a. 167 Prijs p8r nommer : voor Belgie 3 centiemen, voor don Vreemde 5 eentiemen Telefoois t Redactje 247 - Administrâtie 2M5 Woeifsdag 17 Juni Î914 Druloter-lHtgeefste» ^ajic Maatschappij H ET LICHT . fcettuardcf >, f f j>£ VISCH, 1-«<1 cbcrg-Oc nt/ ,. RED ACTIF. . . ADMINISTRATIE HOOGPOORT. 29. €ENT VOORUIT A80NNEMENTSPRIJS \ BELGîE | D.*?e maanden. . . , . fr. 3.25 Zca maanden fr. 6.501 Eenjaar. ...... fr. 1236 Men «bonnecrt zich sp aile postbnreeiM OEN VREEMDE Drte maanden «Jagtlijks verzonden). ..... . ?r. 6,13 Ofgaan der Belgische Werk/iedenpartif. — Werschjjnende aile dagen. Duidelijk antwoord aan " La Flandre Libérale „ Het gentsch liberaal orgaan is bekom-nerd over de invoering van het Vrou-venstemrecht.Nu de Grondswetsherziening op weg s en zoo goed als onvermijdelijk is ge-vorden, vreest het blad, dat de klerika-en het Vrouwenstemrecht zouden kun-len voorstellen, om de kaarten te ver-uoddelen.Oe vrees van «La Flandre» is des te [egronder omdat men van de klerikalen Jles mag verwachten, zelfs het onwaar-chijnlijkste.En het blad verklaart openhartig dat et Vrouwenstemrecht de verplettering er liberale partij zou wezen, iets wat, olgens ons, nog niet is bewezen. Vandaar de groote bekommering bij La Flandre» en de vraag of wij het chacheraanbod van de klerikalen zou-en aanvaarden. Wij antwoorden kort en bon : Neen! En wij willen ons nader verklaren. Het is de eerste maal niet, dat wij dui-elijk uitleg geven over die , zaak, wij illen het eens te meer doen. In igi2 — het jaar voor de algemeene erkstaking — deden de socialisten ;ne laatste poging om tôt dat uiterste liddel niet te moeten overgaan. Gezel andervelde legde in hunnen naam een jorstel tôt herziening neder, vergezeld in eene memorie van toelichting, die ;n waar meesterstuk was van klaar-îid.Ook het Vrouwenkiesrecht kwam ! larin ten sprake en ziehier hoe Emiel andervelde zich in den naam van allen laromtrent uitliet : Al de wijzen van hervorming, die worden vooruitgezet, steunen op hetzelfde beginsel en verschillen slechts onder elkaar door de min of meer radikale toepassing van dit beginsel. Het zijn : 1. Algemeen stemrecht voor man-nen en vrouwen ; 2. Algemeen stemrecht voor de mannen or> den leeftijd van 21 jaar; 3. Algemeen stemrecht voor de mannen op den leeftijd van 25 jaar; 4. Algemeen stemrecht voor de mannen op den leeftijd van 21 of 25 jaar, met twee stemmen voor de gezinshoofden op een bepaalden leeftijd. Om het algemeen stemrecht der vroiswen te behandelen, zuilen wij wachten totdat het vraagstuk op ernstige wijze is geeteld, Onder aile omstantiigheden hebben wij bewezen dat wij de eischen der vrou-wenbeweging zijn toegedaan. Wij zijn ertoe besloten, van onzen kant ailes te doen, opdat de dag aanbre-ke waarop in Befgië, zooais elders, de politieke geiijkheid tusschen mannen en vrouwen tegenover de natie een gewonen feit weze. Doch wij willen diegenen niet In de hand werken, welke slechts van het kiesrecht der vrouwen spreken om het kiesrecht der mannen doet-matiger te bestrijden. Blijven nog de andere formules. Nu, gesteld dat de twee derden der leden tôt de eerste formule, het algemeen stemrecht op den leeftijd van 21 jaar niet zouden toetreden, dan kon immers buiten ons eene 1 meerderheid zich voordoen ten guns-te van de twe'ede formule en, bij voorkomend geval, ten gunste van de derde! Men moet dus niet vree-zen dat men, ingeval van herziening, geene enkele meerderheid zou kun-nen vinden en men, zooais v6or twintig jaren, ten einde raad, zou gedwongen zijn zijne goedkeuring te verleenen aan een stelsel dat men niet grondig zou behandeld hebben. Dit is dunkt ons ailes wat duidelijk is en als de papen op ons gerekend hebben om in hunne kaarten te spelen hebben zij zonder den waard' gerekend. & * Wij gelooven niet dat de klerikalen tôt dat uiterste zuilen gaan. Vooreerst zouden zij zich belachehjk en verachtelijk als kleine demagogen aanstellen. Het is inderdaad onaannemelijk dat eene partij die sinds zestig jaren, onver-biddelijk en brutaal de eischèn der ge-organiseerde, politiek ontwikkelde mannen afwijst, zich zoo ineens bekeert tôt het algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen, wanneer deze laatsten nog zoo weinig zelven gevraagd of gedaan hebben.Ehwel, neen dat zou niemand begrij-pen of aannemen, zelfs de klerikalen niet, want wij gelooven niet dat de voorstellen zouden gevolgd worden in hunne eigene partij. Men kan de klerikale chefs afbreken, verachten, ailes wat men maar wil, maar politieke domkoppen zijn het juist niet. En het komt ons voor, dat die heeren zouden begrijpen, dat een tijdelijk de-magogisch succès, door het vrouwen-recht hun duur te staan zou kunnen ko-men, in een geheele korte toekomst. En daarom zijn wij overtuigd dat de bedreiging met het vrouwenkiesrecht, eerder een vogelschrik is om de mus-schen weg te jagen. Daar wij nu juist geen musschen zijn, heeft dat op ons geen vat. Zoôals Vandervelde het geheel juist zegde, als het vraagstuk ernstig zal gesteld zijn, zuilen wij ons nader verklaren.# # # Bah een woordeken explicatie op voorhand zal geen kwaad doen. Het gelijk stemrecht voor mannen en vrouwen staat aan ons programma en het blijft eraan. Wij aarzelen niet van te zeggen dat wij al ons best zuilen doen om de vrouwen bekwaam en geoefend te maken voor die groote demokratische hervorming.En de eerste voorwaarde voor die waardigheid en geoefendheid is volgens ons in de eerste plaats, de organisatie der vrouwen voor de belangen harer klasse en van haar geslacht- erbij als zij het noodicr achten. En aangezien wij daar voortdurend naar streven, is het een afdoend bewijs dat onze inzichten onverdacht en onze gezegdens waar zijn. Overigens. nooit hebben wij beweerd, —■ en wij zuilen het niet doen, — dat aile hervormingen die in ons programma voorkomen, kunnen verwezenlijkt worden vandaag tôt morgen. Wij willen het kollektivisme, maar wa-; ren wij morgen aan het bewind, dan zou dit nog niet beteekenen, dat binnen eene maand, of binnen een jaar geheel de kapitalistische handels en nijverheid | op den collectivistischen leest geschoeid zijn. Dat zou voor een groot deel afhangen van den graad van ontwikkeling, van rijpheid, die elke tak daarvan zou onder-gaan hebben. Dat zegt toch het gezond verstand. Ieder princiep vergt, om tôt zijne ver-wezenlijking te komen eene taktiek, eene soms geheel geduldige en min of meer lange strijdwijze. * Zoo ook het vrouwenstemrecht! Moet men het daarom verloochenen? Neen! En op dat gebied kunnen wij zoowel de liberalen als de klerikalen te woord staan, zonder dat wij schande znîlen halen van onze polemiek. Wij eten gaarne kersen, peren, enz. maar wij zuilen ons wel wachten de fruitboomen te plukken, vooraleer hunne vruchten tôt rijpheid zijn gekomen. En ; dan smaakt het zooveel te beter. F. H. ———lui 1—1 l'i' "» Voor do Zondagrust n het « Staatsblad » van 16 juni is de Wet wijziging van artikel 2 der wet van 17 li 1905 op de Zondagrust in dp nijver-ds- en handelsondernemingen versche-1, luidende als volgt: îenig artikel. Artikel S der wet van i7 li 1905 op de Zondagrust in de nijver-ds- en handelsondernemingen ^wordt gs- Het is verboden des Zondags voor den arbeid andere personen te gebruiken dan de bij het hoofd der onderneming inwonen-de leden van zijne familie, bloedverwanten ten hoogsten tôt den 3n graad, alsmede zijne dienstboden of huisgenooten. Dit voorschrift bedoelt den arbeid ver-richt onder het gezag, de leiding en het toe-zicht van het hoofd der onderneming. Het laat de hierna voorziene uitzonderin-^ gen en vrijstellingen toe. Bim ! Bom ! Bom ! Art. 310 sors tegen è patroens gekeerd ! De groote kTok iag luldtn Korts na de werkstaking der handsohoen ■ maaksters van St-Maria-Audenhove en om-streken, vereenigden de hanisj'icjeuuitge-vers zich en besloten, in Het vervolg geene werksters meer te aanvaarden, welke hunnen patroon verlieten, vooraleer zij die ■werksters werkeloos hadden gesteld gedu-rende een tijdstip van een tôt drie maand, dit op straf van boet voor den patroon die aan die overeenkomst te kort bleef. Zoo kwam het dat Louise Vandermeulen en Emma De Poorter, van St Martens-Lierde, en Melanie Leclercq van Nederbrakel, die om hunnen toestand te verbeteren, van patroon v/ilden veranderen, er niet in geluk-ten werk te krijgen. De patroons bij welke zij zich aanboden eischten dat hun oude patroons «een briefken afleverden, bij welke zij hem toe-lieten, zijne oude werksters te aanvaarden.» Dit briefken werd hun niet afgele-verd en eindelijk bekenden de patroons, dat het hun speet, maar dat aij haar niet mochten aanvaarden yan het bazensyn-dikaat ! De werksters legden klacht neer bij het parket van Audenaarde. Na een langdu-rig en grondig onderzoek wèrden de heeren Richard Reygaert, van Sottegem, Gilbert Deschampheleire, van Martens-Lierde, verwezen ieder tôt twee boeten van 50 fr. en MM. Amedée De Bontrid-der, Irma Deprez en Maria Yan Elsuwé, van Nederbrakel, werden verwazen ieder tôt 50 fr. boet, ALLES TOORWAAItDE-LLJK.De gena^mde Louise Vander Meulen, Emma Depoortere en Melanie Leclercq, voor welke Mr Alb. De Riemacker zich aanstelde als burgerlijke partij, bekomen ieder eene schadeloosstelling ^van 50 fr. * # 3fL Wij maken hier toch de opmerking dat, voor eens dat art. 310 op patroons wordt toegepast, het gerecht wollen handschoenen tjes heeft aan gedaan. Als 't werklieden geldt neemt ze kneu-kelijzers, en bokt zij er ruw op los ! Schrikkelijke brand to Luik DOODEN EN GEKWETSTEN Gister avond werd de stad Luik in op-schudding gebracht door eenen schrikke-lijkzn brand, dit gewoed heeft in de vlas-fabriek der voorstad Saint-Leonard, en waarin verscheidene prsonen het leven ver-loren hebben en talrijke andere erg ge-kwetst werden. Het was rond 5 ure, gister avond, toen er in de vlasfabriek, ten gevolge van het heetlopen der assen, brand ontstond in eenen hoop katoen. Het vuur nam een bliksemsnelle uitbreiding en weldra stond de werkzaal van het gelijkvloers in vuur en vlam. Het vernielend element had' spoe-dig de verdiepen aangetast. Een honderdtal vrouwen en kinderen, die op het verdiep arbeidden, vluchtten naar de zolders en klauterden van daar op het dak. Het was in een wild en weest ge-drang, gedreven door eenen doodelijken schrik, daf de vrouwen en de kinderen naar het dak vluchtten. Talrijke dier onge-lukkigen werden omgeworpen, vertrappeld en min of meer erg gekwetst. De pompiers en de gendarmen waren op het eerste noodsein ter plaats gesneld. Zij be'ïeverden zich eerst en vooral kan de redding der vrouwen en kinderen. Groote ladders werden tegen de gevels geplaatst-, en aldus konden er talrijke personen gered worden. Intusschen nam het vuur eene steeds grootere uitbreiding en naarmate het vuur de verdiepen aantastte, werd de schrik tusschen de vrouwen op het dak grooter. Eene vrouw waanzinnig van schrik, sprong van het dak en plofte op de straatsteenen. De ongelukkige bleef op den slag dood. Verscheidene andere vrouwen en kinderen werden doodelijk gekwetst. Men droeg dezs ongelukkigen naar het gastliuis, waar er verscheidene overleden zijn. Er waren nog een twintigtal gekwetsten, waarvan twee zeer erg en voor wiear leven men vreesde. De pompiers vielen, na de redding der werkvrouwen, het vuur aan, doch hunne pogingen werden met geen goeden uitslag bekroond. De fabriek werd met den inboe-del de prooi der vlammen. De schade is aanzienlijk. Twee booten omiekantoid TE KREMEHTSCHUG 13 SLACHTOEFERS Twee overzetbooten, waarop 40 werklieden hadden plaats genomen, zijn-nabij de stad op den Meper omgeslagen. Do,rtien ^erHieden^n verdronkgo., Hef nieaw Feeslpaleis TE In vorige nummers hebben wij dus bij middel va 11 intervieu.ws en beschrijvingen iZoo goed eu beknopt mogelijk getracht het praktische en het grootsche van ons Feest-paleis uiteen te zetten. iviaar geloof ons, partijgenooten, dat het optrekken yan dit lokaal een reuzenwerk is geweest. Zooais wij reeds vroeger schreven is het Feestpaleis het ontwerp van den archi-tect Dierkens, van Gent. Wij meenen te mogen zeggen dat de bouwmeester er ten voile in geslaagd is ailes wat in den bouw is, dienstig en bruikbaar te maken. Onze lezers weten ook dat het onze kame-raden der samenwerkiug «De Vereenigde Bouwwerklieden» zijn die den bouw optrok-ken. Deze mannen hebben het grootste, gevaarlijkste en moeilijkste werk gedaan. Inderdaad. Gewoonlijk wanneer groote werken gedaan worden in den aard als ons Feestpaleis, is het rondom de bouwwerken nog vagen grond. Hier evenwel waren de werken langs aile kanten ingesloten en waren het overal hellingen en bergen. Toch hebben onze kameraden der met-sersvereeniging die moeilijkheden weten te overwinnen en hebben ze bewezen groote ondernemingen te kunnen aangaan. Onze partijgenooten weten ook dat bijna ailes in aanbesteding werd gelegd. Zoo waa het voor 't schrijnwerk, plafonneeren, vloe-ren, ijzerwerk, glaswerk, elektriciteit, ver-warming, enz., enz. Zoo hadden wij voor 't schrijnwerk M. Mortier eenerzijds en MM. Yan Herre-weghe-De Wilde van den anderen kant; voor den sanitairen dienst (W.-.C.): de Société Lowe-Serin, die hier buitengewoon werk leverde; voor den ge-wapenden béton M. Bogaert, van Gent, onder de leiding van den ingenieur Thiébau, die de stoutste konstructie d-eed welke men kan uitden-ken, en waarover wij eens afzonderlijk zuilen terugkeeren ; het lood- en zinkwerk werd gedaan door M. Vercammen, van St-Amandsberg, die als werkman zich stelde tegenover de grootste bazen van ;i land en tôt elks voldoening zijn werk uitvoerde; do om amen ten en beeldhouwwerk, binnen en buiten den bouw, modellen in witten steen en stafwerk, werd uitgevoerd door den beeldhouwer Soudeyns, van Gent, enz. Wij spraken reeds over de verwarmings-en verluchtingswerken der huizen Pante-Masquelier, van Gent, en in 't bsjzonder over de technische waarde dezer werken. Er dient aangemerkt wat de verwarming aldus geplaatst werd dat er door de bier-en wijnkelders geene verwarmingsbuizen loopen. Dit is eene groote moeilijkheid geweest om te overwinnen. Maar het is door dit feit zelf dat men dan twee stelsels verwarming in één slag heeft kunnen inriehten. In de ketelplaats heeft men geene enkele buis onderverdeeld. Eene groote buis is derwijze geplaatst, dat ze rechtstreeks den stoom naar de hoogte stuwt, en 't is eerst omhoog dat er dan af-voerbuizen zijn aangelegd. Hierdoor kwam het feit dat er beneden geene verwarming was. Maar de stoom, die door den grooten omloop welke hij te maken heeft, onder vorm van water naar den ketel terugkeert, wordt dan gewarmd en zoo in de benedenverdiepen gebruikt. Het is dit laatste dat men in den techniek den « transformateur » noemt. Wij vermeenen deze opsomming der nit-gevoerde werken niet te kunnen sluiten zonder een woord van lof te brengen aan den vriend R. De Gos, toezichter der werken van « Vooruit », welke vele bewijzen van be-kwaamheid heeft gegeven voor de leiding der werken die den bouw kenmerken. En nu, partijgenooten, nu is aan n de beurt. Onze tempel staat er en niemand krijgt hem weg. Dat staat vast. Maar er is meer ! De Samenwerking « Vooruit » aanziet dit prachtstuk als iets meer : zij wH dat het een werktuig zij in de handen der georganiseerde arbeiders. De maatschappij «Vooruit» wil dat gij er ruim gebruik van maakt. Het « Feestpaleis » zal het midden zijn der socialistische opvoeding van het gentsche proletariaat, maar vooral zal in het lokaal de edele, hooge en zedeverheffende kunst tôt het ware volk, tôt hen die ailes scheppen maar er door do kapitalistische maatschappij van verstooten blijven, komen. Maar, partijgenooten, wij weten dat gij vooral, gij kinderen uit de verdrukte en miskende arbeidende kla-sse, de kunst eert, dat uw hart trilt bij het hooren van schoone muziek, kunstige zangen, verz«delijkend tooneel. Wij weten dat de socialistische partij u dit reeds op kleinere schaal leerde kennen, dan het ons nu door onzen VOLKS-SOHOUWBURG zal mogelijk zijn. Wij weten dan ook dat gij trouw, met, liefde en overtuiging naar het « Feestpaleis » komen zult. Laat den vijand lasteren en schelden, partijgenooten. 't Is het bewijs onzer sterkte en 't is zijn afschuw tegenover het proletariaat die hem doet schuimbekken. Yan heden roepen wij u op den 15-16 oogst de inhuldiging van onzen Volksfcempel te f 06Si>6IL i:000 nogmaals toonen wat mij zijn en dat wij met fierheid den nieuwen tempel groeten als een 7 tuig dat ons nader de verlossing der kapitalistische hoerschappij zal brengen. Vooruit dus voor « Vooruit j> en op1' 15-16 oogst zal het te Gent stroomen om het; nieuw lokaal den vuurdoop van het socialistische woord van vrede en volksbevrij*' ding te geven. «' ^ m m Vlaamsch Vrijdeiikers-Oongrss op 15 en 16 Oogst 1914 Het Vlaamsch Vrijdenkers-Congre«,, eerst gesteld op 28 Juni, zal gehouden' worden op verzoek van verscheidene afge-vaardigden op Zaterdag 15 en Zondag\ 16 Oogst aanstaande. \ Aldus krijgen de afgevaardigden ook daj' gelegenheid de prachtige inhuldigingsfees- ' ten van het Nieuw Feestpaleis van Vooruit' bij te wonen. De zittingen zuilen zôô geschikt worden^/ dat zij tusschen de uren der feestelijkhe-î den in vallen. Yoetstappen zuilen aangewend worden j om aan de afgevaardigden, bij geestgenoo- 3 ten eene broederlijke herbergzaamheid te!, ver^haffen. (Zie verder «De Rede».) X Wraakroepsnde voorvallen j het Isger? Eib roirtndo brisf van een soidaat Wat do militaristes geheim houdee Wij komen volgenden brief te ontvangen,, ons door een soidaat gezonden. Leest hem | partijgenooten, het zal uw anti-militaristi-ische gevoelens nog meer in opstand dosn komen tegen dit onmenschelijke en barbaar-;<sche stelsel. H al, 15 Juni 191i. .1 Waarde Redaktie, '■ Gun me een klein plaatsken in onzen 4 «Vooruit», om mijne partijgenooten en werkbroeders een en ander over onmensche-. lijkheden van het militarisme mede te dee-len.Er worden manœuvers gehouden, dit weet' gij allen. Het regiment waarin ik het wapen ; heb moeten leeren hanteeren in vervanging van mijn hamer en beitel waarmede ik mijne ouders in het levensonderhoud bijstond, | . maakt deze troepenbeweging mede. 1 Dondordag laatst moesten wij te Koor-1 beek-Loo om 2 1)2 uren van den morgend uit \ onze legerstede, op... Bed ! Treurige spot-' j ternij ! Wij hadden niets anders dan wat i strooi om onze vermoeide lenden op uit te '■ rusten en bijna geen eten. Om 4 ure trok- ! ken wij op weg. De dag ging nogal goed voorbij. Vrijdag moesten wij er om 4 ure uit eri^ om 7 ure trokken wij op weg. Dien dag zal! ik nooit vergeten. Jongens vielen langs de baan van flauw-te, dorst, honger en vermoeienis. Het deed' pijn aan 't harte dit te zien ! Wij konden geene 100 meters ver gaan of wij zagen arme «landverdedigers» evenals ik op den; grond liggen. Zoo kwamen wij om 7 ure 'si avonds te Hal aan, na aldus 45 à 50 kilome-j ters to hebben afgelegd. Niet een onzer of( hij kon geen weg van eene stekende pijn aaa ! de voeten. ; Maar er is nog meer en de wilden waar-/ dig! Kunt gij gelooven, waarde gezellen,dafc een onzer 4 dagen bak heeft gekregen omi onder weg een brok te eten ? ! 't Is zoo ! ! Wanneer wij, na te Hal aangekomen t«i zijn en ons van onzen ballast verlost te heb-4 ben, die ruim 40 kilo weegt, bezig waren 4 met eten, viol een jongen bewusteloos. Menl ging den kommandant hier van verwittigen] die er niet naar omzag. Men blies dan twee maal naar den dok-j ter die niet afkwam en de kommandant zeg-l de dat het «al genoeg was». Nog slechter dan dieren behandelt meni ons in het leger. De zieke bleef meer dan! een vol uur zonder zorgen. Wij zelf, arme* stumperds, deden al wat wij konden, doch \ vruchteloos. Wij waren nat tôt op ons bloot lichaam,j hadden niets om onze kleederen te drogen e»' moesten zoo in eene schuur, waar 't watei1 ' binnenstroomde, op stroo ons bed zoeken t.J O, gezellen, gelooft mij, de kazerne is een« " leerschool om antimilitarist te worden, on» den geest van opstand aan te vuren. Wat al •' ziekten kunnen hieruit toch voortspruiten { 's Zaterdags moesten wij weer om 5 ure op. Wij gingen om koffij, doch er was geen meer. Wij wilden ons eten droog weg naar' binnen slikken, maar het bevel werd gege-, von op te rukken en zonder eten noch drin-, ken waren wij om 5 ure' op marsch. Wij moesten wachten tôt 's middags of ander s' liepen ook het gevaar h dagen bak te j ; bekomen. Zaterdag vielen nog meer soldaten dam, den vorigeu dag. VAN DE 75 M AN;

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.