■ ?oor Belgîë 5 centismen, voor Kederîand 5 cent het nummer ■ VIJFTIENDE JAAR Zaterdag 10 Januari 1914 30, St-Fieterstraat, 30, Brasse! ABONNEMENTEN: 1 jaar 6 maand i m. Seliil,vraehtvrij tr. 14,00 7,S0 4,00 Neierland, « » 20,00 10,80 8,80 Andtrc lanien t 52,00 16,00 8,00 len kan inschrijven op aile postkantoren Dt {MchTtjvir» voor een jaar (t 4 franlt), keiben recht op eene gratis boeJtenpremu en un fcnitutretrd neielifiich byvoegtel van S bladt. Vlaamsche Gazet van BRUSSEL (îoofdopstellor-Eigenaar : BESTXJUR BIT 3R,E3D A.OTIB i JULiuBHoaTBBEuaaEi, VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK telefoqm m Nr. 10 Zaterdagr 10 Januari 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brassel AANKONDIGINGEN 4k Bladzijde, per kleioe itftl . . . fr. 0,50 >• 1,00 2* Bladzijde (r. i «n > 5,00 Reehterlijke eerherstellingtn . > t,09 DE SCHOOLKWESTIE Het " feminisme "(?) der Rechter-zijde. — De Nederlandsche Onder-wijs-Kommissie.De andenvijzers en de onderwij zeressen moeten behoorlijk betaald wordiei*. Dat beseft iedereen, en hadden de klerika-leri de schoolikwestie tôt geen ellendige par-tijpolitiek verlaagd, dan zou men in de Ka-mer, ook wat de bezoldiging van de onderwij-zers betreft, beter weik tôt stand breogen. Veel klerikalen giehoorzamen aarî een enke-len drang : geld bekomen voor hun partijonder-wijs. Al het overige kan hun maar weiniig scthelen. Op de banken der Rechterzijde zetelen er heel wat « feministen » ; die katholieke Kamerleden zouden zielfs het stemreoht aan de vrouwen verleene.n, naar zij beweren, uit féminisme, maar in den grond, omdat zij weten, dat men de vrouwen nog beter dan de mannen aan de klerikale politiek verknechten kan. Welnu, ledén der oppositie stellen voor de jaarwedde van de onderwijzeressen met die van de onderwijzers gelijk te stellen. Er zijn geen zes katholieke Kamerleden, die daar-voox hebben durven stemmen, en het voorstel werd verworpen I Het feminisme der klerikalen is een lclucht-spel; dat hebben de katholieke Kamerleden zelf, Donderdag, eens te meer bewezen. Al wat ledeh der oppositie voorstellen, hoe recihtvaardig en nuttig het ook moge zijn, wordt door de katholieken verworpen. De hoogtere belangien van de katholieke partij schijnen dat te vergen. In elk geval is die verachterde politiek zeer nadeelig aan het land ; van de klerikale schoohvet, zooaJs die thans gestemd wordt, k-unnen wij zelf s op onderwijsgebied niets gaeds verwaahten. Nogmaals stelllen wij tegenover de partij-dige handeTwijze van de klerikalen de vader-land-sche politiek, welke de liberalen in Ne-derlctnd op schoolgebied willen voeren. Wij zeggen niet, dat men in NederJand den gewenschten vrede op schoolgebied zal kun-nen bekomen, maar bij de Nederlandsche li-beralen bestaat er in dat opzicht een eerlijke wil. Dat werd eens te meer bewezen door de redevoering, welke de h. Cort van der. Lin-den, de Nederlandsche hoofdminister uitge-sproken heeft, bij de instelling der kommissie voor het onderwijsvraa,gstuk. Aan deze redevoering ontleenen wij het volgende : De arbeid, dien deze Staatskommissio gaat ondernemen, is voor do toekomst van ons vader-Jand van buitengewone beteekenis. Indien gij slaagt, zal de grondslag zijn ge-le^d voor een krachtige en dunrzame ontwik-keling van ons vollk, en zal onze nationale een-heid zijn bevestigd. Dit doel, u allen gemeen, moet u vereonngen in de middelen om het te bereiken. In den strijd, die vele jaren lang onze politiek heeft beheersc'ht, hebt gij gebraeht datge-ne te doen zegevieren wat gij, indien gij alleen de macht hadt, het meest in overeonstemming met uwe denkbeelden zoudit aohten. Het standpnnt, dat gij thans tegenover deze vragen irmeemt, is een ander. Gij sfcaat thans tegenover het feit, dat uwe opvattingen ove-r en weder elkaar boperken. Het openbaar en bij-zOnder onderwijs doen zâch aan u voor als bis-torisch ontwikkeJde gegevens. Gij zoekt middelen om beide tôt bloei te brengen en beider vrij-heid te waarborgen. Gij zult eenerzijds hebben vast te stellen de taak, die aan de overlieid tegenoiver beide tak-ken van ons volksonderwijs toekomt en ander-zijds de eerbiediging van îeders levensbeschou-wing tôt leidend beginsel hebben te maken der : door u te ontwerpen regeling. Op deze wijze kan ons volksonderwijs in de verhoudingen, waarin wij leven in waarheid na-tionaal worden. De energie die tbans verspild wordt in voortdaireiKleri en onvruclitbaren strijd kunt gij zoodoende omzetten in een le-vende kraoht tôt verheffing van ons volk. Waarop de h. Bos, voorzitter der kommissie, onder meer antwoordde : Van de groote beteekenis, welke het welda-' gen van onzeu arbeid kan hebben voor de toekomst van ons volk, in het bijzonder ton aan-zien van zijne verheffing door onderwijs en op-voeding, zijn wij doo rd.ro n gen. Evenzeer ook zijn wij bewnst van de groote moeili.ikheden, welke ons wacliten in de voor-bereiding van een eervollen vrede op een ^e-bied, waar langer dan een halve eeuw de strijd zoo fel heeft gewoed. Een strijd, die diepe spo-ren in ons niaatscbappelijk en staat.lamdiig leven lieeft adlitergelaten. Zekor kan men niet verwa-chton, dat de strij-ders van gisteren elkander heden dadelijk met volkomen vertrouwen tegemoet znllen treden. Was het ooit anders bij het openen van vredes-onderhandelingen ? Toeh werd 7.00 vaak een uit-koms't verkregen, welke bron bleek te zijn van dnnrzamen voorspoed voor allen, en niet de kiemen van nienwen strijd bevatte. Welnu, bij aile leden der kommissie, en dit is de hoofdzaak, bestaat blij.kens de aanvaar-ding van hun lidmaatschap, de oprechte wil om te trachten een gemeenschappelijken grondslag te vinden, waarop zich kan verlieffen eeïi deug-delijke inrichting van ons schoolwezen, welke rekening houdt met zoo gi'oote versoheidenheid van godsdienst-ige en opvoedliimdige inzicliten als ons volk kenmerkt. Pergelijke beschouwingen zouden ook in "Belorië wat meer insans: moeten vinden. Thans wordt hier in gansch tegenovergestelde rich-ting geAverkt. In Nederland hebben de vrijzinnige par-tijen de meerderheid bekomen. Zij ondersteu-nen een ministerie, dat "den schoolvrede wil verzekeren. In België hebben de klerikalen gecîurende lange jaren op den schooloorlog geteerd. Ein-delijk willen zij den leerplicht in voeren, maa.r dan moet die leerpliciht gepaard gaan met een scihoolstriid. die heviger zal woeden d'an ooit. De klerikalen doen niets om den sehooloor-log te vermijden. vermits zij er zelfs niet aan denken een nationale komnnissie tôt onder-zoc1> van de schoolkwestië sa men te stellen. Wij laten iedeween o\'er die onvaderland-sché en dwèepzuchtige po'litiek oordeelen,. 'Arous. i DUITSCHLAND \ DE KROONPRINFi EN DE VOORVALLEN TE ZABERN Wij hebben gemeld dat de kroonpi Lns twee telegrammen had gezonden naar generaal von DeLmling, militait- bevelliebber van Elzas-Lo-tharingen, om hem geluk te wenschen met zijn ~ houding in zake de voorvallen te Zabern. FREDERIK WILLEM, kroonprins van Duitschlanâ Dat deze twee telegrammen gezonden zijn., is niet- tegengesproken geworden, <3och het « Berlin er Tageblatt » deelt thans het volgende mede over de uitlatingen van den kroonprins nopens het gebeurde te Zabern : « Toen de kroonprins' in verschillende bla.den de artikelen over zijn zoogenaamde telegram- . men gelezen had, ztide hij, niet te kunaien be-grijpen, hoe men tôt de opvatting kwam, dat ! hij Elzas-Lotharingen beschouwen zou als een bijna vijanddg land. Een dergelijke verondea--stelling is onzinnig. Hij wensdhte niet alleen, ! dat in liet Rijksland geen verschillen zouden ! bestaan tussc'hen Al-Duitschers en Elzas-Lotlia- , ringers, doch ook dat de Elzas-Lotharingers . met de overige bevolking van het Rijk zich ge-voelen zouden als goedo Duitschers. Hij zeide verder dat de opvatting hem volkomen vreemd is, dalriirhet Duitsche Rijk willckeùr zou moeten heerschen en dat de wetten niet opgevolgd behoefden te worden. Omtrent de gebem*ten:s-sen in Zabern r/œi de kroonprins : « Het eere-ldeed, dat de officier draagt, moet onvoorwaar-delijk besc'hermd wordon tegen beîeedigingen, en hij kon er niet aan twijfelen, dat dit ook de overtuigmg van de groote meerderheid van het .Duitsche volk was. Dat een kolonel al zijn best zal doen om met hem allé hem ten dienste staande wettige middelen zijn officieren en maaisdhappen te besehermen voor beîeedigingen, is een plie ht, dien hij te vervullen heeft," niet , alleen tegenover zijn régiment en het leger, 4 doch ook tegenover het Duitsche volk. Dit geldt , in aile deelen van het Rijk en ook in aiidere < land en. In hoeverre en op welke wijze onwet-tiglie<len beeaan zijn, kan eerst door den rech-ter vastgesteld worden. Doch volkomen onbe-grijpelijk lijkt liet hem, dat men door liet ver-draaien van zijn eigen partikuliere uit-ingen ?iem wil verwijten, dat hij ingegrepen heeft in een hangend ged/ing. » Deze mededeelingen van het «.Berliner Tageblatt » worden door de « Vossische Zeitung » 1 bevestigd. j Kroonprins en rijkskanselier Berlijn, 8 Jan. — De kroonprins heeft giste-' 1 ren een vrij langdurig bezoek aan den rijks- ' kanseher gebraolit. l ENGELAND HET AFTREDEN VAN JOE CHAMBERLAIN j t Joe Chamberlain , Zooals reede is gemeld, heeft Joe Chamberlain, , de gewezen minastea*, besloten zijn mandaat voor het Lagerhuis neer te leggen. J Oiamberlain was sedert 37 jaren kamerlid g voor West-Ririningham, docli kon in de laatste ^ jaren, wegeais zijn gezondheidstoestand, de ait-tingen van het Lagerhuis niet meer bijwonen. Hij behoorde aanvankolijk tôt de libérale partij, doch scheurde zich daarvan in 1885 af v omdat hij zich niet met d^ Home-Rule van J Gladstone kon vereenigen. Hij stichtte toen de y liberale-uiiionis*tisclie partij, welke aeheel sa-menginir mot de andere unionisten. In 1895 werd-hij ininister van Koloniën, in ( welke hoedanigheid hij eene droevige vermaard- t lieid verwierf tijdens den Hoerenoorlog. Xadat hij afgetreden was als minister, poog- , de hij zijn partij le winnen voor cene tariefher- vorming. doch dit is hem tôt dusverro 110g niet s gelukt en maakt nog siee(l>; een punt van ver- h deeling uit in de unionis'tische partij. f, Een schoone uitvinding J Londen, 9 Jan. — Een Kngelsch werktnig- '' kundige M. K. S. Broom heeft een toestel uit-gevonden dat, op de autobussen toegepast, deze belet _ de vootViijgangors te "verpletteren. o-Prpefuemingen werden met dit toestel genomen o< en met voile welslagen bekroontl. De uitvijider heeft niet geaarzeld zich voor de raderen van fi een autobus te werpen. Hij werd door het toe- g stel opgehomen, zonder zich eenigszins te heb- o ben bezeerd. x ^ NEDERLAND Nederlandsche reederijen over 1913 De Nederlandsche koopvaardàjvlooit breidde çlte zich krae'htig uit en op het oogenblik zij ai nog bijna evenveel sohepen in aanbouw als eeni) jaar geleden. Waar de meeste der ;in aanbouw zijnde s*chepen in 1914 in de vaart- zuillen ko-men eu de liestellingen wel minder ruvm aul'len worden, zal het aantail in aanbouw zijnde sche-pen het volgende jaar wel een belangiijke da-ling ondergaan. E-en gelukkiige omstandigheid is, dat in 1913 van de «relieele stoomvloot, uit ruim 400 sohepen •bes'caande, geen enkel verciigeLukte. De verbindiingen onder Nederlandsche vlag zijn ook zeer wedicirom toegenomen. De krisis in de diamantnijverheid Het aantal werkloozt^ dianiantbewerkers te Amsterdam is deze week opniemv gestegen en wel van 4855 tôt 5092. >— OOSTENRIJK TUSSCHEN HONGAREN EN RÛEMENEN Het zoogezegd Servisch-Roemesnsch verdrag Wij 'liebbcn voor eenige dagen gemeld, dat de Hongaarsclie hoofdminister graaf Tisza., 011-derhandclingen had aajigeknoopt met de Roe-meensclisprekende Hongaren, ten eimie deze, docr wederzijdscJie toegevingen,- over te halen om mee te gaan met de regeeringsjpartijen. De opix>sitie die, toen zij aan 't 'bewind was, steeds de Hongaarsche Roemenen heeft ver-dirukt, poogt thans door aile middie'len de onder-handelingen van graaf T.isza te doen niislukken. Het voornaamste Hongaarsche oppositieibJad, de « Pesti Hi.rlap » Iwengt thans zoogezegide ontliu-lvingen over een 011'langs gesloten verdrag tusschen Servie en Roeinenie, waarin deze beide lande.11 hun tegenwooi'dige en toekom-stige bezittingen waarborgen. Doch liet belang-rijksite is dat, volgems de « Pest- Hirlap », beide Staten daarin ook bepalen welke landstreken zij als wederzijdlscli toekomstig gebied1 erken-nen.Roemenië zou namelijk ook erkennen dat Servie recht heeft op het gebied ten Noorden van den Don au en ten Westen van de Theiss*, Servie erkent. da'b Roemenië recht heeft op de streken ten Noorden van den Danau en de Ze-renburgschie Karpathen, die voornameli.iik door Roemenen wordeii bewoond. Het veii'dirag zou IhiR niets minder dan een verdeeliiig van Iïon-jarije beoogen. D'e « Pest.i Hirlap » besliiit dan ook triomfan-xîlijk, dat 1111 de voortzetting van Tisza's on-lierhandolingen met de Roemenen onmogeilijlk s. I11 regeeringsk'riingen te Boedapest is men yverbuigd dat zullcs niets anders is dan een naneuver tegen jgraaf Tisza, te meer troinvens, vijl het graaf Berchtold' destijds net 'bestaan ran zulk een verdrag ten een en maie ongeloof- vaardig ao'htte. ^ ITALIE « WOELINGEN TE PALLIAN0 Een meisje gedood en dertig betoogers gewond Rome, 9 Jan. — Sinds eenige dagen be-nerkte men een zekere woeling onder de bevolking der gemeente Palliano." Gist-eren ging le bevolking betoogen vobr de wonin.c: van len inwoner Andréa Tucoi. I>eze 0pende eien saam en loôte geweerschoten naar de betoogers.Daar de troepen er tusschen kwamen, volgde ;en algemeen geveeht, waarblj een 30-tal per-ionen werden gewond en eeT- meiôje gedood. ZWEDEN Begrafenis van de Koningin-weduwe Stockholm, 9 Jan. — Gisternamiddag Ih'adl de iegrafenis plaats van de Koningin-wediuwe So-)hie in de slotkapel, waar een schitterendi ge-:elschap 'bijeongekomen was. Behalve dé kJo-îimklijke families' van Zweclen en van Denemar-ûen, warcn de vertegenwoordigers îaanwezig] an don Duitsjcihen keii-zer, den Iconing ivan E11-jeland, die koningin dea* Nederlandlen, den ko-ling en die koininigm van Noorwegen, de groot-lertogin van Baden, de groothertogin van Lu-:embu.rg eu de hertogin van Albany. Na dien ouwdienst werd d'e ,kist op d'en lijkwa@en ge-l'iaatst en zette d'e rouwstoet zidh in hewfging aan- de Riddarho-lm-kork. Onmiddielilijk aehter len lijkwagen stapten de koningon van Zwedeii 11 Denemarken, de Zweetischt» kroonprins <mi H-ins Bernadette, sillsmedo de buitenlancfeejif orstelijike personen. In weenvil van 'het Jievi-;e smeeinvweder en een koude van 15 gr. onder ul, had zioli een reusachtige menigte bij de îiddarholmkerk verzameld, waarin de lijikkist, i de gra.fkapel der Bernadottes, bijgezet werd. — —v TURKIJE Belangrijke militaire maatregelen Konstantinoi|3d. 9 Jàn. — Eeu aantail rades zijn uitgvva inligd, waa.rbij belangrijke ' lii'iitaire niaatfegelen wwreien genomen. Jlijna a Lie mililaive l(v^:v.x-g(!'en. lxihàlve li j te Wecnei; en Ji-erlijn, worden di:::-r ande- ! en vervangen. Het bevtl o ver «Je fuiton va» «Jeu lîorfo-1 us is onder reditstreels gezag gf.-tiJd van ' en minister van oorlog, het mi!âtair geieciils-of en <fe sfaat van heleg, zijn aflmivkelijk ge-teld van den pilaatseHjikèn beve.'ihebber, nn-er rechtetreeksrlij en nitsluitend gezag van en mdnistep van oorlog. Tôt de op peœioen gestelde officieren^ be-coren de maaischaJken Zeki-Pasja. Ibrahim-'asjja, eJf geineraajs, d'rie-fflÉdierrtig d'ivisie-leneraals, veeirtig! brigad'e-generaaj.si, twaalf olonels van dien généra,len staf eni zes-en-ze-entig andbre kdlonels. Tegelijkfcrlïjct zijn tic iradés nopens de be-orderingëiii versefuenen. Gèiioraa.1 Mahmoed-loektar, geza.nt «r.Bc-rlijn. is beuoemdtot op-ichter in île «Icrde inspectie; brigade-geSie-:ia;!: D'zjauid-l'asja in de viertle, maarscihal'k ' ïfimaii in de eerste en generaal /eki in de veede in»pckti«. D'ertig kolojiels zijn benoemdi tôt divisie-ommandlantei* De Duitsche koilonell Bron-art von ScbeL'cndtirf isj benoemel tO't bevel-cbbcr der derde divine. Onder die bénoemin-eii is ook die begrepen van ganeraaJ' Liman 0» Sooders, tôt bovelhabbcr van tel eerste ïgerkoirps. Naar aanleiding de r op-pensioen-stelling KonstfanttoopeJ. 9 .Tan. — In a(mlbteî.ij'ke brin-sn lest men de oiiHpen^vmen-stelljing n,H van 15 Oiipcroflk'ieren, waàroiude»- twee maar-:SiaII;eii en 80 tlivisie- en brigïdegeneraals.' îiar In'I Imog.st ruoodii? i.s do kaflêps te verjon-NI «ti'hét onderzuek over île roi. door die fficteren in den laâtsl«n oorlos vervuld ici efUraciitil'gen. GEIEKENLAND Een nieuwe dreudnought Na air .cite «Frankfurter Zeitung» uit Londen verneemt, zal Griekenlandi een <.lreadL noug'ht koopen, niet van Brazilië maar wel van Chili. Dit Chiileeaische schip 'hadl eeist Tur-kije ui'len koopen, maar door den invloed! van déni Griekschen financier Zachiarof te Parijs. die tôt den raad1 van bestuur van de firma Armstrong behoort, was diaair niets van gekomea. Zaeharof had toen ree-dls zijn gel-deliiikerî steun voor den koop van het Ohileen-sohe schip dber Griekenlandl toegezegd. Het UagKchip in kwestie is nagenceig even groot ails d'e dôor Turkije aangèkool-iite « Rio die Janeiro ». maar niet zoo stèrk bewapend. DE BALKANKWESTIE 3E ALBANEESCHE TR00NKWESTIE Rond de kandidatuur van Izzet-Pasja Rome, 9 Jan. — De voorzitter der voonloo-pige Albaneesche regeering ontkent met den meesten nadruik dat hij' iets uit.staajid'e heeft gehad' met Izzd-Pasja. Hij streeft er naar d'en do;:r de mogenid'heden aangewezen vorst als ,sot\ien"ein te doen uitroepen. Pa.rijs, 9 Jan. Het Turksc'he gezantsohap al'hier i.s1 gemachtiigdi aile ber'ichiten over eôn kandid'atuuir van Izzet-Pasja naair dien Allia-* neeschen- broon en over plannen der Turksotie regeciiug in Albanie zoo stelllig mogelij'ki tegen te spreken. Prins von Wied tegenover de mogendheden Londen, 8 Jan — Men zegt dat de Engelsche regeering aan de verschillende mogendheden mededeelde dat het spijtig was dat de prins von Wied zich in zijn betrekkingen met Albanie, enkel de bemiddeling van Italie en Oos-tenrijk had gewonnen. Engela.nd missent de praktisehe moeilijkheden niet welke de prins in Albanië zal ontmoeten, maar is van mee-ning diat de nieuwe soeverein al de grootmo-gendheden tôt bemiddelaars zou vragen. Turkije en de afstand van de eilanden Chios en Mytilene Weenen, 9 Jan. — Van welingdic'bte zij de verneemt die- « Poîitisahie Correspondent » uit Konstantinoipel dat Turkije geen afstand) kan dosa van ChdoQ en Mytilene. D'e grootvizder iheeft enkeile dagen geleden den Engelscil'uen gezant nogmaals de redenen uiteengezet waar-ora de Porte in deze àangelegienibeid! vast op haaF stuik blijft staan en geen enkel vengellij'k zal aanvaardien. AIL- ]"x>kitieka kringen en ook liet 'leger staan in dieze achter dé regeering. Na. 'het o|>-tredeiv van Enver Pasja als minister van oorlog mag men, zijn karakter en de roi d!ie ihij-tijdens dien tweeden Balkanoorlog 'heeft ge-spieeld in aanmerking genomen, verwachten d'at 'hij al zijm invlloed em stuwkracbt zal1 aan-wend'en om d'e eilanden voor Turkiijie te beihou-den.De aankomst van Venizelos te Rome Home, 0 Janiuari. — De btodon besprelken de aankomst v^mi dem li. Vein/izeClos te Rome. J)o Cornera d'Italia is van. meeaidaiig dat de ^eslï'sftinigeii' van h'et Dnieverbond in miets mo-gen worden gew:itj,2igd. Het artikel zinspeelt op de Frans cil - G ri efeche vrœndscSiap. Do Mesisagero denkt dat ondergesdhiiite wij-ziging-en zouden ik\unnen worden toegestaan naa>r aanleiding der Albanieieiseh-GrlekscHie grens-lijn em dat het tijdstip der omtruiiïninig van Albanie door de (irieiksciie troepen zou kunnen worden verlc-nigd. Itaiië kan. in er.Sc geval de ei-Handen die het. bezet, aan Tunkiije niet. weerge-ven's zoïKler in ru:!lmg eUvoniomiscàïe vergunrhin-gen in KLedn-Aaië te vraigen. Het lot der te Valona aangehouden Turken Tri est, 9 Jan. — De 380 Tuiteche offioieiren en solda ten, te Valona toetgeikomen cyp den stoomer M/oran. en iM>ar Triesrt. gebraeht, zul-len te Cozaret gevangen geHioaiden worden tôt eene boot naar Konslant.in.oa>el vertrekke. > < AFRIKA DE SPOORWEGSTAKING IN ZUID-AFRIKA Een gedeeltehjKe mislukking Blounitontein, 9 Jan. — De gisteren begon- : lien staking aan do groote werkplaatsen der sporen te Bloerafontpin is mislukt. Slechts een 1 handjevol werkliede»n heeft gestaakt. Te Pietermaritzburg heeft de stemming in ' de werkplaatsen der sporen ten gunste der sta- 1 king boslist. ' Te Durban is de dienst op de sporen gewoon. Her. feit, dat liet spoorwegpersoneel in Natal ' tijdens de staking, voor het tôt stand komen j der Fuie, uit Transvaal geen steun heeft ge- j kregen, maakt 1111 liet Natalsche personeel af-keorig om te vokloon aan den oproop tôt stra-king uit Transvaal. Het spoonvegbestuur heeft ' teh grammen ont^angep van de va.kvetreeiiigin- j gen, waarbij lu;) siioorwegiM-rsoneel over de ge-lieelc Kaapkolonie is aan gesloten, waarin wordt ^ verklaard. <lat liet niet tôt staking zal komen. ( Do wcrkplaat.son der sporen zi.jji.de brandpun- y ten van ontevredenheid ondor het spobrwegpei- t sonee-1, moi alleen in Transvaal maar ook in do ' Ivaap, Natal en de Oranje-kolonie. Het eigen-lijko treiripersoneel, met namo in de Kaap. is . geneigd een afwaehtende houding aan te neraen. j Dat is- van veel belang, omdat in de Kaapko- < lonie het spoorwegnet, aangeiegd onder het j vroegero Uoloniaal bestuur, het uitgebreidst is | en een levendigen handel mot liet binneniland onderhoudi. Het personeel op deze lijnen is niet geneigd zich doov de extremisten in Transvaal op sleeptouw te laten nemen. Wel ontkent liet den oproop tôt staking niet, raaar het heeft de overheid voi'zekerd onder bepaalde omst-andig-heden de regeering te zullen steunen. Het sla-gen of niislukken der staking liangt voor een groot deol af van de houding van het spoor-wogpersoneel in do Kaap en er is allé reden te i gelocveji dat de regeenng daarop staat zal kun- 1 nen makeiï. I11 dat geval zal de slyking waar-sch.ijn.lijk tôt Transvaal bèperkrb blijven, nûs-schien zal zij zich ook over de Oranje-kolonio uitbreidon. Een nieuwe Zuida'rikaansche partij Bloomfontein, 9 Ja.n. — Het provïnciaal \7rij-staatsch kongres der Zuidafrikaansche partij, ! dat belegd was o/n de.n toestand te bespreken, , welke uit de in November op het kongres? te i Kaapsl.id ontstane splitsing in de partij voort- ' vloelde, heeft gisteren met groote meerdodieid een door Hertzog voomesteîde motie aangeno-men, waarin de wenschelijkheid der vorming van een nieuwe partij onder den naam « Nationale Partij » wordt uitgesproken. Procfnummera risr VLAAMSCHE GAZET worden op »envrasg kosteloo* tooKezoncfen ÀINTWERPSCHE^ kROINMK 1 Van onzen b.erichtQevej\ Een politiek procès in het zicht. De woelige feiten, in de laatste zitting van den gemeenteraad ontstaan, zuPen, naar men rrieldt, reehterlijke gevolgen hebben. De li. Van deji Bergh heeft bij het parket eene klacht ingediend, zonder noclitans iemand te kunnen aandiiiden Het parket zal dus een onderzoek moeten instellen, en men zegt, dat niet alleen de leden van het schepenenkoliege en al de raasleden zullen gehoord worden maar ook personen uit het publiiez. Dat gàat een echt politiek procès woiden, en svat. dit nog meer doet de/Lken, is dat de h. Van den Bergli aan den h. advokaat Ryekmans, se-nator en oud-voorzitter van de klerikale Asso-ciatie, de verdediging van zijn belangen opge-dragen heeft. Onze Belgische havens. Het Loodswezen maakt 011s de statistiek be-kend der sclieepvaaa-t gedureude het jaar 1913 m 8 havens van Bedgië : Te ANTWICRPKN kwamen 7118 sohepen, me-tende 14,147,445 ton, wat eene vermeerdering geeft van 109 sciliepen en van 398,996 ton. Er is, zooals men weet, tusschen de opgaven van het Loodswezen en van onzen Havendienst st<>e<ls een klein verschil. doordien het eerste ook <le schepen opgeeft die wel o]) de reede komen, doch Anîtverpen voorbijvaren. l>it cijfer van 7118 scliepen is verdeeld tusschen 0793 stoombooten met 13,592,080 ton en 325 zeilschepen met 187,857 ton. Te GENT kwamen 1304 schepen metende 1,061,548 ton, dat is 62 .schepen en 68,458 ton meer dan verleden jaar. Te I > H U SSKL kwamen 222 .sohepen, metende 47,785 ton, wat 1 schip en 910 ton vermoerde-ring geeft. Te LF.FYEX kwam geen enUel schip aan. Te DKNDEIÎMONDE kwam 1 schip aan, metende 1-14 ton; hetgeen 2 schepen en 155 ton verminderiiia aanwijst. Te OOST1CXDE liepcii 695 schei>en binnen, metende 362,973 ton ; dat geeft 33 schepen en 50.470 ton vermeerdering. Te NIEl WPOORT kwamen 212 schepen, me- ; tonde 50,409 ton ; dus vermeerdering van 84 schepen en van 14,042 ton. Te ZEEBRUG'GE kwamen 860 schepen, me- 1 tende 532,322 ton, hetgeen e 11e vermindering gee t van 142 schepen en van 73,550 ton in ver-gelijlcing met 1912. I Te Merxem. Er loopen ge-ruchten, dat de h. de l'Arbre, burgemeester van Merxem, weer het inzioht zou liebben ontsîag te nemen. Aan dit geruoht is echter niet veel belang te' h echt en : immers, telkens als deze heer zijn ont->lag als burgemeester nam, trok hij het weer in. Zoo zal het zeer waarschijnlijk. wederom toe , ?aan. De veronderstelling, dat. hij zou aftreden ' - om te blijven — komt voort uit het feit, dat liij de 'jongste zitting van den raad niet als voorzitter bijwoonde BRSEFTIT" («Kf\T Van onzen bericlitgevei| De aanstaande kommissiezitting. I11 de Kommissiezitthig van Zaterdag zal de Kommissie van Schouwburgen, van betwistba-re en van geldwezen zich bezig te houden hebben met « Het Nederlandsch Tooneel a-lasten-boek.Mon is benieuwd te weten wat het Schepcn-kollege en ook de kommissie zal doen tôt op-beuring van ons eerste Nederlandsch Tooneel. Er is spraak van verineerderuig van toelage, maar daarentegen zouden dan zulke verande-rin,gen aan het lastenboek worden gebraoht, dat zelfs met de vermeerderde toelage, gelijk welk bestuurder schipbre.uk zou leideu. Laat ons hopen, in het belang van deai Ne-derlandschen Schouwburg, dat mon tôt een goedo oplossing zal komen. Salomé [n den Nederlandschen Sohouwburg. Oscar Wilde lieeft ongeveer gezegd dat er ?een moreeîLe of imrnoreel'e litteratûii.r bestaat, maar dat eu* alleen zijn, goed of si echt. geschre-/en boeiken. /ou moeten \ve ook, al hu'iverend . ouh bel b-Loed, de boeleermig, de'oetaardiiig en le onzuivere driften, die zijn iwursped «iîa.b-îlë» ten grondslag liggen, geuiiet.end bewcnule-ei! vân do st.ijIvoire, voorinajne wijze waarop îij deze dingen tôt kunst untwiikUelt. Ken beeldâii>j aa3\ zoo ove.rbesctfKuai'd, zoo. van /reëopiid-ver'fijnide kjenren : figiu-ron zoo on go neein s.ierlijk, maken van dit sOuk een .groot, schoon en vreemd ju-weel, aantrekfkelijk en )angmakend tevens. Met eigen schoon begrip van klank, met me-l'èWeelde heeft de Nede.nlandsche dicliter P. ('.. ioniens dil kunstwerk in onze tn.al omgezet. von feest bij liet. le zen. Met eiigeii. goed begrip van. piastisehe nir-leelding. van '.ijnen.. van. almosfeer, van zeg-ring, heelt het gezeiischap van onzen Xoder-and/SCihen Scliouwiburg dit groot werk vertoiUvî. ïen feest voor 00gen en 00ren. De vertboning van « Salomé » is meer dan le uitslag van goed gedi'ilde en tnouw ge-•olgd»' looneelheii lmlingon. Zij is boven ailes 10I streven yoil harrt en zjiel, vauwoge onze irtistou. naar letterkundige volniaking. \>e veten bol wel, nog Mi(igon_ wo nie! bogen op ;mi slijlvol, kl;iss::ok-^esohoolid! geheel ; <loch vaar is het widlein naar on do z.org "in kunt>l-d 10 on lieid. geuii on zulke geesldriftige wijze ils hier het geval is, kunii'en wo niets anders iia.11 prijzen : in de eerste plaats de jonge kun-ténares mej. Mathis, die mot. deae zwaire roi ip zwakke sohouders, wonderen deed. Zij gaf in& een i et. wat romani i^c-he Salomé vol viiriue narShl. vol I eni gen gloed, waar wollichf eens atei; dat dieper-hegrepen figuiir : die Salomé, le svreede, vroeigrijpe en. vrouwengrillige on-Cii^d voriiorso'Mili.ikend, uilgioeien zai. Ook le heer Dardiem, een galinend-rinifetischo lok-;anaan : den h. Hestseilinckj den gefolterde Cerodes : Mevr. De \'reker - Versohuur, een ealistischo Ner<5o'ias; pnjzen we ze allen en net lien den zorgvolleii kunstleider A. Van len MeuveI. Zulke vertooniiiig is wuard propvolle zal en e lokkem, want zij biedt het ^oede brood <1- t lunst î De « Tooneefvcreeniging » van Amsterdam. I leden Zaterdag zal door de N. \. I Tooneolvereeniging » van Amsterdam, be-;tuurder Hermap Heijermans, eene voorsteiling II Minard-Scliouwbuïg wprden gegeven van het îuksesstuk « De Me:d », sp-el van haat 111 2 bc-Jrijven van Monnan Heijermans, waarin mevr. le Moer van Rijk, de bekende tooneelspeekter, lie meer dan 480-maail de roi van Kniar-Lje in « Op Iloop van Zegen » vervulde,. in de ti toi roi za l optreden. De vordere hoofdrollen zullen worden vervuld :loor de dames Mien Erfmann Sasbach, Nelly :1e Heer, Mary v. d. Lugt, Greta Gyswyt en [le h.h. EHinann, C. W. Hermus en J. Her-mans ^'ooraf wordt gegeven « Nocturne », dira-mabische «chets in I bèdrijf van Herin. Heijermans. waarin d^ hoofdrollen zullen worden ver-, vuld <loor mev. E. de Boer van Rijk en <le h.h. F Erfmann en C. W. Hermus. DAGKLAPPER Letlerkundige voordracht te Brussel. — Ter he-rinnering : Heden Zaterdag om lialf-n'egen :s avonds, zal in de Militiezaal van 't stadiiuis te Brussel, de derde voordrach(t plaats heibben van • de reeks imgericiht door de Vereenigi'iiig van Vlaamsche Leitterkundiigen, ontder be-scherming van het gemeentebestuur. De ge-vierde schrijver en îvdenaar, Dr Mpjurits Sabbe, zal spreJ<en over : « Pol de Mont en tijdgetfiootiem ». l'oegang vrij en lcositeJoos. Op de spoorwegen. — Met reden werd ge-klaagd over de onregelmaiti.gheid in het t.ren-verkeer op de Belgische lijnen, doch tevens zou men kunnen wijzen op de ontelbare over-tredi.ngen der spooirweigreglementen. Het is eën ware ainarcluie ! N'a eventjes gewaagd te hebben van d'e talnijke Waalsche ambtenaren, beainbten en treinwacliters d.e onmogelijk naar behooren hun dienst kunnen verrichten in de Vlaamsche.', stpeek, kunnen we nog een en ander in de treinen zelf aansrtippen. Men - spuwt er om -er de zeeziekte van te krijgen, men rookt er u bruin, zelfs in de wagenvakken « N:et Rooken ! », bijzonder den Zaterdagavond wanneei; de treinen met sol-daten zijn gevuld. De treinen Brussel-Meche-len b. v. stopt men zoo vol, dat het geheel' veel weg heeft van opeengepaikte harimgen in een ton. En om be-houden van .de eene stad naar de andere te reizen, moet men stalen buik en beenen hebben alsook kunnen krinke-len als een paling ! Bij leger en rijkswacht. — Sedert b- iiigen tijd worden bestendig veranderingen toege-braoht aan de militaire voorschrften en ver-ordeningen ; de oefeningen en eerbewijzen werden tevens verzwaard. Wijzigingen, die zoogezegd ten voordeele der krijgslieden worden ingevoerd, worden ten huni>en nadeele toegepast-! De levensduurte doet zich ook in de rangen van leger en rijkswacht, alsmede bij de veld-wachters gevoelen. Deze laatste gemeentebe-dienden trekken over 't algemen maar eeiv ka-rig loon en, gezien hun dienst ook merkelijk werd verzwaart, zou een bijkomende vergeî-ding heri wel te stade komen. x Een half millioen te winnen. — Donderdag aanstaande, 15 Januari, heeft ten «ladhiiize van Brussel de uitloting plaats deir pFeniie-winnende schnldbrieven van de leening der ôtad Brussel 1905. Ilet groot lot dezer trekking" bedraagt 500,000 fr. Aftreden van een socialistisch Kamerlid. — De h. Allard, socialistisch gekozene voor de onaschriivins; Xijvel. heeft aan zijne vrienden. zijn inzicht bekend gemaakt, de vernieuwing van zijn mandant als volksvertegenwoordiger niet meer aan te vragen. Mifiscliien wel zal hij voor het einde van zijn mandaat aftreden, daar hij lijdende is aan eene smartelijke hartkwaal die hem belet. een werkzaam deel aan de Kamerdebatten 1e nemen. Als gebeuçiijke opvolger van den h. Allard te Xijvel, noemt men den h. Gheude, socialistisch provincieraadslid vooir het kan ton Xijvel. en lid der Bestendige Deputatie van Brabant. Vlaamschonkundige postbeambte te Tervuren. — Een onzer iezers moest ee.no inlichting bekomen van den postmeesler te Tervuren, een Vlaamsche gemeente in Brabant, zooals men weet ! Hij vroeg dus aan een der postbeambten den overste te ontbieden en kreeg tôt a.nt-woord : « Monsieur, je ne comprends pas le flamand!. (Mijnheer, ik ken creen Vlaamsch !) 't Schijnt dat die postbeambte • in rechte lijn van Zinilk kwam. Zou de m .'mister niei yinv nen aanigesj)riofl\ien worden. over diaik geval, dat verre van alleenstaand is?! In de Koninklijke Akademie. — De klas der Fraaië Kunsten van de Belgische Akademie ver-gaderde gisteren Er werden tôt eenige benoe-iningen 0 verge gaan. De h. Fern. IChnopff tôt zittinghebbend l'id beuoemd zijnde vooa- de schiidea'kunst, zoo werd in zijne plaats Sander Si.ru y s tôt biMefwisselend lid benoeimd. In de afdeeling voor de tooriikunst worvl den h. Wainbach brk'ifwisseieaid lid in vca-varugiiig van h Lpon Dulwis, die zitting in de Akademie krijgt. Bou-wmeester Brunfaut zal 1er vervanging van schilder Juliaan De Vriendt, bestuurd'er d-ei kl a s voor 1915 worden. Baanwawhters en spoorwegwerklieden. — fle-t spoorwegbebeer heeft besilist het loon vàn baan'wachters en werklieden van 3.40 fr. op 3-G0 fr. te brengen vanaf 1 Januari. Wanneer de be.langhcbbenden vier jaar he.it loon van 3.S0 fr. hebben genoten, worden ze verhoogd tôt 4 franik. Vlaamsche en Duitsche Uilenspiegel. — Eer> Vlaamsche légende meldl dat I îiienspiegel te Danime bij prugge zoude begxaveu zijn. Ook in Duitwhland beweert non bol graf yran U]lenspiéfi:el te bezillon. Daar loeble na-melijk een 'lill Uilenspjogel, die op het. einde [1er dorliondo eeuw le Kûit'Uingeu bii Schop-pensladl in Brmiis.wijk zou goUoreu zijn. lie Duitsche (Uilenspiegel kuierde in een groot iredeelte van Europa rond, vqaral in Wesifaleri. Hij werd ook gezien in Italie en in Polen, waar hij een wedstrijd aanging met :1e hofnarrçn van kouing Kasmir den Groote. Hij stiërf in 1350 te Molln 1 Meckilemburgi. On-der een linde aldaar ontwaail men nog zijn ûrafslecn, waarop een spiegel en .een uil t© îien zijn. STAATSBLAI) 9 Januari 1914 Buurtwegen. — Een koninklijk besluit ver-gunt, tôt uitvoeririg. van verbeteringswerken aan buurtspoorwegen en veengrondeti, te weten: aan de gemeente Runipst,. 763 frank Bruggen en Wcgcn lOen koninklijk besluit verklaart dat het algemeen nul. de ontei-gèning vordert van de onroerende goederen noodig'tot de verbetering der baan van Ton-geren naar Moperfingen. op het grondgebied der gemeénten 's Heeren-Elderen en Membrug-gen ; alsmede de onteigening van de onroerende goederen noodig toi t:.' verlretering der baan van Devnze naar Ousselgiiem, iii de na-bijheid der brug over de Màndel, op het grondgebied der gemeen ( en Grammene en Gotthem. Een koninklijk besluit verleent aan de stad Iseghem eene toelage van 1,311 fr. 64 c. voor het bouwen van een ri00! onder d>e baan van Roeselare naar Ingelmunster, in den doortoclit dier stad, alsmede aan degemeento De Panne eene toelage van 1,151 fr. 52 c., voor het bouwen van stoepen langs de banen van Veurhe naar De Panne en van Adinkerkê naar De Panne, in den dooftocht dler gemeente.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.