No. 167. VRIJDAG 1 NOVEMBER 1918. VIERDE JAARGANG. i«m ■ nr~i ^ir" vhij dclvil ONDER LKfDiNQ VAM FRAWS VAN CAUWELAERT BM JUUUS HOSTE J*. PRIJS PER NUMMER: NEDERLAND 12| cent. ENGELAND 3 pence. BELGIË EN ANDERE LANDEN . . . 0.30 fr. VERSCHIJNT ELKEN VRIJDAG. ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL: NEDERLAND / 1.50 ENGELAND . . 2 sh. 9 d. BELGIË EN ANDERE LANDEN . . . 3 75 fr. ALLE STUKKEN BETREFFENDE REDACTIE EN ADMINISTRATIF TE ZENDEN: 81, GEVERS DEYNOOTWEG, SCHEVENINGEN. INHOUD. Voor recht en rust; J. Hoste Jr. — Onze han-delsvertegenwoordiging in het buitenland; Fr. van Cauwelaert. — Brieven van een Schoolmeester; E. Peeters. — Het ontslag Ludendorff; G. O. — Was Vlaanderen tweetalig? : XII; Dr. A. van de Perre. -— Nederland' s geestesleven; F. Wittemans. •— In- ternationaal overzïcht. — Onze taal m de militaire strafrechtpleging ; E. — Boekbespreking. — Kant-teekeningen. — Nieuws van het front. — IJser-land (gedicht); O Wattez. — Nieuws uit het land. — Nieuzvs uit he.t buitenland. — Uit den oorlog: Namen 1914: E. Claes. — Brievenbus. — Adv. Voor Recht en Rust. Te Brugge bij zijri zegetocht in de bevrijde stad heeft de Koning een eere^groet gebracht aan het standbeeld van de Vlaamsche vrij-heidshelden Breydel en De Coninc; de ont-vangçt op het stadhuis gébeurde in de taal van de Vlaamsche bevolking, en de beiaard liet over de heroplevende straten en stee^jes Vlaamsche volksliederen weergalmen. Hebben die feitcfi niet bij aile Vlamingen de -zelfde gewaarwording opgewekt? Vlamingen zijn nu eenmaal gevoelsmenschen ; he'rhaaldelijk was het hun zwakheid, maar wat vroeger hun zwakheid was kan in deze tijden, waar overal zooveel inkeer tôt uiting komt, de krâcht worden, waarmee zij onver-stoorbaar in den lande de gezindheid voor recht en rust willen verbreiden. Zal het mogdijlo blijken? Het moet, wan-neer allen willen; wanneer vooral zôô willen diegenen, die aan hoogerhand inzicht genoeg ! hebben om eindelijk de maatschappelijke en verstandelijke behoeften van het Vlaamsche volk te begrijpen en-- den overgang, die ons scheidt van den tçrugkeer tôt het normale le-ven, breed en mild gebruiken om door gerust-stellende daden de nieuwe tijden voor het Vlaamsche volk in te luiden. Gelijktijdig heeft de régeering twee romp-kommissies benoemd voor het kiesrecht en de taalkwestie. Wanneer men.de namen nagaat van de kommissie tôt Grondwetsherziening, dan stelt men vast, dat wellicht op één na, al de leden voorstanders zijn van het zuiver alge-meen stemrecht. Wordt de kommissie in den zelfden geest aangevuld, dan geldt het slechts de formuul te bepalen, die in de Grondwet zal ingelascht worden om aan den eisch vol-doening te schenken: één man, één stem. Voor die leus zijn werkstakingen losge-broken'; voor die leus werden burgers tôt ge-vangenisstraï veroordeeld en zelfs in volks-oproeren door kogels getroffen. Wanneer het zuiver algemêen stemrecht er zal zijn, dan zullen zelfs de tegenstanders zich afvragen: hoe was al die roering moge-lijk?En de taalkwestie? Hier ook zal het op de gezindheid aankomen om recht en rust te verzekeren, maar daarvoor opent de samen-stelling der taalkommissie geen voldoend be-moedigend vooruitzicht. 'Men krijgt zoowat den indruk^ dat de vol-gende taktiek er op nagehouden wordt: eerst gebeurt de grondwetsherziening, en dan wordt in de nieuwe Kamer de taalkwestie te berde gebracht. t De Vlaamsche kwestie, die gansch ons le-ven als volk omvat, wordt dus tôt na de ver-kiezingen verwezen. Het oude stelsel, waarmee men de Vlamingen zoo lang gefopt heeft zou opnieuw toegepast worden: Vlamingen houdt u stil; werkt voor de partij; morgen vangen wij den dief. Wij willen dat de dief zoo spoeaïg moge- lijk gevangen worde! Een andere houding van onzentwege zou gelijkstaan met een be-wuste misleiding van het Vlaamsche volk. Want wij zien de verkiezingen reeds ge-beuren, waarin de verschillende partijen el-kaar het aktivisme naar het hoofd slingeren. Er zijn katholieke, li'berale en socialistische aktivisten. Dat worde van nu af gezegd om aan aile politieke beunhazen den loef af te steken, wanneer zij er op uit zullen zijn hun partijbelangen te dienen door op den afkeer te steunen, dien het volk voor het aktivisme over heeft. Wat wij echter onmogelijk kunnen dulden, is dat het mindeïwaardig politiek gedoe, zooals wij dat kennen in ons land, tôt halve oplossingen van de Vlaamsche kwestie aan-leiding geve. Ofwel zal de regeering, die de gezindheid van recht en rust aanmoedigen wil, tegen-over het Vlaamsche volk, çveral waar zij er de bevoegdheid toe heeft, onverwijld ver-vlaamschend in plaats van verbasterend op-treden, ofwel zullen Vlamingen er aan denken een veldtocht te openen, opdat gelijktijdig met de herziening van het artikel in zake kiesstelsei, het berucht artikel 23 her-zien worde,dat de vrijheid der talen bevestigt maar dat voor de Vlamingen in de praktijk neerkomt op onrecht en miskenning. 'Indien artikel 23 uitriep, dat het Neder-landsch de landstaal is> voor de Vlaamsche gewesten en het.Fransch de landstaal voor de Waalsche gewesten, dan zouden de Vlamingen geen wet noodig hebben om zich in de eigen taal tôt het bestuur te kunnen rich-ten, geen wet, opdat het openbaar onderwijs Nederlandsch zij, geen wet om in eigen taal te mogen terechtstaan, geen wet om in eigen taal aangevoerd te worden! Sedert 1830 strijden wij, Vlamingen, tegen de wij'ze, waarop de leuze „vrijheid der talen" van staatswege uit wordt opgevat. Zou het'dam te veel gevraagd zijn, dat wij na acht en tachtig jaar onafhanikelijk bestaan aan de beurt komén om op Vlaamschen bodem niet langer als „uitzonderings-typen" te gelden? De vraag, die wij stellen, dient be-antwoord. Wil men haar van de baan rui-men, en wij vragen niet beter, want niet zoo-zéer op een grondwettelijken tékst komt het aan als op den geest zelf, die het staatsbeleid bezielt, dan zal het vooral op de_ nieuwe gezindheid aankomen, die uit daden blijken moet, waartoe men krachtens de grondwet zelve en de bestaande wetten bevoegd is. De Koning heeft op dat gebied door zijn optreden te Brligge het voorbeeld gegeven; wij begroeten het als een hoopgevend voor-teeken, dat het Vlaamsche karakter van Vlaanderen in de toekomst door ons staats-bestuur zal worden erkend en geëerbiedigd. Weet de regeering daadwerkelijk in het overgangstijdperk op te treden, dan kan zij veel nutteloos geharrewar voorkomen; dan zal de Vlaamsche kwestie in plaats van de gemoederen te verbitteren en de harten te scheiden tôt een der beste bintwerken worden van onzen maatschappelijken wederop-bouw.-Want dan zal het gaan zooals in zake alge-rneen kiesrecht: wat aan sommigen nog een gruwel scheen wordt plots 'billijk en recht-vaardig; waarvoor men banbliksems over-had, wordt als door een wonder de meest rechtvaardige zaak van de wereld. Ik sluit door de aanhaling van woorden door minister Renkin destijds uitgesproken: „Ik bewonder de kracht door zooveel edele zie-len ingespannen tôt opbeuring en loutering eene-taal, die kortstondig leed onder vreemden invloed. Daarbij begroet ik de onweerstaanbare macht van een stam, die zoolang gebulct'ging onder vreemde hee'rschappij, de omlitputtelijke levenskracht van een volk, dat groot wil worden, dat door terugkeer 'tôt de moedertaal zijn zelfbestaan wil heroveren.... Gedurende veertig jaren werden de Vlamingen behandeld als ovérwonnelingen. Wij willen dat zij in 't vervolg behandeld worden als vrije burgers in een vrij land." Deze woorden sprak de heer Renkin uit in de Senaatszitting van 11 Februari 1908. Wij zeggen meer dan ooit: laten er in het nieuwe Belgie geen Vlaamsche overwonnelin-gen meer zijn.En als overwonnen zal ons volk zich beschouwen, zoolang onderwijs, bestuur, gerecht en leger voor de Vlamingen het Nederlandsch niet als landstaal huldigen. Komaan, wij gaan eên grooten tijd tege-moet, die de ontplooiïng van aile volks-krachten vergen zal. Làat ons met milden geest de gezindheid voor recht en rust opwekken. Te midden van aile extremi§ten is het een ondan'kbare. taak; men beleeft er niet steedte genoégen mee, maar men krijgt er in elk ge-val het besef door van een naar geweten ver-vulden plicht. J. HOSTE Jr. Onze Handelsvertegenwoordiging in het Buitenland. Wij ontvingen volgende mededeeling- van het Belgisch Gezantschap: ,,De Minister van Buitenlândsche Zaken „heeft beslist een ondefzoek in te stellen aan-,,gaand'e de wijzigingen, welke met vrucht „kunnen worden1 gebracht in onze konsulaire „organisatie, om deze in overeenstemming te ,,'brengen met de nieuwe noodwendigheden, ,,welke uit den oorlog zullen voortvloeien. „Met dit doel heeft hij een kommissie samen-„gesteld uit Belgische nijverheid'slieden, ree-„ders en uitvoerders en uit afgevaard'igden ,,van het Ministerie van Buitenlândsche Za-„ken, van Fconomische Zaken eh van Spoor-„wegen (Bestuur van het Zeewezep1)". Als vertegenwoordigers van de zakenwe-reld werden 'benoemd de heer Z. Havenith, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister, voorzitter, de heeren Majoor Cumont, Léon Dens,1 E. d'e Rou'baix, Maurice de Smet de Naeyer, Louis Elov, Kdf. H. Fauquel(| Alexandre Galopin, Const. Renson, luitenant Adr. van der Burgh en L. van der Heijden. ,,Het vraagstuk (aldus de mededeeling verder) zal bijzonder worden beschouwd van ,,het standpunt van de medehulp, welke de ,,konsuls zullen geroepen zijn te verleenen „aan onze nijverheid en handel, om deze toe „te laten het zakenverkeer opnieuw te ver-„overen en uit te breiden, dat zij met het ,,buitenland vôôr den oorlog hebben onder-„houden".De kommissie zal vooral hebben te onder-zoeken, "welke de wijze en de middelen- van aktie van de konsulaire agenten behooren te wezen in ver*band met onze handelsbelangen, welke de onderscheidenîijke bevoegdheden, de voorwaarden van aanstelling en de be-roepsve^plichtingeh behooren te zijn van de eere- en beroepskonsuls, en op welke wij'ze de inlichtingsdienst van het hoofdbestuur op handelsgebied moet geschieden. Zonder over de samenstelling van- bedoel-de kommissie een oordeel te vellen, kunnen wij niet anders dan toejuichen, dat eindelijk een aanvang is gemaakt met het bestudeeren van het vraagstuk omzer officieele. handels-vertegenwoordiging in het buitenland. Want wij spreken onze goede konsuls niet te na, wanneer wij vaststellen, dat onze konsulaire dienst tôt nu toe al te dikwijls beneden zijn taak is gebleven. De betrokken personen zullen gewis ter verontschuldiging kunnen aan-voeren, dat de voorwaarden, waarin zij het konsulaat hadden waar te nemen, hun niet toelieten om een belangrijk gedeelte van hun werkzaamheidi te wijden aan het openbaar belang. En daarin hebben zij volkomen ge-lijk. Het aantal onzer bezold'igde konsuls was zeer gering en de salariée,ring van deze laatsten te bescheiden, om op eerste krachten veel aantrekking uit te oefenen. En men kan heusch van personen, die het konsulaat als een eerebaantje bewandelen en die doorgaans zelf handelaren zijn, niet verlangen dat zij hun tijd, hun ervaring èn hun invloed geheel ten dienste zouden stellen van onze buitenlândsche handelsbetrekkingen. Men kan'. dit zooveel te minder van hen verwachten, dat deze eerekonsuls doorloopend zelfs tôt de Belgische nationaliteit niet behoorden. Zoo was het te Berlijn; de hoofdstad van het rijk waarmee de omvang- van onze zaken het grootst was, een Duitscher! Kan men er zich dan over verwonderen, dat onze buitenlândsche handel slechts 2efer geringen steun1 vond bij ons konsulaatwezen? Hoevelen onzer on-dernemende mannen, die het er op waagden om den weg der fortuin te zoeken in vreemde streken, zal het niet gegaan zijn als den jongen handelaar, die me zelf vertelde hoe hij op 19-jarigen leeftijd moederziel alleen belandde in Rio, om zich als koopman te vestigen in Brazilië en van den B.elgischen konsul mets anders meekreeg dan een hoop ontmoedigende vooruitzichten? Toen wendd'e hij zich met zijn jongen durf tôt den verte-genwoordiger van Duitschland en daar werd hij wel geholpen, maar. ... de door hem uit-gevoerde waren zouden te Hamburg en niet te Antwerpen op de markt worden gebracht! De schuld van dezen toestand ligt evenwel niet in de eerste plaats bij de heeren konsuls, zij ligt bij ons Ministerie van Buitenlândsche Zaken. Niet alleen op het gebied van handel, ook op het gebied der eigenlijke diplomatie is dat ministerie aan zijn plicht sedert lang te kort gekomen. Het is een verkeerde voor-stelling, dat kleine landen zich met een bescheiden buitenlândsche vertegenwoordiging mogen tevreden stellen en slechts geringe

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.