Drukster-U Itgeeïster jaîn: Maaîschappij H ET LICHT bestuurder » t*. DE VSSCH. Ledsberg-Qent . . REDACTIE . . ADM1NISTRATIE HOOGPOORT. 29. GENT Orgaan der Beigmhe Werkliedenpaftij. VersGhjjnende allé dagên. ABONNE,V1ENTSPRIJS BELGIE Drie maanden. . . « , fr. 3.2! Zes maanden ..... fr. 6.50 Een jaar fr. 12.50 Men abonneert zich op aiie postbureeieo DEN VREEMDE Drie maanden (dagclijks v«rzonden). . . . . . fr. 6.73 De Paus heeft het woord Onze lezers zullen met ons geoordeeld liebben dat het deel der encycliek, waar-in Benedictus XV over den oorlog en over de sociale toestanden spreekt, ïwak en onbeduidend was, —- in acht genomen de grootheid van het onde» vverp. De paus heeft gesproken om te spre-jten, maar hij leert ons niets ; hij geeft geene oplossing, hij geeft niemendalle. Het overige van zijne encycliek is niet ïeter, wanneer hij zegt : De paus keurt den voldanen dorst naar gelijkheid in ailes af ; hij keurt de opstanden en de werk-stakingen af. Na de gedenkwaardige encyclie-ken van Léo XIII is de veroordeeling van het socialisme overbodig. De maatschappelijke herstelling moet uitgaan van de liefde. Dan zullen de hoogere klassen zich buk-ken naar. de armen en zij zullen niet alleen rechtvaardig zijn, zooals bevolen is, maar daarenboven be-minnelijk, bekwaam voor voorko-mendheid en toegevendheid. De paus is dus voor de gelijkheid niet h ailes. Wij ook niet. Wij zijn voor de mogelijke gelijkheid in rechten en in plichten ; wij zijn er voor dat het be-fstaan, het leven van iedereen gewaar-borgd worde. Dat er altijd ongelijkheden zullen be-staan in de vorming van den geest en het lichaam, dat vat en weet iedereen. Verplichtend- en gelijk onderwijs vormt daarom nog geen gelijke onder-wezenen ; niemand heeft dat ooit be-twist.Maar Het moet Uwe Onfeilbaarheid believen ons duidelijk te maken waar uwe gelijkheidsdorst begint en waar hij ( gelescht is, want gij veroordeelt maar de nooit voldane geïijkheidszin. Keurt gij de ongelijkheid goed, dat de arbeiders al werkende armoede lijden en de rijken al luierend in overvloed baden? Keurt gij de ongelijkhid goed, dat in het katholieke België de rijken _ over viermaal zooveel kiesrecht beschikken als de armen? Wij kunnen deze vragen gemakkelijk verhonderdvoudigen, maar deze twee zijn voldoende om aan te toonen dat gij, opperhoofd der Kerk, nopens dit vraag-/ stuk positie moet durven kiezen. Nu zijn uwe gedachten^nbepaald en nevelachtig. 4c' jk jb Gij veroordeelt de opstanden en de werkstakingen. Wel, wij staan daarvoor evenmin als gij in gedurige aanbidding. Opstand en werkstaking zijn geen i socialistische princiepen, en waar wij ze j kunnen vermijden doen wij het en wij I hebben het altijd gedaan. Maar dat is niet altijd mogelijk, want de opstand en de werkstaking zijn meestal uitbarstingen van het lijden, het onrecht en de verdrukking die op de werkende klasse wegen. En in dat geval blijven wij aan de zijde onzer klasse, trots al de pauselijke veroordeelingen van het heden en het verleden. Vergeet Benedictus XV soms dat de christene georganiseerde werklieden ook al hunnen toevlucht genomen hebben <:ot werkstakingen of ten minste er zich bij aansloten. Vergeet de paus dat katholieke vol-keren, die zich onderdrukt gevoelden, tôt den opstand oversloegen en de vol-iedige goedkeuring wegdroegen van de ; geesteliike overheid, de paus van hunnen tijd daarin begrepen. Veroordeelen is niets, Benedictus, en totaal vruchteloos ; gij moet met ons trachten de oorzaken uit den weg te vuimen die opstand en werkstaking voor onvermijdelijk gevolg hebben. Tôt zoolang zijn al uwe veroordeelingen zonder waarde, gij pompt water in eene mand. Onze veroordeeling als socialisten is nutteloos, zegt gij ; Léo XIII heeft dat voor u gedaan. Zekerlijk deed hij dat en Pius X even-eens.Maar wij moeten Uwe Heiligheid doen spmferken dat die condamnatiën ons geheel koud laten. Inderdaad, het socialisme heeft nooit ir.eer vooruitgang gedaan dan sedert: de gekende encycliek Rerum Novarum, van Léo XIII, en dat zelfs onder de katho-Jieke werklieden. .- Dus wij zijn met uwe veroordeeling en deze uwer voorg^ngers geheel op ons gemak. & * # Gij blijft bij uwe gedachte,Benedictus, dat de maatschappelijke verbetering moet gesteund zijn op Christelijke liefde. En gij voegt erbij dat de hoogere klassen zich alsdan zullen bukken tôt de armen. 't Is eveneens eene groote dwaling. Moest gij in dees geval de waarheid ver-kondigen, dan zou België, naar uwe op-vatting, een aardsch paradijs zijn. De koning is katholiek, de regeering en bare meerderheid zijn katholiek, drie vijfden der kapitalisten zijn katholiek evenals drie vierden der kleine burgers en aî de boeren zijn het ook. In welke sociale omstandigheden hebben die heeren zich gewaardigd af te dalen tôt de armen? Wij kennen die niet en de paus evenmin als wij, want zij bestaan niet. Zeker zijn er goede patroons die in deze droeve oorlogstijden teeken van goeden wil en van een gevoelig hart hebben getoond. Maar wij doen Uwe Heiligheid opmerken dat zulks maar persoonlijke daden zijn, dus zonder maatschappelijke beteekenis. «Une hirondelle ne fait pas le printemps». (Een zwaluw brengt de lente niet). Daarenboven treft men onder die patroons een ijverige katholiek aan 'naast een ongelo.ovige franc-maçon. Fr Iran rlnç o-een snrake van ziin. als zouden de katholieken het monopool hebben der zoogenaamde christelijke broederliefde ; die schuilt evengoed in het hart van andere menschen. Dus valt uw stelsel van sociale hervorming door de christelijke liefde als een steen. Let wel op, Bededictus XV, dat wij in niets Joochenen willen als zou de katholieke wereld niets gedaan hebben tôt leniging der ellende. Het tegendeel is waar. Maar wij moeten Uwe Heiligheid doen opmerken dat hetgeen de Kerk doet altijd het karakter draagt der aal-moes.Nu, wij willen niet veroordeeld zijn en blijven om ons leven te rekken bij mid- del der aalmoes die ons vernedert. # * # Wij willen voor ons werk RECHT op leven en op welstand. Dat eischen wij en daar streven wij naar. De aalmoes heeft daarbij geen red-dende sociale beteekenis voor onzen stand. Zij is zelfs verre van veredelend en verheffend te zijn, want de aalmoes is : komt morgen weer ! Uwe Heiligheid kan dit nu misplaat-sten trots vinden van onzentwege. Als het onze klasse geldt zijn wij trots, wij bekennen het, maar v/ij vinden dien trots gewettigd, omdat wij uitgaan van het grondprinciep van : de Arbeid is de bron van aile rijkdom en van aile be-schaving.Het overige der encycliek handelt over de inwendige regeering dex kerk. Dat gaat ons niet aan of boezemt ons geen belang in. Elk draait zijnen pot gelijk hij wil, zoowel Benedictus XV als wij zelven. F. H. Rampzalige toestanden in Vlaanderen Bittere ©ll©sssl© — ZedeBiike vsr'toiBssi «an het volk Di toestand te Zele Het artikel van gezel -Brutus, reeds ge schreven zijnde voor de schorsmg van on; blad, willen wij heden enkele inlichtingei laten volgen tôt staving ziijner bewijsvoe-ring.Zele is deels landbouwend, deels eene nij verheidsgemeente. Verscheideno fabrisker zijn er in korte jaren opgerezen. Wij tellei twee weverijen, waarvan eene een zeker ge tal uren per week werkt. Dit is het fabriel van M. Gallet. Het andere fabriek, Gent Zele-Tubize, ligt reeds stil van in het begir van October. Onnoodig te zeggen dat dez( werklieden ook de krisis, welke den oorlos voorafging, medegemaakt hebben. Verdei zijn er drie jutefabrieken, waarvan er twe< een zeker getal uren per week draaien. Het fabriek van M. Goossens is gebom-bardeerd door de Belgen en afgebrand op 9 October, toen de Duitschers oprukten naai Antwerpen. Hierdoor vielen 200 werklieden zonder werk, t'huiswerkers bij begrepen. Verder is nog eene vellenfabriek, deze van M. G. De Metz. Deze ligt sedert lange v.e-ken stil. Zele telt 10 brouwerijen, hetgeen voor eene gemeent-o van rond de 18,000 zielen zeker tell en kan. Het spreekt als van zelf, dat deze « nijverheid » evenals de anderen ferm lijdt. Ten minste 1,000 vellenbewerkers loopen op straat.Vroeger gingen 4 à 500 a-ardewer-kers naar Brussel. Nu zijn allen thuis. De kantwerksters hebben ook geen werk, ailes ligt stil. Kortom. de werkeloosheid is hier erg en de werkersbevolking diep getroffen. Elk zal begrijper dat de ellende hier met den dag toeneemt. Kolen zijn er niet of te duur, en het zijn de bosschen die uitgedund wordën. Heele bosschen zijn letterlijk uit-gekapt. Ook welstellende landbouwers hebben zich voorzien van een groote voorraad sparren. Geaien de erge overtredingen, heeft de burgemeester van Zele een plakbrief laten uithangen, waarin vermeid wordt dat strenge straffen zullen toegepast worden op dezen die zich hieraan plichtig maken. Zij zullen aan de Duitsche overheid uitgeleverd worden. Tevergeefs zoeken wij een plakbrief waarin een vaste tarief voorkomt waarin de prijzen vastgesteld worden van de ete-lijke wa-ren en de brandstoffen. Wel bestaat er een komiteit in de gemeen-te voor het lenigen van den nood gnder de werkersbevolking. Dit komiteit is samenge-steld uit katholieken en liberalen. ^Geen enkel lid onzer partij maakt ervan cleel. aAhoewel er twee vakbonden bestaan die bij onze partij zijn aangesloten. Dus hadden wij wel het recht om er ook onzen vertegen-woordiger te hebben. Een Kberaal vcrtegen-woordiger van « Help U Zelve » maakt er deel van. DE STEUN DER GEM'EENTE Ziehier nu wat de noodlijdende bevolking van Zele krijgt als onderst-and per dag: man en vrouw 2/4 brood man, vrouw en 1 kind 3/4 brood man, vrouw en 2kinderen 1 brood enz. 1/4 per hoofd meer. Vroeger was er soep bij, nu niet meer. In sommige loka.len was deze goed, in andere niet. Maar dan was er voor 2 kinderen 1/4 brood. 14 dagen geleden nog was het zwart (rogge) brood, nu is het tarwemeelbrood of alhier « zakbrood » genaamd. 14 dagen geleden zijn arme lieden, — een 300 tal en meest de vrouwen, — op de dtorp-plaats gekomen. Dan werd er verbetering beloofd. Aardappelen, kolen, haring, kof-fie, smout, enz. zou verleend worden, in 't kort: er zou niets ontbreken. Maar in de plaats ervan is er nog grooters ellende en meer hongersnood gekomen. Wij weten zeer wel dat de gemeente îich opofferingen moet getroosten. Maar hoeveel is er vroeger uitgegeven aan dingen die hoe-genaamd niets bijbrachten om de uitgebuite klas op te beuren uit den poel van ellende en on weten dheid? De belofte heeft eindelijk toch een begin van uitvoering gehad ! Acht dagen geleden heeft men eens aardappelen gedeeld: 1 kilo per hoofd ! Bit S dagen geleden. Kolen zijn er gedeeld : 2 emmers per gezin ! Gister is men begonnen met haring uit te deelen. Eene vrouw zegde ons dat zij drie haringen gekregen had voor haar gezin, be-staande uit man, vrouw en 2 kinderen. . Wat hooger zegden wij geene officieele plakbrieven gevonden te hebben die vermel-den aan welko prijzen de verbruikswaren moeten verkocht worden. Dit is nochtans hoogst noodig, als men weet dat de kolen aan 5,50 fr. de 100 kilos, de petrool aan 0,130 fr. den liter worden verkocht, en deze week zal het nog wel meer zijn. Wit brood kost 0,42 fr. den kilo en meer ; zakbrood 0,42 fr. den kilo. Deze weinige regelen zullen volstaan om do bevoegde overheid een gedacht te vormen van de armoede welke hier — in ons dood-arrne nest — geleden wordt. Zele, symbool van ellende, onderdruk-king, slaafschheid en volksarmoede, ver-keert in een zeer ergen toestand. Spoedige tusschenkomst dient te worden gebracht. Hopen wij dat onze stem zal verhoord worden ! Een werJcman. * * & De toesM te Witteree Eenige dagen geleden hadden wij het ge-luk een onderhoud te hebben met M. Kerck-voorde, scliepene. Dit gesprek was zeer belangrijk, daar wjj ten eerste spraken over de bloem, die op eene onregelmatige wijze verdeeld werd. Men wisù dab iedere bakker vijf zakken bloem bekwam, iets waar de samenwerking «De Zon» niets kon mede verrihten, daar zij wekelijks 2000 tôt 2400 kilo bloem noodig heeft. 'l'en tweede vroegen wij aau den sche-pene of er toch geen gemeentereglement be-stond om sommige winkeliers op de teenen te trappen, daar zij op de kolen, petrool en eetlijke waren een schandelijken prijs stellen, nu juisfc dat v^le menschen geene centen meer hebben. Wij deden bijvoorbecld opmerken dat de petrool in Wetteren aan 50 centiemen stond terwijl in Gent maar 32 centiemen gevraagd wordt. De derde vraag was het voorwerp aller ge-sprekken daar het over de voeding was die aan de werkloozen uitgekeerd wordt. Wij zegden tôt M. Kerckvoorde, dat hetgeen het gemeentebestuur. aan de menschen gai niet voldoende was om dezen Let leven mede te houden. Als bewijs willen wij opsommen wat ieder huisgezin van de gemeentè bekomt : Een huisgezin, zonder kinderen : 1 fr. en 1 liter soep, per week. Een huisgezin met een kind : 1,25 fr. en 11/2 liter soep per week. Een huisgezin' met twee kinderen : 1,50 fv pn 9. lit.prs srifn r;pr week. Een huisgezin met drie kinderen : 1,75 fr. en 2 1/2 liters soep per week. Een huisgezin met vier kinderen j: 2 fr., en 3 liters soep, per week. Wij vragen elkeen in gemoede af wat men met het maximum-cijfer van 2 fr. per week kan doen om er met 6 personen eene geheele week mede te leven ? Van die 2 fr. moeten brood, koffie, sui-kerij, aardappelen, petrool, en kolen ge-kocht worden. Is zulks mogelijk? Op al die vragen welke wij aan M. den schepene stelden moest hij met ons bekennen dat het niet mogelijk was in dergelijke omstandigheden het leven daarmede te hou« den. De schepene beloofd* roor dit ailes zijn! best te zullen doen. Wanneer wij het gemeentehuis verlieten waar het onderhoud meer dan 1 1/2 ure had çeduurd. hadden wij de overtuiging — en dit meer dan ooit — dat, waren er werkersafgevaardigden in ons gerneentebe< stuur vertegenwoordigd geweest, er meer ten voordeele der werkers zou zijn gedaac geworden. Het voorbeeld vinden wij in grootere steden en gemeenten waar onze; partij is vertegenwoordigd en waar den werkloozen meer tegemoetkoming verze-kert wordt. ) Maar ailes komt op tijd en stond. G. Di K. Europeesche Oorlog In Wasî-Vlaanderen ©85 Isa 1 loorieiî van Frankrijk Otlicieele îeJsgrawn ; Dit Iîpor BERLIJN, 29 November. (Wolff.) Amb-telijke mededeeling van hedenmorgen uit het groote hoofdkwartier : «Van het westerleger is over den dag van gisteren slechts te melden, dat de aanvalpogingen van den vijand ten zuid-oosten van Yperen en ten westen van Lens mislukt zijn.» BERLIJN, 30 Nov.,voormiddag. (Wolff): Officieel: Van het Wester-leger is over den dag van gisteren slechts te melden dat de aanvallen van de vijand zuidoostelijk van Yperen en westelijk van Lens geen succès hadden. In het Oosten is de toestand op de rech-ter-Weichel onveranderd. Het voordringen der Russen in de streek van Lodz werd teruggewezen, terwijl onze tegenaanvallen slaagden. Uit Zuid-Polen is niets bijzonders te ver-melden.Uit Fb"®hs©Ii© bi'CP PARIJS, 28 November. (Reuter.) Officieel bericht van 11 uur 's avonds : «Vandaag is evenmin als gisteren iets te vèrmelden.» PARIJS, 29 November. (Reuter.) Officieel bericht van hedenmiddag : «Het geschutduel is gisteren overal ten onzen gunste uitgevallen. «De infanterie der bondgenooten heeft vers«hillende steunpunten ten noorden en ten zuiden van Yperen veroverd. «Ten noorden van Atrecht en in de Vo-gezen hebben de bondgenooten aanvallen van de Duitschers afgeslagen, en bij Vailly hebben zij een groep mitrailleurs en ccn koepel voor stukken van 30 c.M. vernield.» PARIJS, 29 November. (Reuter.) Officieel bericht van hedenavond 11 uur: «Aan het geheele front is het rustig, ba-halve in Argonne, waar de Duitschers aanvallen ondernemen, doch niet meer dan te voren.» * & # Aie de Russisch-PooSscbs-Gaiicisciie grens Uit Sli1©!! Niet alleen de Russische Groote Generale Staf komt met hare waarschuwing thans ter juister ure de aandacht der Duitsche Pers tegen Reuter en Havas ondersteungn, maar ook in Italie begint men nu van de entente-pers genoeg te kriigen en hare waarheids-liefde oaar waarde te schatten. Wolff meldt onder 3o November, Basel : Naar een bericht, dat de « Baseler Nachrichten » uit Milaan ontvingen, mogen aile Petersburger tijdingen van de «Matin» met ingang van heden slechts onder uitdrukkelijk voorbe» houd verschijnen. De hooge cijfers der Duitsche gevangenen die volgens die bronnen in de handen der Russen zouden gevallen zijn, werden door de officiëele Russische berichten niet bevestigd. (Medegedeeld door 't Duitsche censuur-bureel te Gent.) BERLIJN, 29 November. (Wolff.) Amb-telijke mededeeling van hedenmorgen uit het groote hoofdkwartier : «De toestand op den reehteroever van den Weichsel is onveranderd. «Aanvallen der Russen in de streek van Lodz zijn afgeslagen. Daarop ondernomen tegenaanvallen geschied,en met goed gevolg.«Uit Zuid-Polen is niets van beteekenis te vermelden.» BERLIJN, 29 November. (Wolff.) Amb-telijke mededeeling uit het groote hoofdkwartier : «De keizer bevindt zich op het oogen-blik op het oostelijk oorlogsterrein.» BERLIJN, 29 November. (Korrespondenz Norden.) Het aantal der bij de laatste ge-vechten op het oostelijk oorlogsterrein sedert den slag bij Kutno door de Duitsche troepen gevangen genomen Russen be-draagt volgens de laatste berichten 65.000; onder wie zich twee Russische generaali be vinden. De gevechten duren voort en zijn moei-lijk, daar de Russen zooveel mogelijk' troepen hebben samengetrokken. Het is echter onjuist, dat de Duitsche troepen zich terugtrekken. Uit OosffênHjScsoiie liron WEENEN, 29 November. (Wolff.) Oîfi-j cieel is hedenmiddag door den generalen staf bekend" gemaakt : «Het is gisteren aan ons geheele front iu Russisch Polen en in West-Galicië zeer kalm geweest. «In de Karpathen ziju de troepen die tôt Homonna (in Zemplen) waren doorgedron-gen, verslagen en teruggeworpen. Onze troepen hebben 1500 gevangenen gemaakt.» Uit HSsssslisGlie bron I'ETROGRAD 28 November (Reuter) I Naar aanleiding van verschillende geruch. ten over de afmetingen van de Russische overwinning tusschen den Weichsel en d( Warta heeft de groote generale staf ge-waarschuwd, dat die geruchten op geen fei-telijken grondslag berusten. Het voornemen der Duitsehsis, om door het Russische front op den linkeroever van den Weichsji t« breken sn een gedeelte van het Russische legsr te oînsingel«n, is onge-twijfeld geheel mislukt en de Duitschers hebben op hun terugtocht reusachtige Terliezen geleden, doch de vijand blijft hardnekkig tô-gcnstand bieden. Men kan de kfijgsverrîch< ting dus onmogelijk als geëindigd beschou-wen en men zai de bekendmaking vau de de- 3s.» Saai* »- K. Prlfs p«r nommer : voor Bslgio 3 centiemen, tooi dea <roemdo 5 centiemen Telefoon * 9led*©tle 247 • Admlnistratle 284S .Wwîsdasi 2^B2ecem&ei* 1fe14

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.