Drtîkster-Uitgeefster gais: Meatschappij KET LÎCHT bestuurderî y. DE VISCH. Ledtbcrg-Qcnt . . REDACTIE . . ADMINÎSTR.AT5E JÎOOGPOORT. 29. GENT Brgaan det* Belgische Werkliedenpartij\ — Verschjjnende aie dagen. ABONNEMENTS? .JjS BELGIE Orie maandea. . . , , fr. 3.25 Zc» aiaanden • . « . « fr. 6.50 Een jaar. ir. 1230 Mes abonceert zicfe op aHe pottfcMtelea DEN VREEMDE OHe maanden (dagclljk* verzeuéss}. Ir. 6.73 Het Groot-Kapitaal en de Oorlog (Vervolg en Slot) III. — De oorlogsîssnlngen. Zooàls wij reeds in ons vorig artikel gezegd hebben, wordt het goud in dezen oorlog hoofdzakelijk gebruikt om ammu-nitie, wapenen, kortom oorlogsvoorraad te koopen. Nu verslindt deze reuzenoorlog ook eene ongeloofelijke menigte van dat materiaal en tevens ongehoorde voorra-den voor het onderhoud der formidabele légers, en het gevolg is dat de regeeringen steeds op de jacht naar geld zijn. Naar verschillende berekeningen kostte ' tôt nu toe de oorlog aan de strijdende landen 74 milliarden! vier-en-zeventig duizend millioen! Welk eene duizelingwekkende som, en men vraagt zich daarbij af : waarmede zal dat eindigen? Leeningen en steeds leeningen, in het binnenland zoowel als in het buitenland, en daar zulks ailes natuurlijk door ver-middeling der banken gaat, strijkt ons groot-kapitaal met millioenen commissie-loon en percenten op, want het groot-kapitaal doet niets voor niets en geld kent geen patriotisme. Duitschland schreef het eerst (in Sep-tember 1914) eene binnenlandsche leening uit tegen 5 percent rente, welke 41/2 milliard Mark inbracht ; de tweede, eveneens tegen 5 percent (in Maart 1915), bracht zelfs 9 milliarden in. Oostenrijk is eveneens aan zijne tweede binnenlandsche leening. Engeland heeft het langer uitgehou-den, hoewel het van tijd tôt tijd zijne bondgenooten met groote sommen moest ter hulp komen. Maar voor een paar taaanden was het toch ook verplicht eene 4 1/2 p. c. binnenlandsche leening uit te schrijven, welke 6 à 7 milliarden inbracht. Frankrijk heeft ongetelde millioenen geklopt uit zijne uitgave van bons en obli-gaties van de nationale verdediging en heeft daarbij in de Vereenigde Staten eene leening van 75 millioen dollars ge-daan gekregen. Rusland, die nu niet meer, zooals vroe-ger, Frankrijk uitzuigen kan, heeft in zijn binnenland, met hulp van de Russi-sche bank, de Spaarbanken en eigen ban-kiers, een soort dwangsleening klaar ge-"naakt.Italië heeft in Januari 1915 de hulp fljner Spaarbanken ingeroepen voor eene 4 1/2 percent leening van I milliard, maar dat is zeker al op, want het is bezig aan eene tweede leening. Ook de neutrale landen blijven niet achter; om hunne kostbare mobilisatie vol te houden en nieuwe uitgaven voor militaire versterking te doen, gaan _ ook zij leeningen aan. En het groot-kapitaal is steeds bereidwillig, want wat bij hem de eene de r uitgaat, komt er vermeer-derd de andere deur weder in. Nu zal zelfs de eenvoudigste man zeg-gen : zulke sommen kunnen onmogelijk terug betaald worden. Dat weten we wel, beste vriend, maar de interest en ieder jaar, die reuzensom i aan rente, daarom is het 't groot-kapitaal te doen. Kapitaal moet rijke vruchten brengen, anders is het dood kapitaal. En ziehier nu de eenvoudige bereke- ; ninS: ... , , Zooals aanvankelijk is gezegd : de re geeringen moeten ailes voor goud of goudswaarde koopen. Al het geleende goede geld wordt besteed aan reusachtige leveranties en zoo stroomt dat goud weer naar het groot-kapitaal terug, natuurlijk met behoorlijke winst. De leeners hebben het papier daarvoor terug. Maar jaarlijks moet op de budgetten van al die landen de interest van de geleende sommen komen en die moet het volk betalen in de gedaante van belastingen, hetzij direkte of indirekte. Om goed te begrijpen wat zulks kosten zal, een klein voorbeeld uit ons eigen land : Het Belgisch budget voor 1914 kwam uit te trekken aan rentebetaling voor de drie seriën 3 % Nationale Schuld, de som van 121 millioen 140,302 franks, benevens 24 millioen voor de rente der schatkistbons ; te zamen een goede 125 millioen per jaar alleen voor de te betalen interest! De Staatsschuld van België bedroeg toen ongeveer 4 milliard. Hoeveel er nu nog bijgëkomen is en hoeveel er nog bij-komen zal, onttrekt zich aan iedere bere-kening, maar weinig zal het zeker niet zijn en de interest daarvan bijna het dub-bel ! Hetzelfde zal in aile oorlogvoerende landen plaats vinden en na den vrede zal aan die volken eene verpletterende last opgelegd worden, om aan het onverza-digbare kapitaal de renten der gemaakte schulden te betalen. Hooge belastingen op het inkomen, zware grondbelastingen, hooge invoer-rechten op levens- en gebruiksmiddelen, accijnsen, allerlei taxen en patencen. IV. — Wie zal de last ciragen? Oppervlakkigen zullen zeggen : nti ja, dat betalen toch de grooten. fabrikanten, zakenmenschen, eigenaars van gronden en huizen, enz. Schijnbaar ja, maar den last zullen die pogen af te wentelen op de schouders der arbeiders. Al de industrieele ondernemingen, groote en kleine, zullen gebruik maken van het ontzettende werkloozen-leger, nog vermeerderd met de soldaten die uit het veld terugkeeren, om de loonen op een ongekend laag peil te drukken, terwijl zij den arbeid intensiever zullen maken. Invoerrechten en accijnsen zullen de le-vensmiddelen verduren, terwijl de levens-middel-speculatb en woeker, niet meer gebreideld door overheidsmaatregelen (maximumprijzen, enz.), nog weliger dan ooit te voren zal opschieten. Landeigenaars zullen de pachten, huis-eigenaars de huishuren opslaan. Kortom, groot- en klein-kapitaal zullen den last van zich afwentelen en de arbeider-massa zal ailes onrechtstreeks moeten betalen. De arbeiderswereld zou aan eene grootere ellende ten prooi worden dan ooit te voren, indien... de sociaal-demokratie ç.n de vakbonden niet waakten ! Zeker, hunne taak zal zwaar, bijna bovenmenschelijk zwaar zijn ; maar indien, ondanks ailes en niet het minst door den dwang der omstandigheden, de verbroken internationale broederband weder aange-knoopt zal zijn, zal het internationale groot-kapitalisme weder zijn ouden tegen-stander op het pad vinden en weder zal de oudé leus weergalmen : Proletariërs aller landen, vereenigt u! Ten strijd tegen het kapitalisme ! Mz. Be isltseer in Amerika Ada eugelsche bladen wordt uit iNew-l'ork gemeld : Het amerikaansch Handelsministerie komt het verslag over -le iaatste maand mei in het Licht te geven voor wat den uitvoer betreft, met eene 1 ijzondere rubriek voor het oorlogstuig als : ontploffingsstof-fen, ijzer, staal, autos, ieder, katoesi, le-vensmiddels, scheikundige voortbrongsels, en andere uit metalen vervaardigde voor-Werpen.De uitvoer van ontploffingsstoffen is vermeerderd met 5.500.000 dollars, vergeleken bli .den uitvoer van de voorlaatste maand tnei, en geklommen tôt cen bedrag van 8-800.000 dollars. Gedurende elf maanden 't jaar 1914 beloop de uitvoer van ont-plotfingsstoffen een bedrag vah ■ miljoen dollars en gedurende dezelfde slf maanden het volgend jaar bereikte hij het be-«rag van 30.000.000 dollars. uitvoer van ijzer en staal heeft gedu rende de maand Mei van het „a>ar 1915 het bedrag van -26.500.000 dollars bereikt, wat komt op 6.800.000 dollars meer _ dan gedurende dezelîde maand van het jaar te voren. , . Gedurende de maand mei van het jaar 1915 voerde men voor 6.600.000 c.jllars m. >s uit, terwijl men er gedurende dezelfde maand van het jaar te voren voor nog geen 100.000 dollars uitvoerde. Gedurende de elf laatste maanden bereikte *- t bedrag der naar den vreemde gezonden autos de som van 30.500.000 dollars, terwijl er gedurende dezelfde periode vam het ^aar te voren voor nog geen millioen dollars verzîonden werden. Gedurende dezelfde elf maanden werd er voor 23.000.000 dollars JUerhande suiker naar het buitenland gezopjdon, n.aar de vergelijkende cijfers van het voorgaande jaar komen in het ver si- niet voor. In Mei 1915 werd er voor 9.300.000 dollars allerhando meel uitgevoerd, dat is voor 5.500.000 dollars meer dan in mei 1)14. Gedurende dezelfde elf laatste Ttaanden vocr de men voor 88.000.000 dollars allerhande meel en bloem uit, terwijl dit bedrag voor dezelfde elf maanden van het jaar te voren slechts op 50.000.000 dollars kwam te staan. Men ziet in het verslag dat de vermeer-dering van uitvoer dezelfde verhouding aangenomen heeft voor aile ndere waren en dat deze van het katoen geschat wordt op een bedrag van 2.800.000 dollars. Het spaansch blad «Epoca», dat een onderhoud gehad heeft met een invloedrijken vakman, durft verzekeren dat de Amerika-nen gedurende de tien eerste maanden van den oorlog, alleen aam d" Ententemachten, voor meer dan 8.000.000.000 dollars — of 40.000.000.000 franken allerhande waren ge-leverd hebben : Aan Frankrijk 12.000.000.000 fr. Aan Engeland 12.000.000.000 fr. Aan Rusland 12.000.000.000 fr. Aan Italië 4.000.000.000 fr. 40.000.000.000 fr. Het blad doet daarbij opmerken dat er voor ailes, wat geen oorlogsmaterieel is, eene aan/aenlijke vermeerdering va<n de prijzen in rekening moet gebracht worder, zoodat men zich omtrent een ^edacht kan geven van de fabelachtige winsten die ver-wezenlijkt zijtn door de ainerikaansche grootkapitalisten. Valschs VrsÉ'sgerucMen De « Ivôlnische Zeitung » vernam het vol-gende uit Berlijn, volgens het blad « Die Norddeutsche Allgemeine Zeitung t> : Uit Londen is opnieuw het gerucht verspreid dat de Duitsche regeering in de verloopen week door bemiddeling van den koning van Denemarken in St-Petersburg vredesvoor-stellen gedaan heeft, welke echter door de Russische regeering afgewezen zouden zijn. Dit bericht berust op verzinning. La duitsche regeering zal aannemelijke vredesaa-n biedingeo, wanneer die haar eenmaal on-derworpen worden, gewis niet m 't wilde afwijzen. Om harentwege vredesvoorstellein te doen, zal de tijd gekomen zijn, wanneer de vijandelijke regeeringen zich Dereid too-nen, het mislukkem van nun oorlogsonder-nemingen tegen Duitechl&nd te erkennen. B© Saststo iSagsn van Warechau Een oorlogscorrespondent van de < Chicago Daily News » geeft in zijn blad eene beschrijving van de manier waarop de ont-ruiming van Warschau heeft plaats gehad. Hij verliet de stad een paar dagen" voor-dat de Duitschers er binnen kwamen. Met hem gingen de Britsche, Fransche, Belgi-scho en Servische consuls, hun archieven met zich voerend. De Amerikaansche consul alleen was gebleven. De uitwijking was begonnen op 15 Juli. Door de Russische regeering werd vrij ver-voer verstrekt aan de vertrekkende menigte.Wekenlang reden duizende vrachtkarren langs de wegen die naar het Oosten leiden, en elke trein werd volgeladen met mannen, vrouwen en kinderen. Meer dan 300.000 in-woners, waaronder de helft der Joodsche bevolking zich bevond, verlieten de Btad, terwijl anderzijds de boeren uit de omstre-ken bij groote trœpen er binnentrokken. Uitgeput en ellendig zag men deze landlie-den in een eindelooze processie, met hun vee en ailes wat zij hadden kunnen medenemen, door de straten trekken. Men schat het aantal gezinnen, dat aldus huis en have moest verlaten, op vele tien-duizenden. De correspondent wist vier ge-vallen mede te deelen van personen die meer dan een millioen bezaten en thans tôt den bedelstaf zijn gebracht. Tegelijkertijd werd ailes wat den vijand van dienst kon zijn, vernield of onbruik-baar gemaakt. Met koortsachtige haast werden de machinas uit de fabrieken genomen en oostwaarts weggevoerd. Machinerieën en inrichtingen die te groot of te moeilijk verplaatsbaar waren om te worden meege-voerd, werden met dynamiet vernield. Dag en nacht hoorde men de ontploffingen. Na-dat het dynamiet zijn werk had gedaan, werden de metalen overblijfselen met zorg bijeengezocht en de stad uitgevoerd. De bladen verschenen voor het laatst, toen zij het bevel tôt ontruiming hadden aan te kondigen, waarna de zetmachienen uit elkaar werden genomen en tegelijk met het voor het zetten benoodigd lood werden verzonden. Ruim een ton koper werd in de stad achtergelaten. Aile koperen voorwer-pen in winkels, fabrieken en magazijnen, zoowel als die welke in de huishouding in gebruik zijn, werden verzameld en meegeno-men.Dag en nacht waren soldaten bezig met het afhalen der telegraafdraden van de païen. Evenzoo werden de groote bronzen klokken uit den kerktoren genomen. In de kerk van het Heilige Kruis in de Kravovskystraat was het bart van Chopin begraven. Het grafgewelf werd geopend en het kostbare reliek werd er uit genomen en naar Moskou gebracht. Da telefoon-centrale werd geheel leegge-haald ; de dynamo's der electrische tramwa-gens, de wielen en aile onderdeelen die den vijand konden dienen, werden weggenomen. Waar dit mogelijk was, werd de te veld staande oogst door de soldaten blnnenge-haald; waar dit onmogelijk was, werd zij vernietigd, terwijl de omliggende dorpen met den grond werden gelijk gemaakt. De bewoners der voorsteden van Warschau moesten tijdelijk naar de binnenstad verhuizen, om het terrein vrij te laten aan de militaire autoriteiten. LevenBmiddelen kostten in deze laatste dagen tienmaal meer dan eene maand ge-leden. En zelfs was er geen drinkwater meer in de stad te krijgen, omdat de ma-chienen, diie de pompen dreven, waren weg-gehaald.Elk voertuig en bijna aile paarden worden over den Weichsel gebracht. Twee duizend huurrijtuigen werden door hun eigenaar de stad uitgedreven om ergehs op den weg naar Moskou eene schuilplaats te zoeken. Tallooze trœpen arme menschen werden de rivier overgezet; zij moesten verder maar zien dat zij te voet een goed hoenkomen zochten. Al het goud en ook het papieren geld werd met de laatste treinen, die nog lie-pen, weggezonden. Juweliers begroeven hunne juweelen. In de laatste dagen kon nog slechts ruilhandel worden gedreven. Tfiiigg toestandan te Uitbergen (O.-VI) Naar ons onderzoek bewezen heeft, is ©r geen enkel dorp waar zooveel armoede ke-leden wordt als hier. Juet Comiteit van Hulp- en Voeding is e.r gansch in hainden van den pastoor, die dan ook op de wille-keurigste wijze ha«ndelt met zijne behoef-tige dorpelingen. Waaneer er eens vet of vleesch in het Comiteit toekomt, heeft c-k huisgezin zijn kilo, meer of min, doch dit wordt den* Maandag verkocht, aoodat, als de armen den Maandag middag hunne oons vaai on-derstand gekregen hebben, dan ailes reeds uitverkoeht is en moeten de armep soms dagen en weken lang zonder voedsel zijn. Het is er onmogelijk om aan boter te gera-ken.Er is op de gemeente Uitbergen hoege-naamd geen sprake van steun voor de werk-looze, alhoewel elke werklooze zich volgens de regels van het Nationaal <"omiteit heeft moeten laten opschrijven. Een huisgezin van 4 personen trekt weke-lijks 2 kilos mee plus twee armbons van 1 frank. _ . Een huisgezin van 5 personen heeft 3 kilos meel en 2 fr. Hoe groot het huisgezin ook zijn moge, meer geeft het Comiteit niet. Nochtans moet het geld van het N. C. er toekomen volgens de opgegeven fichem. Op de gemeente Uitbergen staat er een kommissaris die eene zekere brutaliteit heeft, want die man maakt zich, telkens er een blad « Voor uit » verkocht wordt, zoo kwaad, dat hij wel eens eene beroerte zal opdoen. Hij is tevens wer^opziehter bij de werkeloozen der gemeente. Men werkt daar aile 6 of 7 weken met eene ploeg van 30 mannen aan 1,50 fr. per dag. Tegen een werklooze, die niet aan het werk kon geraken en het den kommissaris vroeg om ook eens eene week te mogen werken, zegde hij dat hij aanvaardde wie hij wilde. De werkman zegde daarop dat hij hem verder zou gewend hebben. De brave kommissaris laehte en zegde : — Loop met uwen kop tegen dien boom, Ik z-eg dat îk hier meester ben en gij zult hier nooit werken. Wij geven dien kwajongen den raad zich wat verstandiger voor te doen. Dat hij niet vergete dat er eene Werkliedenpartij en een blad «Vooruit» bestaan die de arme verdrukten verdedigen, al is het ook in Uitbergen. Elk arme werkbroeder is ons gelijk - Ver-staan, mijnheer de ordehandhaver, sJ achter en herbergier? Er is ook eene goede loi gebeurd : De koster kocht eene blad « Vooruit. De pastoor, die altijd een socialist op den neus draagt van als het blad « Vooruit» in eene woning komt, zag het op tafel liggen, maakte zich kwaad en zegde tegen den koster, dat het eene zeer slechte gazet is. — Neen, sprak de koster. het is een goeû blad, want het licht den werkman in over zijnen toestand en dien zijner broeders. De pastoor replikeerde dat aet den gods-dienst en zijne discipelen aanvalt, waarop de koster antwoordde : — Als elk doet wat hij moet doen, dan zal het blad over niemand sihrijven. Vandaar ruzie tusschen pat'oor en kos-ster.En nu zien de Uitbergenaasr een wonder, de koster, die de mis moet d'enen, spreekt niet tegen den pastoor <_f deze met t gen den koster. Pasterkein toe, maak u geen kwaad bloed ! Straks zult gij tegen niemand meer kunnen sprekefn, daar « V ooruit » meer en meer gelezen wordt. Do® uwen plicht, voer het woord van uwen godsdienst uit en bemoei u niet met de rest. Wij kwamen in eene woning, waar het gezin bestaat uit vader, icoeder en ~ zoons. Tôt hiertoe hebben. allen die menschen, al hoewel zij geen inkomen hebben, van in 't begin van den oorlog geen cent steun ontvangen, noch meel, noch brood, noch wat ook. Allen zijn opgeschreven voor het komiteit van steun voor de werkloozen, en alhoewel zij hun eigen huisje uewonen, kan en moet dit huisgezin er van genieten. De armoede is er verschrikkelijk. Tet huisje is als ledig. Reeds van verleden jaar geen, kolen meer ; een jongetn xs uezig met het vuur aan te maken met opgeraapt mut, en1 de moeder vertelde ons weenende dat zij reeds 3 maal bij den burgemeester en pastoor geweest was om wat hulp. Zij haxl ge-smeekt en gebeden, maar niets had gehol-pen !... Die onrechtvaardigheid bestaat niet voor elkeen, want wij kennen een persoon die nog steeds zijn voile wer^ heeft, en wieos vrouw kant maakt. Hij ontv&ngt 3 kilo meel, en 2 frank. Is er dan toch geene gerechtigheid meer, dat men zoo vrijwillig de armen laat ver- , hongeren ! In al de huizen die wij beroch-ten lijdt men honger, veol honger. Vadere met tranen in de oogen en de vuisten ge-bald, kwamen ons smeeken om het bekend te maken wat hier gebeurt. Het mag niet verzwegen worden, zeggen zij, wij krijgen niets, men kan ons dus uit wra-ak niete a£-trekken.Steeds heeft het spreekwoord hier gegol-den : «De kasteelheer houdt het volk kort en de pastoor houdt het dom». Er waren dan ook groote gebeurtenissen noodig om deze slaven te doen ont aken. De pastoor en de kasteelheer zelven hebben deze gebeurtenissen bewerkt, en de armatn ver-drukt en verstooten, hebben zich tôt het blad «Vooruit» gewend. Zij gevoelen het dat «Vooruit» hunne belangen verdedigt en er zaj voor zorgen Jat de oogen dier menschen opengaan en zij hunne vrienden zullen leeren keanen. Brnhitje Rond den Oorlog Kpn We hebben strijdvragen gehad over Prze-mysl, stooten ons 't hoofd tegen aile Rus-' sische rswzowlopzry's, breken den hal8 over onuitsprekelijke Turksohe en Servische namen, verdiepen ons in den oorsprong van boche, poilu, tommy en de rest. Een nieuwe onuitsprekelijkheid ie het woord « Krn », waarover de iieuter-tele-grammen van de laatste dagen druk schrijven.De naam van dezen berg schijnt uitge-sproken te moeten worden als «kem» en is volgens een Duitsch kenner van de Sloveen-sche taal een in die taal algemeen gebruikt zelfstandig naamwoord. Men bedoelt er rnee een scherpe kant of een rotspunt. ^ofe de adjeotieven « krnast > of « krnjav » — afge-stompt en het werkwoord « okrniti » — af-stompen, zijn in het Sloveensch algemeen gebruikelijk. Wie de spitse berg kent, weet da.t «Krn» een prachtige naam ervoor is. E©3i Frattsch-Turksohe Een blad bevat de volgende merkwaar-dig ; inlk'htingen omtrent de aan de Dar-danellen in voege gebrachte luchtbrieven-post : De turksche krijgsgevangenen die opge-sloten zitten op een eilandje van den griek-schen archipel, hadden van de legerover-heij de toelating bekomen om brieven te schrijven naar hunne in Turkije wo:-cnde bloedverwanten. Maar in de huidig© omstandigheden be-stond daar geen enkel middel van vervoer en de brieven konden niet ter bestemde plaats worden geb-L-icht. Het woord werd dus aan de vliegeniers gegeven en de fransche legeroverheid, gedreven door hare menschlievende gevoe-lens, kwam tôt het besluit om eene regel-matige luchtbrievenpost in te richten die zou toevertrouwd worden aan eenige der beste aviateurs. Bij de eerste verzending deed men de ondervinding op dat de grootste moeilijk-heid bestond bij het uitwerpen der zakken. De vliegers waren verplicht zich op eene hoogte van minstens twee duizend meters te houden en dan boden de zakken bij het' vallen een ernstig gevaar aan voor de nieuwsgierige burgermenschen. Men kwam er e'iiter weldra toe om dit gevaar op nul te brengen. Op het grieksch eiland maakte men sterke brievenzakken waaraan men eene lange fransche vlag vastknoopte, die bij het vallen dienst deed aL parachute, waardoor de val niet meer1 zo zwaar en gevaarlijk was. Sedert dien komen fransche vliegers eens per week over de eene of de andere turksche vlakte zweven, waar zij na reeds gekende signalen gegeven te hebben, de brievenzakken uitwerpen, die langzaam naar beneden vallen. Op de zakken zelf heeft men met roode verf en in de turksche taal het volgend op-schrift aangebracht: « Correspondencie van turksche krijgsgevangenen voor hunne bloedverwanten, overgebracht door fransche vliegeniers. » In den regel worden die brievens^ek* SrXar » N. 226 Prijs per nnmmer : voor België 8 centiemen, voor den reemde S eentiemeu Tellefsoil i A9ilacfle247 - Administpatie 2845 Zoastan 15 OOOST 191 à

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.