ONS VADERLAND STICHTERS : J. Baeckelandt en A. Tempere -'%r- Belgisch dagblad verschijneB.de op al de dagen der week 17, rue ffiorlet, CA : I " ' . . . „ _ n . n,,,.,-, ■■ r ABOÏ«Si3ME!SrT)KK Per icaand SSeïgSe FiraniïtPïJlU 2-Sîr» tettgeî&'rt<3-ï£.tjîïî»>ac? 8,5© Fer trimesîec <s R.OO » 6.5® ~ ». M«a "fhrijve i « Ona Vaderlstïni » *7, r?>: Morlet C«ïsiSe ___ \ EecM doùr9 vrij ee vr&nk î vmr Qéû en volk en I&tid — f ^ IAlle briejwisseîing zende men -a. a * ONS VADERLAND" rue Mortel, 17, € ' DE VLAAMSCHE LETTEREN OP DE VUDRL1NIE •«w-œrj- ^wwwes»^BB^<epy III. Als zijn ziel zwanger gaat en zij nergens een btugerlijkdeftig plaats-ken veroverenkari of gepijnigd wordt, gebeten door de bitte/heJen dertij-den en omstandigheden, die de ziel plagen als een tandpijn het physieke van den mensch, d m droomt hij on-fcewust terug huiswaarts, alsof hij onbewust mcêgedreven werd door een leidenden drang. Op zu:ke stonden ziet hij lijk bij weemoedige dagklaarle hoe bh otarm hij bestaat. Niets meer bezit bij dan hefgeen in zijn ransel kan; zijn ransel is zijn eenige rijkdom.En zijn schrijf-boeken ondersehragendebrutevracht v-;n dten ransel wanneer hij na uren, uren weg, lompzwsar dooihangt op zijn gekromden rug. Dan denlt, hij terug, vromer — in-geïeerd, aan zijn huiselijk — stil, Lui stig karneiken, dit minnelijk mid-den, dolbemind, met die vele boeken die hij lielhad en koesterde als zijn kinderen, in de stemmige stilte die was de zusler zijntr zirl. Dan ziet hij zijn vroeger leven, een verlovingstijd met het schoon—edele <iez3r sarde, in zwart kontrast met zijn huîdjge, draagsler van zwermen weiën en Qru.to.king van allerlei aard; een li^ver louter tn&terieel waarin een mensch rnecaniseh bewtegt, juisi het .^tngekeerde van het spontasm leven de, «iel ; een ltven waarin hij mets meer dan een veifrom.rrj.eld — vuil bo-k>- eon potlood, bioôtarm dus als een >nneling, om sjjn ziel die hem uit natJre nooPl 101 ont as" ti'g tedienen. Dan vangt er in hem t haimweei ga strijd aan waarvan hij u e gen insnijdertd gevoelt. Dan ' duidelijker nog hoe zijn ziel "iT woratelen met dit materieel leven c de bovenhand e heuden en bewustei dan ooit voe.lt hij in die oogHnblikken het offer dat hij plengt in zijn Piicht.. * * * De talenten der soldaten-schrijvers zijn grootgedeeld in de school van een geweldig-geroerd leven. Ilun zieien werden afgelaten a!s broze booten op slormende baren. Zoo ontmoetten zij op haar weg, ge-slagen door onweer, de wieede slrijd van msnsehenzielen. Van naderbij mochten zij aanschouwen den kimpj van de menscheriziel met bet £root-mensohelijk lijden dat haar overviel en neèrwrong. Zij zagen wat een machlig-groote invloed het Lijden verwekt op een mensch gekiemd in , in de klauwen van e3n donker lot. Zij mochten de phazen van dien strijd i van dichtbij ontleeden en voalden denzelfden strijd binnen in hun eigen ziel. Zij weten wat het is een ziels-scheurend afscheid van de vinnigst-ingeweven verwantschap die weaens op aarde betrachten, en ze lijdend, zwaar-beproefd naar iichaam en ziel, te weten, zonder één woordje maar te mogen opzenden tôt verzachting ervan. Zij werden geworpen in een wereld waarvan ze tôt dan toe niets afwisten. Zij volgden de wrijvir;g van verschil-ïe.^de klassen en volkeren en konden. volkerenzielvtuRde leeren. Zij leerden een were'd kennen van bekrompen ; liomedio, een wereld van uiterlijkhe- den en vormen en meer en meer. ! Da'gelijks stonden zij in zelfverde- ; dig'.ng met den Dood. Velen weten fcj'j ondervinding wat het is bloeden Voor een Land. Dichter Prospdr Van Larigendonck schreef een zielsecht vers over Kor-ner; ik herinner me slechts den zin ; ervan : «Die tôt strijden aanzet moet zîive kunnen strijden». De Oorlogheeft dus dekuns'.ënaars i ' binnengeleid in de geheimkamers 1 van de meiischtilijke ziei. De bloot-opene zîelen onzer jongenâT zoo rond, onberedeneerd gui in 'tontmommen 1 ervan, en met dewelke zij zpo inti3m- vertrouw lijk veibroederden, waren | hunne beste boeken binst dezen 1 dorren tijd. Doch niet alieen gedijde eene weel- , derige zielskennis in hen. Ja, de ziel ; ontbloot zich als ze een winterstorm i doorstaat, evengelijk de boomen; dan -ziet men best uit welke groote hoofd- | lij: en ze gcbouwd zijn, maar de ; kunstenaars traden ook als vertrou- ( welingen in de t atuur, die zich aan ' hen vertoonde in de geheimenissen ; van haar voile levon. Zij hnwden bet leven van deNatuur : juist doordat zij gedurig in en met haar leefde, meeleefden, opleefden. Nooit gingen zij vrijer om met de Natuur dan nu. Zii waakten binst de nachten en aanschouwden de s t i 113 schoonheid van een gesternden nacht-hemelmet zijn vrorne, kalmeerende stemming. Of bij wintertijd trotseer-den zij de scherpe tanden van de S oude in hun vleesch Ziidoorstonden de slriemingen van tegenbuiën en hagelsteenen; z:j boorden op hun wegen, zwaar-bevraclit, in tegen de geweldig-terug iuwende winden; zij woonden de zons op- en ondergang bij op e!k der jaargetijden, smachtteri achter haar of zweetten dikke drop-pels orider harepriemende stralen. De Natuur was meerendpel-* hun tehuis en in een tehuis geraakt men vertrouwd en lesrt men de minste zaken rn dingen vatten en voelen, oni ze daarnaeen liefdetoe te drogen, liéfde die bezle.ling wtkt. Zoo geschiedde met de Natuur en de kuf stenaars in oorlog. Het was huntevens een veriroetelende troost de Naiuur op te volgen in het verloop van haar ontwikkelingsleven, van haar bb eiperiode in praal en prach'-verschijnselen, van de stuksgewijze ontrooving ervan en ontkleedins, meedoo?enloos; van haar wreede v ^rlatetjheid en verval. yt) mochten zij niet alleen de mensc Ser'7^e^en inkijken en kennen, ook deNa/uu^Tdff de omgan^' sanenleven, ^ '^fde ervoor verwekt had en de Liet."e 18 de Mueder der Kunst. Zoo zijn dekunste.^ar.®m de besl« school opgegroeid. Z.j '^n °Pg«v°ed in den eigentlijken, echtt *4ër0!1J van aile kuost : het reële levei/ ronaorn ons, het leven van de .ziel en dfi Natuur. ' Hun ziel heeft dus het zuuv" en het ' zaet geproefd van dit oorlogsJ8v(e^) { is geschud geworden door 't gewt idi-ge als een boom dooreen stormwinfl, is verzwaaid op den avontuurlijkert I oorlogstocht, geworpen van t'donker in t'licht der verrassiageri en vastge-pakt en beprikke'd door menigvou-dige sensaties die opspringen uit dit leven als vonken uit een vuurkei. Hun ziel h eft een periode doorge-maakt, alléen-roeiend tegen stroom op, op t' goedvallend-uit en heeft da donkere anopten bekampt door een lichtende kracht getrokken uit een luttele hoop op leven. 't Was hier niet le doen om een « struggle for life » hoe hard ook, noch om ean opwerking in 't leven, lastig als een stijle opsteiging, noch een verwr-ki> g van een stand, t' was hier een strijd, dp menschelijk-hoog-;te strijd, een rechtstreeksche strijd op leven en dood; een strijd dus tusschen TWEE UITERSTEN. In dit leven hebben zij breed-mild leeren beminnen, maar ookafschu-welijk leeren halen. Dit zal he i bijblijven. Dit ailes zal hun iatere kunst ten goede komen en tôt voiler luister ervan, want de ware luister straalt uit de waarheid en z;j z dlen naar ^ waarheid schrijsren. dichten, toon- ^ dichten, boetseeren, tee 'enen, schil- ( dtren, omdat. zij in vertroa-welijk t verwantschap met de waarheid, het hyen, gewoondt hebben. , LODE DI^lIK. s De volksbawegingen il are oorzaken la 1914 brak de oorlog uit en iedereen j toog ten strijde vol vaderlandsliefde en j heldenmoed, Overal heerschte er geest-drift bovenmate. Aile politieke of gocfcs-dienstige geschillen werden vergeten; ■ aile strijd voor persoonlijke rechten 1 werd geschorst; men sloot de rangen en met dicht gesloten gelederen toog men den vijand in; want 't gemeene vader-land was in gevaar. Bij ons b v. boden honderden Ylaamsche studenten zich aan als vrijwilligers en vergaten allen rassensîrijd, ook de volksjongens bleven niet ten achter : bij duizenden kwam«n ze op. In lerland zag men Redmond, de groote leider der nationalisten, 'teiland [' rondreizen om vrijwilligers op te roe-t pen, orn te gaan strijden onder de en-gelsche vlag, En zoo giag het in aile 2 ianden : want daar had de schandige ^ Duitsohe luval in Belgie nog meer de ^ gemoederen geschokt. a 3 a i n e in Rusland was het ; volk ontevreden over den ijzeren arm ( van het Tsarendom. Daar was de volks-r verdrukking zoo groot dat het volk niet 1 langer zijn lijden verkroppen kon en den Tsar omver wierp. De jonge demokratie werd door aile 1 verbonden regeei'ingen goed ontvangen, i Doch dan sprakWilsou over deir.okratie e in schoone bewoordingen — alhoewel ik twijfelde en nog itnmer meer twijfel ' dat Europa, met zijn en§,e gedachten. ' ni:t rijp is voor zutke volksregeerîiig — Sedert dien kwam er overal beweging J onder de volkeren. Omtrent den zelfdeii s tijdmoestde socialistische internatio-t nale gehouden worden te Stockholm ? De verbondenan weigerden - om goede 1 red^nen voorzeker - hunne socialister - een vrijgeleide te geven. Dat veroieer-e derde nog meer de heerschende miste-vredenheid.0 De, paeifisten baatten die misnoeffd-heid uii tegen de regeerin^en : in Italie zijn de vrcdesgezinden talrijk; in Frank- ^ rijk ook maen ik driigden de paeiîistac » een o'ogenblik hunne koppen op te «te-^ ken. In Ecgeland hoorde men reeds de ■t werkliedenpartij de rageering bedrei-r gen met tegenwerking, indien Eij nirt het mogeiijke doet om eeaen vrede te e sluiten zonder aanhechtingen nog ver- 1 goedingen. In Oostenrijk was de toe-stoud verleden week heel ernstlg; zelfs ta Praag-wer.len pogjngen aangewend 1 om de republiek uit te roepen; nu heeft '' Dr. Zeidler, de Oostenrijksche eersta lainister, het ontslag moeten iadianen t van 't gansche kabint t, onder de druk-king der Polen die weigeren nog langer ' eene regeering te steuaen die spot met ■ .if tt "fr* '*TtfTT7T^lf-^TtP J « 4 4 4 4 4 » de rechten van Polen. In Duitschland < zelf ging— dauk aan Trotsky — het ] Volk aan't bewegen. In de groote nij- I verheidssteden, in de ammuniti ^fabrie- < ken en andere legerinrichtingen hiel- 1 den de werklieden staking. Honderd duizenden betoogden in de straten : « Brood en vrede ». Te Berlijn hadden ' zelfs bloedige gevechten plaats, mee- ' tingen werdenverboden, betoogers werden aangehoudtn, andgren als verra-ders veroordeeld. anderen nog naar de 1 eerste frontlijn gezonden. Zulke geweldige onderdrukking kan ' men alleen van't militarische Duitsch- : land verwachten. Doch dat kan enkel de ontevredenheid doen aangrociea. Onder dienzeifden drang naar recht ( en vrijheid, zagen we de lûeine landen , opkomen. Ukranie, Finland verklaarden ^ zich onafhankelijk ; Bohemie weigert ] nog langer onderwerping, indien zijne | reehten niet erkend worden, de Letten, j Authenen en Tsjeken vragen of strijden ( voor hunne zelfstandigheid, de Sin Fei- j ners maakten opstand in 1916 en nu meer dan ooit heerscht er spanning in ( lerland omdat het volkbegint in te zien dat de Iersche conventie op een fiasko zal uitloopen. Om wille daarvan begonnen sommige vlaamsche heethoofden te wantrouwen en riepen 't Koniakrijk Ylaanderen ult, wat wij volledig afkeuren: wij willen geen duitsohe inmenging in onze binnenlandsche zaken. le * * Dat zijn de feitea. Waar liggen de ' oorzaken ? Het verslag der AmerikaaD-sche ondarzoekskomoaissie aan Wilson ] geeft voorzeker de hoofdoorzaak : het . schromelijk verschil tusschen de demo- ] kratische princiepen waarvoor we vech- i ten en onze autokfatisohe handelwijze < in onza oorlogsnijverheid en in 't léger. 1 Do « Catholic Times » geeft in haar < nuaiinervan 1 februaii een prachtige i en uitgebreide uiteenzetting over de t oorzaken der volksbeweging. 't 1s eane I hevige bsknibbeling op de huidige re- i geering en eene voorspelling der over- { winningder Labourpartij op de naaste verkiezingen. Maar aaugezien er bij ons , eene politieke censuur bestaat k»nnen , we tôt ons groot spijt dit arlikel niet j overnemen. ^ «M « ' ^ i m Âan de klokken van Vlaanderen Gij bsierdt nu niet in uw larens en transen Al kli'iglend en klanglend uu> stalige lieà; Uw klepelshiet meerenu bonzende dansen jtfog slaan felle slagen op 't bronzen graniet. Gïj iwijgt op het leed dat de hlôhten vervulde Vf ligt nu verbrijzeld te neder gesw.aU, Wijl sm&kende puin als een kleed u omhulde En vrê» aan uw voet in het bloed lag geknakt. Gij b-eierdt nu niet e.n gij zwijgt in uw transen, Zoo zielloos en doodsch als w» volk in de schansen Dj,t treurt en verzucht naar uw stalige lûd. 0 klept arme klokken in rillende klanken Voor 't Volk dai verzueht en uw vrede zjil danken 0 klokien van Vlaanderen, voor Vlaanderens diet. HERMANS Edward. ROEMENIE p i Geen land ter wereld heeft zooveel wisselvalligheJert beleefd als Roemenie sedeTt den wapenstilstand. t Is het laatste loevlu*htsoord geweest van al " dejçenen die tegen de buiteusponghe-Z' den der maximalisteB z;ch vevzetten. 1 Overenkele dagen pas meldde men dat gono^aal Tcherbatchef aan t hoofd stond Tan eep machtig militair verbond tusschen de Ukraansche Radagezinden en de Roemenen tegen de bolsjewicki. Nu werpt de Rada zich in de armen der middenrijken. Degenen die in Ukranie 1 de laatste hoop zagen der Entente moe-î ten er nu de eerste afvalligen in beken-t nen. i Galukkig dat de Rada uitg;>storven is; " anders stond Roemenie tusschen hamer en aamheeld: Ukranie verlaat Roemenie i door zijn vralesverdrag en Wackonsen t bedreigt h<-t met overgave of oorIog_ 1 Maar het vreiesverdrag met Ukranie is I : : ..T. TROTSKY Trotsky is ontegensprekelijkdegioot-ste figuur van het revolutionaire Rusland. 't Is hij die te midden der omwen-teling van binnen en tengenover de de bedreiging van buiten zijn ideaal tôt hiertoe hoog en ongerept hield, Reeds binst den opstand van 1805 heeft hij een belangrijken roi gespeeld ; hij was voor eenige oogenblikken voor-zitter van den raad der werklieden te Petrograd. Verbannen naar Sinerie ge-lukte hij erin naar YVeenen ta ontsnap» pen. Bij het uitbreken van den oorlog werd hem gemakkelijk een vrjjgeleide toege-staan door Oostenrijk om naar Zwitser-land te vertrekken. Vandaar strak hij weldra over naar Parijs waar hij een defaitisch dagblad tôt stand bracht : « Nach Golos ». Daç van waar het geld kwam, weet men niet. Trotsky heeft er vroeger nooit bezeten. Hij was ook correspondent van een burgerijgazet van Kief, ten wiens titel hij een bezoel bracht aan hetfransche port. Hij schreel er vaderlandsche artikels voor. Uii Frankrijk verbannen, bezocht hij opeen-volgens Spanje, de VereeDigde-Stater en Canada. Bij het uitbreken der Russische om wenteling stak hij over naar Zweden Maar de Engelschen hielden hem vooi zijn vertrek een maand gevangen jn een conceutratiekamp te Halifax waar ei 400 Duitschers opgesloten waren die hr intusschen tôt zijne gedachte over-haalde.Wijl Leninede leeraar is en schrijvei der maximalistische gedachien, is Trot sky eerder de kranige dagbladschrijver de meesterlijke redetwister, de krach-tige man der werkelijkheid. Pas ontscheept had Trotsky reeds det toestand gepijld. Hij blikte diep in d( toekomst, en sloot aanstonds aan me de maximalisten omdat hij sefïens hac ingezion dat de overwinning aan de vredesgezinden was. Daarin handclde Trotsky nogmaal; als een praktisch man en niet als eei droomer. Wel is waar Trotsky heeft zijn over tuiging, en hij steekt ze onder geer stoelen noch banken. Ze is klaar afge-lijnd : de demokratiseering vain gansch de wereld door de onwenteling in aile landen, de vrijheid en zelfbestuur vooi aile volkeren. Maar hij is de man niel om onbr zonnen zijnen kop te pletter te loopen tegen de macht. Trotsky is de grootste idealist en tevens de fijnste realpolitieker, naar gelang het gaat over doel of middeien. Wil en geest zijn b'j hem zoodanig in evenwicht dat hij ge-rust mag doorgaan vojr het grootste genie van Rusland. Van hem alleen mochten de bondge-nooten nog steun verwachten, niette-genstaaude de barsche manier waarop hij onze gezanten en regeeringen dik-wijls bejegende Die kleine ge-voelige kant heeft te dikwijls de gees- tot hiertoe maar een vod papier. De maximalisten zijn er immers meester en in hunnen naam spreekt Trotsky. De roemeensche regeering heeft nu ongelukkig ook geenen vrede met de maximalisten. Dezen komen nog laatst de boden met de diplomatieke stukken aan te houden te Kichinef, basis van het roemeensch leger in Bessarabie. Dit djjidt aan dat de bolsjewicki verre ge-vorderd zijn in Ukranie. De steunpunten van het roemeensch leger worden ge-plunderd, de munitie aaumaak ligt stil. Gaat Roemenie zich verbinden met de maximalisten of zich overleveoen aan Duitschland? We kunnen slecht voor-spellen welk lot er aan dit ongelukkig land beschoren is. dat zich zoo roekejoos in de oorlogslawien heeft geworpen. De poîiiieks îoesland in Ooslenrijk M^nb^richt uit Weenen dat de voor-zitter van den ministerraad zijn onder-handelingen voorzatmet de partijhoof-den over den huidigen politieken toestand. De budgetkwestie moet voora] geregeld AVorden.'tValt te zien of de vredesgezinden het zullen stemrnen. ■ ten beneveld over de strel ■ tenlandsche politick vai Trotsky Vv'ilde den vi^ 1 eenige middel om het vo ■ macht te krijgen. Daaroi-. aanstonds onderhandeli 1 hij wilde geen vrede va;-wonnene. In zijne onrnaci ' hij de duitsche militari; t 1 het recht begin de mac1, '. ' sche en oo.stenrijksche v ' ' begrepen dat Trotsky ci a het recht is dat het t.^gc n l lislische regeerders in c. Geene arglistiglieiA ; ; diepe doorzicht van Tf ' I len; ge.ene bedreiging-. a 1 zijnen vluchtigen geest - J, : betrouwen. Hij bleef k.di ^ neu-en buitenlandschen Russisch staatschip be<i zijn koelbioedigheid n: J 1 bruischende golven, i ! j. tôt hiertoe het staatsbnr . ! t ^en' Het binnenland was m 3 dig onder zijne macht. i\<; strevers schuHden in nfg ken. Reeds was een jon leger in vorming om de i ■ van Trotsky te Brest-I.itov r te zetten. r Maar Duitschland heeft ! ( • tôt het russisch staatsbc _ hersteld was van den stoi mann wil met geweld z doordrijven.Daaromheeil! r sche burgerij omgekocht, - 1 zijn veroveringsiozichten ' en tevens d« russischs m te verdeelen dat zij nîei zen is, en een open veld y ■ 1 del en uitbating. Daarblj e hem het onniiddelijk vo< t hetvolk te kunnen bevo< . e ^ land en vooral Ukranie is e den graauzolder van Eu. langs den anderen ka^ s Ukraansche grondbezitter :i schenkomst der middenrii deren te vrijwaren voor au deeling tusschen het noo;' 1 Trbtsky heeft wel laten * Kuhlmann en aan Czern' 1 onderhandelingen met d ' 3 beteekenis hadden, daar I r geworpen is. Maar hij w I 1 goed den gaeien indruk ô 5 vrede zal maken in het I I 5 ook den warboel van gansci I s ontreddering van het leg , f ting der tnunitiestapels, « I I vrede van gansch het voiîr. " roekeloos tegen de wevk-1 j ' Hij zal înissc'iien liev - B dwang van Duitschland - - na de eenheid der ru1") - hebben gered, weerwraas i het veftreden recht. V -. - beschikt hij over het vi ■ lingsvermogen der ru--< kraeht en rijkdom, en vn H ■ macht en de beko.orlijk W ■ demokratische idealen. H De voorzitter heeft tcv H i uren gesproken met de p( Men vraagt zich te V> e H nieuwe voordeelen de P . komen. De duitschershc' t noodig om den oyerhan : i Man nfeent dat^de ai' 1 t minderheden de kosten H t len betalen. De aan val ik I r s Men sprak van troep B Rusland in Vlaanderej;, i ( in den Elzas. Gedûrige . vooral in de streek van Y lilzas laten vepmoeden d; ; , H 'op handen is. Op 't E 'tkalmer voor't oogenb; 1 . ■ onlangsverkenningenr m ; en Yperen. 't Is alîeszins groote schok nakend is. i sius, van het « Berli. er i ■ . zegt dat de naaste week ziel. H - iiji1 groote gebeurteniss- -t . doen op het westelijk ïr >• ' B _ te zelfder tijd onze oogen H j stigd houden ter zee. l'et H . hem, niet zeker zijn dat H vloot werkeîobs blijve. H * Vi«r«S« jaargang — Nummer S91 Prijs : 5 csûti«îB«fe Woensdag 13

Er is geen OCR tekst voor deze krant.