1 noniisch Sekre'ari'int » dat sinds cngeveer een = jaar nerkzaam is met een 40-tal verslaggevers, t ondsr de zaakkundige leiding von on; en me-dewerker, heer Karel Waternaux, gaat nu zijn taak n?g breeder opvatteii. Alleszi::s lof-waardig i; het doel, vooral met het o- g op de f nakende gebeurtenissen : groepeering van al de krachten die zich met Vlaamsche econi-mis'h-sociale. studies bezig houden. Voor-° drachten werden reeds gegeven en arbeiders van aile gezindheid te zarnsn gebracht. Een J gelegenheidsblad, iDe Vlaamsche Arbeider», I zag het licht. Het plan bestoat een geregeld tijdschrift uit te geven, drt elkeen zal toege-J zonden worden welke een jaarlijkschè bijdra-ge van 3 fr. s'orten zal voor Ldmaatschap van e het Sekre'ariaat. Ins"hi"ijviiigen worden ingewacht : Villa 't Galjoen, 563, Bredabian. e Iedereen die wat vcelt voor de stoffelijke 1 heropbeuring van ons voile, heeft voor plicht ^ toe te treden! L. PIERARD, de Waalsche socialistische letterkundige, heeft het ook over den « R?ad van Vlaanderen » gehad, en er natuurlijke korte metten meê gemaakt. u Na den oorlog — schreef hij — zullen onze taalvnagstukken opgelost worden in een on-afhankelijk en hersteld Be'.gië, en een geest van wcd"rzi;ds-.'he eensgezindheid en ver-draagzaamheid. » Dat is... de Bestuurlijke Scheiding toege-past, zult ge zeggen ; — maar wacht even : r- 't venijn zit in 't staartje... want Piérard voegt er aan toe : o Zonder evenwel te verge-3, ten dat Vlaanderen een tweetalig land is, le waar sedert eeuwen de Fransche taal krachtig ti wortel heeft gescho'en ». ie Dat is de a verdraagzaamheid » à la Pié-:11 rard : de Walen met hun Fransch alléén, baas e- overal, en de Vlaming in tweede plaats in a- Vl-anderen, eu hee'-emaal niet in 't Walen-land.ie Wij bedanken, menheer de socialist ( ! ), voor m zulke « eensgezindheii » en zul'en maar liefst e- onzen eigen pot koken, niet na den oorlog, rs maar nu!... îs EEN AKTUEEL VERSJE1 « Van 's morgens vroeg ten half drij Stonden wij aen de bakkerij, e.t Met een «dixken» (vijf stuivers) in de hand in Te wachten naar 'nen roggen kant. ef En dan konden wij 't schier niet eten ;n 't Meel dat was er in vergeten ; es Och Heer! Och Heer! r- Nooit geen Franschen in 't land hi:r meer! » es (Tijdens den ongekend strengen Winter ;n van 1794-95.) UIT GOTTINGEN. — In Nr. 91 van het te: kranig weekbladje «Onze Taal», door onze Ai Vlaamsche kiijgsgevangenen ui gegeven, le- «J zen wij : sli Een gesprek : In een brak was ik oorge- lij tuige van de volgende zeer intéressante sa- k< men praak : ti< Eén (den Vlaamschen brief, dien hij van tu zijn br,er kreeg, voorhoudende) : « liens, ui mon frère devient aussi f am.ngant! (K-j'.c, P- mijn broer wordt ook al flamingant.) li. | Twee : Oui, ça commence à devenir un peu ; ri la maladie en Belgique! (Ja, dat wordt zoo , ki wat 'u ziekte in Beigië!)... li Wij zorgen er voor, dat ons Vlaamsch huis- ri houden vo.kjnien gezond zij, tegen dat de h< «jongens» terugkomen, en dan zuil.n b.ide G Beul-manseu van hierbjven, ook wel genezen dt in die zuivere atmosfeer! ni —^j~ AAN DE « PASSIE V UN » ! Stut en steun, wie in 't gevecht i9 < te^ea al wie « kuecht » of slecht is voor wat echt en recht is. (1902). Pol de Mont. COMMUNE... DE BUkGHT! — Z66 staat het er op een omzeu jkaart, uitgaande van het n plaatsehjk « Halp- ej Vqediùgokom.teit ». De tekst luidt veruer : p « Nous cer.if.ons par la prés_nte que le le nommé n ^st plus ra.iuiiié e. dans cette coami^ne. » ij En zeggen dat er iu de Waass he ge—eente \ Burgiu \.e.iicht geen dozijn i..easc»i-n ziju, u die een hapje Fransch kennea, menheer L. it Van M.e0heai, de on .er ee.vcnaar van gea.e. b de kaar., er zeker bij inoegrepen! ti 't \\ as hoog tijd dat de ruwe borsLel werd ei ter hand genoaien... k n BEDROG! — Familieleden van vveggevoer- h de werkeloozen kregen onlangs geau.ogra- k fieerde briefjes tehuis (voorzien van een stem- (j pel-haudteekening) en waarin bene.rd wordt dat de jougens, dank zij een bijzouder komi- h teit, zullen ttrugkeeren. k Zoo worden de menschen misleid, en willen g die heeren met audermans pluimen pronken, h vvant heel de Stad weet toch dat de allereerste z stappen gedaan werden door de Heeren volks- v vertegenwou. ligers Ad. Henderickx eu I.eo p Augus.eyns, die in de lokalen van « Volksop- j; beuring » honderden, en nogtn-aals honderden bedaakbrieven ontvingen van teruggekeerden. ^ Deze stukken liggen aldaar ter inzage voor de g ongeloovige Thomassen ! Evenz.eer is het bekend dat het de « Raad s van Vlaanderen » wa-, die daarna het initiatLf s nam, om al de weggevoerden terug te bren- r gen. j( Aau deze heeren komt dus van rechtswege p de hulde toe van onze bevolking, en wij zul- g len niet gedoogen dat anderen er mee gaan strijken ! [• OPGEMERKT. — De plakkaatjes, voorheen uitsluitend in 't Fransch, in de stad uitgehan-gen door maatschappijen voor huisverhuring, zijn nu twee alig geworden. 't Is al iets, maar met geuoeg. Vlaamsch alléén in Antwerpen, zôô moet het zijn! ONZE HELDEN. — In « Het Vlaamsche Nieuws » van 22n dez:r, vinden wij een om standige onieling van de pas ver che en 5d. lijst der Belgische gesneuvelden. Op een to-taal van 1425 namen, komen er 1039 Vlamingen in voor, tegen slechts 383 Walen! Dit is 73 ten honderd Vlamingen ! «Waar zitten-dan de Walen?» vraagt Luc. en hij antwoordt : — « Ja, die bekleeden de ambtjes en de postjes, nestelen in mi. i^teri s en a'ierhande bureelen, en zit*en veilig ge-embuslieerd waar geen bommen en granaten vallen ! » Inderdaad, want daar toch wordt de Franschonkundige eenvoudige Vlaamsche jon-gen geweerd en geschuwd. 't Heeft nu àl te lang geduurd ! « DE TOORTS » Nr. 9 verteont op haar titelblad ijde een bittere spotspreuk, verbeel- ] dende een met graven bezapide Vlaamsche ] vlakte, bezocht door Engefeche... « toeris- ten». Het eerste artlkel, «Voor Vlaamsche Autonomie », besprceitt den s ap van den « Raad van Vlaanderen » en komt tôt het besluit : Het kabaal kan ons vrijwel onverschil-lig laten : dat onze daden thans voor ons spr«-ken ! Een volgend stuk over « Kunst en Na-tionaliteit » kenschetst treffend het verband tus chen den bloei van een volk en zijn kunst-uitingen. Het bevorderen van eigen kunst is plicht. De « S.am-Rubriek » heeft het natuur-lijk in al zijn s/ukjes over de v. o.taan histo-rische reis naar Berlijn, — zoo ook de Pers-kronijk. Een opstel over « Nederland en Indië » brengt vers'.ag uit over een vergado-ring in Den Haag gehouden, en waar de saam-hoorigheid dezer landen b:pleit werd aïs een Grcot-Nederlandsch ideaal. Een paar ingezon-den stukken volledigen dit weer intéressante nummer. De P^rs en de DUemchë Be«je§iîig De persdienst is door de Vlaamsche nationalisten steeds schromeLjk vervvaar-loosd geworden i). De binnenlandsc.he pers moest steeds aile Vlaamsche a ange-legenheden naar eigen ingev.ng en met eigen krachten béhandelen. Wannesjr dan in een bepaalde krant niets over de Vlaamsche toestanden verscheen, hetzij uit oorzaak van on v erschilighe.d of ge-makzucht der opstellers, hetzij b j het ge-brek aan een toere.kend aantai redak-teurs, dan klaagde men daarover wel eens in stilte, maar niemand zocht het k-waad te verhelpen. En nochtans zou men dikwijls het verlangde doel bereikt hebben met het inzenden van degel.jke, kostelooze opstellen. Een luie of overla-den redaktie kan steeds haar krant vuî-len, daar schaar en l'jmpot overal voor-handen zijn. Toch zal ze liever oorspron-kelijke lcopij geven, indien ze deze maar gemakkelijk bekomen kan. Deze waarheid is in het buitenland reeds lang inge-zien, vooral in Duitschland, waar elkt' vereeniging' van beteekenis er een eigen persdienst op nahoudt, liefst uit kranten-liê bestaande, die groote en kle:ne onder-teekende artikels naar de bladen zendt, met de uitdrukkelijke vermelding dat geen eereloon verschuldigd is. Zelfs de pers der tegenpartij moet ge-stadig gespijsd worden, niet met Vlaamsche strijdartikels, die ze stellig niet op-neernt, maar met korte zakelijke berichf-jes, die de weetgierigheid van het publiek prikkelen. Ons eeuwig klagen over het gewild stilzwijgen der Fran&chgezinde pers over allerlei Vlaamsche aangelegen-heden komt ongetwijfeld voor een d-eel op onszelven neder, daar wij schier nooit een rechtstreeksche poging deden om belang-rijke berichtjes door te krijgen. In 1912 heb ik als voorzitter van het III' Kongres der Vlaamsche ambtenaren ondervonden, dat de Belgisch-Fransche pers heel wat berichtjes inlaschte, welke zij nooit uit eigen beweging zou opgesteld hebben. Indien het voorzien en bewerken der binnenlandsche pers eene zaak van het grootste gewicht is, nog meer belang heeft het verzorgen der groote bmten-landsche kranten. Wij hebben vijf en tachtig jaar lang ondervonden, dat de Belgische machthebbers zich niet in het mînst aan het geschrijf der Vlaamsche nationalisten stoord:n ; ailes bleef steeds bij het oude en de artikels raakten vergeten. Een regeering springt evenwel niet zoo lichtvaardig om met stevige klach-ten, die bij herhallng in het buitenland weerklinken ; zij is immers op baron goe-den naam ges-teld. Soms verscheen er in de jongst jaren af en toe wel iets in een buitenlandsch blad, maar bijna tolkens was zulks aan een toeval toe te schrijven. Onze public!teitsdienst was zoo erbarme-lijk gebrekkig, dat de Duitsche en Hol-landsche diplomaten in Beigië niet eens vermoedden, dat er zooiets als «en

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.