Vrij België

2319 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1918, 26 April. Vrij België. Geraadpleegd op 28 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/cz3222s16b/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

nenlevens meer kosten. Het ware, dunkt ons, beter, dat men in Duitschland daaraan en aan de groote gevaren, die daaruit voortvloeien kunnen, zijn aandacht eens wijden ging, in stee van .zich over ons angstig te maken. Het gevaar van het oogenblik schuilt niet hier, doch te Berlijn. Dit slot i.s misschien voor onze lezers wat alar-meerend, doch wij kunnen het niet anders zeggen. In „De Amsterdammer" (nummer van. 20 April) sdhrijft prof. Van Hamel over een voordracht door prof. Valckenier Kips ge-houden te Berlijn: Wat was 's heeren Kips betoog, waaraan zich de Berlijnsche conservatieven en imperialis.ten hebben vergaapt? Dit: Dat Nederland zijn kleinheid te wijten heeft aan zijn liberale koopmanskringen van vroegeren tijd. Aan de staatsgezinde partijen, aan de regen-ten en vroedschappen, aan de De Witten, aan de stadhouderloozen, aan de kantoorkruk-politiek. Tn den grond is hierin iets waar. Wij laten nu imperialistische fantasiën, als waar-op de Berlijners getracteerd zijn, ter zijde. dat b.v. Maurits na de slag bij Nieuwpoort een groot Ne-derlandsch rijk heeft kunnen en willen stichten. Zooiets vindt in niets zijn bevestiging. Maar wat zeker is, is dat 's lands ondergang, dat het doodsgevaar voor de Nederlandsche natio-naiiteit telkens en telkens weer in de hand gewerkt is door de koopmans-politiek der voorvaderen, die blind bleven voor de onafhankelijkheids-staatkunde en zich alleen door heeren-eerzucht, door handels-belang, door economische en koloniale overwegin-gen leiden lieten. Het is deze politiek gevveest, als men dan wil: onze ,,prae-liberale" politiek, waarmede Jan de Wit en iljn bewonderaars het land tôt den rand van 't verderf hebben laten komen, doordat zij, opgaande in den fellen anti-Engelschen handelsstrijd, het Fransche expansionisme hadden laten naderen zon-der er zich tegen te beveiligen. Het is dezelfde politiek geweest, waardoor nog later een Amsterdam-sche burgemeester, Nicolaas Witsen, zich een tijd-lang heeft laten inpalmen door_ de wijdvertakte in-triges en konkelarijen van den Franschen gezant d'Avaux, die hier werkte met voordeelige voor-gespiegelde „economische verbindingen" voor den handel op Frankrijk, met geld en met wat terreur op zijn tijd. Het is die politiek geweest, welke de Koning-Stadhouder Willem III ten onzent heeft moeten overwinnen, — en hoeveel jaren strijd heeft dit niet gekost, — om den nationalen geest op te wekken en het nationale behoud te beschermen. Het is deze geheele politiek geweest, die in de 18e eeuw zich meer en meer door de anti-Engelsche stoke-rijen en door belangzucht heeft laten verleiden ; die de nationale gevoelens deed iieheerschen door oor-logsvrees en door vasthouden aan de meest voordeelige handelsrelaties met het achterland; die ons heeft gebracht den pruikentijd, het verval, en 't ver-lies van onze onafhankelijkheid aan Frankrijk! Hét zijn deze „Anfaifge des Liberalismus" (om in de terminologie van den heer Kips te blijven) die in vroegere eeuwen aan de annexionistische Fransche staatkunde de gelegenheid hebben gege-ven om in Nederland in te dringen en zich van Nederland meester te maken. Dezelfde schuld, waarmede toen de pro-Fransche i partijen zich beladen hebben, trekken nu de pro-Duitschers op hun hoofd. Wat vroeger voor Nederland het Frankrijk is geweest van Lodewijk XIV en Lodewijk XV, is immers voor ons thans het Duitschland van Wilhelm II. En de methoden zijn, helaas, tôt op een oor na hetzelfde ! Wat doet de Toekomst-partij anders, dan den Hollanders zand in de oogen te strooien, omtrent het Duitsche gevaar? Wat doet zij anders, dan door felle anti-Engelsche en nu anti-Ameri-kaansche agitatie ons land te vervreemden van de mogendheden, die de natuurlijke beschermers zijn van ons duurzaam nationaal bestaan? Wat anders, dan steeds op de „koopmans"-instincten te werken, en de geldelijke voordeelen, welke de verhouding met Duitschland ons volk kunnen bieden, uit te spinnen tôt een band, die eenmaal de band der staatkundige afhankelijkheid worden moet, en daar-mede reeds, hoe ongelooflijk het klinke, druk op weg is ! Mochten Kips en dergelijke menschen, die zoo vlijtig de vaderlandsche historié blijken te hebberf bestudeerd, hier ook eens beter op ons eigen land, in de tegenwoordige omstandigheden, toepassen ! Zij zouden begrijpen, dat zij niets anders zijn dan de instrumenten van de Teutoonsche veroverings-lust, hard bezig onze natie naar diën kant te laten ineenzakken. Vreemde invloeden in kleine !landen! Ons Vlaamseh verleden is een treurig toonbeeld van de versdirompeling, waartoe de nationale geest van een volk onder onge-zonde invloeden vervalt. Men geraakt er soms onder zonder het zelf te merken, en dan wordt tôt overmaat van deemoediging en ten koste van de verzwakte volksziel ze'lve, de eene vreemde invloed tegenover den anderen gesteld. Aan een Vlaming, die het onrecht van den Duitschen inval had geschandvlekt, zegde een Nederlandsche professor als om den Vlaming welgevallig te zijn: ,,Vroeger schreef ik in het Duitstih; voortaan laat ik mijn weten-schappelijk werk in1 het Fransch verschijnen". Waarop de Vlaming antwoordde: ,,En waarom niet in het Nederlandsch? Waarom ook als wetenschappelijk man uw plicht niet volbracht tegenover Nederland en tegenover alwie ter wereld de Nederlandsche taal be-schouwt als het kostbaarste geestelijk Ibezit? Stellig laat het zich 'begrijpen, dat voor het een of ander onderwerp, dat slechts een zeer beperkt getal belangstellenden telt, een we-reldtaal gebruikt worde, maar waarom zouden wij, die tôt een kleine taalgroep behoo-ren, ons zelf stelselmatig weggooien? Waarom zouden wij niet getuigen ook door mid-del van onze taal?" De Nederlandsche professor werd door die woôrden getroffen; een Vlaming was het, die hem herinnerd had aan zijn Nederlander-schap, aan zijn taal, aan het frissche uitzicht op den tuin der geestelijfce waarden, waarin de zielên der kleine vo'lkeren als de schoonste bloemen foloeien. Nederlandsche stemmen, die verklaren dat Nederland nodh geestelijk noch ekonomisch noch politiek wil afhankelijk worden, kunnen dan ook niet anders dan welkom zijn aan de Vlamingen, zooals zij welkom zijn aan de fourgers van aile kleine landen, die in deze tijden ongeschonden de trouw hebhen be-waard aan een gezonde vaderlandsliefde en aan een werkelijk Europeesche gezindheid. J. HOSTE Jr. Op Reis. DOOR A. H ANS. Uden!.... Vroeger een onbekende naam voor ons, maar nu opgeteekend in de gesohie-denis van België'e martelaarschap. Uden ligt daar eenzaam in het wij de Brabant. Als we er heen gaan is het niet om 't dorp, maar om het vluchtoord. ■De weg, die er heen leidt, voert langs het oude kerkhof. „Zalig zijn de dooden, die in den Heere sterven", staat er op de poort. Vôôr den oorlog werd het niet meer gebruikt, thans legt men er de Belgen ter ruste, die in 't vluchtoord stierven. Hoe tragisch, als ge u dat overlijden voorstelt. En hoeveel die hoop-ten eens naar huis tèrug te keeren, slapen al in Nederlands bodem. De afdeeling van 't Vlaamsch-Belgisch Verbond1 te Uden had me uitgenoodigd een spreekbeurt te vervullen. Natuurlij'k is er zoo'n afdeeling in 't vluchtoord. En ook zouden we 't haast natuurlijk noemen, dat ze onlangs aangevallen werd. Welke Vlamingen zijn niet aangevallen door hen, die wel van eenheid spreken, maar bij wier woorden over eendracht we wel mogen zeggen: ,,Als de vos de passie preekt, boer pas op je ganzen!" Nu, te L'den zijn er wakkere mannen genoeg, die wel tegen een stootje kunnen, wat zegt gij vrienden Lambrechts, Verdeijen, Van Houcke, Peeters, Van Kerckhoven e. a. Ik zat bij Dr. Lambrechts in zijn gezellig houten huis je, de deur stond open en daar in 't zonnelicht suisden de sparren. We hoor-den de vroolijke stemmetjes van Frans en Godelieve, die stoeiden in den hof. Och neen, we hebben niet veel gesproken over al die aanvallen. Te vredige stemming hing om ons heen, en als de Lente daar haar wonderbaar werk verricht, als takken en twijgen zwellen van levenssap, als hagen reeds bloeien met hun teer -rose en wit, als België's vlag naast die van Nederland reeds de barakken tooit ter eere van Koning Albert .... wie heeft het dan lust over modder te spreken, modder, welke maar hen foevuilen kan, die ze opwerpen! Een enkel woord van waarschuwing dien avond, een woord ook over 't heerlijke werk der oorlogsmeters. Aanvallen. . . . En welk een groote menig-te dien1 avond in de tooneelzaal op de ver-gadering van het Vlaamsch-Belgisch Ver-bond ! Welk een1 aratwoord! Juist, dat zijn de antwoorden, die we hebben moeten! We hebben door 't vluchtoord gewandeld. Een houten stad van 7000 zielen, waar zoo-veel landgenooten op de ure van hun terug-keer wachten. Als wij Vlaamsche Belgen zoo'n inrichting bezoeken, worden we afge-loerd. Dat heb ik ondervonden. Er moet er daar een' zijn, die de Pruisische manieren kent, en hij heeft ver van Uden een meester, die ook weer knechrt is, en welke die Pruisische manieren uitstekend schijnt te vin-den. Neen, ik ga daar niet over uitweiden, lezer! Er zijn van Uden belangrijker dingen te vertellen. — Hier gaan we eens binnen', zegt Dr. Lambrechts, die me rondleidt. En eensklaps sta ik in de gemeenschap-" pelijke woonkamer van 't Oude Vrouwen-| huis. Men heeft de bejaarden uit de ver-schillende loodsen gehaald en ze samen on-. der één dak gebracht. De gehuwden hebben ; er hun eigen 'kamertje, de ongehuwden zijn . in de mannen- of vrouwenafdeeling. Daar zitten de vrouwtjes. i — Dat is moederke van Visé, zegt Dr. Lambrechts, en hij begroet een1 oudje van J drie en negentig jaar. — Ja, van Visé, spreekt het moederke met gebroken stem. En de Duitschers heh- 1 ben ailes van mij verwoest en vernield. Ik j heb niets meer. De zin smoort in een snik en bij de her-innering aan de vreeselijke dagen van Au-gustus 1914 en de vernieling van 't bevallig ^ stadje aan de Maas, begint 't vrouwtje tie weenen. — Als ge terugkeert, krijgt ge ailes nieuw, troost Dr. Lambrechts, de vriend van al deze bejaarden. Joke moet komen. Zij is de oudste! Zeveri en negentig jaar! En ze verschijnt, nog goed ter gang. „A1 zijn de beenen wat stijf, toch ga ik terug naar Berchem bij Antwerpen", verklaart ze op stelligen toon. — Met mij, hè Joke, ik moet ook al dien ' kant weg! zegt Dr. Lambrechts. — Ja. . . . en meneer, dan dansen we nog een quadrille. Daar zit vrouw Cloots. Die viert over 1 en'kele dagen haar gouden bruiloft. Ze is 1 blind, maar haar nog krasse man leidt haar ^ rond 't kamp, al steunt hij zelf op een kruk. Die gouden bruiloft zal plechtig gevierd j worden. Op den grooten dag haalt een vigilant het echtpaar af en voert het naar de ^ kerk, waar een dienst van dankzegging plaats zal hefbben. Daarna ontvangst op het gemeentehuis en rijtoer door het kamp en ten slotte feest in 't huis. Een, andere vrouw zegt me schreiend: — M'n zoon, meneer. . . . Daar denkt ze den ganschen dag over. Haar jongen is krijgsgevangen in D-uitsch-: land, zit in 't kamp van Giessen, en ze be-' waart zijn kaarten als een relikwie. Zoo heeft ieder haar eigen verhaal van * leed. O, wat was dat bezoek tragisch! Ouden 1 van dagen, gewoon aan 't eigen plaats je in : huis, aan 't dorpje, de stadstraat, nu ver-bannen, wachtend maar, gescheiden van zooveel, die hun lief zijn . . . . En velen heb-1 ben hun wensch niet meer vervuld gezien. 1 Ze kwijnden, stierven stillekens uit, werden : dan een wij le. in ''t doodenhuis neergelegd, 2 voor de laatste maal in de houten kerk ge- 0 dragen. ... en de wagen- kwam hen halen en familieleden en vrienden geleidden de 1 overledenen naar den doodenakker, waarover ik reeds sprak. Voor die is de oorlog uit, en de rust gekomen. — De oude mannen. ... Ze zitten in groep-jes samen. Allerlei typen. Dagen en dagen moest men er onder verkeeren om ze te kunnen beschrijven. Een komt naar me toe. — Ze zeggen, dat hij doorgebroken is, n maar ik heb een gazet gekocht en 't is niet s waar ! r Hij heeft het over 't offensief. n — Neen, neen, 't is niet waar, bevestig ik. n — 't Zou toch te erg zijn! Zie, ik heb er s niet van kunnen slapen en ik moest een ga-s zet hebben en 't zelf lezen. Nu ben ik weer - gerust. Ik heb er ook onder gezeten. r — Onder de Duitschers? n Ja, ja. Ze kwamen in mijn huis en ik 'moest1 buiten. 'k Ben dan naar Holland ge-11 komen, over den draad, zulle, want hoe oud k ik ben, ze konden me niet houden. Neen, ze mmmMmmmm gaan niet winnen? We krijgen ons land weer. O, die zucht naar de vrijheid, dat verlan-gen terug te keeren. En telkens als de Lente komt en de velden tooit met nieuw leven, bruischt dat verlangen ook heviger op. Dan ziet, ja dan voelt men de heerlijkheid van d'eigen grond weer meer. 't Bloed gutst krachtiger door 't lichaam zooals 't sap in takken ên twijgen perst. . . . De heer Schrijver, postdirecteur, noodigt ons uit zijn gébouw te komen bezichtigen. Hij is een Zeeuw, een bèkwaam ambtenaar en een goed mensch, die 't leven dezer vluch-telingen meevoelt. Hij heeft een vrij sterk personeel, allen Belgen, die in vredestijd- ook aan de post verbonden waren1. En we zien een volledig postbureau met telefoon, post-zegelverkoop, spaarbank,- enz. En de cijfers loopen zeer hoog. Immers we staan in een dorp van 7000 zielen. Voor de bestelling zij'n er vij'f wijken: Noord, Oostplein, Westplein, Zuid-Oostplein en Zuid'-Westplein. De heer Schrijver heeft een assistent en verder een telefonist, die dien'st doet als 't postkantoor gesloten is, daar er zich altijd dringende regeerings- of kampzaken kunnen voordoen1. Bij 't postkantoor is een kamer voor den assistent en een voor den telefonist. De directeur, wien aanvankelijk gevraagd werd, hier den postdienst in te richten, zou voor zes weken, hoogstens drie rnaanden naar het vluchtoord komen, maar hij bleef er, en is er wel de rechte man op d'e rechte plaats, gedienstig voor het publieflk en door dit pui-bliek ook geacht. Veel zaken worden afge-daan met ,,punten". Punten zijn kartontjes, het betaalmiddel. Een punt vertegenwoor-digt een waarde van twee cent. Er zijn halve, enkele, dubbele punten, ook punten van 100, d.i. 2 gulden. Men kan hiermee naar den ,,puntenwinkel" gaan, een bazaar, waar van ailes te verkrijgen is tegen weinig hooger dan . inkoopsprijs. De „pumten" zijn buiten het kamp niet gangbaar. Men verdient ,,punten" door het werk in 't kamp. Er zijn ook zoo-genaamde buitenarbeiders, die bij de boeren werken of de bekende woeste Peel helpen ontginnen. Zij worden gewoon betaald. Aldus zijn we van1 het postkantoor afge-dwaald. Och, i'k geef ook maar een kijkje in 't eigenaardïge leven der vluchtelingen, daar drie kwartier buiten 't dorp Uden. 't Klokje klepte, menschen kwamen van 't Lof, en om zeven uur waren we in de ruime tooneelzaal, waar de afdeeling Uden van het Vlaamsch-Belgisch Verbond me uitgenoodigd had den verjaardag van Ko'ning Albert in te leiden, waartoe de fanfare van 't vluchtoord haar zoo gewaardeerde mede-werking verleende. De American Coupe. Snijmethode tôt Zelfonderricht, voor Heeren», Dames» en Kinderkleeding, door T. PEREB00M. Hoofd Coupeur aan de Gem. Kleermakerij te Amsterdam. Derde veel verbeterde en vermeerde druk. Deel I. Heeren- en Jongeheeren kleeding, prijs Holl. FI. 9.-. Deel II. Dames- en Meisjeskleeding, prijs Holl. FI. 6.50. Deel I & II, in één band, prijs Holl. FI. 12.75, franco na ontvangst van postwissel door de uitgevers ROTTERDAMSCHE B0EK- & KUNSTDRUKKERIJ, Nieuwe Haven 84/86, Rotterdam. APOTHEEK Dr, H, NANNING I KORTE POTEN 7 (BIJ HET PLEIN) DEN HAAG SPECIALITES V E R B A N DS T O F F E N FABRIEK VAN Or. NANNING's KIKIADRUPPELS H AEMOFERRIN -s- NI VA TANDPASTA VRIJ BELGIE van Vrijdag 26 April 1918. 2

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Vrij België behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Scheveningen van 1915 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes