~ 30 Saar - H, 282 : . : : 1 — Pri]S per yramer : voor Balgië 3 centiemen, vt$t den t'reerada J» «entiem«n Taîofooti s S^edactte 247 - Administrâti« 2845 HMroÉflBraB3BSg98g58BM^*WIWBÛJMttaSdli^iWBMMil IIWWHf Zaterdaft 1© dctofeer 1SH4- Dratater-U Jtf eeïstet ^•MMtschappij HET LICHT bestuurder- f p, PE VJSC51. Ledcberg-Ocnt .. REDACTIE .. ADMiNISTRATIE HOOGPOORT. 29, GENT VOORUIT ABONNEMENTSPRIJS BELOIE Orie maanden. . . . . fr. 3.2$ Zes maanden ..... fr. 6.50 Ëen jaar ....... fr. 12.5© Men afconneert zich op aile postlmreele* DEN VREEMDE / Orie maanden tdagelijka vemonde»). , . • . « fr. 0.7S Orgaan der Bekische WerkHedersparti/* — ïerschjjnende aie dagen. DE HOUDING DER SOCIALISTEN IN DEN OORLOG In eene polemiek met het liberale Va-,rland van Holland, behandelt ons irtijorgaan Het Yolk deze gewichtige aag. Onze vrienden zullen met aandacht en d belangstelling het slot van het arti-:1 lezen : Ook heeft de sociaaldemokratie zich i 3 Augustus « geëffaceerd » (uit den :g gevaagd) ; zij deed dit, omdat aile irtijen, in een oogenblik, dat elle toril aan de eendrachtige bereidheid der itie tôt handhaving de- onzijdigheid :t gevaar van een buitenlandschen inval in verhoogen, zich wegvaagden en ook ! de verantwoordelij'kheid voor dat :vaar niet op zich wilde nemen. Van is heeit ook Het V aderland dit toege-icht.Hoe heeft zij dan _ van de Duitsche daal-demokraten, die hetzelfde deden i het moment, dat de Russische legers ;h reeds mobiiiseerden aan de grens, :s anders kunnen verlangen ? Of van de cansche, die de Duitsche legers reeds i hun gebied zagen aanstormen ? Dat voorstanders van ontwapening, olstoïanen, dat menschen wier geest tsluitenri door zedelijke redenen wordt îdreven en die vreemd zijn aan over-ïgingen, aan de macht der feiten ont-end, van de sociaal-demokraten had-:n verlangd, zich liever te laten dood-aan dan de wapens mede op te nemen, :grijpen wij. Maar dat een burgerlijk )litikus het recht heeft hen dien eisch stellen, ontkennen wij. Hoogstens had men van de Duitsche ciaal-der.aokratcn kunnen verlangen, ch vrai sè> miwng de ^ot'og^k^è-eîen te onthouden. Om de reden, waarom zij dit niet heb-n gedaan, te beoordeelen, moet mèn ze rst goed kennen. Maar steeds heeft de sociaaldemokra-: de idee der militaire dienstweigering, eds in 1891 door Domela Nieuwen-lis te Brussel verdedigd, verworpen en t middel heeft steeds deel uitgemaakt n den inventaris van het anarchisme. Dat dan ook Domela terstond op Het iderland is losgevlcgen als een broeder de aanvaardirig der militaire dienst- f -igering, dat spreekt boekdeelen. En dat de reaktie aan de omarming n den anarchist in zijn strijd tegen de, et o-p individueel verzet, maar op po-ieke aktie en organisatie gerichte tak-k der sociaaldemokratie, tracht te ont->men, door nogmaals de S. D. A. P. ■ociaal demokratische Arbeiderspartij) n veer op den hoed te steken, baat haar et Want als de Franschen en Duit-bers niet mogen vechten voor hun land, er gee 1 reden, waarom wij hier het wel "den mogen. Op de verdere bescnouwingen van Het Vaderland omtrent de Internationale en de toekomstige houding der sociaaldemokratie ten opzichte der burgerlijke partijen zullen wij thans niet nader in-gaan.Als de Internationale, vrucht van maatschappelijke feiten, die de oorlog niet uit de wereld helpt, aood is, zal zij opnieuw ontstaan; als zij leeft, kan zij met woorden en inkt niet worden dood-gemaakt. Men wachte dus den loop der feiten af. En voordat wij ons omtrent de plaats, die Het Vaderland onze Partij toedenkt, als voorhoede in een groote hervormings-beweging, een oordeel kunnen vormen, moet het program dier beweging zeker vrij wat minder onduidelijk zijn dan de frases, die Het Vaderland erover ten beste geeft. Als wij bedenken, dat thans zelfs een vooruitstrevende vrijzinnige als bijv. de afgevaardigde van Hoorn zich allereerst geroepen gevoelt, de sociaaldemokraten wegens hun onverdroten strijd tegen de opdrijving der bewapening aan te vallen, inplaats van te erkennen, dat de oorlog zou zijn uitgebleven, indien zij daarbij overal de medewerking der burgerklas-sen hadden gehad — dan wachtten wij ons voorloopig voor nieuwe illusiën. Indien, ooit, dan zal het na dezen oorlog tijd zijn voor breed opgevatte poli-tiek, niet voor bekrompen partij geknut-sel. Voor een politiek van reorganisatie (herinrichting) van ons staatkundig en maatschappelijk stelsel. Die vôôr ailes nastreeft de aaneensluiting der Euro-peesche staten op een grondslag van ekonomische ien poîitieke sîtmenwerking înç*- aJ.s t?.-4©' g9'd.deîijfer- ontwa pening. Een politiek, die zich — als de geheeîe wereld — zeer zeker in socialistische rich-ting beweegt; maar toch slechts van een kleine, gevaarlijkste Igroep grôot-kapita-listen het direkt ekonomisch belang be-nadeelt.Die de overgroote massa des voîks moet verlossen van den 'noodlottigen druk dier imperialistische (ailes beheer-schende) groep op de regeeringen. Die demokratie en zelfbcschikking der natiën eischt en reeds onderworpen kolo-niale volken tôt zelfbestuur en ekonomische rijpheid wil opvoeden. Een politiek, waartoe velen, die thans op den voorgrond stellen wat hen verdeelt, zou-den kunnen samenwerken. Maar eene die voor ailes Ipischt, dat imen de ekonomische drij fkrachten tôt dezen oorlog erkent : hem ziet als de ka-tastrophe, waartoe die krachten wel moesten leiden en bereid is, om al dat-gene te doen wat de breideling dÀer krachten door nationale en internationale organisatie nu eenmaal vereischt. Als Het Vaderland kans mocht zien in hare leringen voor een zoodanige oplos- me en de verdere zedelijke verdorvenheid sing van de huidige krisis propaganda te der geëffaceerde (weggevaagde) sociaal-maken, krijgt zij van ons het materialis- demokratie kadeau. Europeesche Oorlog 1© strijd rond Mnrerpon le! I3ilarl;.:iiisî m le lifepÊg van liîwerpii (Onderstaande bcrichten vit de TIMES gaan, doordat zc uit engehehe bron komen, de korîe. berichten over het' bombardement vooraf, die wij reeds g-istèr en ecrgister gaven. Zij zijn er} zooah men zien zal, eene bevestiging van.) 5 Qktofeer. Men kent de juiste sterkte niet van den vijaud, die de stiwi aauviel. Maar aan bevoegde zyiie achat men op 125,000 mannen, voorzien van yeidgesehut, zware stukken van 23, en eeîr enkel van 42, dat irieu zeel' zelden gebruikt. De groote poging wordt op de Nethe ge-rickt, van aï de verbinding der feeide îs'ctke's te Lier, tôt aan hinuie mondiag en den Rupei. Men keefl getracht de rivier over te komen over de bruggen van Waclhem, maar de vijand is met groote vcrliezen teruggC" sl;»geii. Zondag 4, zijn de kawn«en tôt *»j de ri-vier gd)ra<'fct eu „ .>^ffa%aetiu op (jontieh geworpen, atwâkr zîj etae groote paniek veroorzaakten. ï)e gansehe bevoikiug van Linth, Duf-feî, Lier, Eove, Moorstcl, Oude God, is gcviucht, eu daar de Ifuitschers gedurig in de rielitiug der wegen sckoten, waren er b»j de vlucktelingen veel gekwetstèn. (Jeluk» kiglijk ontploi'fen de obussen te iioog, zoo dat het kwaad dat zij veroorzaken van wei-nig beiaiig Ls. Maar dit is het geval niet met de obussen die op de voorste tranchées worden gesehoten. Na van den weg van Waelhem te zijn te-ruggeslagen, riehten de duitscheys hunnen aanval nu op de lijn tussehen iî ufi'el en Lier. Men verwacht zich aan eene hevige poging van wege de Duitschers om de ri-vier over te steken heden dinsdag. lie mannen der ivoeste tranehees hebben veel moeten doorstaan; zij waren gedurig aan do sehrapnells biootgesteld, zonder ooit hun geweer te kunnen gebruiken. Heden uanoen besloot men dat deze tranehees onmogelijk waren om te bewaren en de mannen werden naar eene min blootgestel-de eu sterkere lijn gebracht op ongeveer 4 kilojneters van de rivier. Het is daar dat men de weerstand zal bieden. 6 Oktobcr, laiddag. De berichten zijn erg. Zooals ik heb uit- f gelegd drukt al het gewieht van dea duit-seheu naehtaanval op het deel der rivier dichtbij Lier. Z;j werden teruggedrevoss >an Waelhem en er zijn geene duitschers meer op dea weg Haar Meehelen. Ik verlaat den algemeenen sta£ waar ge-neraal de Guise en zijn stafoverste toela-ting gai mjj vrij en vrank den toestand bloot te ieg'gen. Hij was zoo erg oî hîj in deze omstandigheden zijn kon. Het is tijd zegt hij dat de toestand veranderde, maar ik vrees dat de kansen niet groot zijn. Een tsekip staat onder stoom om het di-plomatiseh korps en de kooge ambtenaren aan boord te nemen; ik geloof dat het sehip weldra het anker zal lichten wat ook op dien stond werd gedaan. 12 n. 35. Sir Ceeil Hertslet, de generalen ejagel-schen Konsul telefoueert my dat morgen voormiddag de «Amsterdam» vertrekt loct het personeel der legatie en eonsulaten. Een aitdere stoomer, de «Ville de Bruxelles», vaart ook ai met andere burgerlijke passagiers. 9 ure 's avonds. Dezen morgen om 4 ure is de vijand er in gelukt de rivier -ten noorden over te steken, tussehen Lier en Duffcl. Di'ie rnaal in den naeht zijn kleine afdec-lingen over de rivier gegaan, maar zij werden ierug geworpen. L "Si" xîj» dai ••':er sw." r. .Mot' oever sedevt zes uren dezen morgen en sindsdien vergroot hun aartal. Antwerpen zal een bombardement tvit-dergaan en missehieà wel eene belegering. 3ooals ik u meldde hebben de engelsche en îransche gevolmachtigde de s lad verîa-ten. De Consuls gaa:t weg, omdat hunsie taak gecindigd is. De burgeineester heei't eene proclamatie aangeplakt om te Saten weten dat de burgers aile vrijheid hebben ora de stad te verlaten, de wegen naar Gent en Holland nog al tijd open zijnde. Deze schepen zullen do laatste zijn die afvaren, Antwerpen maakt ailes in gereed-heid om op te ruimen en wij hebben de ferme hoop dat morgen de vijand over de rivier zal zijn teruggeslagen. Amsterdam, 7 Oct. Het « Nieuws van den Dag » verneemt uit Jloosendael dat de Duitsche kommandant der b» 1 e g e r i n g s t r o e p e 11 voor Antwerpen een officier met een witte vlag daarheen heeft gezonden, dezen morgen om 71/2, om de boodschap te brengen dat het bombardement om 9 1/2 ure zal beginnen. Vele vlucthtelingen hebben Antwerpen verlaten naar de Hollandsche grens. Rotterdam, 7 October. Het wordt bevestigd dat nu 100.000 vluch-I •- - ' a n&odzakglijktieid van snafiiËeliJi besiaan iir Kloina oatiës? els factor vu bsschaving (Vervolg en slot) De verdringing van de kleine iituurstaten moet tegenge-gaan worden r* - . ' " Jer"n meening is door de geschiedenis tast-'arder weerlegd als die van de school sartoe Bernhardi behoort, ni. dat «bescha-ttS — _ letterkundige, wetenschappelijke 1 artistieke besohaving — het best bloeit groote militaire staten. Het verval in insfc en letteren in het Eomeinsehe rijk be-'rj juist, toén Home's militaire macht die ireldtoteen grooten, v/eigeordenden staat 1(1 gemaakt. Het tegenovergestelde zou ^ichter bij de waarheid zijn, ofschoon egegeven moet worden, dat er geen alge-eene regel tôt regeeringen en politieke 'jscaadigheden nog deugdelijk bevonden is. "e wereld is reeds al te eenvormig en Wat steeds eenvormiger. Enkele toonge-talen, een paar vormen van bescha-g, Iutelle typen van karakter verspreiden û uit de zeven of acht groote staten en ^ende zwakkere talen, vormen en typen j:i de groote staten sterker en volk-if. er' n hevolking is daarom nog niet 'er gegaafd; de verdringing van de klei-!, t:l!en en typen zou een ongeluk voor .. oe^omstige ontwikkeling van de wereld J^C»(.3taat | oro^de t krachten tegen te houden, welke tôt die uitdelging leiden, maar wij moeten ze stel-lig niet versterken. Eerder moeten wij de kieinere staten handhaven en verdedigen en het ontstaan en den groei van nieuwe volken begunstigen. Niet alleen omdat zij van de dwingelandij van sultans als Ab-dul Hamid werden verlost heeft het intellect van Europa de bevrijding van Grie-kenland, Servië, Bulgarie, en Montegreno welkom geheeten ; het wat ook in de hoop dat die landen mettertijd uit den ongesle-pen steen nieuwe typen van beschaving, nieuwe centra van scheppend geestelijk le-ven zouden ontwikkelen. Geen ras mag andere rassen overàeersehen De geschiedenis leert, dat geen volk, hoe groot het is, gerechtigd is zijn type van beschaving andere volken op te leggen. Geen ras, zelfs niet het Germaansche of het Angelsaksische, is gerechtigd de leiding der menschheid op te eischen. Elk volk heeft op zijn tijd iets bijgedragen dat be-paala het zijne was, en de wereld is er veel rijker door geworden, dan indien een ras, hoe begaafd het zij, een blijvende en over-heerschenden invloed had geoefend. Wij van het Angelsaksische ras eischen ^j.voor ons zelf zoomin als wij "het anderen toekennen het'ieçhfc op door kracht te heer-'? "f -Â.wBWWiai'f. .Ilh ' -S W.J.- schen of ons eigen type van beschaving minder machtige rassen op te dringen, maar om iets van zijn laatste dagen te ver-tellen.De Vereenigde Staten hebben tweemaal hun troepen teruggetrokken van Cuba, dat zij gemakkelijk hadden kunnen houden. Zij heboen aile verleiding weerstaan om eenig stuk van Mexico in te lijven, hpewel lijf en goed van hun burgers ;er drie jaar iang in voortdurend gevaar verkeerden. Zoo heeft Engeland ook, zes jaar gelegen, aan de twee Zuid-Afrikaansche republieken — na reeds gevonden te hebben, .dat de Ne-derlandsche taal op gelijken vo'et werdt ge-handhaafd — den ruimsten vorm van zelfbestuur hergeven, en de burgers van die republieken, die dertien jaar geleden tegen ons onder de wapenen waren, hebben zich nu, onder den dapperen aanvoerder die we-der de Boeren kommandeerde, spontaan aangeboden om Engeland met de wapenen te helpen. Be ware grootheid van een volk Het zijn alleen de grove geesten, zegt Bryce dan, die het groote grootsch vinden, want wat grootsch is behoort tôt de ziel, niet tôt het lichaam. De geschiedenis meet do grootheid van een volk niet af naar be-volking of grondgebied of rijkdom of krijgs-macht, veeleer zal zij vragen: Welke voor-beelden van een verheven karakter en on-baatzuchtige toewijding aan eer en plicht, heeft een volk gegeven? Wat heeft het gedaan om den voorraad kennis te vermeer-deren? Welke denkbeelden en idealen van blijvende waarde en onuitgeputte vrucht-baa.rheid heeft de menschheid nagelaten ' ^Velke werken -van.dichtkunsi:, muziek.en de andere kunsten heeft het voortgebracht als een onophoudelijke bron van genot voor het nageslacht 1 De kleine volken behoeven het aanleggen van dezen toets niet te vreezen. De vrede als stuwkracht van den vooruitgang De wereld gaat niet alleen of zelfs niet voornamelijk vooruit, gelijk de Bernhardi-sehool vermoedt, door te vechten. Zij gaat meest vooruit door te denken en door een procès van wederzïjdsche onderwijzing en leering, door een voortdurendo en oribewus-te samenwerking van al haar sterkte en fijnste geesten... •> «Wat leert de geschiedenis, waarop gene-raal Bernhardi zich zoo gaarne beroept 'i Dat ook sommige oorlogen noodig zijn geweest — oorlogen ter verdediging tegen aanval of om een onderdrukt volk te helpen — maar de meeste oorlogen noodeloos oî onrecht-vaardipr waren.Dat het teeken \an gevorder-do beschaving is geweest de vervanging van haat door vriendschap en van oorlogszuch-tige door vreedzaine ideâlen. Dat kleine volken evenVeel voor het gemeene best der menschheid hebben gedaan en kunnen doen als groote. Dat verdragen geëerbiedigd moeten worden, want wat zijn zij anders dan de documenten van plechtig toegezegde trouw van een volk, en wat zou de menschheid ze-kerder en sneller terugvoeren naar het be-wind van geweld en schrik, waaruit het in de laatste tien eeuwen moeizaam is opge-staan, dan de vernietiging van het vertrou-wen in de geloften van een volk?... Trouw aan de verdragen is het eenige deugdelijke fondament waarop een .vredestempel kan ■ ' •- - - - ^ telingen van Antwerpen in Holland zi,^ gekomen. Vele honderden kwamen nog dezen nacht aan. SE T©EHTilPSH SE AH'TWBEPEÎf De tijdingen over Antwerpen zijn nog; altijd weinig bepaald. Men beschiet de stad hevig. De Duitschers hebben hunnen aan-1 val voortgezet tegen de forten der eerste lijn ten zuiden, aan het uiterste oosten en ten westen der versterking. Op 23 forten zijn 14 of 15 totaal onaange-tasfc.De namen der vernielde forten gaven wij gister reeds op in onze ùLaatste Xijdingcn». Het fort vau Broechem, dat ook gespron-gen is, ligt op verscheidene kilometers ten noorden \an Lier, zijne inname schijnt to© te laten de belegering van Antwerpen vol-lediger te maken dan men eerst voorzag. Het is van de zuideliike lijn, evenwijdig. aan den loop van de Nethe, dat de vijand het begon. Personen die slechts donderdag nacht Antwerpen verlieten, geven inlich-tingen over de eerste uitslagen. De eerste obussen schenen vooral te komen uit de richting van Lier ; later ook lût' deze van Willebroeck en Boom. , De Duitschers zijn er in gelukt in getal-sterkte de Nethe over te komen. Zij hebben1 belegerirxgstukken opgesteld in den omtrek van Iteeth, VVaarloos en Duffel, van waar. zij bijzonderlijk hun geschut op de zuid westelijke deelen der stad richtten. De overheden hebben in den avond de| petrooltanks doen afloopen, de vergaar-' bakken voor naphte zijn in verzekerde plaatsen gebracht. Sommigen zeggen dat men de machienen dor duitsche schepen in de haven opgehou-den, buiten gebruik heeft gesteld, maar het schijnt dat dit gerucht niet zeker is. De eerste obussen hebben de Zuidstatie van Anîwerpen getroffen ; enkele huizen > erom geraakten in brand. Yolgeu. g.egev:en bevelen hgbberi aaa-ssond.» afïë ia^opsrar zien in hunne ke'ders vèiseholen. Een ambulancier te Gent aangekomen, ; geeft ons zijne indrukken te kennen. Niet»! tegenstaaride het streng konsigne heeft hij, > op sommige oogenblikken, zijne duistere' schuilpiàats. verlaten waar de gekwetsten werden aangebracht, om een oogslag t» werpen op het tooneel der beschieting. 1>» j slagen waren eerst nogal met tusschenpoo- j zen en het was slechts rond den morgend, dat liot bombardement indrukwekkend was. Bij de eerste morgendklaarte kon msn inlichtingen bekomen aan de Waesstatie,bij do chauffeurs, die van aile kanten de gekwetsten aanbrachten om naar Gent over te brengen. i Men sprak van afgeschoten daken en ; schouwen, van weinig beduidende branden, ; maar nogal talrijke branden, waaronder de voornaamste de brand der Zuidstatie is. Talrijke projektielen zijn komen ontplof-j fen met een duivelsch lawijd in de nabijheidi van den Kielpolder, bij de Ledeganckkaai,,: Dan ook zijn er, zonder uitslag geworpen in het M an œ u v e rp 1 ein, op de gron-j den van het kerkhof van Kiel en Berchem, ; dicht bij de Van Putla^in. De wijk Berchemj was nogal getroffen en men seinde schade . langs den kant der Mechelschepoort. 1 Vrijdag morgend deed te Gent het gerucht de ronde dat de wijk der Nationale-) straat en Groote Plaats verscheidene ma* i len in den verloopen nacht waren getroffen.Men zegde zelfs dat obussen op het stad-huis en Justiciepaleis waren ontploft.Maar zekerheid of logenstraffing kon men niet' bekomen. k Duitschers i iiaî Laiid tan f aas Vrijdag in den morgend, werden in Genfc langzamcrhand de mare verspreid dat de Duitschers er in gelukt ^ aren te Wichelen de Schelde over te steken. Vluchtelingen uit de omstreken van Seve-neeken, Beirvelde, enz., hier aangekomen, ■ bevestigen dat een gevcht op den linker^' oever plaats had. Het nieuws werd bevestigd. Er niet in gelukt zijnde, na verscheideno nuttelooze pogingen, om eene gelegenheidi- \ brug over de Schelde te leggen die hun zou f hebben toegelaten hun voetvolk over to ; brengen, deed de vijand c.onderdag namid-dag, terwijl van den oever eene talrijke ar- j tillerie, veel talrijker dan de onze, de bel- ' gische soldaten verhinderde tussehen t* komen. De Duitschers hadden gordels en boksleeren zakken aan. De eerst aangeko- ! menen konden het overkomen der anderen vergemakkelijken : eene brug werd in der haast gemaakt en eindelijk trok een nogal 1 talrijke hoop over om Zele te bezetten, datij door.des inwonersj»"as ^verlaten., 0aza.tro8-ï

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.